Column | The Vivienne

Dat deze dag nog eens mocht aanbreken, dacht deze homoseksuele columnist. Twee collega’s, oudere, heteroseksuele mannen, die mij vragen of we niet wat woorden moeten wijden aan het overlijden van de Britse dragqueen The Vivienne, afgelopen zondag op pas 32-jarige leeftijd. Een dag eerder verscheen tot mijn verbazing op de site van de NOS al een nieuwsbericht. Goed, 24 hele uren nadat haar dood mijn hele Instagram-tijdlijn overnam, maar toch.

Kijk, ík wist al jaren wie The Vivienne was – echte naam James Lee Williams. Ik ben gay, ik hou van drag, ik ben een gretige doelgroep. Ik wist al wie ze was voordat ze in 2019 bekend werd als winnaar van het eerste Britse seizoen van het inmiddels megasuccesvolle tv-programma RuPaul’s Drag Race. Ik kijk nog steeds weleens haar geweldige imitatie van Donald Trump tijdens dat seizoen terug. Ik citeer nog steeds uit de video’s die ze met haar Amerikaanse dragcollega Monét X Change voor het YouTube-kanaal van Netflix maakte. Heel scherp, heel gevat, heel Brits.

Zoals de Amerikaanse comedian John Mulaney ooit zei: ‘I mean a lot to a small group of people’. Dat gold heel lang ook voor dragqueens. RuPaul’s Drag Race is een soort homoseksuele rite de passage geworden, en ik was, zoals ook voor mijn homoseksualiteit in het algemeen gold, geen early adopter. Toen ik het programma begon te kijken in 2016, was het al geen niche meer, maar nog niets in vergelijking met het culturele fenomeen dat het nu is. In de VS is het zeventiende reguliere seizoen bezig, er zijn meerdere seizoenen in het VK geweest, in Frankrijk, in Spanje, in Thailand, in de Filippijnen, in Nederland. Dragqueens verkopen arena’s uit, krijgen grote rollen in tv-series, staan, kortom, allang niet meer als veredelde clowntjes onder aan de culturele piramide.

Ook The Vivienne was het label dragqueen ver ontstegen. Ze verscheen in meerdere tv-programma’s en speelde de laatste jaren in musicals, als Elphaba in The Wizard of Oz en als The Childcatcher in Chitty Chitty Bang Bang. Schoolvoorbeeld van hoe drag van lowbrow naar highbrow is gegaan, van het respect voor de kunstvorm, van in haar geval uitzonderlijk talent breder dan een mooie laag make-up en een goede outfit.

Natuurlijk wist ik dat drag mainstream is geworden, dat maakten Amerikaanse politici de afgelopen jaren met hun feitenvrije kruistocht wel duidelijk. En wist ik dat het niet meer alleen iets was waar je met twintig gays in een homobar om stond te juichen als bij een wedstrijd van Oranje.

En toch vond ik het bijzonder dat het overlijden van The Vivienne de NOS haalde, dat ook mijn collega’s het op de radar hadden. Hoewel de aanleiding zo treurig was, had het ergens ook iets moois.

Frank Huiskamp vervangt deze week Frits Abrahams.