De Maas wordt viezer door droogte en lozingen van schadelijke stoffen

Vervuiling De waterkwaliteit van de Maas is sterk afgenomen. Er werden vorig jaar meer schadelijke stoffen in de Maas geloosd dan voorheen en de rivier komt steeds droger te staan door stijgende temperaturen.

De rivier de Maas, nabij Grave.
De rivier de Maas, nabij Grave. Foto Flip Franssen

De waterkwaliteit van de Maas is vorig jaar sterk afgenomen. Dat meldt samenwerkingsverband voor waterbedrijven, RIWA-Maas, maandag in zijn jaarrapport. Er werden vorig jaar meer schadelijke stoffen in de Maas geloosd door bedrijven dan voorheen. Ook komt de rivier steeds droger te staan door oplopende temperaturen.

Er moeten minder afvalstoffen worden geloosd, aldus Maarten van der Ploeg, directeur van RIWA-Maas. Maar eerst is inzicht in de bestaande lozingsvergunningen nodig, zo waarschuwt hij, want eigenlijk weet niemand wát en in welke hoeveelheden er überhaupt in de Maas belandt.

Bedrijven die afvalwater storten hebben vergunningen nodig van Rijkswaterstaat voor het lozen in grote rivieren, en van waterschappen, provincies en gemeenten voor het dumpen in riolen of kleine wateren. Die komen vaak ook weer uit in grote rivieren. Dat Europese streefwaarden werden overschreden, was al bekend. Maar tot voor kort was onduidelijk hoe veel lozingsvergunningen verleend zijn, en voor welke stoffen. Van der Ploeg: „We roepen al vijf jaar dat er duidelijkheid over de vergunningen moet komen. Dat gebeurde niet, dus zijn we het zelf gaan onderzoeken.”

‘Stop schadelijke lozingen’

Wat bleek? „De vergunningen zijn veelal verouderd: de nieuwste kennis van welke stoffen schadelijk zijn en op welke manier ze een gevaar kunnen vormen voor de volksgezondheid is niet meegenomen. Ook zijn een heleboel stoffen überhaupt niet opgenomen in het register”, aldus Van der Ploeg. Daardoor kunnen bedrijven allerlei chemicaliën dumpen. Sommige daarvan worden ook door rioleringssystemen niet weggefilterd. Het gaat om stoffen die moeilijk afbreekbaar zijn, moeilijk te zuiveren of giftig. Of alle drie, zoals PFAS.

Een te hoge concentratie van zulke stoffen maakt het voor drinkwaterbedrijven steeds moeilijker om water te leveren dat van hoge kwaliteit is, waarschuwt Van der Ploeg. „Maar vervuild water is ook voor de natuur en recreatie slecht, en ook de industrie die water nodig heeft wordt op den duur geraakt.” In het rapport benadrukt de RIWA-Maas ook dat bij overtredingen „daadwerkelijk gehandeld wordt, zodat schadelijke lozingen worden gestopt”.

Een relevante oproep, nu de fabriek van PFAS-uitstoter Chemours in Dordrecht de afgelopen maanden in opspraak is, onder andere na berichtgeving van NRC en Zembla. Jarenlang kon het bedrijf schadelijke hoeveelheden PFAS lozen, dat ook in de waterwegen terechtkwam. Bij blootstelling aan hoge concentraties kunnen zulke stoffen nier- en teelbalkanker veroorzaken.

Lees ook dit artikel: Na jarenlange blootstelling aan PFAS afkomstig van Chemours zijn bewoners boos want ze werden ‘moedwillig vergiftigd’