Plots ruilde president Donald Trump zijn gebruikelijke minachting voor journalisten in voor iets wat leek op empathie. In de zaal had Myroslava Petsa van de Oekraïense BBC hem tijdens de persconferentie woensdagmiddag op de Haagse NAVO-top een vraag gesteld over de verkoop van Patriot-luchtafweerraketten, waar Oekraïne om verlegen zit.
Met haar ingehouden emotie trof ze Trump, zo leek het althans. Hij vroeg haar waar ze vandaan kwam. Oekraïne, zei de journalist. Ze werkt vanuit de Poolse hoofdstad Warschau, vertelde ze, maar haar man vecht aan het front. „Ik zie dat het je aangrijpt”, zei Trump.
Onduidelijk blijft de waarde van de toezegging die Petsa president Trump ontlokte over de Patriots, namelijk dat hij gaat „kijken of we er een aantal beschikbaar kunnen stellen”. Ze zijn immers „schaars” en Israël heeft ze ook nodig, zei hij. Ongetwijfeld is dit ook onderwerp geweest in het overleg tussen Trump en de Oekraïense president Volodymyr Zelensky even voor de persconferentie. Maar op zijn minst had de Amerikaanse president zich weer eens welwillend getoond richting Oekraïne, voor het oog van de wereld.
Hectische dag
Na een hectische dag laat Petsa aan NRC weten dat ze „vereerd” is door de belangstelling, maar interviews nu afhoudt. Ze zei eerder in een tv-interview dat de behoefte aan Patriots elke Oekraïner bezighoudt. „Meer Patriot-raketten betekent meer mensen die het overleven.” Met het geavanceerde luchtafweersysteem kan Oekraïne zich beter weren tegen Russische raketaanvallen, zoals eerder in de oorlog.
Ze woont nu met haar tweelingdochters in Warschau, bij haar schoonmoeder. Haar man dient aan het front. Sinds 2017 werkt ze voor de BBC, na eerdere freelanceklussen in Kyiv. Petsa’s geboortestad Chernihiv, ten noorden van Kyiv, werd in de eerste week van de grootschalige invasie door Rusland in 2022 omsingeld en in het verdere verloop getroffen door dodelijke raketaanvallen.
Meer Patriot-raketten betekent meer mensen die het overleven
Haar vraag doorbrak de dynamiek op de persconferentie, waar het tussen Trump en Amerikaanse verslaggevers tot dan toe vooral gegaan was over de mate waarin het Iraanse nucleaire programma schade had ondervonden. „Een betere timing voor deze vraag kan haast niet, nu de Russische luchtaanvallen steeds gewetenlozer worden”, zegt Nina Kuryata, oud-chef bij de Oekraïense BBC en studiegenoot van Petsa op de masteropleiding journalistiek in Kyiv.
Nu de Amerikaanse leveranties opdrogen, is Oekraïne afhankelijk van door de EU beschikbaar gestelde middelen om (Amerikaanse) wapens in te kopen. Alleen zo kan de Oekraïense defensie haar burgers beschermen, aldus Kuryata. „Ik hoop dat Trump dit onthoudt bij zijn pogingen om de oorlog te beëindigen, nu Poetin bewezen heeft niet op zoek te zijn naar een diplomatieke uitweg.”
Laatste vraag
Vier maanden eerder was Petsa er ook bij toen Zelensky in het Witte Huis door Trump en vice-president JD Vance afgedroogd werd. Nadat de ontmoeting in de Oval Office wegens een verondersteld gebrek aan dankbaarheid van Zelensky was geëscaleerd, zag Petsa kans voor een laatste vraag aan Vance. Namelijk wat iedereen aan Oekraïense zijde zich afvraagt als de woorden ‘diplomatie’ en ‘Poetin’ in één zin vallen: „Wat als Poetin een staakt-het-vuren schendt, wat doet u dan?” Trump nam het woord. „Wat als iets? Wat als er nu een bom op je hoofd valt?” Er volgde een relaas vol schimpscheuten richting zijn voorgangers, dat erop neerkwam dat Poetin Trump simpelweg wél respecteert.
In het World Forum in Den Haag woensdagmiddag was de toon volledig anders. „Een goeie vraag”, vond Trump. En na zijn zachte toezegging over de Patriots vroeg hij Petsa de groeten over te brengen aan haar man.
Lees ook
Lees ook: Operatie-Trump is geslaagd – maar overdreef Rutte om het de president naar zijn zin te maken?
