De Raad voor de Kinderbescherming komt al jaren onvoorbereid naar de rechter in Den Haag, en geeft zwaarwegend advies

De Raad voor de Kinderbescherming, die een belangrijke wettelijke adviesfunctie heeft bij familierechtszaken, leest zich voorafgaand aan zittingen in de regio Den Haag niet in. Dat erkennen de rechtbank Den Haag en de Raad voor de Kinderbescherming na vragen van NRC. Hoewel de Raad onvoorbereid naar de zitting komt en geen kennis heeft van het dossier, geeft de Raad als officiële deskundige tijdens rechtszaken over bijvoorbeeld ouderlijk gezag en omgangsregelingen wel advies aan de rechtbank over wat er in het belang van het kind is.

Familierechtadvocaten zijn zeer verbolgen over de jarenlange praktijk. „Dit is vanuit rechtsbeschermend perspectief voor ouders en kinderen heel ernstig”, zegt advocaat Jolande ter Avest. „De Raad heeft een onafhankelijke rol op de zitting en een zware stem. En vervolgens kent die jouw zaak niet goed genoeg.”

Hoe kan de Raad het onderscheid maken tussen de ene of de andere zaak als ze niet het dossier hebben gelezen?

„De Raad geeft nu advies op basis van wat er op de zitting verteld wordt, maar dat is slechts een klein deel van wat in het dossier staat. Dit is niet in het belang van het kind”, zegt advocaat en mediator Nathalie Groenewoud. Eerder deze maand zwengelde zij op Linkedin de discussie over de werkwijze aan, door een bericht te plaatsen hoe het toch kan dat de Raad voor de Kinderbescherming in Den Haag, als enige in Nederland, de processtukken niet bestudeert. Zij kreeg daarop veel bijval van andere advocaten en zelfs een medewerker van de Raad die wees op de „rechtsongelijkheid door deze afwijkende werkwijze” – een reactie die, nadat NRC de Raad met vragen benaderde, is verwijderd.

Ariane Hendriks, docent familierecht aan de Universiteit Tilburg, noemt de gang van zaken in Den Haag zeer kwalijk. Ze wijst erop dat de rechtbank zwaar tilt aan het advies van de Raad. „Je moet als advocaat van goeden huize komen en het geluk hebben een kritische rechter te treffen, wil je de rechtbank overtuigen tegen het advies van de Raad in te gaan”, zegt Hendriks die bijna zeventien jaar als familierechtadvocaat werkte.

Familierechtzittingen zijn niet openbaar. Hendriks legt uit dat doorgaans dertig tot veertig minuten voor een zitting wordt uitgetrokken, terwijl er vaak een omvangrijk dossier met processtukken aan ten grondslag ligt. „Het is dus niet zo dat als de Raad de stukken niet leest, die inhoud tijdens de zitting allemaal nog aan bod komt. Sterker nog: als je als advocaat de stukken gaat herhalen, word je door de rechtbank afgekapt.”

Nadat de verzoekende en verwerende partij aan het woord zijn geweest, vraagt de rechter de vertegenwoordiger van de Raad wat die van de zaak vindt. „Als de Raad de processtukken niet gelezen heeft, kan die dus alleen adviseren op basis van de indruk op de zitting”, zegt Hendriks. „Dat kan een vertekend beeld geven. Ik heb een heleboel rechtszaken gevoerd en kan je vertellen dat de pleger van huiselijk geweld op een zitting doorgaans heel wat charmanter overkomt dan het slachtoffer.”

Onvoorbereid

Volgens de Raad voor de Kinderbescherming en de rechtbank komt de huidige werkwijze voort uit de invoering van het zogeheten Uniforme Hulpaanbod in 2019 in Den Haag. Dat is een samenwerking tussen rechtbanken en gemeenten met als doel bij conflictueuze echtscheidingen en omgangsregelingen passende hulp aan ouders en kinderen te bieden, en verdere escalatie en slepende rechtszaken te voorkomen.

Een woordvoerder van de rechtbank stelt dat de Raad heeft aangegeven dat het „ondoenlijk” en ook „niet nodig” is om in al die zaken het dossier te lezen. „Naar die zittingen komt de Raad ongeïnformeerd.” Hoeveel zittingen dat jaarlijks zijn kan de Raad desgevraagd niet aangeven, omdat dat niet uit de systemen te halen zou zijn. Dat geldt ook voor het antwoord op de vraag hoe het aantal zittingen in Den Haag zich verhoudt tot elders in Nederland, waar de raadsmedewerkers zich wel voorbereiden. De rechtbank Den Haag spreekt van honderden zittingen.

Het ‘Uniforme Hulpaanbod’ is landelijk ingevoerd, maar kent vanwege de decentralisering van de jeugdzorg lokaal verschillen. Gemeenten in het Haagse arrondissement, de rechtbank en Raad voor de Kinderbescherming hebben gezamenlijk besloten dat de Raad de verwijzing naar zo’n hulpverleningstraject toetst tijdens een zitting.

De Raad deelt slechts algemene pedagogische inzichten en bekijkt met de rechter of een hulpverleningstraject voor de ouders en/of kinderen geschikt zou kunnen zijn

De rechtbank Den Haag wijst op het verschil tussen ‘adviseren’ en ‘toetsen’. Ook de Raad brengt een soortgelijk onderscheid aan en spreekt van een ‘consultrol’ en ‘adviesrol’. Bij rechtszaken in het kader van het Uniforme Hulpaanbod zou slechts van ‘toetsen’ en de ‘consultrol’ sprake zijn, en dat kan volgens de Raad en rechtbank onvoorbereid. „De Raad deelt slechts algemene pedagogische inzichten en bekijkt met de rechter of een hulpverleningstraject voor de ouders en/of kinderen geschikt zou kunnen zijn”, aldus de Haagse rechtbank.

Drogredenering

Advocaat Ter Avest komt die verklaring hoogst vreemd voor. Als ervaren familierechtadvocaat is zij actief door heel Nederland. Bij andere rechtbanken treft zij in soortgelijke zaken wel een goed voorbereide medewerker van de Raad voor de Kinderbescherming.

Hendriks van de Universiteit Tilburg spreekt van een drogredenering van de Raad en rechtbank. Om te bepalen of een zaak voor een hulpverleningstraject geschikt is, is namelijk ook kennis van het dossier vereist. „Bij een conflictscheiding kan een Uniform Hulpaanbod-traject geschikt zijn. Maar je hebt ook een grote groep gevallen waar geen sprake is van een conflictscheiding, maar van voortgezet huiselijk geweld na de relatiebreuk, stalking, intieme terreur: de hele catalogus ellende. Hoe kan de Raad het onderscheid maken tussen de ene of de andere zaak als ze niet het dossier hebben gelezen?”

Desgevraagd zegt de Raad dat indien zulke zware zaken in eerste instantie bij de rechtbank niet naar boven komen, ze later alsnog bij de rechter en Raad zullen terugkeren omdat zal blijken dat het ingezette hulpverleningstraject ongeschikt is.

Delen





Mail de redactie