Tussen de kassen een klein stukje horizon, de torens van Delft in de herfstige verte. Nu grazen er nog schapen en ganzen op dit weiland. Maar als burgemeester en wethouders (b&w) van Pijnacker-Nootdorp hun zin krijgen, worden hier 75 woningen voor 250 asielzoekers gebouwd, en 150 flexwoningen voor 250 starters..
Wie in Pijnacker nimby-gevoelens zoekt – van not in my backyard – wordt niet teleurgesteld. Net als in het Westland kan dit gebied niet zonder (arbeids-)migranten, maar het heeft er liever niet te veel in de buurt wonen. Voor het bejaarde echtpaar dat de nieuwe huizen letterlijk in de achtertuin krijgt als b&w volgende maand groen licht zouden geven, geldt dat dan weer minder.
„Wij weten al jaren dat deze grond een woonbestemming heeft en die mensen moeten toch ergens wonen”, zegt Toos van Winden (78). „We kunnen óók niet veel aan deze drukke weg doen”, zegt haar man Arie (85), gepensioneerd paprika- en tomatenteler. Het nieuwe complex moet ‘ontsloten’ worden via de weg tussen Nootdorp en Pijnacker die pal langs hun huis loopt. „Maar hoe dat moet met alle extra bouwverkeer en daarna, dat is lastig. Het staat hier nu al elke middag vast.”
De 250 geplande opvangplekken in Pijnacker zijn er minder dan de 397 die de gemeente had moeten scheppen volgens de spreidingswet, bedoeld om de asielketen te ‘ontstoppen’. In heel Zuid-Holland halen maar zestien van de vijftig gemeenten hun ‘indicatieve taakstelling’, bleek vorige week. De provincie haalt daarmee net driekwart van de toebemeten twintigduizend plaatsen. Alleen de drie noordelijke provincies plus Flevoland en Zeeland voldoen aan hun spreidingswetquota.
Lees ook
Lokale bestuurders wanhopig over asielminister Faber: ‘Is er contact? Ja. Is het inhoudelijk? Nee’
De regering wil die wet „zo mogelijk nog dit jaar” afschaffen, maar zolang dat niet is gebeurd, moeten er tot 1 juli 2025 in totaal 96.000 reguliere opvangplekken bij komen.
Zuid-Holland moest wel „van ver komen”, zei commissaris van de koning Wouter Kolff afgelopen vrijdag, toen de twaalf provincies hun cijfers bekendmaakten. Twee jaar geleden waren er in zijn provincie 1.800 opvangplaatsen. Dat er nu zo’n 13.000 bij komen, bewijst volgens hem dat de spreidingswet effect heeft. Een geluid dat andere commissarissen unisono herhaalden, mét een oproep aan het kabinet om die wet in stand te houden.
Klemvast
Dat het dichtbevolkte Zuid-Holland het quotum niet haalde, komt volgens Kolff door ruimtegebrek. In Pijnacker is dat goed te zien. De oude dorpskern ligt klemvast tussen vierkante kilometers kassen en nieuwbouw die sinds 1960 blijft aangroeien. Alleen een verloren rijtje knotwilgen vertelt dat dit ooit een polder was. Vind hier maar eens genoeg bouwgrond.
Het werd, ten slotte: deze negen hectare weiland. Aan de ene lange zijde: de reuzenkas van Ammerlaan The Green Innovator, die met aardwarmte tropische planten kweekt. Er tegenover: een school, sportvelden en een zwembad dat met dezelfde aardwarmte wordt verwarmd.
Wij wonen in het Wassenaar van de wereld. Laten we deze mensen vriendelijk ontvangen
Op 2 oktober maakte de gemeente deze locatie bekend. Eind vorig jaar begon het sonderen naar draagvlak al, via een enquête. Kort na de Kamerverkiezingen – bijna een kwart van Pijnacker-Nootdorp stemde PVV – leverde die voorspelbare zorgen op: over overlast en onveiligheid, woningschaarste voor „onze eigen mensen”, en druk op voorzieningen.
Sindsdien heeft de gemeente nieuwe bijeenkomsten georganiseerd en een ‘participatieplatform’ opgericht. Daar staat tegenover dat omwonenden onder de naam Samen Sterker een petitie-actie „tegen de komst van een azc” zijn begonnen (1.400 keer ondertekend). Maar Telstar, de lokale krant, noteerde ook steun. „Weet je wat echt sterk is? Dat je je realiseert dat je een mazzelaar bent, puur doordat je hier geboren bent; wij wonen in het Wassenaar van de wereld”. En: „Laten we deze mensen vriendelijk ontvangen […]. Ik vind het moeilijk dat [ze] negatief in het nieuws zijn zonder dat we ze kennen.”
Bij de gemeente kwamen aanmeldingen binnen om te helpen bij Nederlandse les. En veel tips. Zoals: „Zorg allereerst voor werk en dagbesteding” en „de gemeente moet goed communiceren”.
Overvaltactiek
Dat laatste lijkt gelukt, zegt socioloog Frans Soeterbroek, specialist stads- en gebiedsontwikkeling (en nimby-expert) na het dossier bestudeerd te hebben. „Veel gemeenten hanteren een overvaltactiek; Pijnacker is inclusiever. En veel gemeenten durven niet open te zijn over hoe ze tot een locatiekeuze gekomen zijn”, zegt hij.
Ook noemt hij het „slim” om tegelijkertijd starterswoningen te bouwen voor eigen inwoners. „En door vroeg te beginnen mobiliseer je niet alleen boosheid en angst, maar ook nuance en gulheid. Zie de reacties van mensen die schrikken van de botheid van hun buren.”
Misschien, zegt Soeterbroek, had de gemeente nadrukkelijker kunnen vragen: ‘Dit is ingewikkeld, help ons’. Want „overheden onderschatten de creativiteit van burgers om zelf met alternatieven te komen”. Een voorbeeld zie je volgens hem in de Brabantse gemeente Meierijstad (Schijndel, Sint-Oedenrode en Veghel) en Hengelo die buiten de ‘grootschaligheid’ van het COA om asielzoekers opvangen op kleine locaties. „Als je ze bij elkaar zet, schep je toch een soort kampement.”
Volgende week vergadert de raad over de bouwplannen, in december hakken b&w de knoop door. De Van Windens en andere omwonenden gaan op uitnodiging van de gemeente zaterdag met een bus naar Gouda om een soortgelijk project van flexwoningen en asielopvang te bekijken, dat bijna is voltooid.
Lees ook
Arnhem verruimt opvang voor asielzoekers en statushouders: ‘Dat zit in ons dna’
