Denk na voor je op post, share, of like klikt

Nederland werkt hard om duurzamer te worden door bijvoorbeeld afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te vervangen en huizen te isoleren. Maar ondertussen groeit de ecologische voetafdruk van ons digitaal gedrag exponentieel. Videostreaming, videobellen en online gamen zorgden volgens schattingen van IT-bedrijf Cisco in vier jaar tijd voor vijftien keer zoveel digitaal verkeer. Dat bespaart wellicht kilometers file, maar kost ook een enorme hoeveelheid energie, servers en kabels. Als we ons gedrag niet aanpassen, dan kan ons internetgebruik over tien jaar 20 procent van de totale wereldwijde elektriciteitsbehoefte vergen, becijferde de Franse denktank The Shift Project.

Dat energieverbruik brengt ook CO₂-uitstoot met zich mee, terwijl we die uitstoot juist moeten verminderen. De Europese Unie werkt hard aan uitbreiding van het CO₂-handel rechtensysteem ETS. Afgelopen december bereikten het Europees Parlement en de regeringen een akkoord over een nieuwe beprijzing van CO₂-uitstoot. Zodra dat een Europese wet wordt, krijgen grote bedrijven minder gratis uitstootrechten, worden de rechten duurder en moeten ook consumenten en kleine bedrijven voor hun uitstoot gaan betalen.

Lees ook: EU-klimaatakkoord: ook burgers gaan betalen voor uitstoot

Het is daarom tijd om onze digitale levensstijl af te stemmen op onze duurzaamheidsambities. De algoritmen van sociale media zetten ons aan om veel te delen, terwijl elke post, share en like energie kost en zo bijdraagt aan CO₂-uitstoot en grondstofverbruik.

Instellingen

Gelukkig is er een aantal simpele stappen waarmee internetgebruikers hun online energieverbruik en daarmee hun CO₂-uitstoot flink kunnen terugsnoeien. Ruim mails op, minimaliseer je cloud, zet je camera uit, schakel over op een lagere resolutie en deel alleen wat belangrijk is, met degenen voor wie het belangrijk is. Dit zou allemaal onderdeel moeten zijn van onze digitale geletterdheid.

Door grote bestanden van de server (de cloud) naar de harde schijf te verhuizen en simpelweg minder te verzenden, kan elke internetgebruiker vandaag nog een bijdrage leveren. Vaak kan je al een groot verschil maken door een paar instellingen in je favoriete apps aan te passen. Alleen al het uitzetten van de ‘automatisch invullen’-optie in je zoekmachine scheelt een gemiddelde gebruiker (die zijn stroom uit fossiele bronnen krijgt) jaarlijks ruim 100 kilo CO₂.

Geef mede-werkers een datalimiet, maximaliseer het aantal berichten dat gedeeld wordt

Individuen kunnen hiermee al verschil maken, maar op bedrijfsniveau heeft het nog meer impact. Ondernemers kunnen niet alleen goed doen door het verduurzamen van hun wagenpark, maar ook door het minimaliseren van digitaal verkeer. Geef medewerkers een datalimiet, zet een max op het aantal berichten dat ze online delen. Zet in op kwaliteit in plaats van kwantiteit.

Samen met het Duitse Öko Institute hebben we uitgerekend hoeveel CO₂-uitstoot zulke gedragsveranderingen kunnen besparen. Een stukje tekst 30 seconden inladen kost 0,003 wattuur. Bij een plaatje is dat 0,304 wattuur, en bij een video 0,403 wattuur. Het gaat hier om de stroom die nodig is door onder meer het apparaat dat je gebruikt, de router in je huis, de verdeelkast in je wijk of de server die het faciliteert.

Gedragsverandering

Vervolgens moet je meenemen hoeveel mensen een post bekijken, hoeveel van hen het bericht reposten en naar hoeveel volgers. Ofwel: populariteit lijkt leuk, maar het is niet vrijblijvend. We zullen de komende jaren echt minder data heen en weer moeten sturen. De European Environment Agency (EEA) heeft berekend dat we in Nederland ruim 0,3 kilogram CO₂ per kilowattuur uitstoten. Dit zou moeten verminderen wanneer we meer duurzame energie opwekken, maar vooralsnog stijgt onze totale energiebehoefte net zo hard mee, niet in de laatste plaats door ons digitale gedrag. Dat maakt gedragsverandering net zo belangrijk als het plaatsen van zonnepanelen of windturbines voor een duurzame toekomst.

Burgers, bedrijven en beleidsmakers zouden daarnaast samen een vuist moeten maken richting de grote sociale media en software leveranciers, zodat die duurzame opties als standaard instellen. Denk bijvoorbeeld aan het niet automatisch afspelen van video’s, aan het standaard comprimeren van bestanden bij verzenden, of aan het uitzetten van de ‘auto-complete’ functie. Bestanden die meermaals afgespeeld worden, kunnen gedownload worden – net als alle cloud-data die langer dan een jaar niet gebruikt is.

Wat ons betreft worden die opties net zo ingesteld als bij het donorregister: de energiezuinige instellingen worden standaard, wie iets anders wil, moet daar moeite voor doen.