De jacht op de cryptowereld is ingezet. ‘Wetgevers hebben duidelijk bijgeleerd’De jacht op de cryptowereld is ingezet. ‘Wetgevers hebben duidelijk bijgeleerd’

Michael Gronager: „Het echte innovatieve aan crypto en blockchain is wat ik ‘digitale schaarste’ noem.”

Foto Mathias Eis/The New York Times

Interview

Michael Gronager Opsporingsdiensten gebruiken Chainalysis, dat transacties op blockchains analyseert. Oprichter Michael Gronager: „Het is goed dat de cryptohype voorbij is.”

Michael Gronager is zowel geliefd als gehaat binnen de wereld van cryptovaluta. De Deen is een van de twee oprichters van Chainalysis, een bedrijf dat transacties op blockchains analyseert. Dat zijn decentraal, door samenwerkende computers bijgehouden databases met transacties. Door geldstromen op die blockchains te volgen, kan het bedrijf in veel gevallen aantonen bij wie cryptogeld terechtkomt.

De software van Chainalysis heeft onder meer bijgedragen aan het oprollen van een internationaal kinderpornonetwerk en het blootleggen van meerdere criminele marktplaatsen. De FBI maakt hier gebruik van en Nederlandse opsporingsdiensten ook. En het wordt ingezet door cryptobedrijven die misbruik van hun diensten willen aanpakken.

Blockchaintechnologie is bedacht als alternatief voor het huidige geldstelsel. Een manier om wereldwijd, buiten banken om, transacties te kunnen doen. Een soort cash, maar dan voor de virtuele wereld. De transacties zijn zichtbaar, maar wíe ze uitvoeren niet direct.

De veronderstelling dat je op blockchains anoniem kunt handelen is mede door Chainalysis onderuitgehaald. En dat wordt Gronager niet altijd in dank afgenomen. „Ach, er zijn online een paar harde schreeuwers over privacy”, zegt hij. „De gemiddelde consument zit niet in crypto vanwege de vermeende anonimiteit. Die ziet het gewoon, naast aandelen en onroerend goed, als een extra vorm van activa om hopelijk passief inkomen mee te generen.”

Zijn bedrijf heeft inmiddels ruim 650 medewerkers wereldwijd. De waarde wordt geschat op 8,6 miljard dollar (7,9 miljard euro). Afgelopen week organiseerde Chainalysis een conferentie in het Hilton in Amsterdam waar veel vertegenwoordigers van politie en justitie op af kwamen.

Het toont aan hoezeer Chainalysis onderdeel is geworden van de gevestigde orde. En die lijkt erop gebeten ‘crypto’ in te dammen. Vooral sinds het spectaculaire faillissement van het Amerikaanse bedrijf FTX, dat vrijwel geen boekhouding bleek te hebben. „In omvang (zo’n tien miljard dollar aan verliezen) was de val van FTX eerder een nawee dan een schok. Maar het maakte wel dat er bezorgde blikken op de industrie werden geworpen”, omschrijft Gronager.

Lees ook: Met Bankman-Fried achter de tralies komt de hele cryptosector in het vizier van de autoriteiten

Amerikaanse toezichthouders zijn sindsdien opvallend actief met het beboeten en bestraffen van cryptobedrijven. In Europa is net een eerste cryptowet aangenomen, die volgend jaar van kracht wordt.

Zijn de tijden van het ‘wilde westen’ van crypto voorbij?

„Als dat zo is, is het een positieve ontwikkeling. Maar ik zou het nog niet zo durven zeggen. Tachtig procent van wat we zien, houdt verband met de rentepercentages. Je kunt crypto daar niet echt van isoleren. Wat nu gebeurt, is vooral opvallend in contrast met de hype van 2021. De rente was toen laag en alles wat met tech en financiën te maken had, ging door het dak. Ook de waarde van cryptomunten.

„Beleggers stapten in andere dingen toen de rente omhoog ging. De waardeontwikkeling van cryptomunten ging gelijk op met de aandelen in de techindex op Nasdaq. Je kunt crypto inmiddels behandelen als techaandelen.

„Het is gezond dat de hype voorbij is. Bij het bouwen van de infrastructuur voor crypto wil je geen investeerders die denken dat ze in één nacht rijk worden.” Hij legt uit dat voor de lange termijn niet alleen de software verder ontwikkeld moet worden, maar er ook afspraken nodig zijn. Bijvoorbeeld over hoe eigendomsbewijzen van tastbaar bezit, zoals een huis of goud, op een blockchain vastgelegd worden. Daarin is het onvermijdelijk dat de cryptosector optrekt met regelgevers. Het is geen geïsoleerde techniek of subcultuur meer. „Het gaat om de lange termijn, het is mogelijk ons systeem voor waardeoverdracht van de toekomst”

Blockchaintechnologie bestaat nu 14 jaar. Aanvankelijk begrepen autoriteiten niet hoe het werkte. Hebben ze er nu wel greep op?

„Wetgevers hebben duidelijk bijgeleerd. In de EU wordt nu een grote stap vooruit gezet met de MiCar-wetgeving die is aangenomen. Dat is echt een ontwikkeling. Het schept duidelijke kaders, over bijvoorbeeld de opslag van valuta, en biedt daardoor kansen voor ondernemers.”

Vanuit de VS wordt volgens Gronager door crypto-ondernemers nu afgunstig naar de EU gekeken. Toezichthouders zijn heel actief, maar het is tegelijk te onduidelijk wat de regels zijn. „In Amerika is momenteel vooral veel verwarring en gebrek aan coördinatie tussen verschillende toezichthouders. Waarbij de ene toezichthouder crypto beschouwt als effecten en de regels voor effectenhandel toepast. En de ander ziet het als goederen, met weer andere regels.”

Leidt de fermere opstelling van autoriteiten tot minder cryptocriminaliteit?

„Uit onze data blijkt dat crimineel geld als percentage van het totaal dat in crypto omgaat aan het dalen is. In absolute bedragen stijgt het nog wel wat.”

„De stijging in de data van Chainalysis komt vooral doordat een Russische cryptobeurs onder Amerikaanse sancties is geplaatst. Waardoor crypto’s die daar verhandeld worden als illegaal tellen.

Wat doen cryptocriminelen momenteel vooral?

„Een trend is het hacken van infrastructuur bínnen de cryptowereld. Noord-Koreaanse staatshackers zijn daar heel goed in. Een voorbeeld is de hack in het spel Axie Infinity, waarbij 600 miljoen dollar is buitgemaakt.”

Veel mensen zullen denken: prima, laat ze elkaar maar kapotmaken binnen die rare cryptowereld.

„Ja, maar dat is een beetje simplistisch. Het gaat om een substantieel percentage van het BNP van Noord-Korea, dat daar raketten voor koopt, die vervolgens over Japan vliegen. Het is wel degelijk ook buiten de cryptowereld relevant.”

Groeit de rol van Noord-Koreaanse hackers nog?

„Nee. We zien nu dat gestolen buit niet meer wordt verplaatst. De cryptovaluta zijn er nog, maar het lukt niet ze te cashen. We hebben een goed netwerk van mensen bij cryptobeurzen. Die seinen we in bij zo’n hack, waardoor ze de tegoeden bevriezen voor ze verdwijnen.

„En als het niet lukt buit te verzilveren, is het ook minder aantrekkelijk om te stelen. Het is net als bij een iPhone. Waarom zou je die stelen als hij vergrendeld is?”

Waar gaan de slechteriken heen? Zijn er jurisdicties die profiteren nu in Europa en de VS meer wordt opgetreden?

„Rusland. Maar dat was al zo. Daar geldt voor hackers: als je Rusland met rust laat, kun je in het buitenland je gang gaan.”

Gebruikten rijke Russen crypto om sancties te omzeilen en hun vermogen weg te sluizen?

„Daar hebben we wel naar gekeken, maar we zien het amper. Dat komt doordat het totale volume dat omgaat in de cryptowereld te klein is om dat onopvallend te doen met grote bedragen. Iedereen zou het direct zien.”

Wetgevers lopen altijd achter de feiten aan. Waar moeten zij nu naar kijken?

„Vermoedelijk naar Decentralized Finance (DeFi).”

Veel van de diensten die nu nog door (crypto)beurzen en banken worden gedaan, zoals het wisselen tussen cryptomunten, kunnen ook worden geautomatiseerd. In die tak gaat steeds meer geld om. Dat maakt het lastig voor opsporingsdiensten.

„Die kunnen nu een cryptobeurs om gegevens van verdachte klanten vragen. Of een rekening laten bevriezen. En daar heb je bij wijze van spreken geen ‘keel meer om dicht te knijpen’.”

Hoe verwacht u dat de cryptosector zich de komende jaren zal ontwikkelen?

„Het echte innovatieve aan crypto en blockchain is wat ik ‘digitale schaarste’ noem. Het vermogen om iets digitaals te hebben dat je niet kunt kopiëren, maar wel verplaatsen.

„Als ik jou een foto van mijn telefoon stuur, dan stuur ik je niet die foto, maar een kopie van die foto. Ik heb het daarna zelf nog steeds op mijn telefoon. Op de blockchain werkt het zo dat als je iets naar een ander stuurt, je het zelf niet meer hebt. Je hebt het echt verplaatst. En dat is belangrijk, want dat is hoe je waarde uitdrukt.

„Je kunt zeggen dat het TCP-IP protocol, oftewel internet, de perfecte manier was om informatie te transporteren. Zo heb je hier een perfecte technologie voor het uitdrukken van waarde. Ik verwacht dat we dat steeds meer gaan doen. Dat betekent niet dat we nu allemaal in cryptomunten gaan speculeren. Je krijgt wel een financieel systeem met snellere transacties, die naadloos uitgevoerd worden. En dat veel toegankelijker is.”

Lees ook: Coole computernerds en digitale speurneuzen in een spannend boek over cryptocurrency