De KNVB zit klem in Zeist – maar wil de voetbalbond echt verhuizen?

Verscholen achter de velden waar de camera’s zo vaak op gericht zijn in de Zeister-bossen, ligt een strook met kleine, dunne boompjes. Loop een van de paadjes vol met bladeren in en je hoort vanzelf het felle geblaf uit een aangrenzend dierenpension. Als Oranje deze week traint op de KNVB Campus, zullen de spelers waarschijnlijk geen acht slaan op dit onontgonnen gebiedje van ruim drie hectare. Toch kan deze plek volgens de voetbalbond cruciaal zijn voor de toekomst van het Nederlands voetbal.

Op dit perceel direct naast de sportaccommodatie in Zeist had de KNVB willen uitbreiden met minimaal drie voetbalvelden. Die groei van de Campus, waar de nationale selecties regelmatig trainen en dagelijks 530 mensen werken, is nodig „om internationaal topsport te kunnen blijven bedrijven”, stelt de KNVB. Maar de gemeente Zeist kon niet voldoen aan die eis, er mogen maar twee velden bij. Daarop trok de bond het plan in. Helemaal afgeschreven is het nog niet – maar voorlopig is het nee.

De KNVB zit klem met zijn ambities in Zeist. De bond gaat daarom op zoek naar alternatieve locaties. Via een advertentie in Binnenlands -Bestuur werden eind oktober geïnteresseerde gemeenten en grondeigenaren opgeroepen zich te melden.

Zo is een verhuizing uit Zeist in de maak – tegen de wil van beide partijen in. Zeist ís de KNVB – en andersom, al sinds 1965. De bond kocht destijds het voormalige landgoed en is nog altijd eigenaar van de dertig hectare bosrijke grond. Afgelopen juli benadrukte het gemeentebestuur in een brief aan de raad nog het economische en maatschappelijke belang van de bond voor Zeist. Er is een „goede samenwerkingsrelatie opgebouwd” met de KNVB, „een waardevolle organisatie” die ze „graag willen behouden”.

Waar de huidige Campus lang een wat grijzig bondsbureau was, is het complex de afgelopen jaren ontwikkeld tot een levendig voetbal-centrum. Het is de plek waar het Nederlands elftal (sinds 2018) traint, evenals andere nationale teams. „Er werd overal gevoetbald, behalve hier”, zegt facilitair manager Bas Stoker tijdens een rondleiding over het terrein. Hij is druk met de voorbereiding op de interlandperiode van Oranje, dat deze dinsdag verzamelt in Zeist.

Uitbreiding is volgens de bond essentieel. Mede door de opmars van het vrouwenvoetbal is het aantal nationale teams gegroeid naar achttien. Idealiter trainen die tijdens de verschillende interlandperiodes allemaal in Zeist. Met drie trainingsvelden en één kunstgrasveld (dat met name gebruikt wordt door revaliderende spelers) staat de capaciteit en ‘veldbelasting’ onder druk.

„We komen continu in de knel”, zegt Stoker. Ze kunnen nu alleen het Nederlands elftal voor mannen en vrouwen kwijt en Jong Oranje. Andere teams moeten uitwijken, bijvoorbeeld naar velden van amateurclubs FC Horst in Ermelo of SV Rap in Amstelveen. Bovendien wil de bond meer ruimte voor evenementen zoals ‘KNVB Voetbalkampen’, die in de schoolvakanties al op kleinere schaal worden georganiseerd.

Beschermd natuurgebied

Zes jaar geleden begon de zoektocht van de bond naar een geschikte plek om de huidige Campus uit te breiden, het liefst met vier velden. Meteen viel het oog op het bos naast het hoofdveld, waar destijds relatief weinig bomen stonden. Eigenaar Staatsbosbeheer wilde het perceel wel verkopen, op voorwaarde dat de bond de wijziging van het bestemmingsplan rond had en zou voorzien in de wettelijk verplichte bos- en natuurcompensatie.

In de zomer van 2022 diende de KNVB, na overleggen met omwonenden, ambtenaren en milieu-organisaties, een definitief uitbreidingsplan in bij de gemeente Zeist. In het bos moesten drie extra velden en een parkeergelegenheid komen. De compensatie voor het verlies van het beschermde NNN-gebied (Natuur Netwerk Nederland) zou grotendeels plaatsvinden op het 10,3 hectare grote landbouwperceel ‘De Hoef’ dat de bond voor 906.000 euro had aangekocht bij Odijk, hemelsbreed zo’n vijf kilometer verderop.

Ruim een jaar later kwam Zeist met een besluit. Ja, de KNVB mocht uitbreiden, maar het meest oostelijke trainingsveld moest worden geschrapt. Het lag te dicht bij het Dierentehuis Zeist, dat verwachtte dat de lichten en het geluid rond de velden het welzijn van de opgevangen dieren zou aantasten. De overgebleven twee extra velden waren voor de bond te weinig om aan de sportieve ambities te kunnen voldoen, en dus trok het de plannen terug.

Daar kwam nog bij dat de provincie Utrecht de door de KNVB bedachte, en door de gemeente gesteunde manier van natuurcompensatie niet zag zitten. De provincie vond dat de compensatie voor aantasting van het NNN-gebied in dezelfde omgeving moest plaatsvinden, op de Utrechtse Heuvelrug. Het door de KNVB gekochte stuk land bij Odijk ligt in het overgangsgebied van de Utrechtse Heuvelrug en de Kromme Rijn, waarmee volgens de provincie de voor compensatie benodigde „ecologische samenhang” zou ontbreken.

Wensenlijstje van de bond

Zeist bleef met de KNVB in gesprek om te kijken of er écht geen alternatieven zijn die de bond in Zeist kunnen houden. Die gesprekken zijn „constructief”, is het enige wat een gemeentewoordvoerder erover kwijt wil. Maar ondertussen is de KNVB nu dus op zoek naar andere locaties.

26 geïnteresseerde gemeenten hebben zich tot dusver gemeld bij de bond, zegt een woordvoerder. Zij krijgen deze week het zogeheten Askbook, het wensenlijstje van de KNVB, opgestuurd. Daarin staat onder meer dat er in de ideale situatie plek is voor tien velden op een terrein dat in de toekomst flexibel kan worden ingericht. Bereikbaarheid met het openbaar vervoer, nu in Zeist niet goed, is van belang. Net als de nabijheid van een internationaal vliegveld.

Na de bekendmaking, ruim twee weken geleden, kwam de lobby in de rest van het land op gang. Lokale politici in Hilversum en Breda vroegen hun wethouders het Askbook op te vragen. Statenleden in de provincie Limburg sommeerden hun gedeputeerden middels een aangenomen motie hetzelfde te doen, waarbij Sittard-Geleen als mogelijke locatie werd genoemd.

Concrete interesse is er ook vanuit Flevoland. Toenmalig bondsvoorzitter Just Spee en Stoker maakten in 2023 al een verkenningsrondje, waarbij zij spraken met de gemeenten Almere, Lelystad, Zeewolde en Dronten. Alle vier hebben zij zich nu gemeld bij de KNVB.

Vooral Almere en Lelystad zijn enthousiast. Wethouder Paul Tang (PvdA) bejubelde op X het „grote hart voor de sport” van Almere en noemde de centrale ligging en de ruimte als pluspunten. Lelystad is volgens een woordvoerder „een sportieve gemeente”, met ruimte om te bouwen en een goede bereikbaarheid.

In Zeeland zei gedeputeerde Jo-Annes de Bat (CDA) ruimte te zien voor de komst van de bond. Wel wil hij eerst weten hoe serieus de zoektocht van de KNVB is. „Ik ga niet meedoen aan een spelletje om de gemeente Zeist onder druk te zetten”, reageerde hij bij Omroep Zeeland.

Het is een geluid dat vaker klinkt. Zo gelooft ook Jan Snijders van actiegroep ‘Blijf van ons bos af’ niet dat de KNVB echt weg zal gaan. De groep verzamelde bijna 16.000 handtekeningen tegen de uitbreidingsplannen. „De KNVB heeft recent nog voor miljoenen euro’s gerenoveerd. Als ze zouden vertrekken, betekent dat kapitaalvernietiging.”

Het klopt dat de bond zo’n 20 miljoen euro investeerde in verbouwingen tussen 2016 en 2018, zegt Stoker. Daaronder het hypermoderne VAR-gebouw waar video-arbiters vijf duels tegelijk kunnen volgen, een sportmedisch centrum en meetapparatuur om spelers te ‘tracken’. Een aantal van de investeringen is nog niet helemaal afgeschreven erkent hij, maar dat is geen reden om te blijven. „We staan nu op een T-splitsing: wat hebben we de komende vijftig jaar nodig?”

Renovatie dierenpension

Met het verstrijken van de tijd raken de uitbreidingsopties in Zeist verder uit zicht. Het naastgelegen dierenpension stelde wegens de KNVB-plannen een broodnodige renovatie vier jaar uit. Ze keken rond naar een nieuwe locatie om ruimte te maken, maar besloten deze zomer bij gebrek aan een geschikt alternatief te blijven en te verbouwen.

De ambities van de KNVB zijn inmiddels groter dan zes jaar geleden. Terwijl de bezwaren tegen de bomenkap en geschikte natuurcompensatie nog steeds overeind staan. „Als we hier al uitbreiden, zal dat waarschijnlijk niet zonder procedure bij de Raad van State zijn. Daarom willen we juridisch en maatschappelijk alles goed op orde hebben”, zegt Stoker. „Dit ligt zo gevoelig.”

Profclubs wachten de plannen ondertussen rustig af, blijkt uit een rondgang. Zij hebben evenals de amateurafdeling stemrecht in de bondsvergaderingen, waar de toekomst van de Campus een terugkerend thema is. Algemeen directeur Marcel Brands van PSV vindt een eventuele verhuizing uit Zeist wel jammer gezien de mooie omgeving en centrale ligging. Met een knipoog zegt hij dat de KNVB „ook van harte welkom is in Brabant”.

Een vertrek uit Zeist zou „doodzonde” zijn, zegt Stoker. Al wordt hij ook wel enthousiast van het idee van een compleet nieuwe Campus met topfaciliteiten en voldoende ruimte op een andere plek. Eind december moeten geïnteresseerde gemeenten hun bidbook hebben ingediend, waarna de bond met maximaal vijf locaties gesprekken aangaat. De KNVB hoopt volgend jaar zomer een besluit te nemen.

Delen





Mail de redactie