N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Reportage
Voetbaltalenten Bij het WK voetbal kloppen diverse beloftevolle spelers op de deur. Die van Oranje werken goed samen met routiniers. Van jaloezie is geen sprake. „Ik vind het fijn als ze een beetje voor me zorgen.”
Als Lieke Kaptein het veld van het Regional Stadium van Wellington oploopt, en even later tussen de wisselspelers van Oranje op de bank naar het Wilhelmus luistert, staat het kippenvel overal op haar armen. De 17-jarige middenvelder kijkt om zich heen en probeert de ambiance in zich op te nemen.
Brandende lichtmasten, volle tribunes met uitzinnige Amerikaanse fans. Hier en daar een plukje oranje. Het voelt als een droom. De 30-jarige Merel van Dongen tikt Kaptein even aan en stelt haar jongere ploeggenoot gerust. „Gewoon genieten van dit moment”, zegt de verdediger van Atlético Madrid. „Over een paar jaar sta je er zelf tussen.”
Vier dagen later is het al zover. In de rust van het laatste groepsduel met Vietnam krijgt Kaptein van bondscoach Andries Jonker te horen dat ze de tweede helft mag spelen. Als invaller voor haar jeugdidool Daniëlle van de Donk .
En weer is daar het kippenvel. Na een korte blik op de tribunes van het overdekte Dunedin Stadium, gaat het verstand op nul. „Gewoon lekker voetballen. En doen wat je altijd doet”, had routinier Renate Jansen (32) haar in de kleedkamer op het hart gedrukt. En dat doet Kaptein. Ze speelt met zoveel bravoure dat het lijkt alsof ze al jaren tot de basis van Oranje behoort.
Zo maakt Kaptein met haar 17 jaar en 337 dagen als jongste Nederlandse international ooit (m/v) haar debuut tijdens een WK voetbal. Ze is daarmee voor Nederland het gezicht van een nieuwe generatie tieners, die een succesvolle toekomst van het vrouwenvoetbal moet garanderen.
Mondiale ontwikkeling
Kaptein staat in Australië en Nieuw-Zeeland zeker niet alleen. Bij vrijwel elk land van de 32 deelnemers kloppen grote, jonge talenten op de deur. Zo worden de Colombiaanse Linda Caicedo (18), de Amerikaanse Alyssa Thompson (18), de Haïtiaanse Melchie Dumornay (19), de Japanse Maika Hamano (19) en de Nederlandse Esmee Brugts (net 20 geworden) op het WK down under gezien als de toekomstige sterren.
Bondscoach Andries Jonker is ervan overtuigd dat de aanstormende talenten het voetbal wereldwijd naar een nog hoger niveau zullen tillen. Daarmee verwoordt hij de mening van vele kenners. Zo is het voetbal dit WK volgens ervaren internationals als Jill Roord en Dominique Janssen van een beter niveau dan vier jaar geleden in Frankrijk.
Bovendien is de sport veel wijder verspreid over de wereld. Dat landen als Colombia, Jamaica, Nigeria, Marokko en Zuid-Afrika zich voor de achtste finales hebben geplaatst, is daarvan het bewijs.
De tijd dat een beperkt aantal landen de sport domineert is voorbij. Nadat de Scandinavische landen als Noorwegen en Zweden samen met Duitsland, Japan en de VS de prijzen verdeelden is de top verbreed met traditionele voetballanden uit Europa – Frankrijk, Engeland, Spanje en Nederland.
Harry Potter
Het is een treffend beeld op dinsdagmiddag in de catacomben van het Dunedin Stadium waar Van Dongen en Kaptein allebei nog even uithijgen na hun eerste optreden in Nieuw-Zeeland. Invallers van twee totaal verschillende generaties. Van Dongen die vrijwel alles al heeft meegemaakt, en inmiddels bij Oranje is veroordeeld tot de vaste reserves. En Kaptein die aan het begin staat van een veelbelovende carrière en staat te trappelen van ongeduld.
Het klinkt misschien vreemd, maar voor mij betekenen deze 17 speelminuten veel
Merel van Dongen vaste reserve bij Oranje
Van Dongen en Kaptein schikken zich zonder problemen in hun rol. Al is het perspectief totaal anders. „Het klinkt misschien vreemd, maar voor mij persoonlijk betekenen deze 17 speelminuten veel”, zegt Van Dongen in de mixed zone. „Spelen op een WK blijft heel speciaal. Iets wat ik als meisje nooit voor mogelijk had gehouden. Ik zie ieder eindtoernooi als een nieuwe ervaring. Vergelijk het met de boeken van Harry Potter. Het is steeds hetzelfde verhaal, maar nieuwe scènes en andere personages maken het toch weer anders. Het is waanzinnig mooi om te zien hoe jonge meiden als Kaptein en Brugts zich manifesteren. Daar kan ik alleen maar met grote bewondering naar kijken.”
Voor Van Dongen is er geen twijfel mogelijk. De nieuwe generatie spelers is nu al veel verder dan ze zelf was als tiener. „Ik zie de jonkies bij ons dingen op de training doen, die ik vroeger echt niet kon”, legt Van Dongen uit. „In mijn jeugd was het veel vrijblijvender. Je trainde een keer per week. Een profcompetitie voor vrouwen bestond niet. Dus het aantal meisjes dat er écht alles voor deed, was gering. Had je er tien, dan was er misschien één heel goed. Nu voetballen er honderdduizenden meisjes en is de vijver met toptalenten vele malen groter.”
Toch kijken Van Dongen en de andere dertigers bij Oranje niet met jaloezie naar de tienertalenten. Ze zien het liever met een positieve blik. „Meiden als Kaptein en Brugts zijn de toekomst van de sport. Zij moeten laten zien dat Nederland met een Europese titel in 2017 en een tweede plek op het WK van 2019 geen eendagsvlieg is”, stelt Van Dongen. „Maar daar moeten wij als ervaren spelers de jongeren bij helpen. Want er komt meer bij kijken dan talent. Opeens behoor je tot een groep. Ben je een bekende naam. En kan je voor het oog van de wereld te maken krijgen met tegenslag. Daar moet je mee om kunnen gaan.”
Groot geworden tussen jongens
Even verderop staat Kaptein met een brede glimlach op haar gezicht. Haar WK-debuut zit er net op. Toch nog eerder dan verwacht deed Jonker een beroep op haar. „Het is een grote eer om in Oranje te spelen. En volgens mij ging het best goed”, zegt Kaptein op een bescheiden toon tegen een groepje Nederlandse journalisten. Vier jaar geleden keek ze nog als 13-jarige fan van Van de Donk, samen met haar ouders en twee oudere broers naar het WK in Frankrijk. Kaptein speelde toen nog bij de amateurs van Achilles ’12 en trainde daarnaast met talentvolle jongens bij de Football Equals Academie van Jurgen en Mary Kok in Hengelo. Ze maakte op haar vijftiende haar debuut voor FC Twente bij een kwalificatieduel voor de Champions League.
Voor Kaptein geldt het WK vooralsnog als een belangrijk leermoment waardoor ze al op heel jonge leeftijd aan het hoogste niveau mag ruiken. Ze laat zich bij iedere training als een volwassen speler zien. Kaptein kijkt buiten de lijnen vol ontzag naar voetballende moeders als Stefanie van der Gragt en Sherida Spitse. En is blij als Van de Donk haar hand vasthoudt als de wind greep krijgt op het chartervliegtuig van Oranje. „Ik vind het fijn als ze een beetje voor me zorgen. Want ik ben zelf nog maar een kind”, zegt ze verlegen. „Ik probeer van ieder moment te genieten.”
Voor de ruim twee jaar oudere Brugts is dit WK hét podium om zich aan de wereld te laten zien en om een lucratieve transfer naar het buitenland af te dwingen. De vleugelverdediger van Oranje groeide met twee prachtige doelpunten tegen Vietnam uit tot The Woman of the Match. Brugts: „Lieke Martens kan heel goed naar binnen trekken om vervolgens op doel te schieten. Daar heb ik heel veel op getraind de laatste jaren. Dus die goals waren een beetje aan haar te danken.”
Martens had met ontzag gekeken naar de jonge Brugts, die nu al niet meer weg te denken is uit Oranje. „Het is prachtig om jonge meiden als Brugts en Kaptein zo bezig te zien. Hoe ze een bal aannemen, open draaien op het juiste moment op doel schieten. Hun basistechniek is gewoon veel beter dan die van de meesten van ons. En dat heeft vooral met een veel professionelere opleiding te maken.”