Precies weten hoe te handelen als de toekomst onvoorspelbaar is. Dat is volgens sommigen de kracht van Dick Schoof. Onze premierskandidaat is op 8 maart 67 geworden. Hij had vorig jaar voor drie jaar bijgetekend als secretaris-generaal van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Schoof wordt door zijn directe collega’s omschreven als nieuwsgierig en is in het bezit van een groot leervermogen.
De carrière van Dick Schoof is inspirerend voor mensen die langer willen doorwerken. Gebruikelijk is dat nog altijd niet. Mensen boven de 55 worden vaak als (te) oud gezien. In mijn werk bemiddel ik bestuurders en commissarissen: ook in die wereld zie je dat de sigaarrokende oudere man met een aantal commissariaten, niet veel meer gevraagd wordt. Terwijl een veertiger met de juiste papieren, ervaring en vaardigheden overal terecht kan.
Toegegeven, veel 55-plussers hebben het daar (in het verleden) zelf een beetje naar gemaakt. Nog steeds zijn mensen om me heen die 55 jaar en ouder zijn, openlijk bezig met aftellen. „Ik moet nog 12 jaar”, hoor ik dan. Of: „Ik zou over een paar jaar kunnen stoppen”, als ze genoeg geld verdiend hebben of er een erfenis aankomt.
Een geluid dat ik de laatste jaren gelukkig sterker hoor is: „Ik wil niet thuis zitten na mijn pensioen en wil daarom graag doorwerken.” Natuurlijk kunnen oudere werknemers soms gezondheidsproblemen hebben (jongeren overigens ook). Maar daar staan voordelen tegenover vergeleken met hun jonge collega’s: vaak een stabieler leven, niet snel van slag bij tegenslag, mensenkennis, zelfkennis, kinderen (bijna) op eigen benen en zo kan ik nog wel even doorgaan. Laten we ouderen die fit zijn en graag willen werken, daarom alle ruimte geven. Doodzonde om de kennis en ervaring van tientallen dienstjaren zo maar weg te gooien na het 67ste levensjaar.
Leervaardigheid is een belangrijke voorspeller van succes op het werk, blijkt uit onderzoek van Harvard. Leervermogen leidt tot wendbaarheid. Mensen met een hoog leervermogen dagen bestaande aannames uit en ontdekken nieuwe manieren om dingen aan te pakken. Daarvoor moet je nieuwe ervaringen op willen doen en problemen vanuit diverse perspectieven bekijken. Stressbestendigheid speelt ook een rol bij leervermogen, net als zoeken naar feedback en het hebben van een sterk zelfbewustzijn. Een deel van die eigenschappen komt met de leeftijd.
Schoof lijkt een schoolvoorbeeld van iemand met een hoog leervermogen, ook op hoge leeftijd. Maar er zijn natuurlijk veel meer mensen zoals Schoof in Nederland, die niet achter de geraniums willen zitten. Die mensen moeten mede vanwege de arbeidsmarktkrapte en de vergrijzing alle kansen krijgen om lang door te werken als ze dat willen en kunnen. De werkgever moet niet bang zijn dat ze ziek kunnen raken of niet mee zouden kunnen komen. Ga het gesprek aan met oudere sollicitanten, onderzoek hoe het zit met het leervermogen, vertrouw op hun ervaring en stressbestendigheid.
We moeten wel, want het gat tussen vacatures en werkzoekenden wordt groter en groter. En volgens sommige economen zal daar door dalende vruchtbaarheid misschien wel nooit een eind aan komen. Gelukkig lijkt doorwerken na je 67ste langzaam normaler te worden. Het aantal mensen dat na de pensioengerechtigde leeftijd nog doorwerkt, lag op 236.000 in het derde kwartaal van 2023. Tien jaar eerder waren dat er 185.000.
Toch blijft dat een veel te klein deel en vaak werken ze in kleine deeltijdbaantjes voor 12 uur of minder. De echte omslag komt pas als 67-plussers op de arbeidsmarkt voor vol worden aangezien. Dat werkgevers zien hoeveel ze in hun mars hebben. Hopelijk zal onze toekomstige, leergierige premier daar een belangrijke bijdrage aan leveren.
Aylin Bilic is headhunter en publicist.
