N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Profiel
Taylor Jenkins Reid Ze schrijft smakelijk en snappy, maar ook verfrissend ongewoon, en ze werpt serieuze vragen op.
De moeder, de maagd, de muze. Het muurbloempje, de diva, de seksbom. In het werk van de Amerikaanse bestsellerauteur Taylor Jenkins Reid (1983), wier acht romans in zesendertig talen verkrijgbaar zijn en overal over de toonbank vliegen, draait het voornamelijk om vrouwen. Vrouwen die aan traditionele rollen voldoen, deze trachten te doorbreken of op zijn minst te combineren.
‘Feelgood’ worden de boeken van Taylor Jenkins Reid wel genoemd: vermakelijk maar oppervlakkig leesvoer. De omslagen van haar boeken, vooral van de eerste vier, wijzen ook die kant op. Flip-flop omslaan dat slappe kaftje en binge-lezen maar, hier wat lachen, daar een beetje huilen, op het eind een voldane zucht – en klaar, uit het hoofd, uit het hart. Op naar de volgende.
Het doet de auteur tekort. Jenkins Reid is buitengewoon handig ja, in het opwerpen van vragen en het geboeid houden van de lezer. Haar werk is zeker plotgedreven te noemen, haar dialogen zijn snappy, het streven en de psychologie van de personages zijn helder. Maar vlak en voorspelbaar zijn de romans niet.
Taylor Jenkins Reid, die media studies studeerde in Boston en werkte als castingassistent en lerares tot ze voltijds schrijver werd, had al op haar vierentwintigste haar eerste boekcontract te pakken. Ze debuteerde in 2013 met Forever, Interrupted. Vanaf dat moment verscheen haar werk met ijzeren regelmaat. Wie haar boeken op volgorde van verschijning leest, ziet haar groeien als auteur.
In haar derde boek Maybe in Another Life (2015, vertaald als In een ander leven) ligt de hoofdpersoon na een aanrijding met een verbrijzeld bekken in het ziekenhuis. Naast haar een berg boeken. Ze pakt er één: ‘The book is slow to start, very descriptive. Slow and descriptive would be fine on a normal day, on a day when I’m not trying to quiet my own voice […]. I go down the stack until I find a voice quick and thrilling enough to quiet my own.’ En ‘quick and thrilling’ is een mooie karakterisering voor Taylor Jenkins Reids eigen werk. Haar boeken zijn nauwelijks weg te leggen.
Een van de manieren waarop zij dit bereikt, is de vorm die ze kiest. Daarin ontwikkelde ze steeds meer lef. Waar haar eerste twee boeken één hoofdpersoon met één duidelijk probleem hadden, een lineaire verhaallijn met hier en daar een overzichtelijke flashback, bood de derde titel Maybe in Another Life (2015) iets hoogst ongewoons.
Meant to be, of niet meant to be?
Aanvankelijk lijkt het een standaardverhaaltje: Hannah, een onzekere vrouw van 29, keert vanuit New York schoorvoetend terug naar Los Angeles. Ze weet niet wat ze met zichzelf aan moet, na een onzinbaan en een mislukte verhouding met een getrouwde man. Ze gaat logeren bij haar vriendin. Haar terugkomst vieren ze in een bar. En wie duikt daar op? Hannahs jeugdliefde, nog altijd reuze aantrekkelijk. Algauw wil haar vriendin naar huis. Ze vraagt of Hannah mee gaat. Vanaf dat moment worden twee mogelijke vervolgen geschetst. In het ene hoofdstuk volg je de ene lijn, in het andere de andere.
In de ene verhaallijn vertrekt Hannah uit de bar en loopt pardoes onder een auto. Ze belandt in het ziekenhuis. In de andere blijft ze in de bar en pakt ze de draad weer op met haar jeugdliefde. Beide verhaallijnen blijven evenzeer boeien. De lezer buigt soepel mee met wat Jenkins Reid aanreikt.
Lees ook de recensie van de film Sliding doors uit 1998: Wel of niet de metro halen
Er zijn ‘basisgegevens’ die in beide verhaallijnen voorkomen. Zoals de onthulling dat Hannah zonder het te weten zwanger is van de New Yorkse minnaar. In het verbrijzeld bekken-scenario komt ze er pas achter als de vrucht al gestorven is. In het jeugdliefde-scenario groeit de foetus lustig voort, en scheept ze haar hervonden liefde dus op met een aanstaande baby van een ander. Zo zijn er meer overeenkomende feiten, al worden ze niet in dezelfde volgorde verteld: de verhaallijn dicteert wanneer iets uitkomt. Het tijdspad en het effect ervan is dus anders.
Erg goed is hoe de vorm vervlochten is met de inhoud. Hannahs zoektocht draait in beide gevallen om de vraag of er zoiets bestaat als voorbestemming. Wat is ‘de bedoeling’ van haar leven? Heeft ze een roeping? En bestaat er zoiets als de Ware? Meant to be of niet meant to be: dat is de vraag.
De eerste vier romans die Taylor Jenkins Reid publiceerde draaien met name over relatievragen en over ambitie: hoe te weten wat en wie bij je past. Ze stellen best interessante vragen (hoe leef je door als je echtgenoot verongelukt, helpt een tijdelijke scheiding als je almaar ruzie hebt met je partner?), maar beklijven slechts een beetje.
Beroemde vrouwen
Vanaf The Seven Husbands of Evelyn Hugo (2017) gooide Jenkins Reid het over een andere boeg, een bredere boeg. Ze schrijft sinds dat boek geschiedenis: ze mikt op het weergeven van een bepaald tijdvak en de positie van vrouwen daarin. Ze ving de tijdgeest van achtereenvolgens de jaren zestig, zeventig, tachtig en negentig van de vorige eeuw in haar tweede kwartet boeken, die zijn gewijd aan ‘beroemde vrouwen’ en zich afspelen in Californië (en daarom samen ook de California Dream-reeks heet).
Een filmdiva, een popster, een fotomodel en een tenniskampioen staan achtereenvolgens centraal. Traditionele waarden en deugden voor vrouwen, zoals bedeesdheid, verlegenheid, zedigheid, bescheidenheid, dat soort zaken, werken niet voor wie de top wil bereiken, in geen enkel tijdvak. Deze vrouwen schipperen. Het kost allerlei opofferingen, maar ook draaikonterij, oplichting, egoïsme en hardheid, om de top te bereiken. Jenkins Reid geeft een volkomen overtuigend, levendig tijdsbeeld en laat de vraag (deels) open in hoeverre keuzes echt keuzes zijn.
In The Seven Husbands of Evelyn Hugo, losjes geïnspireerd op de levens van Elizabeth Taylor en Ava Gardner, vertelt filmdiva Evelyn Hugo op de valreep van haar leven aan een jonge journaliste haar levensverhaal. Het echte verhaal, voor het eerst. Ze moest voldoen aan het beeld een ‘normale’ (lees: heteroseksuele) vrouw te zijn om haar ambitie te verwezenlijken. Vlekkeloos verloopt dit niet. Maar beter zeven keer trouwen en oké, te boek komen te staan als een mannenverslindster, dan uitkomen voor haar ware liefde, voor een vrouw. Dat was het offer dat ze moest brengen, vindt ze, maar ze voelt zich desalniettemin schuldig. Het boek geeft extra inkijkjes in de schijnheiligheid van haar tijd doordat er fictieve, zeer overtuigende roddelpersberichten zijn opgenomen uit haar hoogtijdagen. Als extraatje wil je als lezer weten waarom nu juist deze beginnende, stuntelige journaliste de biografie mag schrijven.
Daisy Jones & The Six (2019), dat erop volgde, is tot nu toe Jenkins Reids meest geslaagde boek. De hele roman, handelend over een ooit razend populaire band (die overeenkomsten heeft met Fleetwood Mac), is geschreven in de vorm van een interview met de bandleden en andere betrokkenen, vele jaren na de glorietijd. Hun relaas vormt een geschreven rockumentary. Het boek is dusdanig overtuigend dat mensen wereldwijd op zoek gingen naar informatie over de band waar het om draait – wat tegenwoordig nog zin heeft ook, want van het boek is een (ook erg goede) tv-serie gemaakt, en de muziek van de ‘band’ bestaat inmiddels echt.
Klootzakkerige vrouw
Daisy Jones, een hippieachtige zangeres, is onaangepast op een manier die voor Evelyn Hugo niet was weggelegd. Vanaf het prille begin van haar carrière stelt zij zich teweer tegen de inlijving door mannen, die haar hun muze willen noemen of haar als zangeresje willen gebruiken voor de vertolking van hun muziek (of om haar nummers te jatten). Daisy past ervoor. Tegen de klippen op kiest zij haar eigen weg – wel een zelfdestructieve weg, want ze is ook een volslagen idioot met een grote verslavingsgevoeligheid. Veel minder klootzakkerig dan Daisy, maar behept met eenzelfde strijdbaarheid, is intussen toetsenist Karen uit dezelfde band. Zij heeft een verhouding met de gitarist, maar wil die koste wat het kost niet openbaar maken: het zou haar van een volwaardig bandlid degraderen tot ‘het meisje van’.
Het is aangenaam en verfrissend dat Taylor Jenkins Reid wel een boodschap lijkt te hebben – of misschien meer een doel, ze analyseert de werking van het patriarchaat in diverse tijdvakken – maar van haar vrouwelijke hoofdpersonen geen heiligen maakt. In Malibu Rising (2021, vertaald als Het feest van de eeuw), dat zich tijdens een etmaal in de jaren negentig afspeelt in de jetset in Malibu, staat een flashback naar 1959. Een bedrogen vrouw belt een slotenmaker. Die weigert zonder toestemming van haar man het slot van de voordeur te veranderen. Zij is dan ‘only a little surprised. She was a woman, after all. Living in a world created by men. And she had long known that assholes protect their own. They are faithful to no one but surprisingly protective of each other.’ Deze vrouw verzuipt uiteindelijk in haar eigen bad, dronken. De vrouwen die Jenkins Reid portretteert zijn moedig, maar het zijn ook gewoon mensen. Mensen die worstelen en falen.
In haar laatste roman Carrie Soto is Back (2022), over een verbeten tennisster, is het hoofdpersonage dikwijls ronduit onsympathiek, hetgeen het nog knapper maakt dat je alles van haar wilt weten (zelfs als je niet van sport houdt en niets van tennis weet). Overigens kreeg Jenkins Reid over dit boek, net als over eerdere boeken, naast bergen lof wel het verwijt dat ze ‘zomaar’ over iemand van gemengde afkomst schreef, waar ze die zelf niet heeft. Iets wat zij naast zich neerlegt, al benadrukt ze wel deemoedig zich niets toe te willen eigenen, maar veeleer het pad verder te willen effenen. Door zaken aan de orde te stellen die ongeacht kleur en afkomst gelden.
Moederschap
Dat mannen en vrouwen gelijkwaardig zouden moeten zijn, maar niet gelijk zijn, wordt duidelijk uit het enige onderwerp waar Jenkins Reid soms wel zoetig over schrijft: het moederschap. Camila, getrouwd met de mannelijke leadzanger van de band in Daisy Jones & The Six, heeft haar prioriteiten altijd helder, te weten haar kroost. Eenmaal moeder is er geen keuze.
Oudere vrouwen in de boeken staan ervan te kijken dat er zoiets bestaat als vrouwelijke lust, wanneer ze die voor het eerst ervaren. Om er iets mee aan te vangen moeten ze eerst trouwen, het ja-woord geven: ‘People act like marriage is confinement, […] but isn’t this freedom? She was thrilled to finally be able to say yes to say yes, to feel everything she wanted to feel’ (uit: Malibu Rising). Vrouwen uit latere generaties kunnen zich meer veroorloven, maar evengoed zijn zij de lul als ze zwanger worden – al is het kind dus wel steeds een zegen.
Bij bevallingen in de boeken komen aanstaande vaders nogal eens niet opdagen. Afwezige, dan wel later weglopende vaders zijn helemaal een belangrijk thema in Jenkins Reids werk. De ingebakken disbalans tussen wat vrouwen en mannen zich (kunnen) veroorloven, is iets waar Jenkins Reid allerhande vragen over opwerpt. Net als over het slordig omspringen met voorbehoedsmiddel of over het ontstaan van een kinderwens: het merkwaardige moment waarop je van er aldoor alles aan doen om niet zwanger te raken, ineens vol inzet op het wel willen worden.
Familie, en de geestelijke erfenis van je ouders en milieu, is ook een belangrijk thema in de boeken. Veel personages, zoals Daisy Jones en Carrie Soto, worden gedreven door de wens zich te bewijzen aan hun ouders. De vraag is ook of goede en slechte eigenschappen erfelijk zijn. Hoever reikt zelfbeschikking?
Taylor Jenkins Reid schrijft recht voor zijn raap, ze formuleert niet zozeer mooi, maar ze is wel vaak grappig. In After I Do (2014) besluiten twee echtelieden die zich voornamelijk aan elkaar ergeren, op proef een jaar uit elkaar te gaan. Een vriendin betoont zich daar sceptisch over: ‘“So how long is this break?” She says break as if it’s a new word that I made up. “So how long is this flarffensnarler?”’
De laatste vier boeken vertonen onderling samenhang. Personages uit het ene boek duiken op in het andere, waardoor er een stevig eigen universum ontstaat. Jenkins Reid biedt een extra blik op een en dezelfde persoon. De vader van de hoofdpersonen uit Malibu Rising is een van de zeven echtgenoten van Evelyn Hugo én speelt een bijrolletje in Daisy Jones & the Six. Zo biedt Taylor Jenkins Reid op velerlei manieren meestal meer dan je verwacht. Na acht romans is ze van plan nu weer iets geheel nieuws te bieden. Hopelijk schiet ze op.