Dit fijnstoffilter van TNO merkt zelfs de aanwezigheid van vissen op

Posted on May 23, 2024 by admin

Welke schimmels en planten er groeien, welke dieren er lopen en vliegen, ja zelfs welke vissen er zwemmen: dat alles verraadt een fijnstoffilter dat normaal gesproken de luchtkwaliteit meet. Onderzoekers van TNO deden er een proefonderzoek mee in de kas van de Botanische Tuinen in Utrecht. De methode werkt goed, meldde TNO deze woensdag, op de Internationale Dag van de Biodiversiteit. Deze methode meet zogeheten e-dna, of environmental dna: los dna in het milieu. Dat biedt kansen voor kosteneffectief onderzoek, bijvoorbeeld voor natuurbescherming, aldus de onderzoekers.

Het concept van e-dna is op zichzelf niet nieuw. Onderzoekers, ook in Nederland, experimenteren al met e-dna in watermonsters. Kleine stukjes dna die in het water zweven, bijvoorbeeld afkomstig uit huidcellen of uitwerpselen van dieren, verraden hun aanwezigheid zonder dat het hele organisme zich vertoont. Zo ontdekten onderzoekers van Ravon (Reptielen Amfibieën Vissen Onderzoek Nederland) bijvoorbeeld dat e-dna van de grote modderkruiper, een zeldzame vissoort, nauwkeurig laat zien of de soort al dan niet in een bepaald water voorkomt. Die methode is betrouwbaarder en kosteneffectiever dan traditionele monitoring, concludeerden die onderzoekers.

E-dna zit niet alleen in water en bodem, maar ook in de lucht. In Nederland werd dat nog niet eerder gemeten. Ziekenhuizen in Leiden en Helmond gebruiken al wel luchtfilters voor het monitoren van stuifmeel. Die informatie gebruiken ze voor het opstellen van een Hooikoortsradar. Maar dat het dna van allerlei planten, schimmels en dieren ook los door de lucht zweeft, is een minder bekend gegeven.

„Ik las vorig jaar toevallig een Canadese publicatie over het gebruik van standaard luchtfilters voor onderzoek naar e-dna”, vertelt TNO-onderzoeker Henrik Cornelisson van de Ven. „Bij TNO hebben wij veel ervaring met het meten van luchtkwaliteit. En zelf ben ik analyticus: ik wil alles weten van meetmethoden. Dus ik dacht: ik wil kijken hoe goed dit werkt en wat je er precies mee zou kunnen doen.”

TNOHenrik Cornelisson van de Ven Ik dacht meteen aan de tropische kas

Cornelisson van de Ven wilde eerst een begrensd ecosysteem bestuderen, waarvan al grotendeels bekend is wat erin leeft. „Ik dacht meteen aan de tropische kas bij de Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht”, vertelt hij. „Daar groeien allerlei planten en lopen allerlei diertjes rond. Een mooie proeflocatie om te meten wat die luchtfilters allemaal oppikken.”

Van de medewerkers van de Botanische Tuinen had hij een lijst gekregen met alle plantensoorten van de kas, plus de diersoorten die erin zijn waargenomen. „Op die lijst stond natuurlijk niet alles wat er werkelijk in leeft”, zegt de TNO-onderzoeker. „Wij hebben een paar extra planten gevonden, plus allerlei schimmels en ongewervelde diertjes die niet op de lijst stonden.”

De luchtfilters pikten zo’n honderd soorten planten op, honderd schimmels, 40 ongewervelden en 15 gewervelde dieren, waaronder vogels die in en rond de kas leven. „En een koe”, zegt Cornelisson van de Ven. „Plus twee vissen die in de vijver van de kas leven. Blijkbaar vindt al dat dna zijn weg naar de lucht, waarschijnlijk via piepkleine zwevende druppeltjes. Die aerosolvorming willen we nog verder bestuderen. Wat bepaalt nu welk dna wel en niet in de lucht terechtkomt? Gebeurt dat alleen bij bepaalde omstandigheden?”

Japanse duizendknoop

En zo zijn er meer vragen. Hoe lang moet een plant of dier precies aanwezig zijn om een dna-spoor achter te laten, bijvoorbeeld. „Eén plant, een Japanse duizendknoop, legden we één dag in de kas neer”, vertelt Cornelisson van de Ven. „Die zagen we niet terug in de filters. Daarnaast willen we de levensduur van dna in de lucht preciezer onderzoeken. Hoe ver het zich verspreidt en ook of je kunt zeggen: hier leven zóveel exemplaren van deze soort.”

Al deze vragen wil TNO gaan beantwoorden in een consortium met andere instellingen en bedrijven. „Ik denk dat deze standaard opstelling al wel geschikt is voor bepaalde toepassingen. Maar de nadere uitwerking vergt nog wel tijd. Vooral als je deze methode wilt gebruiken om biodiversiteit te linken aan stikstof en andere vervuiling. En als je wilt meten of maatregelen effect hebben.”

Lees ook
‘E-dna vertelt welke organismen er in een bepaald gebied geleefd hebben, ook als ze daar allang weer weg zijn’

Opnieuw vertrekt een teamchef van de Rotterdamse politie, de derde in drie maanden tijd

admin
November 20, 2024
0

De teamchef van het Basisteam Delfshaven van de politie in Rotterdam wordt gedegradeerd in rang en in salarisschaal wegens het hebben van een ongepaste relatie met een ondergeschikte politieagente. De teamchef heeft zich volgens de korpsleiding schuldig gemaakt aan plichtsverzuim.

De sanctie wordt door de Rotterdamse eenheidschef Fred Westerbeke omschreven als „een stevige straf”. De teamchef moet zijn functie neerleggen omdat hij een twintig jaar jongere agente van de jeugdpolitie in haar woning in Rotterdam bezocht en naar eigen zeggen seks met haar had. De vrouw zat was ook in een afhankelijkheidsrelatie omdat de teamchef nog moest beslissen of ze een vaste aanstelling zou krijgen. De chef zegt volgens de politie dat het ging om seks met wederzijdse instemming, de vrouw omschrijft het als aanranding en overweegt volgens collega’s om aangifte te doen.

De jongste maatregel betekent dat in het centrum van Rotterdam binnen drie maanden drie teamchefs zijn vertrokken die leiding gaven aan de twee basisteams (allebei ongeveer 230 agenten). Twee chefs van het Basisteam Centrum van de Rotterdamse politie legden in augustus al hun functie neer nadat NRC had gemeld dat er in dit team volgens externe onderzoekers een „sociaal onveilig werkklimaat” was als gevolg van „slechte onderlinge omgangsvormen” en „falend leiderschap”. Agenten klaagden onder meer over discriminatie, pesten en buitensporig geweld door politiemensen.

Chantabele positie

De politiebaas in Delfshaven raakte begin september in opspraak nadat een vrouwelijke agent aan een andere collega, met wie ze een verhouding kreeg, vertelde over haar seksuele ervaringen met de chef. De teamchef werd 5 september met buitengewoon verlof gestuurd waarna onderzoek volgde naar „een niet gepaste relatie”. De korpsleiding verwijt de teamchef niet alleen dat hij seksueel contact had met de ondergeschikte maar ook het niet melden ervan. „Je kunt verliefd worden op een collega maar dat moet je dan wel vertellen. Niet melden kan je in een chantabele positie brengen”, zegt Westerbeke.

De teamchef moet nu gaan werken in een ander district van Rotterdam en krijgt een niet-leidinggevende, specialistische functie. Het vrouwelijke slachtoffer en haar nieuwe vriend zullen ook vertrekken uit Basisteam Delfshaven. De verwikkelingen hebben voor zoveel interne onrust gezorgd dat ze zich in Delfshaven niet meer veilig voelen, beaamt de politie.

De nu gedegradeerde teamchef was in Delfshaven aangesteld om de touwtjes weer aan te trekken en de schade te herstellen

De kwestie in basisteam Delfshaven, gevestigd aan het Marconiplein in Rotterdam, ligt extra gevoelig omdat er de afgelopen jaren aan gewerkt werd de rust te doen terugkeren na racistische incidenten. In 2020 onthulde NRC dat een tiental agenten ernstige racistische taal bezigden over burgers in een eigen WhatsApp-groep die ze de Jan Smitgroep noemden. Burgers met een migratieachtergrond werden onder meer aangeduid als „kankervolk, kutafrikanen en pauperallochtonen” op wie ze willen „schieten”.

De nu gedegradeerde teamchef was in Delfshaven aangesteld om de touwtjes weer aan te trekken en de schade te herstellen. Hij legt zich volgens de korpsleiding neer bij de opgelegde sancties. Zijn naaste collega en ook teamchef, Tinet de Jonge-Ruitenbeek, stapt eveneens op. Zij wordt volgende maand burgemeester van de gemeente Nijkerk.

Uitdagend dansplezier bij ‘indie sleaze’-eenmansband The Dare in Bitterzoet

admin
November 20, 2024
0

Harrison Patrick Smith, alias The Dare, kan tevreden zijn. Het publiek maandag bij zijn eerste eigen show in Nederland (hij trad eerder op tijdens het London Calling-festival in Amsterdam) was hoofdzakelijk vrouwelijk, gekleed in korte topjes, had zich met glitter versierd en was al enthousiast bij de voorprogramma-dj. Blote armen zwaaiden boven de hoofden.

En dat is waar The Dare over zingt, over de gelukzaligheid in ‘de club’, over aantrekkelijke vrouwen en de drugsroes. Smith mag dan oorspronkelijk een student uit Seattle zijn met een liefde voor Engelse literatuur, inmiddels is hij verhuisd naar New York en heeft hij andere interesses. Door erover te zingen worden zijn dromen werkelijkheid.

Het bijzondere aan The Dare is dat hij op een band líjkt. Hij klinkt als een band, imponeert als een band maar is eigenlijk in zijn eentje. Zowel op zijn album als live. Als solo-artiest kreeg hij een snelle lancering door zijn recent verschenen debuutalbum What’s Wrong With New York? en de daaraan voorafgaande EP The Sex waarmee hij een aanjager van het feestgevoel bleek.

Stropdas

Zo stond hij nu op het piepkleine podium, tegen een achtergrond van knipperende witte lichten: in kostuum, stropdas en wit overhemd, zonnebril op en af, zwaaiend met zijn lange armen alsof hij een arena moest temmen, of rollend over de vloer.

Smith zingt nonchalant en wereldwijs, alsof hij geen moeite hoeft te doen, en zweept zichzelf op met rudimentaire electro-beats die al even makkelijk een ophitsend mozaïek opleveren. Drummachines dreunen, synthesizers geven schelle schichten, zuigende geluiden dringen tussen de klanken door – rechttoe rechtaan, eindeloos pulserend.

Smith stond onlangs extra in de belangstelling door zijn samenwerking met de Britse zangeres Charli xcx, bekend van het album Brat, voor wie hij het nummer ‘Guess’ produceerde. Hij wordt bovendien geassocieerd met het aura van New York als ‘sleazy’ hoofdkwartier en is nu boegbeeld van de ‘indie sleaze’-stroming, een herwaardering van groepen als The Strokes, LCD Soundsystem en The Libertines. De naam slaat behalve op muziek – een melange van punk en electro – ook op het imago van zedeloos en bandeloos.

In Bitterzoet speelde hij al zijn nummers, zoals ‘You’re Invited’, ‘Sex’, ‘Girls’ (‘I like girls who make love/ but I love girls who like to fuck’), meezingers die oproepen tot hedonisme. Daarentegen zong hij ‘Elevation’ doorleefd en ook een beetje jammerend, alsof de kater opspeelde. Opvallend was de cover ‘I Can’t Escape Myself’, uit 1980, van de sombere Britse band The Sound, in een gelaten versie, zonder dansbeats en wilde gebaren. Na dit ‘memento mori’ regeerde weer het uitdagende dansplezier, waarbij toegift ‘Girls’ werd overstemd door de dansende en meezingende vrouwelijke fans.

Erdogan verbood Israëlische president Herzog om over Turks luchtruim naar Azerbeidzjan te vliegen

admin
November 20, 2024
0

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft toegegeven zijn Israëlische collega Isaac Herzog de toegang tot het Turkse luchtruim te hebben ontzegd. Dat zei hij dinsdag op een G20-bijeenkomst in Brazilië. Herzog wilde een vlucht nemen die hem over het Turkse luchtruim naar Azerbeidzjan zou brengen, voor de COP29. De Israëlische president meldde afgelopen zaterdag dat hij vanwege „veiligheidsoverwegingen” niet meer naar de top zou gaan.

Erdogan heeft Herzog naar eigen zeggen gewezen op „alternatieve routes” naar Azerbeidzjan. Maar de andere routes, over de luchtruimen van Syrië, Irak of Iran, waren voor Israël al langer geen optie meer.

De Turkse president verzet zich sinds de oorlog in Gaza als een van de felste wereldleiders tegen Israël. Al op 4 november 2023, minder dan een maand na de Hamasaanslagen van 7 oktober dat jaar, haalde Erdogan de Turkse ambassadeur in Israël terug naar Ankara, vanwege de „humanitaire tragedie” in Gaza.

Erdogan noemt Israël al langer een „genocidale terreurstaat” en vergeleek de Israëlische premier Benjamin Netanyahu in december 2023 zelfs met Adolf Hitler. In mei 2024 verbrak Turkije alle economische banden met Israël, tot dat moment een belangrijke handelspartner. In augustus sloot Turkije zich vervolgens aan bij de genocidezaak die Zuid-Afrika tegen Israël aanspande bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag.