De lhbti-beweging in Taiwan mag gezien worden, maar niet zonder weerstand

Drag-artiest en zanger Vilian Ice zorgde voor zwaaiende handen in een publiek van honderden dat zich had verzameld in het gaybar-district van Taipei vorig jaar. Een meterslange blauw-roze-witte transgender-vlag verscheen later die avond voor het podium, en werd door het drukke centrum van Taipei gedragen, gevolgd door de stoet.

Op 25 oktober vindt de optocht opnieuw plaats tijdens de Pride-week van Taiwan, een van de meest lhbti-vriendelijke landen in Azië, waar bijvoorbeeld in 2018 het huwelijk is opengesteld voor mensen van gelijk geslacht. In 2023 liepen naar schatting vijfduizend mensen mee. Dit jaar is een groter gebied gereserveerd door de organisatie, de Taiwan Tongzhi Hotline Organisation (Hotline).

De ngo beheert een anonieme bellijn en houdt zich daarnaast bezig met lhbti-educatie. Namens Hotline organiseert de Taiwanese Juan Mei-Ying de jaarlijkse transmars. Ze vertelt dat ondanks de populariteit van het evenement haar indruk is dat online weerstand tegen lhbti toeneemt, met name tegen transgenders. In grote lijnen is de mars wel een succes, zegt Juan.

Amsterdam pride

Het evenement bestaat nog maar een paar jaar. „We waren op de Amsterdam Pride in 2019 en zagen dat een groep een aparte transgendermars organiseerde. Dat kon ook wel werken in Taiwan, dachten we.” Inmiddels is de jaarlijkse optocht groter dan de Nederlandse.

„26 jaar geleden, toen Hotline werd opgezet, was Taiwan nog niet zo open”. Onder het dictatorschap van Chiang Kai-shek werden Taiwanezen vervolgd en lastiggevallen als ze lhbti waren, vertelt Juan. Met de democratiseringsbewegingen eind jaren tachtig kwam ook een lhbti-beweging op gang. „Dit startte dus van onderop, iets wat in de jaren daarvoor niet had gekund. Lhbti-tieners werden gepest en er was sprake van zelfmoord, zagen activisten in de jaren negentig. In 1998 begon een aantal de hotline: telefonisch consult, advies van mensen die weten waar ze het over hebben, zonder dat iemand in zijn privé-omgeving uit de kast hoeft te komen.”

Hokjes voor man of vrouw

In Taiwan is de lhbti-beweging zichtbaarder dan in andere Aziatische landen. „In Korea is er een sterke weerstand vanuit de christelijke kerk, meer dan in Taiwan”, zegt Juan. „En in Japan is er grote maatschappelijke druk om in het hokje man of vrouw te passen.” In Maleisië, Brunei en de Indonesische provincie Atjeh riskeren lhbti’ers gevangenisstraf. Thailand stelde als enige andere Aziatische land afgelopen zomer het huwelijk open voor mensen van gelijk geslacht.

„Taiwanezen zijn door de democratisering in de jaren negentig gewend om te vechten voor mensenrechten als vrije meningsuiting en democratie en die waarden worden heel belangrijk gevonden. Ook werken mensenrechtengroepen in Taiwan goed samen. Zo was de vrouwenrechtenbeweging heel invloedrijk bij de democratisering, en profiteerde de lhbti-beweging daar weer van.

„Ook denk ik dat de jonge generatie Taiwanezen beter is onderwezen op het gebied van lhbti dan in andere landen. Sinds 2004 hebben we de Gender Equity Education Act, waardoor ook educatie over lhbti in de wet is verankerd.”

Maar zelfs in Taiwan krijgt een conservatieve tegenbeweging voet aan de grond. „Dit kamp bestaat uit twee soorten groepen”, zegt Juan. Eén stroming voerde in 2018 campagne tegen de openstelling van het huwelijk voor mensen van gelijk geslacht. Zij organiseerden toen drie verschillende referenda waarin ze hun stem tégen de wetsverandering lieten blijken. Maar niet door zich openlijk uit te spreken tegen rechten voor lhbti’ers. Ze zeiden bijvoorbeeld naar Amerikaans voorbeeld dat ze ‘geloven in de waarde van het gezin’ en dat het huwelijk tussen man en vrouw beter is voor families.”

„Dan is er nog een andere groep, die niet goed begrijpt wat transgender-zijn behelst”, zegt Juan. „Ze snappen het principe misschien, maar niet wat de worstelingen van transgenders zijn. Deze groep tolereert trans-mensen in principe, maar is conservatief als het aankomt op het ondersteunen van mensen in hun directe omgeving.”

Identiteitspassen

Begin oktober brak online discussie uit over verandering van gender op identiteitspassen na een aantal rechtszaken die waren aangespannen door anti-transgroepen die zich volop bedienden van desinformatie. In Taiwan kun je die identiteit alleen na geslachtsverandering en met goedkeuring van een psychiater laten veranderen, wat een aantal transmensen afgelopen zomer succesvol aanvocht. Juan: „De discussie laat zien dat de publieke opinie nog steeds verdeeld is. En omdat die vooral online plaatsvindt, is die niet bepaald gebaseerd op goede informatie, maar soms op desinformatie en angstgevoelens.”

Ondanks de populariteit van de jaarlijkse mars gaat het volgens Juan niet genoeg over transgenderrechten in Taiwan. „Neem de Taiwanese olympisch boksster Lin Yu-Ting, die er bij de Olympische Spelen afgelopen zomer van beschuldigd werd een man te zijn. Taiwanezen verdedigden direct dat ze wel degelijk een vrouw was – vanuit nationalistische gevoelens, ik. Maar daarna ontbrak de discussie over de rechten van transgenders in de sportwereld.”

Trans-angst neemt online toe, volgens Juan, „en dat komt niet alleen vanuit de religieuze hoek. Ik maak me wel een beetje zorgen over die ontwikkeling. Ik denk dat er nog steeds meer educatie nodig is.”

Delen





Mail de redactie