Hatsjoe… kuch. In het openbaar vervoer, op kantoor en op school was het al te merken, maar afgelopen woensdag meldden het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), Nivel en Erasmus MC het ook officieel: „de jaarlijkse griepepidemie lijkt begonnen.”
„Het aantal mensen met griepachtige klachten loopt snel op en in steeds meer bronnen zien we dat het griepvirus rondgaat”, schrijft het RIVM in een persbericht. Het aantal mensen dat naar de huisarts ging met griepklachten, steeg afgelopen week naar 58 op de 100.000 inwoners. Een week eerder was dat nog 52 op de 100.000. Bij 56 patiënten die zich bij de huisarts meldden met griepachtige klachten, namen huisartsen een keel- en neusmonster af. Bij 38 van hen, dus 68 procent, werd het griepvirus, het influenzavirus, gevonden. Een week eerder was dat nog 58 procent.
Er is sprake van een griepgolf als twee weken achter elkaar meer dan 53 op de 100.000 mensen met griepachtige klachten zich bij de huisarts melden. Maar het aantal besmettingen loopt volgens verschillende soorten metingen duidelijk snel op, daarom spreekt het RIVM van een griepepidemie.
Plotselinge koude rillingen, snotteren, hoofdpijn, spierpijn en koorts zijn typische klachten waarmee grieppatiënten zich ziekmelden. Wat zijn de gevolgen voor de maatschappij, naast ziekte, van deze luchtweginfectie? Is de griepgolf van dit jaar vergelijkbaar met andere jaren? Drie vragen en antwoorden.
1
Hoe verhoudt de griepgolf van deze winter zich tot die in vorige jaren?
Om die vraag te beantwoorden is het eigenlijk nog te vroeg. „Elk jaar rond deze periode lopen griepbesmettingen op”, zegt Harald Wychgel, woordvoerder van het RIVM. „Dat is normaal. De cijfers van de griepgolf tot nu toe zijn ook vergelijkbaar met die van vorig jaar. De epidemie is pas net begonnen, dus we kunnen nog niet zeggen hoe het zich dit jaar verder gaat ontwikkelen en of de griepgolf anders gaat verlopen dan in vorige jaren.”
Naast het griepvirus gaan ook andere luchtwegvirussen rond, waaronder het respiratoir syncytieel virus (RS-virus). Dat is vooral gevaarlijk voor baby’s en peuters en is ook typisch voor deze tijd van het jaar.
2
Heeft de griepgolf, naast ziekte, gevolgen voor de maatschappij?
Ja, en dat was de afgelopen winters vaak ook het geval. Leraren staan voor legere klassen dan in de rest van het jaar, of moeten vaker invallen voor collega’s. Kinderen kunnen niet naar de opvang door begeleiders die ziek zijn. Begeleiders in de gehandicaptenzorg krijgen extra grote groepen onder hun verantwoordelijkheid en komen daardoor handen en ogen tekort.
Mensen met zware griepklachten, vaak ouderen, kunnen in het ziekenhuis terechtkomen. Dat zorgt voor extra drukte, wat weer wordt versterkt door het RS-virus dat ook om zich geen grijpt. De situatie is nu niet zo ernstig als tijdens de coronacrisis, maar ziekenhuizen merken wel al iets van de extra patiënten. De ouderenafdelingen liggen vrijwel overal bomvol, zei Esther Cornegé-Blokland, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie, eerder tegen het AD.
In hoeverre ze al iets aan die drukte moeten doen, verschilt per ziekenhuis. In sommige ziekenhuizen wordt gekeken of niet-levensreddende behandelingen uitgesteld kunnen worden, schreef de NOS zaterdag.
Sommige ziekenhuizen, waaronder het Haagse ziekenhuis HMC, het Haagse en Zoetermeerse HagaZiekenhuis en het Rotterdamse Franciscus Gasthuis & Vlietland, hebben aparte afdelingen geopend om de grieppatiënten te kunnen opvangen en om te voorkomen dat het virus zich verspreidt over andere afdelingen. Omroep West schrijft dat het Haagse HMC Westeinde een griepafdeling heeft geopend voor 24 personen. Het HagaZiekenhuis opende een griepzaal met vier bedden.
Het Franciscus Gasthuis & Vlietland, dat ook een extra afdeling opende, zei tegen omroep Rijnmond: „Het is drukker dan normaal. We zien dit ieder jaar wel in deze periode. Soms wat eerder, soms wat later. Dat hangt af van hoe het virus zich ontwikkelt.”
3
Dan rest nog de vraag: hoe kunnen we onszelf zo goed mogelijk beschermen tegen de griep?
Een besmetting is niet écht te voorkomen. Wanneer iemand met griep praat, hoest en niest verspreiden de griepvirussen zich door de lucht. Wie die virussen vervolgens inademt, kan besmet raken. Een besmetting kan ook plaatsvinden via handen en voorwerpen.
Wel geeft het RIVM adviezen om de kans op een besmetting te verkleinen. Voor de hand ligt: wie griep heeft moet thuisblijven om verdere verspreiding te voorkomen. Maar net als bij corona is het ook effectief om in de elleboog te hoesten en niezen. En letten op hygiëne: vaak handenwassen met water en zeep en goed ventileren in binnenruimtes.
In Nederland kunnen zestigplussers, zorgpersoneel en mensen die extra risico lopen door bepaalde aandoeningen naar de huisarts gaan voor een griepprik. Van het influenzavirus bestaan verschillende varianten. In het vaccin zitten ook de types die nu vooral lijken te heersen.
Zo’n prik halen zou zeker nog niet te laat zijn. De piek van de griepgolf moet naar verwachting nog komen.
