Aanwezige journalisten noteerden hoe de Malinese Al Hassan Ag Abdoul Aziz Ag Mohamed Ag Mahmoud woensdag emotieloos zijn vonnis aanhoorde in het Internationaal Strafhof in Den Haag. Volgens de rechters heeft de voormalig chef van de islamitische politie zich in de historische stad Timboektoe schuldig gemaakt aan oorlogsmisdaden en misdaden begaan tegen de menselijkheid. Een levenslange celstraf hangt hem nu boven het hoofd.
De inmiddels 46-jarige Al Hassan speelde volgens het hoofd van het Hof een „sleutelrol” bij onder meer het overzien van publieke amputaties en geselingen tijdens de bezetting van Timboektoe in 2012 door de aan Al-Qaida gelieerde jihadisten van Ansar Dine. Zij baseerden zich daarbij niet alleen op vele getuigenissen, maar ook op 39 politierapporten, geredigeerd en ondertekend door Al Hassan waarin over martelingen werd gesproken.
„Het staat in zijn eigen verslag”, citeerde een van de aanklagers tijdens het proces dat in 2020 begon: „Ondervraagd en gemarteld, maar het mocht niet baten.”
Al Hassan is een Toeareg uit de omgeving van Timboektoe, de stad van de „333 heiligen”, die in 2012 centraal kwam te staan in de opmars van islamitische fundamentalisten. Zij maakten dankbaar gebruik van het vacuüm dat ontstond toen Toearegs in het noorden van Mali in opstand kwamen tegen de centrale regering in de hoofdstad Bamako. Al snel wapperden in stad na stad de zwarte vlaggen van jihadisten van Ansar Dine.
In Timboektoe sloot Al Hassan – die volgens Franse media zijn geld verdiende als veterinair apotheker – zich bij hen aan en werd de chef van de islamitische politie. Hij was volgens de aanklagers verantwoordelijk voor het „regime van terreur” dat werd ontketend. Vooral vrouwen en meisjes waren het slachtoffer, stelde voormalig hoofdaanklager Fatou Bensouda. Van lijfstraffen, opsluitingen, verkrachtingen evenals gedwongen huwelijken. Die laatsten zouden volgens de aanklagers mede door Al Hassan zijn georganiseerd.
Eeuwenoude graftombes
Volgens Al Hassans advocaat deed hij „niet anders dan wat politieagenten wereldwijd doen”. En dat was, stelde zij, bevelen opvolgen. „Hij was verplicht de beslissingen van het islamitisch tribunaal te respecteren en uit te voeren.”
Op enkele punten, waaronder verkrachting en gedwongen huwelijken, werd de jihadist vrijgesproken. Het Hof acht Al Hassan niet verantwoordelijk voor seksueel geweld dat tijdens de bezetting plaatsvond. Ook werd hij vrijgesproken van betrokkenheid bij de vernietiging van eeuwenoude graftombes en een moskeepoort in de stad. In 2016 werd een andere Malinese jihadist hiervoor wel veroordeeld door het Strafhof. Hij kreeg negen jaar cel.
Al Hassane werd in 2018 door de Malinese autoriteiten uitgeleverd naar Den Haag, waar hij sindsdien vastzit. Vijf jaar eerder wisten Franse troepen Timboektoe en andere steden te bevrijdden. Maar de opmars van de jihadisten is sindsdien allerminst gestopt en heeft zich inmiddels als een olievlek over de Sahel verspreid. Al Hassans advocaat kan binnen een maand beroep aantekenen. Wanneer het Hof de strafmaat bepaalt is nog niet bekend.
Lees ook
Het Strafhof moet oordelen over een goddelijke beeldenstorm
