Denk voor het misgaat na over stabiliteit banken

Posted on April 2, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Banken Is er in de onrust rondom SVB en Credit Suisse wel genoeg oog voor de stabiliteit van het financiële systeem op de lange termijn, vragen Josta de Hoog en Casper de Vries zich af.

2 april 2023

Leestijd 3 minuten

Drie weken geleden ging de Silicon Valley Bank (SVB) failliet. Al snel werd besloten dat alle rekeninghouders hun geld terugkregen, ook zij die tegoeden hadden die boven het Amerikaanse garantiestelsel van 250.000 dollar uitkwamen. Dit was misschien belangrijk om de techsector in Silicon Valley overeind te houden, maar dat de tegoeden honderd procent vergoed werden, betekent dat de disciplinerende werking van grote zakelijke rekeninghouders op banken onderuit is gehaald.

Een week later werd Credit Suisse overgenomen door UBS, met garanties van de Zwitserse overheid. Daarnaast werd de wettelijke hiërarchie van schuldeisers omzeild. Achtergestelde obligatiehouders bleven met lege handen achter, terwijl aandeelhouders aandelen in UBS kregen. Daarmee werd de internationaal afgesproken volgorde – het risico wordt eerst door de aandeelhouders genomen en dan pas door de obligatiehouders – doorbroken.

Er werd dus stevig ingegrepen om te voorkomen dat de financiële instabiliteit zich als een olievlek zou verspreiden. De vraag is of er voldoende aandacht is voor de stabiliteit van het financiële systeem op lange termijn. Op het moment dat een bank op omvallen staat is de manoeuvreerruimte beperkt, moeten er snel grote beslissingen worden genomen en is het al snel kiezen tussen twee kwaden. Daarom is het extra belangrijk om juist in rustige tijden te werken aan en na te denken over de weerbaarheid van het financiële systeem.

Stevige lobby

Dat betekent dat er voldoende stevige (kapitaal)eisen aan banken worden gesteld. Maar, zo leert de geschiedenis, banken voeren een stevige lobby om die regelingen te versoepelen. In 2018 werd in de VS de drempel verhoogd voor het zijn van een systeembank, waarvoor strengere eisen gelden. Hierdoor viel SVB buiten het strengere toezicht. Het was één van de banken die voor deze verhoging had gelobbyd.

Lees ook: De banken gijzelen de publieke sector – nog steeds

In het WRR-rapport Geld en Schuld uit 2019 deden we een aantal suggesties om de stabiliteit van het financiële bankenlandschap te bevorderen die minder op de radar staan. Schuldcreatie en geldcreatie zijn in ons huidige systeem onlosmakelijk met elkaar verbonden. Voor de stabiliteit van het financiële systeem is het belangrijk dat die groei voldoende beheerst gebeurt. Hiervoor zijn er echter op dit moment te weinig tegenkrachten in het systeem. Dus is het belangrijk om te kijken naar maatregelen die kunnen leiden tot een meer beheerste groei.

Ten eerste kan dat door de diversiteit van het bankenlandschap te bevorderen. De creatie van een megabank zoals in Zwitserland kan op de korte termijn een redding betekenen, maar is op de lange termijn niet bevorderlijk voor de stabiliteit van het financiële systeem. Bovendien kan een monopoliepositie tot duurder krediet leiden. Ten tweede is het belangrijk om de fiscale bevoordeling van schuld boven eigen vermogen te verminderen. Er is in het belastingsysteem nog altijd een kunstmatige bevoordeling van financiering met schulden in plaats van met eigen vermogen. Neutraliteit tussen financieringsvormen moet de inzet van belastingbeleid zijn.

Publiek alternatief

Ten derde pleitten wij in het rapport voor een publiek verankerd alternatief voor betalen en sparen. Zij het in de vorm van een publieke bank of in de vorm van digitaal centralebankgeld, zoals de ‘digitale euro’. Op dat laatste gebied worden inmiddels voorzichtige stappen gezet, waarbij ook voldoende oog moet zijn voor privacy. Een publiek alternatief voor betalen en sparen vermindert het gemak waarmee banken krediet kunnen verstrekken. Als een deel van de deposito’s weg kan lekken, dan zullen banken ook meer reserves aanhouden en is dat een belangrijke tegenkracht tegen het nemen van te veel risico’s.

We weten niet wat de komende weken en maanden ons gaan brengen. Keert de rust terug of breidt de onrust zich verder uit? Wij hopen uiteraard op het eerste, maar het is verstandig om je voor te bereiden op het tweede. Dat betekent dat het extra belangrijk is om nu met de bredere vragen over stabiliteit van het financiële systeem bezig te zijn, bijvoorbeeld met een scenarioanalyse van wat er mogelijk kan gebeuren en hoe hierop te reageren. Zodat als er een moment komt dat ingrijpen nodig is, dat kan gebeuren op een manier die de stabiliteit van het systeem ook op de lange termijn bevordert.

Een versie van
dit artikel
verscheen ook in

de krant
van 3 april 2023

De springkomkommer is een explosieve vrucht die zijn zaden met grote kracht wegspuit

admin
November 26, 2024
0

Planten verspreiden hun zaden op allerlei manieren, maar weinig doen het zo explosief als de springkomkommer. Al tweeduizend jaar geleden werd de wonderlijke zaadverspreiding van deze mediterrane plant (Ecballium elaterium) beschreven door Plinius de Oudere. De komkommervruchten spuiten hun zaden onder hoge druk weg in een waterige straal. Hiermee verspreidt de soort haar zaden tot wel meerdere meters, ofwel tweeduizend maal de zaadlengte.

Het mechanisme achter deze techniek was echter niet zo goed beschreven. Een team verbonden aan de universiteiten van Manchester en Oxford publiceert er nu over in de PNAS. Ze benaderden de zaadverspreiding op verschillende manieren: wiskundig, natuurkundig, botanisch en biologisch.

De wetenschappers observeerden de ontwikkeling van de vruchten met behulp van timelapse- en hogesnelhelheidscamera’s. Hiermee konden ze zowel de (trage) ontwikkeling van de vruchten in de dagen voor de explosie, als de (snelle) explosie zelf vastleggen met tot wel zesentachtigduizend frames per seconde. Daarnaast maten ze de lengte, vorm en massa van de stengels, vruchten en zaden. Op deze gegevens baseerde het team verschillende wiskundige modellen waarmee men de mechaniek achter de druk, de ballistiek van het gelanceerde zaad en de rotatie van het vallende fruit kan beschrijven.

In hun analyse zien de wetenschappers vier hoofdingrediënten die bijdragen aan de zaadverspreiding van Ecballium. Allereerst bouwt een waterige vloeistof in de vrucht de druk op in de weken voor de explosie, de zogenoemde turgor-druk. In de dagen voor de lancering wordt een deel van de vloeistof in de stengel gepompt. Die wordt zo stugger en draait de hangende vrucht in een ideale, horizontale positie.

Een timelapse van de groei van de vrucht.

Dan volgt de explosie, waarbij een gat ontstaat waar de stengel loslaat van de vrucht. In de eerste honderden microseconden na het afschietenis de vrucht nog deels verbonden met de stengel, waardoor deze een rotatie om de eigen as meegeeft aan de vrucht. Tot slot spuwt de vrucht haar zaden in één straal door het ontstane gat, de snelheid van de zaadjes (tot wel meer dan 15 meter per seconde) neemt af terwijl de hoek van de vrucht als gevolg van de rotatie steiler wordt. Door de optimalisatie van de lanceringshoek komen tragere zaadjes alsnog ver van de moederplant terecht. Gemiddeld landen de zaadjes van de springkomkommer tussen de vier en twaalf meter van de moederplant.

De zaden schieten uit de vrucht van de springkomkommer, in slow motion.

Varianten op deze vorm van verspreiding komen vaker voor bij meer primitieve plantengroepen, zoals mossen en varens. Schimmels gebruiken dergelijke systemen frequent voor de verspreiding van hun sporen. Bij bloemplanten zoals de springkomkommer komt het echter zelden voor.

Andere mechanieken waarmee planten hun zaden lanceren zijn daarentegen talrijk. Voorbeelden van algemene Nederlandse plantensoorten die hun zaden wegschieten zijn de gehoornde klaverzuring (Oxalis corniculata), een stoepplantje, en springzaad (Impatiens) dat veel in bossen voorkomt. Door rijpe vruchten aan te raken kan je de zaadjes zelf zien wegschieten.

Hongkongse rechtbank beschermt rechten van homokoppels

admin
November 26, 2024
0

Gehuwden van hetzelfde geslacht hebben in Hongkong dezelfde rechten op gebied van huisvesting en erfrecht als heteroseksuele koppels. Met dat baanbrekende oordeel beslechtte de hoogste rechtbank van Hongkong dinsdag een jarenlange juridische strijd in het voordeel van twee stellen die zich hadden beklaagd over hun ongelijke behandeling.

Eén zaak was in 2018 aanhangig gemaakt door Nick Ingfinger, die in Canada met zijn partner was getrouwd. In Hongkong, dat huwelijken tussen partners van hetzelfde geslacht slechts beperkt erkent, weigerde de huisvestingsdienst een aanvraag van het koppel in behandeling te nemen voor een huurwoning.

Twee andere zaken werden aangespannen door Edgar Ng en Henry Li, die in het Verenigd Koninkrijk trouwden. Zij konden niet samen eigenaar worden van hun gesubsidieerde koopappartement. Bovendien spande Ng een tweede zaak aan om zijn echtgenoot te laten erkennen als erfgenaam als hij zou overlijden. Ng, die leed aan depressies, stierf in 2020, waarna zijn weduwnaar de rechtszaken voortzette.

De vijf rechters van het Hongkongse Hooggerechtshof bogen zich over de drie zaken nadat de autoriteiten in beroep waren gegaan tegen uitspraken van lagere rechtbanken. die het onderscheid tussen heterokoppels en stellen van hetzelfde geslacht ook al „ongrondwettig” vonden: de mini-grondwet van Hongkong schrijft voor dat alle inwoners gelijk worden behandeld. Hongkong maakt sinds 1997 deel uit van China, maar heeft nog wel zijn eigen rechtssysteem.

Bevolkingspolitiek

Een advocaat namens de huisvestingsdienst betoogde onder meer dat het beleid erop gericht was „traditionele gezinnen te ondersteunen”, in lijn met het streven van de stadsregering om het geboortecijfer te verhogen. Hongkong kampt met grote woningnood, voor veel stellen een reden om de stichting van een gezin uit te stellen.

Maar daar gingen de rechters dinsdag niet in mee. De hoofdtaak van de dienst is niet om bevolkingspolitiek te bedrijven, maar om huisvesting te verschaffen aan mensen die daar niet zelf voor kunnen zorgen. Bovendien merkt de rechtbank op dat ook stellen van hetzelfde geslacht een gezin kunnen stichten, bijvoorbeeld door adoptie of kunstmatige inseminatie.

Infinger zei na de uitspraak tegen journalisten dat de rechters hadden erkend dat „stellen van hetzelfde geslacht van elkaar kunnen houden en het recht hebben samen te leven”, maar hij was pessimistisch over de mogelijkheid dat Hongkong, net als Taiwan en Thailand, het huwelijk zou openstellen voor homokoppels, zoals de ngo Hong Kong Marriage Equality in een reactie had geëist.

De steun daarvoor onder de bevolking neemt in Hongkong al jaren toe. Volgens een opinieonderzoek van drie universiteiten in 2023 steunt 60 procent van de Hongkongers gelijke huwelijksrechten, tegen 38 procent tien jaar eerder.

Maar dezelfde rechtbank die nu uitspraak deed, weigerde de regering vorig jaar nog te verplichten om homokoppels te laten trouwen, in een zaak die was aangespannen door lhbti-activist Jimmy Sham. Wel gebood ze de regering toen om binnen twee jaar een wettige erkenning van homoseksuele relaties op te tuigen, bijvoorbeeld in de vorm van geregistreerd partnerschap.

Sham was eveneens een van de 45 activisten die eerder deze maand celstraffen kregen vanwege hun betrokkenheid bij officieuze prodemocratische voorverkiezingen in 2020. Hij moet vier jaar en drie maanden de gevangenis in.

Ongemakkelijke seks- en poepgrappen zijn er genoeg bij Anne Neuteboom

admin
November 26, 2024
0

Anne Neuteboom moet kokhalzen. Uit haar gorgelen diepe, schraperige klanken naar boven. Het woord dat ze moet uitspreken zit vast in haar keel. Wijnklimaatkast, perst ze er ten slotte uit. Haar nieuwe vriendje heeft de wens uitgesproken dat hij er graag een zou willen kopen voor zijn wijnliefhebberij. Maar voor Neuteboom is dat een stap te ver: de kast staat symbool voor de grote verschillen tussen hen, met name tussen rijk (hij) en arm (zij).

In haar vierde soloprogramma, En dan nu Anne Neuteboom, doet de 35-jarige Anne Neuteboom uit de doeken dat ze een probleem heeft, want ze is gelukkig. En dat is onherkenbaar en beangstigend voor iemand die geen groot plezier aan mensen beleeft en voor wie klagen over alles de eerste natuur is. In vijf kwartier vertelt ze hoe ze het zo ver heeft kunnen laten komen en hoe ze haar partner vond. Net als in elke romcom gaat het dus eerst een keer mis.

Een verfrissende kant van haar optreden is dat ze zichzelf begeleidt met eigen, handgemaakte animaties op een groot scherm. Ze maakte primitieve tekeningetjes van poppetjes die alleen een lijntje als lijf en leden hebben. Soms vertellen de animaties het verhaal, soms zijn het illustraties bij wat ze zegt. Dat is een mooi extraatje en pakt soms geestig uit, zoals wanneer het tegenzit en ze zegt dat ze „triple fucked” is. De uitbeelding is simpel en effectief, met drie vliegende piemels rond een figuurtje.

Coronajaren

Ook haar verslag over daten, elkaar aftasten en het leren kennen van een nieuw iemand, inclusief een terugblik op de moeizame coronajaren, bevat aardige momenten. Maar echt goede grappen zijn dun gezaaid. Het kabbelt vaak wat, omdat ze vooral beschrijft wat er is gebeurd. Neuteboom zoekt het geregeld in grof en dik aangezet commentaar op gedrag en verschijnselen, maar de verwoording is vaak weinig bijzonder of verrassend. Elitaire, Amsterdamse „reservaten” beschrijven aan de hand van havermelk en Biro’s bijvoorbeeld, voelt te makkelijk en is te vaak gedaan om nog een lach mee te scoren.

In de aanloop naar haar liefdesgeschiedenis behandelt Neuteboom „veelgestelde vragen” aan haar, zoals over haar opvallende stem en over haar „raar” zijn. Die lijzige stem heeft ze van nature, bevestigt ze. Daar is niks mis mee, zeker niet voor een professioneel klager, maar als het tempo laag ligt en grappen niet altijd werken, dan keert dat geluid zich tegen haar.

En in En dan nu Anne Neuteboom is ze ook eigenlijk niet ‘raar’ genoeg. Ongemakkelijke seks en onsmakelijkheden, zeker als er poep bij komt, zijn bij haar in goede handen. Maar dat is niet genoeg om deze voorstelling te dragen.