Klimaatopwarming zorgt ervoor dat er meer airco’s worden gebruikt in huizen, winkels, kantoren en scholen. Al die energieslurpende airco’s stoten extra CO2 uit, waardoor de aarde nog sneller opwarmt. En dat leidt opnieuw tot meer vraag naar verkoelende airco’s: een eindeloze neerwaartse spiraal.
Dat 2024 het warmste jaar was sinds het begin van de metingen in 1850 was al bekend. Nu blijkt dat ook de energievraag in dat jaar opvallend hard groeide. De toename lag met 2,2 procent bijna twee keer zo hoog als de gemiddelde groei van 1,3 procent van de afgelopen tien jaar. De toename werd voor een belangrijk deel veroorzaakt door meer behoefte aan koeling om de hitte door te komen.
Die conclusies staan in het maandag gepubliceerde rapport over de energievraag van 2024 van het invloedrijke Internationaal Energieagentschap (IEA). Door de toegenomen energievraag raken de klimaatdoelen verder uit zicht.
In 2024 was zo’n 20 procent meer energie nodig om gebouwen te koelen dan het langetermijngemiddelde (2000 – 2020). Vooral in China en India leidde extreme hitte tot meer behoefte aan verkoeling. Ook in Nederland neemt het aantal huishoudens met één of meerdere airco’s aan de muur in rap tempo toe, bleek eind vorig jaar al uit cijfers van onderzoeksbureau TNO.
Steenkolen
Hernieuwbare energiebronnen konden die toegenomen vraag lang niet altijd bijbenen. Sterker nog, klimaatopwarming zorgde er ook voor dat minder koelwater beschikbaar was voor kerncentrales en dat minder elektriciteit kon worden opgewekt met waterkracht.
„In totaal schatten we dat weersinvloeden ongeveer 15 procent van de totale toename van de wereldwijde vraag naar energie hebben veroorzaakt”, staat in het rapport. Dat de verbranding van vervuilende steenkolen met 1 procent toenam, schrijven de auteurs volledig toe aan klimaatopwarming. „Als het weer in 2024 gelijk was gebleven aan dat van 2023, het op één na warmste jaar ooit, zou ongeveer de helft van de toename van de wereldwijde CO2-emissies zijn vermeden.”
Naast al die airco’s speelden het energieverbruik vanuit de industrie, de elektrificatie van auto’s, en de groei van datacenters en kunstmatige intelligentie een belangrijke rol in de toegenomen energievraag. Vooral opkomende economieën zoals China en India stuwden de vraag op. Zelfs de energievraag in de Europese Unie steeg weer, na een jarenlange daling sinds 2017 (met uitzondering van coronajaar 2021). Volgens het IEA komt dat onder meer door de daling van de energieprijzen.
Wereldwijd groeide de vraag naar alle belangrijke energiebronnen: steenkolen, gas, olie, kernenergie en hernieuwbare bronnen zoals zon en wind. Goed nieuws voor het klimaat is wel dat de extra elektriciteit die vorig jaar nodig was voor 80 procent werd opgewekt door hernieuwbarebronnen en uit kernenergie. „De inzet van energie uit zon en wind, kernenergie, elektrische auto’s en warmtepompen sinds 2019 voorkomt nu jaarlijks 2,6 miljard ton aan CO2-uitstoot.” Dat is ongeveer 7 procent van de wereldwijde emissies. De vraag naar olie groeide langzamer dan in vorige jaren, onder meer door de elektrificatie van auto’s. Het aandeel van olie in de totale vraag naar energie daalde voor het eerst sinds vijftig jaar weer tot onder de 30 procent.
