In Beeld In vijftien maanden oorlog raakten bijna twee miljoen Gazanen ontheemd. Met het ingaan van het staakt-het-vuren tussen Hamas en Israël, afgelopen zondag, keerden veel van hen weer terug naar huis. Vaak was daar weinig van over: geschat wordt dat meer dan 60 procent van de gebouwen in Gaza zijn beschadigd of vernietigd.
Terwijl de nood in Gaza ongekend hoog is, wacht Nederland om procedurele redenen met het overmaken van de voor 2025 toegezegde bijdrage van 15 miljoen euro voor VN-hulporganisatie UNRWA. De betaling is formeel uitgesteld omdat de Eerste Kamer de begroting van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp nog moet goedkeuren. De gang van zaken leidt tot groot ongemak bij oppositiepartijen in de Tweede Kamer. „Juist nu, tijdens een staakt-het-vuren, is het van cruciaal belang om zo snel mogelijk humanitaire hulp te leveren”, zegt D66-Kamerlid Jan Paternotte.
UNRWA (de organisatie van de VN die Palestijnse vluchtelingen helpt) bevestigt tegenover NRC de Nederlandse bijdrage nog niet te hebben ontvangen en zegt geen verklaring van Nederland voor de vertraging te hebben gekregen. De gang van zaken is ongebruikelijk, want normaliter wordt de steun voor het eind van het voorgaande kalenderjaar overgemaakt; de bijdrage voor 2025 had dus al moeten zijn betaald.
Minister Caspar Veldkamp zei deze week in een Kamerdebat dat de vertraging verband houdt met een contractuele wijziging in de afspraken met UNRWA. Die wijziging kwam in december tot stand nadat een Kamermeerderheid besloot om de bijdrage te verminderen van 19 miljoen naar 15 miljoen euro. Dit was naar aanleiding van de beschuldiging van Israël dat UNRWA-medewerkers betrokken waren bij de terreuraanslag van Hamas op 7 oktober 2023.
Omdat het lopende contract met UNRWA wordt opengebroken, wil het kabinet goedkeuring van de senaat afwachten. „Zodra de Eerste Kamer de begroting heeft vastgesteld, zal het kabinet het bedrag overmaken”, zei Veldkamp. Fractievoorzitter Laurens Dassen van Volt reageert fel op deze uitleg: „De reden dat het om een contractwijziging gaat, is de grootste flauwekul die er is. De Eerste Kamer zal het kabinet daar echt niet op gaan terugfluiten.”
Het is vanwege de volle agenda nog onduidelijk wanneer de Eerste Kamer over de begroting zal stemmen of eventueel ook debatteren, zegt een woordvoerder. Dit kan enkele weken of maanden duren, afhankelijk van de urgentie die de Eerste Kamer aan het onderwerp geeft.
D66 en Volt in de Tweede Kamer willen het kabinet nu alsnog dwingen om een deel van het geld zo snel mogelijk over te maken. In een motie die komende dinsdag in stemming komt, verzoeken ze het kabinet in elk geval een deel van de aan UNRWA toegezegde steun al over te maken. In de motie staat dat door een gebrek aan financiering UNRWA „op omvallen staat” en dat „het niet kunnen functioneren van UNRWA een groot risico vormt voor de stabiliteit in Gaza”.
Directeur Communicatie Juliette Touma van UNRWA bevestigt tegenover NRC de penibele situatie bij de organisatie. „Elke maand bekijken we of er genoeg funding is om de salarissen van UNRWA-medewerkers te kunnen betalen.” De organisatie zit mede in financiële problemen doordat een aantal grote donoren, inclusief de Verenigde Staten, hun steun eerder hebben stopgezet.
De vertraging staat in contrast met eerdere hulpbetalingen die Nederland deed. In juli 2023 werd een aanvullende begroting aangenomen waarmee 118 miljoen euro werd vrijgemaakt voor hulp aan Oekraïne. Hoewel de Eerste Kamer nog niet formeel had ingestemd, werden die betalingen uitgevoerd vanwege de urgentie van de situatie.
Voor de wederopbouw van Gaza, waarvan de kosten op 100 miljard euro worden geschat, reserveerde het vorige kabinet 20 miljoen euro. Dit bedrag blijft gereserveerd, maar volgens minister Klever (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, PVV) is het te vroeg om deze middelen in te zetten. „Eerst moet het staakt-het-vuren standhouden”, stelde zij.
Klever benadrukte dat rijke Arabische landen een voortrekkersrol moeten spelen. „Nederland zal niet vooraan staan als het gaat om de wederopbouw van Gaza”, aldus minister Klever. Haar woordvoerder benadrukte dat Nederland sinds 7 oktober 2023 al 76 miljoen euro aan noodhulp heeft bijgedragen.
AZ heeft zich donderdagavond zo goed als zeker geplaatst voor de tussenronde van de Europa League. De huidige nummer zes van de Eredivisie nam in eigen stadion in de slotfase afstand van de Italiaanse club AS Roma: 1-0. Invaller Troy Parrott van AZ maakte in de tachtigste minuut het enige doelpunt van de wedstrijd.
Met elf punten uit zeven duels kan AZ alleen in theorie nog buiten de top 24 vallen van de Europa Leaugue. Waarschijnlijk zijn de Alkmaarders later op donderdag, als de wedstrijden van 21.00 uur gespeeld zijn, officieel zeker van een Europees vervolg. Mocht dat niet zo zijn, dan kan AZ kwalificatie volgende week donderdag in de uitwedstrijd tegen het Hongaarse Ferencváros veiligstellen.
Intussen blijft ook FC Twente kansrijk op een vervolg in de Europa League. De ploeg van trainer Joseph Oosting boekte donderdag, tegelijkertijd met de wedstrijd van FC Twente, de daarvoor noodzakelijke overwinning bij het Zweedse Malmö FF: het werd 2-3. Volgende week, na de thuiswedstrijd tegen het Turkse Besiktas, is duidelijk of de Tukkers zich hebben geplaatst voor de tussenronde.
FC Twente kreeg in Malmö twee makkelijk gegeven strafschoppen. In de eerste helft maakte Sem Steijn daaruit de 0-1, waarna Lasse Berg Johnsen de Zweedse thuisploeg weer op gelijke hoogte bracht. Na een uur werd een tweede penalty benut door Ricky van Wolfswinkel, niet veel later gevolgd door een doelpunt van verdediger Gustaf Lagerbielke. Invaller Anders Christiansen scoorde nog voor Malmö, maar verder liet FC Twente het niet komen.
(ANP)
In zijn eerste toespraak voor een internationaal publiek heeft Donald Trump fiks uitgehaald naar de Europese Unie, de olieproducerende landen van OPEC opgeroepen de olieprijs te verlagen, en aangekondigd dat de belasting op bedrijven in de VS wordt verlaagd tot 15 procent. Canada bood hij nogmaals aan om een Amerikaanse staat te worden.
In razend tempo vuurde Trump donderdag een samenvatting van de maatregelen, die hij deze week al heeft genomen, af op deelnemers van het World Economic Forum in Davos. Na de incompetentie van de regering-Biden zijn de VS nu weer in goede handen, verzekerde hij zijn gehoor via een video verbinding.
„Er schijnt weer licht in hele wereld sinds de verkiezingen”, zei Trump. „Zelfs landen die niet bijzonder vriendelijk waren, zijn gelukkig.” Want ook zij zien „hoe groots de toekomst onder ons leiderschap zal zijn. Amerika is terug en open for business.”
In een korte vraag-antwoordsessie met ondernemers stond hij stil bij de Europese Unie, waar bedrijven volgens hem verdrinken in bureaucratische rompslomp. Hij haalde uit naar de rechtszaken die de EU tegen grote Amerikaanse techbedrijven als Apple en Google heeft aangespannen. De boetes die die bedrijven moeten betalen vat hij op als een vorm van belastingheffing. „Daar gaan we iets aan doen.” Ook bekritiseerde hij nogmaals de onevenwichtige handelsrelatie met de EU en niet-tarifaire importbelemmeringen waarmee de EU Amerikaanse bedrijven dwars zou zitten.
„Ik probeer constructief te zijn. Ik houd van Europa”, zei hij. „Ik houd van de landen van Europa, maar de processen zijn zeer moeizaam en ze behandelen de Verenigde Staten van Amerika zeer, zeer unfair”.
Trump prees Saoedi-Arabië voor de aankondiging de komende jaren voor 600 miljoen dollar in de VS te investeren. Maar zei er meteen bij dat hij de Saoedische kroonprins zal vragen daar 1 miljard van te maken.
Ook riep hij de olieproducerende landen op de olieprijs te verlagen. Dat hadden ze volgens Trump al veel eerder moeten doen. Hij vond het niet bepaald van liefde voor hem getuigen dat ze de prijs niet al voor de verkiezingen hadden verlaagd.
Een lagere olieprijs zou ook helpen de oorlog in Oekraïne te beëindigen, aldus Trump. Vermoedelijk bedoelde hij dat Ruslands oorlogsvoering door een lagere olieprijs in de knel zou komen. Na afloop van zijn toespraak daalde de olieprijs met ongeveer 1 procentpunt.
Gevraagd naar zijn recente telefoontje met de Chinese leider Xi Jinping merkte Trump fijntjes op dat Xi hem gebeld had en niet andersom. Hij zei niets anders te willen dan een faire handelsrelatie met China. Trump hoopt dat Beijing de VS zal helpen de oorlog in Oekraïne te beëindigen. „Ze hebben veel invloed op de situatie.” Trump wil ook met Xi en Poetin praten over het verminderen van het aantal nucleaire wapens.
Zoals alle regeringsleiders die in Davos spreken, schilderde ook Trump zijn land af als een ideale plek voor bedrijven. Als bedrijven in de Verenigde Staten hun producten produceren worden ze beloond met een laag belastingtarief. Trump wil de belasting verlagen van 21 procent tot 15 procent. Bedrijven die niet in de VS produceren kunnen rekenen op invoertarieven van „miljarden dollars”
De VS „worden het wereldcentrum van AI en crypto… Kom en maak je product in Amerika, als je dat niet doet is dat jouw recht, maar heel simpel, je moet dan een tarief betalen waardoor miljarden in onze schatkist zullen vloeien.”
Hij was nogal zuur over Canada. Een simpele manier om een einde te maken aan het Amerikaanse handelstekort met het buurland is door van Canada een Amerikaanse staat te maken. „We hebben hun auto’s niet nodig, we hebben hun hout niet nodig.”
Trump prees uitvoerig zijn economische programma aan, bestaande uit vergaande deregulering en de „grootste belastingverlaging uit de Amerikaanse geschiedenis”. De belastingverlaging is niets minder dan „een revolutie van gezond verstand”.
