Denemarken schroeft defensiebudget poolgebied verder op

Is de wind die olie- en gasreuzen de afgelopen jaren in de rug hadden inmiddels gaan liggen, nu die bedrijven minder profiteren van een onzekere gasmarkt met extreem onstabiele prijzen? Daar zijn de eerste, voorzichtige signalen van te zien in de jaarcijfers van 2024 van Shell, die het bedrijf donderdag publiceerde.

In het laatste kwartaal van 2024 boekte Shell een aangepaste winst (gecorrigeerd voor onder andere veranderingen in kosten voor opslag) van ongeveer 3,7 miljard dollar (3,6 miljard euro). In datzelfde kwartaal in 2023 was dat nog zo’n 7,3 miljard. Over heel 2024 bedroeg de winst 23,7 miljard dollar,16 procent minder dan in 2023.

Op zich was 2024 financieel gezien alsnog best een goed jaar voor Shell. De cijfers van de eerste drie kwartalen waren prima. Topman Wael Sawan spreekt in een persbericht van „opnieuw een jaar van sterke financiële prestaties”. Hij was blij met de vrije kasstroom, die in 2024 zo’n 40 miljard dollar hoger uitviel dan in het jaar ervoor.

Voor beleggers zijn de lagere cijfers ook niet al te vervelend nieuws. Het Britse olie- en gasconcern verhoogt het dividend met vier procent. Daarbovenop zei Shell eigen aandelen ter waarde van 3,5 miljard dollar te kopen. Het is voor het dertiende kwartaal op rij dat Shell dat doet voor een bedrag boven de 3 miljard dollar.

Wispelturige gasmarkt

Begin deze maand waarschuwde Shell alvast, vooruitlopend op de donderdag gedeelde cijfers, dat de resultaten van het vierde kwartaal „significant lager” zouden uitvallen dan in het derde kwartaal. Shell produceerde minder gas dan gehoopt, onder meer door gepland onderhoud bij een belangrijke productie-installatie voor vloeibaar gemaakt gas (lng) in Qatar. Ook vielen de cijfers in de gashandelsdivisie, een belangrijke divisie voor Shell, tegen.

Shell noemde voor dat laatste als reden onder meer het tegenvallende aantal verkochten vrachten. Analisten zeiden dat dit te maken had met de terugkerende rust op de gasmarkt.

Hoe zit dat? Toen Russische troepen Oekraïne binnenvielen en Rusland als reactie op westerse sancties de pijpleiding naar Europa dichtdraaide, werd de gasmarkt extreem zenuwachtig door zorgen over tekorten. Het gevolg: de gasprijzen werden behoorlijk grillig en schoten vaak flink omhoog. „Gashandelaren profiteerden volop van die zogeheten volatiliteit op de markt”, zegt hoogleraar energie-economie Machiel Mulder, verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen. „Handelaren kunnen gas op bepaalde momenten op bepaalde plekken goedkoop inkopen en dat vervolgens elders, als tekorten dreigen, het tegen hoge prijzen verkopen.”

De ergste jaren van de gascrisis zijn voorbij, maar de geopolitieke situatie wereldwijd is nog verre van rustig

Vooral bedrijven die handelen in lng, waarin Shell in het Westen de grootste speler is, worden extra beloond op de wispelturige gasmarkt. „Lng-schepen kun je, in tegenstelling tot gas dat door pijpleidingen stroomt, makkelijk van richting veranderen. Lng kun je dus heen sturen waar je maar wil. Zo kun je veel meer gebruikmaken van al die handelskansen.”

Inmiddels is de gasmarkt deels tot rust gekomen. Waar de gasprijzen in 2022 nog heen en weer slingerden tussen de 65 en 330 euro per megawattuur, is dat nu ongeveer tussen de vijftig en twintig euro. En op een relatief rustige gasmarkt profiteren handelaren minder.

Shell is de eerste in de energiesector die dit jaarcijferseizoen zijn boeken opende voor de wereld. Vrijdag volgen de Amerikaanse concerns Chevron en ExxonMobil. Het Franse TotalEnergies is volgende week woensdag aan de beurt, de Britse BP dinsdag die week erop. Analisten verwachtten ook dat de cijfers van hun laatste kwartaal zullen tegenvallen.

Of de goede jaren die de olie- en gasreuzen beleefden tijdens de energiecrisis nu definitief achter hen liggen, is lastig te zeggen. Mulder: „De ergste jaren van de gascrisis zijn voorbij, maar de geopolitieke situatie wereldwijd is nog verre van rustig.”

Wel zegt de energie-econoom dat de gasmarkt waarschijnlijk niet gauw weer zo instabiel zal worden als tijdens de gascrisis. „Door de schrik van de afgelopen jaren heeft de wereld geleerd om de energievoorziening minder afhankelijk te maken van één land. Als een bepaald land niet meer kan leveren, zal dat nu voor minder onrust zorgen.”

Ook hebben olie- en gasbedrijven die de afgelopen jaren profiteerden van de lng-handel, flink geïnvesteerd in meer productie van lng. Die productiecapaciteit zal de komende jaren leiden tot meer aanbod van lng, waardoor de markt minder wispelturig wordt. En dús minder lucratief voor handelaren.

Het bestuur brengt de toekomst van Shell in gevaar door de energietransitie te negeren

Hernieuwbare energie

Opvallend, maar niet verrassend, is dat het slecht gaat met Shells hernieuwbare energie divisie. In het afgelopen kwartaal leed die een verlies van 311 miljoen dollar. Afgelopen december zei Shell al minder te investeren in windparken op zee. In totaal schreef de duurzame-energiedivisie bijna 1,1 miljard dollar af. Mulder: „Het lijkt er sterk op dat Shell de energietransitie aan het loslaten is, om de aandeelhouders tevreden te houden.” Veel olie- en gasreuzen worden steeds terughoudender met het investeringen in duurzame energie door de lage winstgevendheid ervan.

Mark van Baal, oprichter van activistische ‘groene’ aandeelhouder Follow This, zei in een persbericht: „Het bestuur brengt de toekomst van Shell in gevaar door de energietransitie te negeren (…) De International Energy Agency voorspelt een afname van de vraag naar olie en gas na 2029. Zelfs aandeelhouders die niets geven om klimaatrisico’s en alleen om de waarde van hun aandelen zouden zich zorgen moeten maken over Shells hardnekkige negeren van ontwikkelingen in de energiemarkt, zoals de exponentiële groei van hernieuwbare energie en elektrische voertuigen.”

Over de jaarscijfers van 2024 zei Sawan in een video dat hij erkende dat er „enige zwakte in de inkomsten in het vierde kwartaal zat”, aldus de Britse zakenkrant Financial Times. Maar hij zei daarin ook dat Shell met zijn kostenbesparende doelstellingen voorliep. Op 25 maart, drie maanden eerder dan normaal, zal hij in New York investeerders op de hoogte brengen van reorganisaties en kostenbesparingen.

Met medewerking van Chris Hensen

Delen

Mail de redactie