De midlifecrisis is niet het grootste probleem in ‘Fleishman Is in Trouble’

Een midlifecrisis is zo gek nog niet. Tenminste, voor de 41-jarige Toby Fleishman brengt het einde van zijn huwelijk en het daaropvolgende gevoel van leegte ook mogelijkheden met zich mee. Dankzij datingapps die nog niet bestonden toen hij voor het laatst vrijgezel was, ligt New York aan de voeten van de door Jesse Eisenberg (The Social Network) gespeelde leverarts. De ene na de andere vrouw vliegt voorbij op zijn telefoon, swipe na swipe.

Maar er hangen problemen in de lucht, weten we: Fleishman Is in Trouble luidt immers de titel van de tragikomische miniserie waarin we Toby leren kennen. Op een dag verdwijnt zijn ex-vrouw Rachel (Claire Danes) volledig van de radar, nadat ze hun twee kinderen van 11 en 9 onverwachts bij zijn appartement heeft gedropt.

De serie is gebaseerd op de gelijknamige debuutroman van de Amerikaanse New York Times-journalist Taffy Brodesser-Akner. Ze bewerkte haar boek zelf en maakte als showrunner de belangrijkste creatieve keuzes. Dat was ze niet van plan, ze zou na het afronden van het boek weer interviews met grote beroemdheden doen voor de Times. De producenten van de serie haalden haar over, laat Brodesser-Akner weten in een mailgesprek met NRC. „Mijn ijdelheid was het al snel met hen eens”, grapt ze. Het bleek een goede zet, want de vlotte stijl van haar boek, vol humoristische en scherpe observaties, is uitstekend vertaald naar het tv-scherm. In de VS werd de serie (net als het boek) lovend ontvangen. Ook leverde het veel analyses op in de media, ook na de laatste aflevering. Er verschenen lange stukken over de midlife-thematiek, de privileges van de personages en de eerlijke manier waarop de zware kanten van moederschap getoond worden.

Geld

Een fragment met een waanzinnige schreeuw van Claire Danes leverde een reeks filosofische bespiegelingen op sociale media op. Brodesser-Akner volgt alle reacties met plezier. „Het begon met een boekje dat ik in mijn eentje schreef en het werd een serie waar honderden mensen aan gewerkt hebben. Dan ben je blij dat mensen kijken. Maar ik probeer verder niet te reageren op de artikelen. Ik heb met de serie mijn zegje gedaan, nu is het aan de wereld om er een mening over te hebben.”

De spanning in het huwelijk ontstaat mede doordat Toby tevreden lijkt met de comfortabele financiële positie die het gezin al heeft, terwijl Rachel, die een succesvol agentschap runt, zich wil meten met de elite. Zij is volgens hem iemand die enkel nog bezig is met het verder beklimmen van de maatschappelijke ladder in de elitaire Upper East Side-wijk van de stad.

Satire over rijke mensen scoort goed momenteel, mede dankzij de serie The White Lotus en de film Triangle of Sadness. Fleishman toont de curieuze levens van rijke elite ook, maar is meer een karakterstudie. „Ik denk dat die andere titels meer in de ‘rijke mensen zijn slecht’-hoek zitten”, zegt Brodesser-Akner hierover. „Er zit een satirisch aspect in Fleishman, maar het gaat over echte mensen. Ik wil mijn tijd niet verdoen met mensen die dat niet zijn. De problemen die hier worden blootgelegd, ontstaan ook doordat ze geen andere problemen lijken te hebben. Maar ook geld is nog steeds een issue voor ze. Het gaat niet om hoeveel geld je hebt, maar om hoeveel geld anderen hebben.”

Midlife

Wie schrijft over personages met een midlifecrisis, ontkomt soms niet aan bepaalde open deuren. Hoe probeerde ze die te omzeilen? „Bepaalde clichés zijn er altijd, meestal om de gedeelde ervaring die we allemaal hebben te onderstrepen. Maar binnen die ervaringen zit ieders unieke persoonlijkheid en het tijdperk waarin hun eigen crises plaatsvinden. De serie gaat over ‘midlife’ in het algemeen. Ik houd niet van series of boeken die de volledigheid van iemands leven negeren. In dit moment van mijn leven word ik net zo in beslag genomen door mijn vriendschappen als door mijn familie en carrière.”

Lees ook: De recensie van ‘Fleishman Is in Trouble’

Fleishman Is in Trouble gaat over veel meer dan de escapades van een gescheiden arts die erop los scharrelt. De serie toont ook hoe de scheiding effect heeft op de (sociale) omgeving van de Fleishmans. Zo heeft journalist Libby, via een voice-over de verteller van het verhaal, haar eigen veertigerscrisis terwijl voormalig studievriend Toby weer in haar leven verschijnt. Libby, die schrijft voor een groot mannenblad en voelt dat ze een tijd geleden al gepiekt heeft, lijkt zo op het eerste oog het meest op Brodesser-Akner zelf, die ooit voor het blad GQ schreef. „Iedereen die schrijft, is een deel van elk personage”, zegt de maker daarover.

Vermissing

De serie en het boek blijven lang bij het perspectief van Toby. Zijn leven gaat ondanks de nieuwe situatie grotendeels door, van paniek over de verdwenen ex is ook niet meteen sprake. Het lijkt erop dat ze zich van de wereld heeft afgesloten tijdens een verblijf in een chic yogaresort. Tot het wel erg lang duurt en haar vermissing reden tot zorg wordt. Via flashbacks, ook naar gelukkige tijden van het huwelijk, krijgt de relatie meer lagen.

Zodra er meer ruimte komt voor Rachels kant van het verhaal, krijgen eerdere scènes ook een andere context. Brodesser-Akner voelde geen druk om Rachels kant van het verhaal meteen te tonen. „Maar in de weken waarin de serie in de VS werd uitgezonden hoopte ik wel dat ik mensen niet zou verliezen. Het is balanceren: hoe lang kun je iets ‘eenzijdig’ maken? Gelukkig hadden we Jesse Eisenberg, die meeslepend is in zijn scènes.”

Wanneer Claire Danes uiteindelijk de ruimte krijgt om haar personage uit te bouwen, snap je waarom de actrice tekende voor deze serie. Danes, die de succesvolle thrillerserie Homeland acht seizoenen droeg en daar meerdere tv-prijzen voor won, lijkt met Fleishman namelijk op weg naar haar volgende Emmy. De eerder genoemde schreeuw is onderdeel van een gedenkwaardige scène waarin Rachel alle frustraties uit haar lichaam probeert te jagen, bijna als een duivelsuitdrijving. „Die schreeuw deed Claire in één take”, vertelt Brodesser-Akner. „Ze is op alle vlakken een pro. Alleen al door haar te observeren tijdens de opnames leerde ik veel over werkethiek. Maar ze was tussen de takes door ook erg grappig. Dat leerde ik ook van haar: als je goed bent in wat je doet, hoef je jezelf niet zo serieus te nemen.”