Twee weken geleden is ze uit haar rolstoel „gekukeld”. Sindsdien heeft ze last van duizeligheid en tintelingen in haar armen en schouders. Normaal gesproken zou Grietje Hof (68) uit Enschede naar de huisarts gaan, „maar nu ligt de drempel wat hoger”, zegt ze. Hof is een van de tienduizenden patiënten die na het faillissement van huisartsenketen Co-Med afgelopen zomer zonder huisarts kwamen te zitten. Ze waren aangewezen op online zorg of in allerijl opgetuigde spoedzorg. Destijds sprak NRC Hof en drie andere patiënten. Drieënhalve maand later blijkt hun situatie onveranderd.
Grietje en haar man John Hof kunnen sinds het faillissement slechts voor spoedgevallen terecht bij een huisartsenpraktijk in het Medisch Spectrum Twente. „Was mijn val spoed? Daarbij denk ik eerder aan een hersen- of hartinfarct”, zegt Grietje. Het echtpaar heeft „een soort mechanisme” ontwikkeld om een bezoek aan de huisarts zo veel mogelijk te voorkomen. De buurvrouw is fysiotherapeut, dus gaat Hof daar maar langs. „Fijn dat dat kan, maar een huisarts had misschien ook een foto gemaakt.” Om te beoordelen of een patiënt naar de huisarts van de spoedzorg moet, heeft de praktijk een online vragenlijst, ‘Moet ik naar de dokter?’ . De klachten van Hof stonden niet op de lijst.
Op vakantie in Andorra kocht ze ‘een heel zooitje’ inhalatoren, voor de zekerheid
Dat ‘mechanisme’ om de huisarts te ontwijken herkent Perone Cobben (60) uit Breda. Al wekenlang is ze benauwd. En dat hoesten stopt maar niet. Normaliter zou ze allang naar haar huisarts zijn gegaan, maar nu ze geen eigen arts meer heeft, is ze terughoudend. „Je gaat niet zo snel naar een onbekende huisarts.”
Cobben heeft astma en de longziekte COPD. Deze week belde ze, na zes weken met haar klachten te hebben rondgelopen, toch maar Thuisdok, een digitale huisartsenpraktijk waar ze nu terechtkan. Ze kon wel naar een huisarts in een ander dorp, maar dat was voor haar te ver. Uiteindelijk mag ze naar een huisarts in Breda, de afspraak staat voor later deze week. „Het is dit soort gedoe dat maakt dat je een doktersbezoek liever uitstelt.”
Lees ook
Einde Co-Med zorgelijk voor artsen én patiënten: ‘Niemand neemt me aan, want niemand heeft plek’
‘Probleemplekken’
Zorgverzekeraar CZ heeft afgelopen maanden met andere verzekeraars en huisartsen uit verschillende regio’s hard aan oplossingen gewerkt, zegt woordvoerder Arjen Zwaan. En op veel plekken heeft dat wat opgeleverd. In Den Haag schreven huisartsen allemaal een paar extra patiënten in, om de zorglast te verdelen; in Tilburg nam een voormalig praktijkmanager een praktijk van Co-Med over.
Wel duurde het langer dan verwacht om patiënten over te schrijven naar nieuwe huisartsen, omdat curatoren werden geconfronteerd met „de puinhopen” die Co-Med administratief had achtergelaten, zegt Zwaan. Dat bemoeilijkte de overdracht van patiëntendossiers. Momenteel is de hoop dat de eerste verzekerden die nog zonder huisarts zitten vanaf volgende week een brief over hun nieuwe huisarts ontvangen. Om hoeveel mensen dat precies gaat, is nog niet duidelijk: een deel van de patiënten heeft zich zelf al ingeschreven bij een van de nieuwe praktijken. Het digitale alternatief is inmiddels „bijna volledig” teruggetrokken, omdat structurele oplossingen werden gevonden, vertelt Zwaan.
Co-Med had administratieve ‘puinhopen’ achtergelaten, wat overdracht van de patiëntendossiers bemoeilijkte
Ook in Breda werd de oude praktijk overgenomen. Maar Cobben woont niet in het juiste postcodegebied. „Ooit wel en toen ik verhuisde, bleef ik bij mijn oude huisarts, omdat alle huisartsen in mijn nieuwe wijk geen patiënten meer aannemen. Nu kan ik nergens terecht.”
Daarnaast zijn er ook „probleemplekken”, zegt Zwaan, waarvoor nog geen oplossing is gevonden. Dat zijn Bergen op Zoom en Enschede, waar John en Grietje Hof wonen. „Daar heeft Co-Med het al bestaande huisartsentekort verergerd en kan een oplossing langer op zich laten wachten. Tot die tijd heb je alternatieven als een passantenspreekuur of digitale zorg – al is dat natuurlijk niet wat we uiteindelijk voor ogen hebben.” In Bergen op Zoom stonden volgens Co-Med 4.800 patiënten bij de commerciële praktijk ingeschreven, in Enschede 8.600. Volgens CZ liggen de daadwerkelijke aantallen lager, „maar dat is nog een puzzel”.
‘Pufjes’
De 63-jarige Johan Franken, die in Bergen op Zoom woont, vindt die digitale zorg maar niets. „Dan moet je via heel wat omwegen om hulp vragen en ik ben al niet het type dat dat gauw doet.” Mocht er nu wat aan de hand zijn, nam hij zichzelf voor, belt hij „gewoon 112”. Wanneer hij spontaan een bloedneus krijgt, bijvoorbeeld, waarbij hij vanwege de bloedverdunners die hij slikt veel bloed verliest.
Ook hij kan niet bij een huisarts in de buurt terecht, zelfs niet toen daar recent een nieuwe praktijk werd geopend. Hij las het in de krant en belde direct, maar hij was al te laat: de praktijk had al te veel aanvragen binnengekregen. Op zich vertrouwt Franken er wel op dat hij weer een huisarts krijgt, „maar het duurt mij nu wel een beetje te lang”.
Cobben uit Breda heeft dat vertrouwen niet meer. Voor haar astma en COPD gebruikt ze inhalatoren. Eerder vertelde ze al in NRC spaarzaam te doen met haar „pufjes”, omdat ze vreest geen herhaalrecept te kunnen krijgen zonder huisarts. Weliswaar heeft ze daar nog geen problemen mee ondervonden, maar haar vertrouwen in de zorg is dusdanig geschaad dat de angst blijft. Op vakantie in Andorra kocht ze recent „een heel zooitje pufjes in”, voor de zekerheid. „Daar heb je geen recept nodig.” Ach, zegt ze, „we redden ons eigen wel”.
Lees ook
Zelfverrijking, fraude-aangifte en ondermaatse zorg: hoe Co-Med pokerde met praktijken en de patiënten verloren
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124665664-94d586.jpg|https://images.nrc.nl/NNbbi60CoHbapxMX7CnrMWah_s4=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124665664-94d586.jpg|https://images.nrc.nl/edHRgpPnPSgIyAbUD0zO4IweqoI=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124665664-94d586.jpg)
