Aiways, Build Your Dreams (BYD), Nio, Xpeng: in Europa maken Chinese elektrische auto’s een snelle opmars in het straatbeeld. In de Verenigde Staten is dat anders. Als Amerikanen al elektrisch rijden, kiezen ze vaak voor een Tesla of voor hybride modellen van Europese, Japanse of Koreaanse makelij. Chinese auto’s rijden er amper: alleen het Chinese bedrijf Geely exporteert tot dusver elektrische wagens naar de VS, van het merk Polestar.
De Chinese e-auto moet ook in de toekomst wegblijven van de Amerikaanse markt, zo klonk het dinsdag vanuit het Witte Huis. Er komt een importheffing op van maar liefst 100 procent op, aldus een verklaring van de regering van president Joe Biden. Een Chinees model wordt in de VS dan twee keer zo duur als de waarde ervan vóór de import. Nu nog geldt een importheffing van 25 procent.
De regering-Biden kondigde daarnaast nieuwe of hogere importtarieven aan op een reeks andere producten, waaronder aluminium, staal, zonnepanelen, batterijen, halfgeleiders, enkele grondstoffen (zoals grafiet) en medische producten (zoals injectienaalden).
Ruim een half jaar voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen laat het protectionistische pakket zien dat er op één belangrijk punt consensus bestaat tussen Democraten en Republikeinen: de handelspolitieke aanpak van China. Deze grote geopolitieke rivaal mag de economische wedloop niet winnen, zo luidt de consensus. In Washington – en ook in Europese regeringssteden – bestaat al jaren de overtuiging dat de Chinezen oneerlijk concurreren, onder meer met royaal door de overheid gesubsidieerde (over)productie.
Met de naderende presidentsverkiezingen willen Democraten en Republikeinen niet voor elkaar onderdoen in hun harde lijn jegens Beijing. Donald Trump, Bidens voorganger en uitdager, wil op álle Chinese goederen een importtarief van minimaal 60 procent invoeren.
Klimaatprotectionisme
Bidens besluit van dinsdag komt voort uit een evaluatie van de importheffingen die Trump eerder invoerde op Chinese goederen. De gemiddelde invoertarieven op Chinese producten namen onder president Trump (2017-2021) toe van ruim 3 naar ruim 19 procent.
Biden laat vrijwel al die heffingen in stand en doet daar nog een flinke schep bovenop, waarbij hij het accent legt op producten die cruciaal zijn voor de energietransitie. De productie van groene technologie moet in de VS zelf plaatsvinden en Amerikaanse banen opleveren, vindt Biden. Je zou het klimaatprotectionisme kunnen noemen. Dat idee zit ook zit achter de Inflation Reduction Act, Bidens grote klimaatwet, waarin hij meer dan 200 miljard euro aan subsidies uitdeelt aan bedrijven die groen produceren in de VS.
Wat betreft de elektrische auto’s zijn Bidens heffingen preventief bedoeld. Dat de Chinese elektrische auto nu nog nauwelijks in de VS te vinden is, wil niet zeggen dat dit niet alsnog gaat gebeuren, is het idee. Modellen van BYD worden in China verkocht voor omgerekend 12.000 dollar, schrijft persbureau AP, oftewel een derde van de prijs van vergelijkbare Amerikaanse modellen. De Amerikaanse branchevereniging voor de industrie zei al te vrezen voor „het uitsterven” van de auto-industrie door de Chinese concurrentie.
Wat de strijd tegen Chinese automerken bemoeilijkt, is dat Chinese bedrijven steeds vaker in Mexico produceren. Dat land heeft een vrijhandelsakkoord met de VS. In het Amerikaanse congres gaan daarom stemmen op om de import van Chinese auto’s volledig te verbieden, iets wat tegen de regels van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) ingaat. Maar Washington laat zich amper nog iets gelegen liggen aan de WTO, een organisatie die in dit tijdperk van geopolitieke spanningen zwaar aan gezag en invloed heeft ingeboet.
Banen gaan vóór
Behalve de vrijhandel dreigt ook het klimaatbeleid te lijden onder het Amerikaanse protectionisme. Voor de energietransitie is het goed als de kosten van groene technologie snel verder dalen. China draagt daar, met zijn door de overheid gesubsidieerde massaexport, flink aan bij. In de VS is het verkeer goed voor bijna 30 procent van de CO2-uitstoot – dus elektrificatie daarvan zou het klimaat helpen. Alleen: Amerikaanse banen gaan vóór emissiereductie.
Bidens pakket zet ook in Europa het debat over China op scherp. Binnen de EU speelt eveneens de vraag of Chinese elektrische auto’s niet (veel) zwaarder belast moeten worden met importheffingen, om de eigen industrie te beschermen. De Franse president Emmanuel Macron vindt van wel, de Europese Commissie komt binnenkort met voorstellen hiervoor. Nu nog hanteert de EU een importheffing van 10 procent op Chinese stekkerwagens. Volgens adviesbureau Rhodium Group zou het tarief tussen de 40 en 50 procent moeten bedragen om Chinese export naar de EU onaantrekkelijk te maken.
