Nog één keer kreeg president Volodymyr Zelensky donderdag een militair steunpakket ter waarde van een half miljard dollar toegezegd van de Amerikaanse minister van Defensie, Lloyd Austin. Het Amerikaanse pakket bevat onder meer luchtafweerraketten, munitie en apparatuur voor de F-16 gevechtsvliegtuigen die het Oekraïense luchtruim inmiddels bewaken.
Zelensky was zelf naar de Amerikaanse luchtmachtbasis Ramstein in Duitsland gevlogen voor de 25ste bijeenkomst van de groep van zevenenvijftig Oekraïense bondgenoten in de oorlog tegen Rusland. Deze ‘Ramstein-groep’ zal het in de toekomst moeten doen zonder Austin, die de coalitie ter militaire ondersteuning van Oekraïne in de weken na de Russische inval in februari 2022 inderhaast oprichtte.
Het wapenpakket dat Austin donderdag meebracht uit Washington, is vermoedelijk het laatste van de regering van Joe Biden. Met de terugkeer van Donald Trump in het Witte Huis, op 20 januari was donderdag in Ramstein de vraag vooral: hoe ziet de toekomst van de coalitie er uit nu de rol van de Verenigde Staten, de belangrijkste militaire sponsor van Kyiv, ingrijpend kan veranderen?
Oekraïne-beleid onder Trump
Na de inauguratie van Trump komt de leiding van het Pentagon in nieuwe handen. Ook al blijft onduidelijk welke kant Trump op wil met het Amerikaanse Oekraïne-beleid; in Kyiv en in de rest van Europa bestaan grote zorgen. De Republikein was in het verleden uiterst kritisch over de Amerikaanse wapensteun aan Oekraïne.
Zelensky zei donderdag op de Amerikaanse luchtmachtbasis bij Kaiserslautern dat het „duidelijk is dat er een nieuw hoofdstuk begint voor Europa en de hele wereld, binnen slechts elf dagen”. Volgens de Oekraïense president zullen de landen van de Ramstein-groep, waarvan de tweeëndertig NAVO-lidstaten het fundament vormen, „nog meer moeten samenwerken” en „op elkaar moeten vertrouwen” om betere resultaten te halen in de Oekraïense oorlog tegen Rusland.
Zelensky riep de bondgenoten van Oekraïne op om niet te wijken en Oekraïne te blijven helpen zichzelf te verdedigen tegen de Russische agressie. „We zijn van zo ver gekomen dat het krankzinnig zou zijn om nu toe te geven en niet verder te gaan met het bouwen aan de defensiecoalitie die we hebben gecreëerd.”
Russische sabotage
Zelensky wees in dat verband ook op de recente sabotage-acties op het Europese continent en in de Oostzee. Moskou wordt ervan verdacht de hand te hebben in het kapot trekken van stroom- en internetkabels op de bodem van de Oostzee, en wordt ook verdacht van het storen van het Europese luchtverkeer en tal van andere sabotage-acties.
Lees ook
Zeekabels zijn een aantrekkelijk doelwit en inspectie van verdachte schepen is vrijwel onmogelijk
De Duitse minister van Defensie, Boris Pistorius, zei in Ramstein dat de militaire steun aan Oekraïne het best onder Amerikaans leiderschap kan blijven, ook als Trump straks president is. „Maar als men in de Verenigde Staten besluit niet langer vast te houden aan dit format, dan zullen we onze eigen beslissingen moeten nemen.” Volgens Pistorius is het nog te vroeg om te speculeren over wat er gebeurt als Trump president is. Met het oog op een mogelijke Amerikaanse koerswijziging onder Trump is de coördinatie van de Ramstein-groep al voor een deel in handen gelegd van de NAVO.
Scheidend minister van Defensie Austin nam kort na de grootscheepse Russische invasie van februari 2022 vanuit Washington het initiatief om de groep van Oekraïense bondgenoten ruwweg maandelijks bij elkaar te brengen in Ramstein, op het NAVO-hoofdkantoor in Brussel, of virtueel.
In dit forum viel twee jaar geleden het besluit om westerse gevechtstanks naar Oekraïne te sturen, zoals de Duitse Leopard en de Amerikaanse M1 Abrams. Op de basis in Ramstein werden ook de discussies over het al dan niet sturen van F-16 gevechtsvliegtuigen gevoerd. Volgens het Pentagon hebben de bondgenoten van Oekraïne sinds 2022 voor ruim 126 miljard dollar (122 miljard euro) aan militaire steun geleverd aan het belegerde land.
Naast de gezamenlijke coördinatie van de militaire hulpverlening aan Oekraïne leverde het Ramstein-overleg ook veel bilaterale overeenkomsten op. Zo sloot Kyiv het afgelopen jaar met tal van NAVO-landen aparte samenwerkingsovereenkomsten om ook in de toekomst – mochten de VS onder Trump deels of grotendeels afhaken – verzekerd te zijn van militaire en financiële hulp in de oorlog tegen Rusland.