Column | Wordt het RoodGroen?

Posted on April 1, 2025 by admin

Om iets te bereiken in de politiek is het handig een goede partijnaam te verzinnen. Vandaar mijn vraag vorige week aan de lezers om zo’n naam te bedenken voor de nieuwe partij die GroenLinks en de PvdA samen vermoedelijk zullen oprichten.

De nodige lezers deden hun uiterste best, de partijen zelf lieten niets van zich horen, zodat we rekening moeten houden met de mogelijkheid dat de oprichting te elfder ure zal worden afgeblazen bij gebrek aan een goede naam. Jesse Klaver dan: „Wij dachten aan gewoon Groen Links/PvdA.” Frans Timmermans: „Helemaal akkoord, maar dan in omgekeerde volgorde.”

Dat het reuze lastig zal worden, is zeker, want ook mijn creatieve lezers hadden grote moeite de Gouden Vondst te produceren. De moeilijkheid is dat je iets origineels moet bedenken op basis van sleets geworden begrippen. Solidariteit, sociaal, duurzaam, akkoord, alliantie, verbond: er valt bijna niet te ontkomen aan zulke stoplappen. De meeste zijn al in gebruik bij andere partijen.

Het verbaasde me dan ook niet dat nogal wat lezers met ‘Nieuw Links’ kwamen. Een uitstekende naam, maar al eerder gebruikt: het was in de jaren zestig de naam van een vernieuwingsbeweging in de PvdA. Leider André van der Louw zou verrast uit zijn graf oprijzen, tenzij hij gecremeerd is, als een nieuwe generatie met die naam aan de haal ging.

Ik som een aantal andere suggesties van lezers op: Duurzaam Linksom, Sterk Midden, Gewoon Links, Groot Links, GROOD, Links Verbond, LinksVoor, Links Vooruit, de Coalitie Partij, RED (acroniem voor Rechtvaardig en Duurzaam), GroenSociaal, Groene Sociaal Democraten (GSD), PSG25 (Progressief Sociaal Groen), Sociaal Democratische Partij (De inzender: „Het klinkt niet zo origineel, maar moet dat dan?”), PGL (Partij van de Arbeid en GroenLinks).

Tot de grapjes reken ik: De Partij Zonder Veren en De Robin Hood Partij (inzender: „Nederland moet naar hogere belastingen voor de top”). Er was ook een lezeres die de Partij voor de Mensen voorstelde, want ja, waarom zou alleen een Partij voor de Dieren mogen?

Sommige lezers reageerden positief op de naam RoodGroen, die nu al vaak binnen de twee partijen wordt genoemd en die ook mij wel geschikt lijkt. Maar er waren ook bezwaren, zoals van enkele lezers die bij deze naam eerder aan een korfbalclub dachten of aan de vroegere clubkleuren van de Haagse voetbalclub ADO (‘Alles Door Oefening’).

De politicus Wim de Boer was in de jaren tachtig voor de PPR betrokken bij de onderhandelingen van PPR met PSP en CPN over een fusie die (met de EVP erbij) in 1990 tot de nieuwe partij GroenLinks zou leiden. Hij herinnerde mij eraan dat het hem in 1989 moeite kostte de onderhandelaars van PSP en CPN ervan te overtuigen om de naam GroenLinks te accepteren. De Boer vermoedt dat de huidige partijbesturen van PvdA en GroenLinks er nog niet uit zijn.

Dit brengt mij op de beste suggestie die ik kreeg van een lezer, Jan Geerts. Hij bedacht ‘Sociaal Hart’. Het is geen nieuw begrip, af en toe wordt het gekoppeld aan sociale activiteiten, en in de lokale politiek duikt het woord ‘Hart’ weleens op, maar in de landelijke politiek ben ik het nog niet tegengekomen. Het is kort, krachtig en bevat de kern van de politieke boodschap van PvdA en GroenLinks. Dus wat let ze.

Wat vindt NRC | De junta in Myanmar is goed te doorzien, maar wie kijkt er nog?

admin
April 2, 2025
0

Myanmar, welke Nederlander heeft er iets te zoeken? Een enkele kledingfabrikant die lage lonen zoekt misschien. Of een importeur die in tropisch hardhout handelt. Verder interesseert het weinigen. Het land is ver weg, deelt weinig cultuur met Europa en vraagt nauwelijks om aandacht.

Zelfs bij een ramp als die van vrijdag, een aardbeving vlak naast een stad van anderhalf miljoen inwoners, blijft de aandacht dan ook beperkt. Dat is een rechtstreeks gevolg van de geslotenheid van de militaire regering, een regime dat inderdaad veel te verbergen heeft. Al vóór de aardbeving waren 3,5 miljoen inwoners ontheemd, door de nietsontziende strijd die het leger tegen verzetsgroepen voert. Zelfs nu alle middelen naar het rampgebied zouden moeten gaan, zijn de strijdkrachten nog dagen doorgegaan met het bombarderen van de eigen bevolking.

Informatie over de omvang van de ramp komt slechts druppelsgewijs naar buiten. Deels omdat de verwoesting van de infrastructuur het moeilijk maakt om de schade op te nemen, maar ook omdat de generaals de buitenwereld van oudsher wantrouwen en daarom geen zwakte willen tonen.

Het door hen gepubliceerde dodental loopt onrealistisch langzaam op, van 150 op vrijdag tot 2.900 op woensdag. Dit terwijl de Amerikaanse geologische dienst USGS, wereldwijd gezaghebbend op het gebied van aardbevingen, op basis van modellen schat dat de kans op een dodental boven de 10.000 bijna 70 procent is. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zijn meer dan 10.000 gebouwen ingestort of zwaar beschadigd.

De gebrekkige informatie heeft grote gevolgen. Sommige naburige Aziatische landen beslissen te laat om een reddingsteam te sturen, ná de cruciale eerste 72 uur. Financiële donaties blijven achter. En in veel internationale media heeft de ramp onterecht de status van just another aardbeving.

Geen ramp is echter hetzelfde en deze heeft als extra wrange kant dat de regering zich niet serieus wil inspannen om het lijden te verlichten. Direct na de aardbeving vroeg zij om internationale hulp, een verzoek dat kenners met scepsis ontvingen. Later werd duidelijk dat de autoriteiten hulpverleners juist belemmeren in hun toegang tot het rampgebied.

Deze dynamiek is niet nieuw. In 2008, toen cycloon Nargis tienduizenden slachtoffers maakte, waren internationale hulpverleners ook grotendeels onwelkom. Ondanks enkele jaren van gedeeltelijke democratie nadien is er in grote lijnen weinig verschil tussen het militaire regime van toen en het huidige: het bestaat vooral voor zichzelf en poeiert de buitenwereld af met vaagheid en censuur.

Hier valt makkelijk doorheen te kijken. Alleen: wie in Europa wil het nog zien? Sinds de Russische inval in Oekraïne is de blik van Europeanen vooral naar binnen gericht. En nu Donald Trump de westerse wereld zodanig op zijn kop zet dat je je kunt afvragen of het Westen nog wel bestaat, raakt die blik verder vernauwd, tot importheffingen en noodpakketten. Dat is niet vreemd, maar wel een verlies.

In de eerste plaats voor Myanmar, waar de beperkte belangstelling onbedoeld uitpakt als een beloning voor de junta. Maar ook voor Europeanen zelf. De bevolking van Myanmar heeft een buitengewone weerbaarheid en veerkracht, noodgedwongen getraind in het doorstaan van tegenslagen. Het loont om daar naar te kijken. Van een brede blik op de wereld is nog nooit iemand slechter geworden.

Column | Fabers zonnekoninklijk motto ‘ik ben beleid’ was geen verspreking

admin
April 2, 2025
0

Enige wrange dankbaarheid jegens minister Faber van Asiel en Migratie (PVV) en nominaal premier Schoof is gepast. Met haar weigering om vijf vaderlanders een lintje te geven omwille van hun vrijwilligerswerk voor asielzoekers en zijn aanvankelijke onwil om in de Tweede Kamer rekenschap af te leggen over onenigheid binnen de regering, ontpoppen Faber en Schoof zich als polderleerlingen van het trumpisme. Met hun gedrag openbaren Faber en Schoof de kern van de regering-Wilders: minachting voor de vertegenwoordiging van het volk namens wie het populisme juist zegt te willen spreken en dedain voor de koning die landgenoten eert.

De dubbelhartigheid van Faber om eerst de verdeeldheid te onthullen en vervolgens te veinzen dat ze „100 procent achter de minister-president” staat, komt niet voort uit „amateurisme”, zoals enkele Kamerleden dinsdag nog bagatelliseerden. Haar houding is een uiting van onversneden antiparlementarisme. Dat Schoof daarna op woensdag een paar uurtjes weigerde zich in het parlement te verantwoorden, leek slechts stoere machtspolitiek op brugklasniveau maar tendeert wel degelijk ook in die richting.

Met hun openlijke of heimelijke antiparlementarisme appelleren ze aan het populistisch idee dat er slechts één volk is dat via de leider met één stem spreekt. Ze hebben een broertje dood aan het grondwettelijk uitgangspunt dat de Tweede Kamer in 150-voud juist de meerstemmigheid van de burgerij vertolkt.

Dat Faber het talent mist om haar laatdunkendheid jegens de Kamer een beetje intelligent te verwoorden, zegt iets over het intellectuele peil van de PVV. Zoals het egocentrisme van Schoof om te denken dat wegduiken een vorm van „situationeel leiderschap” is, zijn bestuurlijke onkunde illustreert en de vraag oproept of hij zich wel adequaat laat adviseren door zijn raadsheren op het ooit hoogwaardige ministerie van Algemene Zaken.

Maar dat zijn op de keper beschouwd slechts bijzaken. Hoofdzaak is hun publieke dedain voor de constitutioneel verankerde verscheidenheid van Nederland.

Fabers zonnekoninklijke motto „ik ben het beleid” was geen verspreking maar inderdaad beleid. Door een advies van het Kapittel voor de Civiele Orden – gevormd door een gelouterde bestuurder, generaal, jurist en historicus – niet te accorderen, gaf ze het ‘signaal’ af dat er onderscheid is tussen echte en onechte Nederlanders. Nog even en zij, die zich desondanks inzetten voor buitenlanders, mogen landverraders of volksvijanden worden genoemd. Daarbij blijft het niet. Schoof heeft haar de ruimte gegeven om zo de constitutionele orde te schenden.

De lintjesaffaire mag onbeduidend lijken, dat is ze niet. Ondermijning van de democratische rechtsstaat begint altijd met het ondergraven van het pluriforme parlement. Het begint ermee dat de legitimiteit van de volksvertegenwoordiging belachelijk wordt gemaakt of zelfs betwist, zoals Wilders deed toen hij in 2015 sprak over „nepparlement”. Steeds is het strategische doel om het parlement af te schilderen als een praathuis dat het volk niet representeert. De volgende stap kan zijn dat de orde in de het parlement wordt verstoord, eerst sporadisch en vervolgens soms zelfs systematisch.

Het eind van het liedje is dat parlementariërs rollend door de bankjes gaan en burgers hun respect voor de volksvertegenwoordiging verliezen. En dan is het hek van de dam. Parlementaire democratie staat of valt met een elementaire basis van vertrouwen, zoals autoritair bestuur juist gedijt bij wantrouwen. Faber is daarop uit. Schoof heeft haar die ruimte geboden.

Ook het parlementair democratische Nederland kan zodoende onbestuurbaar worden. Een ogenschijnlijk onbenullige kwestie heeft dat gevaar deze week aan het licht gebracht.

Hubert Smeets is journalist en historicus. Hij schrijft om de week op deze plaats een column.

Faber hoeft van de Tweede Kamer niet weg, Wilders komt met dubbele boodschap

admin
April 2, 2025
0

PVV-minister van Asiel Marjolein Faber probeert het een paar keer, in het kabinetsvak van de grote debatzaal: oogcontact maken met premier Dick Schoof, die naast haar zit. Na bijna een uur leunt ze naar voren en kijkt opzij, en ze blijft kijken. Maar Schoof kijkt niet naar haar. Hij pakt zijn pen en schrijft iets op, al is onduidelijk waarover dat kan gaan. In het debat over de lintjes voor vrijwilligers die Faber niet had willen ondertekenen, wordt op dat moment niets aan hem gevraagd.

Schoof vindt dat hij er niet had hoeven zitten. Hij wilde ook niet en had dat woensdagochtend aan de Tweede Kamer laten weten, wat door de anderen, ook in de coalitie, werd gezien als: het is Fabers probleem, vindt Schoof. Háár hangt een motie van wantrouwen boven het hoofd, ze moet het zelf maar oplossen. Pas nadat de oppositie had gedreigd om hoofdelijk te gaan stemmen over zijn aanwezigheid, besloot hij toch te komen.

Op dinsdagavond had hij in Gent op een topbijeenkomst met de Vlaamse regering moeten zijn. In plaats daarvan zat hij op zijn werkkamer in Den Haag, van half zeven tot half elf samen met de vier fractievoorzitters van de coalitie: PVV-leider Geert Wilders, Dilan Yesilgöz van de VVD, Nicolien van Vroonhoven van NSC die bij coalitieoverleg steeds Pieter Omtzigt vervangt, en BBB-leider Caroline van der Plas. Ze hadden ook samen gegeten: Indisch buffet. Met frisdrank, geen alcohol. Het ging de hele avond over Marjolein Faber, die er zelf niet bij was. Er was wel contact met haar. Het was de bedoeling van Schoof dat ze aan de Tweede Kamer iets van spijt zou laten merken.

Irritatie over Faber

Rond premier Schoof is al een tijdje duidelijk dat hij er genoeg van begint te krijgen hoe Faber hem elke keer weer in de problemen brengt en zijn gezag onderuit haalt. Vorige week vrijdag nog was ze voor de wekelijkse vergadering van de ministerraad voor de camera’s over hem uitgevallen. Ze was er „klaar mee” dat haar voorstel om de spreidingswet in te trekken wéér niet op de agenda stond. Dat was omdat die wet nog niet af is, maar volgens Faber kwam het door Schoof. Die had haar in het Catshuis daarna eerst apart gesproken, om haar duidelijk te maken dat je het zo niet doet.

Schoof wist toen al, via het Kapittel van de Civiele Orden, dat Faber geen zin had om te tekenen voor de koninklijke onderscheidingen van vijf mensen die zich vrijwillig hadden ingezet voor asielzoekers. Het stond volgens haar „haaks op” haar „strenge asielbeleid”. Schoof dacht het opgelost te hebben door zelf voor de lintjes te tekenen, samen met minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark. Als het daarna niet naar buiten was gekomen, zegt Schoof in het debat op woensdag, „dan had u er nooit iets over gehoord”. Dan was „in de boezem van het kabinet” gebleven dat er verschillend werd gedacht over die vijf lintjes.

En daarover gaat het de hele woensdag in de Tweede Kamer: Faber heeft volgens het grootste deel van de oppositie de eenheid van kabinetsbeleid doorbroken. En dat mag niet, ministers en staatssecretarissen spreken altijd namens het hele kabinet. In een brief die ze op dinsdagavond laat naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, probeert Faber dat idee weg te nemen. Zoals de coalitie met Schoof had besproken in zijn werkkamer. Ze „betreurt” het dat ze in het Vragenuur op dinsdag te vaak had benadrukt waarom ze haar handtekening niet had willen zetten. En ze schrijft dat ze „100%” achter het besluit van Schoof en Uitermark staat en dus niet de eenheid ondermijnt. Maar ze zegt niet dat ze haar handtekening wél had moeten zetten, of dat de volgende keer zal doen.

‘Ruggengraat’

Een dubbele boodschap, die woensdag in de grote zaal óók klinkt uit de mond van Wilders. Hij prijst Faber om haar „ruggengraat”. „Ze zegt wat ze vindt.” Op X had Wilders dagenlang gezegd hoe geweldig hij haar verzet vond tegen de lintjes. In de debatzaal komt hij er ineens mee dat het van die vrijwilligers „heel fatsoenlijk” is dat ze „mensen helpen”. Een lintje verdienen ze volgens hem níet omdat ze meewerken aan „het totaalpakket van de aantrekkelijkheid van Nederland voor buitenlanders”.

Wilders zegt ook dat Faber wél achter de eenheid van het kabinetsbeleid staat. Ze had volgens hem alleen maar „het voornemen uitgesproken” om haar handtekening te weigeren. Er was dus „formeel geen moment” van verschil in kabinetsbeleid geweest. Een procedureel argument, nauwelijks te begrijpen.

Ook Schoof had veel woorden nodig en spreekt zichzelf tegen: ze had de eenheid van het kabinet niet geschonden, die was nu wel „hersteld”. Ondanks zijn irritatie over Faber, blijft hij haar steunen. Hij zegt dat hij „vertrouwen” in haar heeft en dat ze „snoeihard” werkt.

De motie van wantrouwen tegen Faber, ingediend door GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans, wordt gesteund door D66, CDA, SP, ChristenUnie, Denk, Volt en de Partij voor de Dieren maar haalt het niet. De coalitiepartijen stemmen tegen. VVD’er Yesilgöz zegt wél dat ze „narrig” is omdat Faber volgens haar dringend écht „aan de slag” moet om steun te zoeken voor haar beleid in de Tweede en de Eerste Kamer. NSC’er Van Vroonhoven vindt dat Faber het aan zichzelf te wijten heeft dat er urenlang over haar is gedebatteerd. „Dat was onnodig en kinderachtig.”

Helemaal aan het eind van het debat kijken Schoof en Faber elkaar wél aan, ze lachen en praten even met elkaar. Schoof had in de pauzes niets tegen journalisten willen zeggen omdat het debat toen nog aan de gang was. Maar als het klaar is, ontloopt hij de camera’s nog steeds. In het voorbijgaan zegt hij alleen: „Ik heb net een heel debat gehad.” Faber, een paar seconden later, zegt precies hetzelfde.