Ditmaal komen de foto’s van met tractors gevulde snelwegen, met protestborden behangen landbouwmachines en woedende boeren niet uit Nederland. Ook niet uit Duitsland, Roemenië, Polen of Canada. Sinds donderdag 18 januari gaan in Frankrijk boeren de straat op.
Tientallen agriculteurs blokkeren sinds afgelopen donderdag de autoweg A64, iets onder Toulouse. En sindsdien spreidt het boerenprotest als een olievlek uit. Donderdagnacht liet een ‘actiecomité’ van wijnbouwers een explosief ontploffen in het regionale milieudirectoraat in Carcassonne. Maandagavond werden slagbomen afgebroken bij verschillende tolstations. Sinds dinsdag worden ook op andere plekken in het land wegen geblokkeerd.
De boeren reageren op het schrappen van een belastingkorting op een speciaal soort diesel dat wordt gebruikt voor landbouwapparatuur. Maar dat is slechts de druppel die de emmer doet overlopen. Al maanden zien boeren hun kosten stijgen: niet alleen van brandstof, maar ook van zaken als veevoer en zaden. Dit terwijl de supermarkten en agrobedrijven waaraan zij hun producten verkopen, minieme marges blijven betalen.
Lees ook
Franse boer José Bové strijdt al 20 jaar tegen fastfood en industriële landbouw: ‘Alles moet anders’
En er spelen al jaren meer grieven. Franse boeren vinden dat ze zijn gebonden aan te veel regelgeving – vaak wordt het voorbeeld aangehaald van de veertien voorschriften waaraan men moet voldoen om een heg te plaatsen. En vooral de toename van milieuregels leidt tot boosheid – van het Franse verbod op het gebruik van neonicotinoïden bij suikerbietenteelt tot EU-brede regels als de verplichting voor boeren om 4 procent van hun terrein braak te laten liggen om biodiversiteit te stimuleren.
Radicaal-rechts wil profiteren
Vakbonden zeggen mee te willen werken aan de klimaattransitie, maar stellen dat boeren onevenredig worden belast en te weinig gecompenseerd. Dat de sector onder druk staat, kan niemand ontkennen: in tien jaar tijd sloten 100.000 Franse boerenbedrijven en tussen 2007 en 2021 zakte Frankrijk wereldwijd van de tweede naar de vijfde plaats wat betreft landbouwexport.
De regering heeft in reactie op de protesten een wetsvoorstel over landbouw uitgesteld en een „versimpeling” van de regels beloofd. Wat dat precies betekent, is onduidelijk – reden voor de boeren om door te demonstreren. Ze hebben extra momentum door een drama dat zich in de zijlijn van de protesten afspeelde: dinsdagochtend kwam een 36-jarige boerin om het leven toen zij met haar man en dochter werd aangereden bij een wegblokkade in Pamiers, in het zuidelijke departement Ariège. Haar 12-jarige dochter overleed dinsdagavond in een ziekenhuis; haar man raakte ernstig gewond. Sinds het ongeluk zijn de boerenprotesten het onderwerp van de dag.
Intussen probeert de radicaal-rechtse partij Rassemblement National zich te presenteren als de pleitbezorger van de benadeelde boer. Voorzitter Jordan Bardella duikt bij de demonstraties op om zijn steun aan de boeren uit te spreken – waarbij hij profiteert van het anti-Europese sentiment dat er heerst en de Europese verkiezingen van juni in het achterhoofd heeft. Ook radicaal-rechtse media tonen zich pro-boer: tv-zender C News en de krant Le Journal du Dimanche, beide in handen van de conservatieve miljardair Vincent Bolloré, hebben hun logo omgedraaid als teken van steun. Het omdraaien van de vlag, zoals veel gezien in Nederland, is in Frankrijk immers niet zo effectief.
Dit bericht is dinsdagavond om 22.30 uur geactualiseerd. Het overlijden van de 12-jarige dochter is toegevoegd.
Lees ook
Overstroomd Pas-de-Calais hekelt gebrekkig waterbeheer en groene politici
