„De schande van Berlijn” kopte de Süddeutsche Zeitung. Het was „fout, kwalijk, lelijk en ontzettend” wat zaterdagavond op de Berlinale gebeurde, schreef een commentator van de Frankfurter Allgemeine Zeitung. Staatssecretaris voor cultuur Claudia Roth (Groenen) kondigde een onderzoek aan van de „gebeurtenissen tijdens de prijsuitreiking”. En minister van Justitie Marco Buschmann (FDP) heeft inmiddels al met „strafrechtelijke gevolgen” gedreigd.
Want wat gebeurde er zaterdagavond in Berlijn? Bij de uitreiking van de Berlijnse Beren aan het eind van het Filmfestival Berlinale klonk kritiek op Israël. Eerst nam de Israëlische filmmaker Yuval Abraham samen met zijn Palestijnse collega Basel Adra de prijs voor de beste documentaire in ontvangst voor hun film No other land.
Op het podium zei Abraham, staand naast Adra, het volgende: „Wij zijn even oud. […] Over twee dagen gaan we terug naar een land waar we niet gelijk zijn. Ik leef onder een civiel recht, Basel leeft onder militair recht. We leven dertig minuten van elkaar af, maar ik heb stemrecht en Basel niet. Ik ben vrij om te gaan en staan waar ik wil, Basel is net als miljoenen andere Palestijnen opgesloten op de bezette Westelijke Jordaanoever. Deze situatie van apartheid, deze ongelijkheid tussen ons, moet ophouden.”
Vervolgens ging een prijs in een andere categorie naar de documentaire Direct Action van makers Guillaume Cailleau en Ben Russell. Het team betrad het podium met keffiyehs, traditionele Palestijnse sjaals, om de schouders. De Amerikaan Ben Russell zei: „Natuurlijk staan we hier voor het leven, tegen de genocide, en voor een wapenstilstand.”
Antisemitisme
In Duitsland is het zeer omstreden om Israël van ‘genocide’ te beschuldigen of van een regime van ‘apartheid’. Toch duurde het even voordat de prijsuitreiking het ‘schandaal’ werd waarover de Duitse kranten schrijven. Zowel staatssecretaris Roth als de Berlijnse burgemeester Kai Wegner (CDU) zaten in de zaal en klapten voor de toespraak van Abraham, zo laten videobeelden zien. Kai Wegner, die volgens een verslaggever van de Berlijnse krant Der Tagesspiegel amper Engels verstaat, schreef een dag later op X dat „antisemitisme in Berlijn geen plaats heeft”. Waarmee Wegner in een patroon vervalt dat de afgelopen maanden veelvuldig in Duitsland te zien was: een Duitser beschuldigt een progressief Joods-Israëlisch persoon (in dit geval documentairemaker Yuval Abraham) van antisemitisme.
Het ministerie van Roth vond het nodig in een stellingname te benadrukken dat Roth alléén klapte voor de woorden van Yuval Abraham, maar niet voor die van de Palestijn Basel Adra, die op het podium pleitte voor een stop van wapenleveranties aan Israël.
Voor de Berlinale werden de problemen nog groter toen een Instagram-account van de Berlinale volgens de organisatoren werd gehackt, en er onder meer de woorden „From the river to the sea” op het account verschenen; deze tekst is in Duitsland verboden. De organisatie deed aangifte.
Ook bondskanselier Olaf Scholz (SPD) heeft zich inmiddels in het schandaal over de Berlinale-prijsuitreiking gemengd. Hij laat via een woordvoerder weten dat „een dergelijke eenzijdige positionering niet zo kan blijven staan”. In conservatieve kringen, door de jongerenafdeling van de CDU bijvoorbeeld en door columnisten van het dagblad Die Welt, wordt inmiddels gepleit voor het stoppen van de subsidies voor de Berlinale.
