Dat veel Argentijnen geen rundvlees meer eten, laat zien dat het echt slecht gaat

Er moet iets heel belangrijks tussen komen wil de 88- jarige gepensioneerde onderwijzeres Julia Perez haar wekelijkse yogalessen missen. Ze is er gek op, maar wil ook vooral gezond blijven. „Als ik ziek word heb ik een probleem, want medicijnen zijn tegenwoordig duurder dan eten en zorg kan ik niet betalen.” Ze schenkt een kop warme kruidenthee in op deze winterse maar zonnige ochtend in haar huis in de middenklassewijk San Telmo in de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires. Selectief boodschappen doen is haar credo, nu ze net als ruim 45 miljoen landgenoten de realiteit voelt van de belofte die de nieuwe president Javier Milei (53) maakte bij zijn aantreden vorig jaar.

Julia Perez voor haar huis in Buenos Aires.
Foto Sarah Pabst

De rechts-radicale Milei is nu ruim een halfjaar aan de macht en vrijwel direct begonnen met zijn ‘schoktherapie’, zoals hij het noemde. Alleen met hard ingrijpen, forse bezuinigingen en snijden in het enorme overheidsapparaat, opgebouwd tijdens de decennialange regeerperiode van de peronistisch/linkse regering waar Cristina Kirchner het boegbeeld van was, kan de Argentijnse economie volgens Milei gered worden. Met een kettingzaag zwaaide de voormalige econoom en leider van de Libertijnse partij La Libertad Avanza tijdens zijn verkiezingscampagne door de lucht, als symbool voor het kortwieken van ministeries. Eenmaal president devalueerde hij onmiddellijk de nationale munt, de peso, met 50 procent.

In juni keurde de Senaat een fors pakket hervormingsmaatregelen goed. De pensioenen van miljoenen Argentijnen kunnen worden teruggeschroefd, werknemers hebben minder rechten, en staatsbedrijven kunnen geprivatiseerd worden. Subsidies op bijvoorbeeld elektriciteit, maar ook transport en brandstof worden verlaagd en tienduizenden ambtenaren zijn al ontslagen. Het plan leidde direct tot felle protesten.

Op een overdekte markt niet ver van haar huis inspecteert señora Perez zorgvuldig bananen en sinaasappels. Ze grist de beste eruit. „Als de prijzen dan toch zo gestegen zijn, wil ik wel het mooiste fruit”, zegt ze terwijl ze het pakket bankbiljetten in haar hand telt en 4.000 peso (omgerekend 4 euro) op de toonbank legt. Vlees eet ze nauwelijks meer, dat is voor haar te duur geworden. „Als ik fruit koop, wat groente, en ook nog vlees ben ik zo 50.000 pesos (50 euro) kwijt en dat heb ik niet. Dus ik koop wat aardappels en wortels en ik maak een soepje.”

Julia Perez gaat boodschappen doen. Vlees eet ze nauwelijks meer, het wordt een soepje van aardappels en wortelsJulia Perez gaat boodschappen doen. Vlees eet ze nauwelijks meer, het wordt een soepje van aardappels en wortels.
Foto Sarah Pabst
Julia Perez gaat boodschappen doen. Vlees eet ze nauwelijks meer, het wordt een soepje van aardappels en wortels
Foto Sarah Pabst

Perez is niet de enige Argentijn die door de enorme prijsstijging bezuinigt op vlees. Bij het kraampje van slager Jose Luis Arribas (73), in het midden van de overdekte markt, is het rustig. Zorgvuldig snijdt hij lange repen vet van grote stukken donkerrode biefstuk. Een collega rijgt worsten aan elkaar. „We werkten met meer dan tien slagers, nu nog maar met twee”, zegt Arribas somber. Eerst kwam de coronapandemie, dat was al een klap, en nu deze economische crisis. Zijn omzet is met meer dan de helft gedaald. Hoelang blijft zijn zaak nog open, vraagt slager Arribas zich af.

De Argentijnen zijn echte vleeseters: als ze geen vlees meer kunnen betalen, gaat het echt slecht. „We bestaan al 54 jaar, maar de mensen kopen tegenwoordig steeds meer kip of varkensvlees, dat is goedkoper. Maar dat verkoop ik niet, wel het beste rundvlees”, zegt hij, en hij begint de vleesmessen scherp te slijpen.

Slager José Luis Arribas op de markt van San Telmo in Buenos Aires.
Slager José Luis Arribas op de markt van San Telmo in Buenos Aires.


Slager José Luis Arribas op de markt van San Telmo in Buenos Aires.
Foto’s Sarah Pabst

Jonge kiezers

Milei won de verkiezingen doordat veel jongeren op hem stemden. Bij de protesten waren de afgelopen maanden ook veel jongeren betrokken, omdat universiteiten minder geld hebben en er geen inflatiecorrectie is toegekend. Daardoor konden rekeningen niet betaald konden. Op sociale media gingen beelden rond van studenten in de aula zonder licht omdat de stroomrekening niet was betaald.

Hoe kijken jongeren die op Milei hebben gestemd, daar nu op terug?

Alexis Salinas (24), een beveiliger uit de arme wijk Villa 3, was vorig jaar nog lyrisch over Milei, toen NRC hem volgde in aanloop naar de verkiezingen. Hij kent Argentinië sinds zijn jeugd als een land in nood en hoopte dat dit zou veranderen dankzij Milei.

„De prijzen zijn inderdaad enorm gestegen en daar heb ik ook last van”, zegt Salinas tijdens een wandeling door de wijk. Er klinkt harde reggaeton uit winkels, verderop rennen voetballers op een veld zich warm voor de training. „Toch steun ik Milei nog steeds, want ik geloof in hem”, zegt Salinas vastbesloten.

Bovendien heeft Milei volgens hem altijd gezegd dat er eerst moeilijke tijden zouden komen, pas daarna zou het beter worden. „We moeten ons hier doorheen slaan.”

Hij knoopt zijn jas verder dicht en loopt snel richting het treinstation van Retiro. Het is winter in Argentinië en op sommige dagen daalt de temperatuur naar nul graden. Kouder dan normaal volgens de inwoners, maar vooral ook duurder door de extra energiekosten.

Dat merkt ook taxichauffeur Jorge Sargente, die zojuist een passagier heeft afgezet bij het treinstation. Zijn elektriciteitsrekening is vier keer zo hoog nu er niet meer gesubsidieerd wordt. „Een warm huis deze winter is onbetaalbaar”, zegt hij.

Ook prijzen van openbaar vervoer zijn fors gestegen. Kostte een buskaartje eerst nog 125 pesos, nu is het meer dan 550 pesos. Taxichauffeur Sargente stemde vorig jaar op Milei vanwege diens belofte om de peso te vervangen voor de dollar. „Dat sprak me aan, want onze eigen munt is al lange tijd niets meer waard. Maar ik heb niets meer over de dollarisering gehoord.”

Beveiliger Alexis Salinas gelooft nog steeds in president Milei – ook al zijn het nu moeilijke tijden.
Foto Sarah Pabst

Inflatie aan het dalen

Hoewel de kosten van levensonderhoud hoger zijn, zien economen dat de inflatie op maandbasis aan het dalen is sinds Milei aan de macht is. Ook lijkt zijn beleid gunstig voor grote investeerders.

Op het kantoor van econoom Marianna dal Poggetto hangt de monetaire geschiedenis van Argentinië aan de muur, in de vorm van bankbiljetten uit verschillende periodes sinds de jaren tachtig. Ze wijst een van de nieuwste biljetten aan, een briefje van 10.000 pesos waarop twee belangrijke onafhankelijkheidsstrijders zijn afgebeeld. Omgerekend is het biljet een tientje waard. „Het is nu nog zwaar voor de bevolking en Milei is op een heel agressieve manier begonnen met keiharde bezuinigingsmaatregelen. Je kunt je afvragen of dat een goede tactiek is, want hoelang houden mensen dit nog vol? Wel zien we een duidelijke daling van de inflatie. In december en januari lag de inflatie nog tegen de 25 procent, vorige maand was het 4,2 procent, dat is hoopvol”, zegt ze.

Econoom Marina Dal Poggetto in haar kantoor. Zegt dat buitenlandse investeerders voorzichtig zijn, omdat Argentinië nog geen stabiel land is.
Foto Sarah Pabst

Onlangs verklaarde het IMF – waar Argentinië sinds 2018 een lening van 44 miljard dollar heeft uitstaan – positief te zijn over de bezuinigen van Milei, maar die ook „gewaagd” te vinden. Zijn imago als ‘anarcho-kapitalist’, zoals hij zich noemt, ligt ook goed bij buitenlandse investeerders. Die probeert hij met soepele maatregelen te verleiden te investeren in Argentinië. Het land is rijk aan grondstoffen als olie en heeft ook grote lithiumvoorraden.

Dal Poggetto: „Wat de regering buitenlandse investeerders aanbiedt, zijn voordelen volgens het zogeheten RIGI beleid, een afkorting voor een beleid van grote investeringen. Bij investeringen boven 200 miljoen Amerikaanse dollar hoeven ze minder belasting te betalen. Ik vraag me af of investeerders niet eerst zullen afwachten wat hier gaat gebeuren voordat ze nu al risico’s gaan nemen. Stabiel is dit land nog niet.”

„Ik vraag de Argentijnen één ding, en dat is geduld en vertrouwen te hebben”, riep Milei onlangs op een bijeenkomst. Maar bij de gaarkeuken van Margarita Barrientos, waar drie keer per dag gratis eten wordt geserveerd, wordt het iedere dag drukker. Het is lunchtijd en vrouwen sjouwen enorme pannen maïssoep met slierten vermicelli en stukjes kip langs de tafels. Mannen, vrouwen en kinderen zitten op houten banken aan lange tafels in een overdekte ruimte en zijn zwijgzaam aan het eten.

Voor Margarita Barrientos, die een paar jaar geleden begon met koken voor armen nadat ze haar eigen zoon als dakloze verslaafde regelmatig van straat plukte voor een bord eten, is het ook steeds moeilijker om boodschappen te doen.

„Je hebt soms in de ochtend een andere prijs dan ’s avonds”, zegt ze. „We moeten meer kopen voor steeds minder geld, en ondertussen wordt het hier drukker omdat mensen geen eten kunnen betalen. Zelfs van buiten Buenos Aires komen mensen hier naartoe.”

Omar Cruz kauwt op een stuk brood. Hij is nieuw bij deze comedor (gaarkeuken). „Een vriend vertelde me hierover. Ik heb werk als schilder en knap oude panden op. Hier eet ik in de middag en soms ook in de ochtend brood met koffie. Met mijn salaris kan ik zelf niet drie keer per dag eten betalen.”

Mensen staan in de rij voor de gaarkeuken van de Margarita Barrientos stichting in Buenos Aires.
Foto’s Sarah Pabst
Margarita Barrientos. De gaarkeuken zit bij de lunch vol mensen in Buenos Aires die geen geld hebben om eten te kopen.
Foto Sarah Pabst
De gaarkeuken zit bij de lunch vol mensen in Buenos Aires die geen geld hebben om eten te kopen.
Foto Sarah Pabst
De gaarkeuken zit bij de lunch vol mensen in Buenos Aires die geen geld hebben om eten te kopen.
Foto Sarah Pabst

De gepensioneerde onderwijzeres Julia Perez gelooft in geen enkele politicus. „Ze beloven van alles, maar denken uiteindelijk alleen aan zichzelf”, zegt ze sceptisch. Ze richt zich op haar gezondheid en op haar kleinzoon die sinds kort bij haar in huis woont. „Dat is heel gezellig, maar eigenlijk zou hij op zichzelf moeten wonen en zijn leven opbouwen”, zegt ze. „Maar ja, wie kan nog de huren van tegenwoordig betalen?”