De white knight was hij, de ridder op het witte paard die de ridder van een naburig leger uit de netten van zijn belager redde – en vervolgens inlijfde. Mijndert Ververs, die afgelopen zondag is overleden, was destijds bestuursvoorzitter van uitgeverij Wolters Samsom. De veldslag, waar hij dus als winnaar uit tevoorschijn kwam, werd door alle nieuwsbulletins en kranten van dag tot dag gevolgd.
Het is zomer 1987 en Pierre Vinken van uitgeverij Elsevier brengt een bod uit op uitgeverij Kluwer. Het is een vijandig bod, nog nooit vertoond in Nederland. De gewoonte in Nederland was dat de directie van een bedrijf dat een ander bedrijf wilde overnemen ging praten en onderhandelen, als gentlemen onder elkaar. Je deed beslist niet wat Vinken wel doet: stiekem op de beurs een groot belang opbouwen in het over te nemen bedrijf – mag allang niet meer – en dan de directie voor een vrijwel voldongen feit plaatsen. Amerikaanse toestanden! In paniek belt de bestuursvoorzitter van Kluwer naar Ververs, en het eindigt in een overname van Kluwer door Wolters Samsom, sindsdien Wolters Kluwer.
De nettowinst van de nieuwe combinatie nam daarna elk jaar met 20 procent toe en dat bleef na Ververs’ pensionering in 1995 zo doorgaan. In 2023 boekte Wolters Kluwer, leverancier van informatie voor artsen, juristen, accountants, fiscalisten en risicomanagers, een nettowinst van ruim 1 miljard euro, op een omzet van 5,5 miljard.
Dat Wolters Kluwer van meet af aan gezond is geweest en zich ontwikkelde tot een van de best presterende beursfondsen van de AEX, kan gezien worden als de verdienste van Mijndert Ververs. Maar zich erop laten voorstaan deed hij niet en steenrijk werd hij er ook niet van. Zijn jaarsalaris kwam nooit boven een miljoen gulden, inclusief winstdeling. Een lachertje nu in de corporate wereld.
Hij was de laatste representant van een type bestuursvoorzitter dat sinds de opkomst van het harde aandeelhouderskapitalisme in de jaren negentig ook uit Nederland verdwenen is. Voor hem geen villa met zwembad in Zuid-Frankrijk, geen zeiljacht, geen Ferrari. Hij woonde sinds 1976 in een bescheiden bungalow in de bossen bij Zwolle, met in de woonkamer een elektrische piano en een harmonium. Sinds de dood van zijn vrouw Cora in 2019 zocht hij troost in het spelen van psalmen.
Bedeling
Mijndert Ververs werd in 1933 geboren in Waddinxveen, toen nog een diep christelijk dijkdorp bij Gouda. Zijn moeder was voor haar huwelijk dienstbode geweest, zijn vader werkte als inspecteur bij De Gruyter, een destijds snelgroeiende keten van kruidenierswinkels – tot hij wegens ziekte ontslagen werd. Hij leed aan tuberculose en lag vaak hele dagen in bed.
In 1939 begonnen de ouders van Ververs een kruidenierswinkeltje en ze stuurden hun kinderen – drie zoons, Mijndert was de middelste – langs de deuren om boodschappen te vragen en te brengen. Maar de mensen in Waddinxveen waren arm en de concurrentie was groot. In de oorlog kreeg zijn moeder ook tuberculose, het winkeltje ging failliet en tot op hoge leeftijd herinnerde Ververs zich het gevoel van schaamte als hem bij de bedeling een rijksdaalder werd toegeschoven.
Hij ging naar de hbs en zijn ouders hoopten dat hij daarna geneeskunde zou gaan studeren. Maar zijn weerzin tegen alles wat met ziekte te maken had was te groot. Zelf dacht hij aan theologie. Op zijn achttiende had hij zich aangesloten bij de remonstranten, belijders van een vrij en verdraagzaam geloof, en predikant leek hem wel wat. Het werd toch scheikunde, in Delft.
Op zijn vierentwintigste begon hij als leraar schei-, wis- en natuurkunde op het Vossius Gymnasium in Amsterdam. Daardoor hoefde hij niet in militaire dienst en de renteloze voorschotten voor zijn studie werden kwijtgescholden. Hij trouwde, kreeg een zoon en een dochter en in 1965 werd hij redacteur exacte vakken bij uitgeverij Wolters in Groningen, die kort daarna fuseerde met uitgeverij Noordhoff. Vier jaar later zat hij in de directie. Een man van de strategie was hij, in een bedrijfstak die door de komst van personal computers en internet radicaal veranderde. Net als Pierre Vinken van Elsevier, later Reed Elsevier, begreep hij dat papier zou verdwijnen en dat Wolters Kluwer zich moest aanpassen door informatie te digitaliseren en te internationaliseren.
Doktersadvies
Het remonstrantse geloof heeft Ververs nooit helemaal achter zich gelaten, maar hij was ook lid van D66 en in 1994, een jaar voor zijn pensionering, nodigden partijleider Hans van Mierlo van D66 en partijleider Wim Kok van de Partij van de Arbeid hem uit om minister van Economische Zaken te worden in hun nieuwe, paarse kabinet. „Dat heb ik toen zogenaamd op doktersadvies geweigerd”, zei hij in 2023 in een gesprek met NRC. In werkelijkheid, vertelde hij, zei hij nee vanwege zijn vrouw. Die zou van hem scheiden als hij haar wéér altijd alleen thuis zou laten zitten.
Hij werd wel president-commissaris van ING en nam nog jarenlang tal van andere opdrachten aan. Onder zijn leiding werden vanaf 1996 de nog levensvatbare delen van de failliete vliegtuigfabrikant Fokker verkocht. Hij leidde ook de fusie van de Zwolse ziekenhuizen tot de Isala Klinieken. In 2019, op zijn 86ste, werd hij nog gevraagd als voorzitter van de Samenwerkende Actiegroepen Tegen Laagvliegen, die zich verzetten tegen de uitbreiding van Lelystad Airport.
In augustus vorig jaar vertelde hij in een gesprek met NRC hoezeer hij naar de dood verlangde. Maar stoppen met eten en drinken, wat hij weleens had overwogen, deed hij niet. Zijn zoon en dochter lieten deze week weten dat hun vader thuis in alle rust is gestorven, door hartfalen. Hij wilde naar Cora’s portret kijken en met zijn laatste adem bad hij hardop het onzevader. Mijndert Ververs is 91 jaar geworden.
