Decennia na de Waternoodsramp was er dan toch een dna-match met haar lang verloren tante

Posted on January 29, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Watersnoodramp Nog steeds kunnen slachtoffers van ‘1953’ worden geïdentificeerd. Bijvoorbeeld toen Nada Verhelst besloot wangslijm af te staan.

Denise Retera

29 januari 2023 om 20:41

Leestijd 4 minuten

De zussen Maatje (links) en Mientje Verhelst (rechts), hier te zien op privébeeld. — De zussen **Maatje (links) en Mientje Verhelst (rechts)**, hier te zien op privébeeld.

Foto privécollectie

Het was 31 januari 1953 en de Zeeuwse Maatje Verhelst, ze was 38, zou over een maand gaan trouwen. Eindelijk had ze weer geluk in de liefde. Ze was al eerder verloofd geweest, met een man uit Terneuzen, maar die ging er met een ander vandoor. Kapot was Maatje ervan geweest.

Daarom had ze het boerderijtje van haar ouders nabij Sluiskil in Zeeuws-Vlaanderen verlaten, om een nieuw leven op te bouwen op Schouwen-Duiveland, aan de andere kant van de Wester- en Oosterschelde. Ze trok in bij een vrouw op leeftijd in het dorp Nieuwerkerk om haar te helpen met het huishouden. Maatje wilde op ‘Schouwen’ haar gebroken hart lijmen, niet wetende dat ze haar dood tegemoet was gevlucht en de harten van haar familie zou breken.

Die 31ste januari stormde het ’s avonds vreselijk. De storm in combinatie met springtij en zwakke dijken leidde ertoe dat ’s nachts op veel plekken in Zeeland, Zuid-Holland en Brabant de dijken braken. Grote stukken land overstroomden.

Ik denk dat het menselijk is dat je je verdriet letterlijk een plekje wilt geven

Nada Verhelst nabestaande

Maatje en de zoon van haar werkgeefster zetten de oudere vrouw in het donker op een vlot, gemaakt van een schuurdeur. Daarna klommen ze er zelf op. Met z’n drieën werden ze vervolgens opgeslokt door het water.

Maatje werd een van de ruim 1.800 mensen die de watersnoodramp van zeventig jaar geleden niet overleefden. Schouwen-Duiveland was een van de zwaarst getroffen gebieden. Maatjes ouders en zeven broers en zussen in Sluiskil overleefden de ramp wel.

Dna-onderzoek

Nada Verhelst (61) is de dochter van het jongste broertje van Maatje. Ze vertelt het verhaal van haar tante bij een kop cappuccino in een lunchroom in Goes op Zuid-Beveland, dat tussen Zeeuws-Vlaanderen en Schouwen-Duiveland in ligt.

Tot in 2015 was Maatje nog een van de ruim honderd vermisten van de watersnoodramp. „Mijn opa en oma gingen er op een gegeven moment van uit dat haar lichaam de open zee op was gesleurd en misschien uiteindelijk wel door haaien opgegeten”, vertelt Nada. „Af en toe werd er weer een lichaam gevonden op Schouwen en dan gingen mijn opa en een oom erheen. Op de fiets, dat duurde uren. Maar het was nooit mijn tante.”

In 2013 riep de politie van Zeeland nabestaanden van de vermisten op dna af te staan. Er lagen veel onbekende slachtoffers van de watersnoodramp begraven in Zeeland, ruim dertig van hen op Schouwen-Duiveland. Misschien konden zij geïdentificeerd worden met behulp van dna-onderzoek. Er kwamen tientallen reacties. De doden werden opgegraven en er werden dna-monsters genomen uit hun dijbeen en kies. Nabestaanden moesten wangslijm afstaan.

Maatje Verhelst werd bergraven in het Zeeuwse Ouwerkerk. Veel van de vermisten in de watersnoodramp, werden nooit geïdentificeerd voordat ze werden begraven.
Foto Merlin Daleman

Het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) onderzocht het materiaal. Uiteindelijk werden er drie matches gevonden. Een van die matches was tussen Nada en Maatje.

„Toen ik hoorde over de oproep, heb ik meteen de politie gebeld om me aan te melden”, zegt Nada. Haar grootouders, vader en ooms en tantes leefden in 2013 al niet meer. „De familie had altijd veel verdriet gehad om Maatje. Als haar lichaam destijds was gevonden, was het nog steeds een triest verhaal geweest, maar wel een rond verhaal. Ik denk dat het iets oermenselijks is dat je de resten van je geliefde wilt hebben en je verdriet letterlijk een plekje wilt geven.”

In juni 2015 – het NFI-onderzoek had even stilgelegen omdat het instituut druk was geweest met de MH17-ramp van 2014 – kreeg Nada van de politie te horen dat er een match met haar tante was gevonden.

Achter haar bril vullen Nada’s ogen zich met tranen als ze vertelt over dat telefoontje. „Het ontroert me nog steeds. Het maakt me zo blij dat ik mijn tante als het ware aan mijn familie heb kunnen teruggeven. En dat terwijl ik eigenlijk geen familiemens ben.” Nada lacht. „Ik ben graag op mezelf.”

Grafrust

Toen Nada reageerde op de oproep had ze er niet over nagedacht, maar daarna is het weleens door haar hoofd geschoten: wat had haar streng gereformeerde familie gevonden van het opgraven van de doden? Die vond eeuwige grafrust erg belangrijk. „Ik denk dat ze er wel moeite mee hadden gehad, maar dat de wens om mijn tante terug te vinden groter was geweest”, zegt Nada, die zelf niet gereformeerd is.

Het belang dat de vele gelovige inwoners van Schouwen-Duiveland aan eeuwige grafrust hechtten, deed oud-burgemeester Gerard Rabelink in 2013 wikken en wegen. De politie had zijn toestemming nodig om de graven met onbekende slachtoffers op Schouwen te openen. „Ik wilde nabestaanden helpen, maar niet zomaar de grafrust laten verstoren, dus besloot ik een klankbordgroep in het leven te roepen”, zegt Rabelink aan de telefoon.

Die groep bestond onder meer uit nabestaanden, dorpsraadsleden en dominees. Zij gaven Rabelink een unaniem positief advies. De burgemeester besloot toestemming te geven om de grafrust te verstoren zodat de familie van vermisten de kans hadden zélf rust te vinden.

Hoe zeventig jaar geleden de dijken braken

Lang niet alle nabestaanden kozen ervoor om dna af te staan. Soms speelde het geloof een rol. Sommigen vonden het te moeilijk om weer met de ramp geconfronteerd te worden. Het is nog niet te laat om alsnog dna af te staan, zegt Carla van Dongen van het NFI. Zij was degene die het dna-onderzoek in het kader van de watersnoodramp uitvoerde. „Sterker nog: de technieken om dna te onderzoeken worden steeds beter. Zo vergeleken we eerst 15 plekjes op het dna, nu kunnen we er al 23 vergelijken. We hebben ook steeds minder dna-materiaal nodig.”

Een woordvoerder van de politie Zeeland-West-Brabant wil daar wel een kanttekening bij plaatsen. „Sinds de recente podcast over de watersnoodramp van het AD en de Provinciale Zeeuwse Courant krijgen we veel aanmeldingen binnen. Maar een groot deel komt van verre familie, met wie de kans op een match veel kleiner is. De aanmeldingen kosten ons veel tijd.” De woordvoerder wijst erop dat de forensisch onderzoekers van de politie hun tijd ook hard nodig hebben voor bijvoorbeeld moordzaken.

Voor directere familie is er meer kans. Nada Verhelst kan hun een dna-onderzoek niet sterk genoeg aanraden: „Alsjeblieft, doe het. Straks is het te laat.”

CBS: 65-plussers eten het gezondst, pubers het ongezondst

admin
October 16, 2024
0

65-plussers in Nederland eten het gezondst, terwijl pubers juist het ongezondst eten. Dat blijkt uit een woensdag gepubliceerd onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Waar pubers voor hun voedingsscore gemiddeld een 5,9 scoren, halen 65-plussers een 7,5.

De score is gebaseerd op zeven indicatoren: bruin- of volkorenbrood, alcohol, groente, suikerhoudende dranken, snacks, fruit en vlees of vis. De score hangt ook af van iemands leeftijd: volwassenen wordt bijvoorbeeld geadviseerd meer groente en fruit te eten dan kinderen.

Vrouwen eten over het algemeen gezonder dan mannen. Zij scoorden op alle onderzochte voedingsindicatoren gemiddeld beter dan mannen. Het verschil is het grootst bij suikerhoudende dranken.

Van de 25-plussers eten degenen met een hbo- of universitair diploma gemiddeld gezonder dan hun leeftijdsgenoten met een andere opleiding. Zij halen op alle onderzochte voedingsindicatoren een betere score, behalve op alcohol en ongezonde snacks. Zo dronk 65 procent van hen regelmatig meer dan één glas alcohol op een dag, tegen bijvoorbeeld 59 procent van degenen met een hbo- of wo-bachelor diploma.

Uit eerder CBS-onderzoek bleek dat twee derde van alle 18-plussers vond dat ze gezond eten. Vrouwen vonden dit vaker dan mannen, en ouderen vaker dan jongeren. 45-plussers zeiden vaker dan mensen jonger dan 45 dat hun eetgewoonten beïnvloed zijn door de Schijf van Vijf of adviezen van een arts, specialist of diëtist. Jongeren keken juist vaker naar voedingsapps, sociale media of influencers.

Politie ziet verschuiving op drugsmarkt: crystal meth steeds vaker in Nederland geproduceerd

admin
October 15, 2024
0

Er is een verschuiving gaande op de Nederlandse drugsmarkt. Waar het aantal hennepkwekerijen al jaren hard daalt, neemt het aantal aangetroffen productielocaties voor drugs als mdma, methamfetamine (ook bekend als crystal meth) en heroïne juist toe.

Terwijl de buitenlandse vraag naar Nederlandse hennep slinkt, groeit de behoefte aan crystal meth. Zowel de invoer als de handel in het type drugs is toegenomen, net als het aantal locaties waar crystal meth wordt geproduceerd. „De productie van methamfetamine in Nederland is toegenomen en lijkt zich hier definitief te hebben gevestigd”‘, schrijft de politie in een dinsdag verschenen rapport.

In 2023 trof de politie in Nederland 151 drugslaboratoria aan waar synthetische drugs als crystal meth, cocaïne en heroïne werden geproduceerd: een forse stijging ten opzichte van 2022 (105) en 2021 (93). De politie signaleert vooral een toename in de productie van heroïne, mdma en methamfetamine. Het aantal plekken waar cocaïne wordt ontwikkeld is de afgelopen jaren ongeveer gelijk gebleven.

Verslavende harddrug

Crystal meth is een erg verslavende harddrug in de vorm van poeder, kristal of soms een pil. Na inname nemen hartslag en bloeddruk van de gebruiker snel toe, het duurt uren voordat dit weer is gezakt. Andere mogelijke gevolgen zijn angst, rusteloosheid en uitputting. Op langere termijn kunnen gebruikers hersenschade oplopen.

De politie ziet het aantal drugslabs toenemen, bijvoorbeeld in woonwijken. Dit kan voor omwonenden gevaarlijk zijn omdat bij de productie van meth explosieve en giftige stoffen vrijkomen. Bij een ongeluk binnen het productieproces ontstaat zo een risico op slachtoffers.

Dat de productie van crystal meth zich in Nederland „definitief lijkt te hebben gevestigd” komt volgens de politie door verschillende ontwikkelingen binnen de internationale drugseconomie. Voorheen werd het type drug in China gemaakt, maar sinds 2015 treedt de regering daar hard tegen op en kwamen andere landen bij criminelen in beeld.

De productie van methamfetamine kan zeer lucratief zijn. In 2020 waren de kosten van de productie van een kilo meth 2.500 euro, terwijl die bij verkoop op straat in een land als Australië, een belangrijke afzetmarkt, 300.000 euro kan opleveren. De productie van dit type drugs op Nederlandse bodem voor de internationale handel neemt al acht jaar toe.

Knooppunt

De politie beschrijft Nederland als „cruciaal knooppunt binnen de mondiale drugsmarkt”. Drugs en grondstoffen voor de productie daarvan komen veelal uit het buitenland. In geval van meth maken Nederlandse criminelen bijvoorbeeld gebruik van grondstoffen uit Afghanistan.

Het gebeurt ook dat de drugs zelf naar Nederland worden ingevoerd. in maart onderschepte de douane een partij van ruim 3.200 kilo methamfetamine afkomstig uit Mexico. Niet eerder werd zo’n grote lading in beslag genomen.

‘Het is zinvol om het COA weer met een dwangsom aan te sporen’, zegt gemeente Westerwolde. De landsadvocaat vindt van niet

admin
October 14, 2024
0

Voor de tweede keer in negen maanden staan ze tegenover elkaar in de rechtbank in Groningen: het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) en de gemeente Westerwolde, waar Ter Apel onder valt. De gemeente eist in een kort geding opnieuw dat het COA zich houdt aan de afspraak om in het aanmeldcentrum in Ter Apel maximaal tweeduizend asielzoekers op te vangen.

Eind januari besloot de rechter dat het COA zich aan die afspraak moet houden. Voor iedere dag dat die limiet toch werd overschreden, moest het overheidsorgaan de gemeente Westerwolde 15.000 euro betalen. Het COA beloofde „alles op alles” te zetten om zich aan het vonnis te houden.

Het hielp niet. Op een paar dagen in maart na, bleef het aantal asielzoekers boven de tweeduizend. Het COA maakte de maximale dwangsom van 1,5 miljoen euro aan Westerwolde over. Nu eist de gemeente een dwangsom van 75.000 euro per dag, als het COA zich niet aan de afspraak houdt.

De problemen in Ter Apel zijn nog steeds groot. In juni concludeerde de Inspectie Justitie en Veiligheid dat er „een zeer ernstige veiligheidssituatie is ontstaan”. Dorpsbewoners hebben last van intimidatie, vervuiling, diefstal en inbraak door asielzoekers, zegt de advocaat van de gemeente maandagmiddag in de rechtbank.

‘Ingewikkeld gevoel’

In september was het centrum zo vol dat asielzoekers bijna buiten op het gras moesten slapen. Op het nippertje konden ze worden ondergebracht in een sporthal in Stadskanaal. Nog steeds worden elke avond maximaal 225 asielzoekers naar de tijdelijke nachtopvang in het Drentse Beilen gebracht die dan de volgende ochtend terugkeren naar Ter Apel. Ook daarover zijn de gemeente en het COA het oneens. Het COA telt deze mensen niet op bij het aantal asielzoekers dat in Ter Apel verblijft. Volgens de gemeente zou dat, omdat ze overdag in Ter Apel verblijven, wel moeten.

Jaap Velema, burgemeester van Westerwolde, heeft een „ingewikkeld gevoel”, over het kort geding, zegt hij buiten de rechtszaal. „We zijn nu negen maanden verder en staan hier weer dezelfde zaak te bepleiten: veiligheid voor de inwoners van Ter Apel, voor de medewerkers van het COA en de asielzoekers.”

Mensen werken op de toppen van hun kunnen. Om dan te horen: kan het nog een beetje beter? Ik vind het ingewikkeld

Milo Schoenmaker
bestuursvoorzitter COA

Westerwolde had verwacht dat het COA zich aan het vonnis zou houden, zegt de advocaat tegen de rechter. Nu wil de gemeente dat afdwingen met een hogere dwangsom. Volgens Westerwolde kan het COA wel meer opvangplekken realiseren. „Het is nog steeds zinvol om het COA tot meer voortvarendheid aan te sporen.”

Maar het COA kan zich niet aan de afspraak houden, betoogt de landsadvocaat. De organisatie kan „niet meer doen dan ze nu al doet. De fysieke en organisatorische grenzen zijn bereikt.” Een dwangsom zal „daar geen verandering in brengen”.

Verder benadrukt de advocaat dat het COA sinds het vorige vonnis van januari meer dan veertig extra opvanglocaties heeft geopend. Dat Ter Apel nog steeds vol zit, komt volgens hem onder andere doordat alle opvanglocaties vol zitten en statushouders niet kunnen doorstromen naar een woning, waardoor ze in asielzoekerscentra moeten blijven. „Kan van het COA een nog grotere inspanning worden gevraagd?”

‘Niet onmogelijke opgave’

Dat kan niet, meent COA-bestuursvoorzitter Milo Schoenmaker. „Een dwangsom zou suggereren dat we meer kunnen doen, maar dat nalaten. Dat is niet juist. Dag na dag, avond na avond, zijn we bezig om te zorgen dat mensen niet buiten hoeven te slapen.” Schoenmaker stelt dat het COA „tot het uiterste” gaat „om de afspraak met de gemeente na te komen. Mensen werken op de toppen van hun kunnen. Om dan te horen: kan het nog een beetje beter? Ik vind het ingewikkeld.”

Het COA heeft „een moeilijke, maar niet een onmogelijke opgave”, vindt de gemeente.

Aan het eind van de zitting zegt de rechter dat ze hoopt dat de twee partijen met elkaar blijven overleggen. „Wat de beslissing ook wordt, u bent toch tot elkaar veroordeeld.”

De rechter doet op 30 oktober uitspraak.

Luister naar