Vroeger woonde in mijn dorp een jongen over wie de hele buurt fluisterde dat hij zo bijzonder was. Hij kon lezen op zijn vierde, verbeterde leraren op zijn zesde, sloeg een klas over op zijn zevende, las op de basisschool al de krant en bezocht in zijn vrije tijd wetenschapsbeurzen. Iedereen was het erover eens dat hij later op zijn minst een Nobelprijs zou krijgen en misschien wel twee want hij was even geobsedeerd door wiskunde als economie. Toen de puberteit aanbrak verloren we elkaar even uit het oog, tot ik hem op een dag zag hangen in het stadspark. Hij bleek van school te zijn getrapt en verdiende zijn geld met dealen. Het onderwijs was niets voor hem, zei hij.
„Maar je wilde zo graag de wetenschap in. Wil je die droom niet achterna?” vroeg ik.
„Wat heb je aan dromen in een wereld als deze”, mompelde hij, en nam nog een hijs van zijn joint.
Daarna zagen we elkaar sporadisch. Het laatste wat ik over hem hoorde was dat hij websites bouwde voor bedrijven en daar flink mee verdiende, en ik was dan ook verbaasd toen ik hem enkele jaren geleden opeens tegenkwam op de universiteit waar ik toen lesgaf.
„Ik ben toch maar gaan studeren”, zei hij verlegen. In drie jaar tijd had hij een mastertitel, en inmiddels heeft hij een baan aan de faculteit waar hij promoveerde.
„Ik dacht: als ik nu niets doe ben ik erger dan Icarus. Dan ben ik gewoon laf”
Dit weekend liep ik hem tegen het lijf. Ik feliciteerde hem met zijn droombaan, maar vroeg hem ook waarom hij zo’n omweg had genomen. „Ik hield gewoon niet van al die verwachtingen”, zei hij. „Het verlamde mij.” „En nu doe je een post-doc.” „Ja. Oeps”, giechelde hij. „Waardoor besloot je toch aan de bak te gaan?”
„Toen ik een keer echt heel erg high was”, grijnsde hij, „stuitte ik online op een schilderij van Breughel, De val van Icarus. Het grootste deel van het doek bestaat uit een boer die zijn land ploegt, met op de achtergrond zee en schepen. De ondergang van Icarus is maar een detail, je moet echt zoeken om hem te vinden. Dat raakte me. Iedereen voorspelde me altijd zulke hoogtes dat ik niet eens meer durfde te beginnen, bang dat elke mislukking breed zou worden uitgemeten. Nu zag ik dat het eigenlijk niets uitmaakte. Elke daad is maar een voetnoot in het grote plaatje. En ik dacht ook: als ik nu niets doe ben ik erger dan Icarus. Dan ben ik gewoon laf.”
„En toen besloot je toch maar op te stijgen.”
„Ja joh. Ik was door niets te doen eigenlijk al neergestort. Nu kon het alleen nog maar opwaarts.”
Naar schatting 130.000 demonstranten zijn zaterdagavond op de been gekomen in Valencia om het aftreden van regiopresident Carlos Mazón te eisen. De Spaanse krantEl Paísschrijft dat duizenden mensen zich met borden en spandoeken in het centrum van de stad verzamelden. Ze houden Mazón onder meer verantwoordelijk voor de trage hulpverlening na de overstromingen van eind oktober, die zeker 220 mensen het leven hebben gekost.
Veel Valencianen denken dat er minder slachtoffers waren gevallen als het regiobestuur van Mazón de bevolking eerder had gewaarschuwd. Die stuurde pas na acht uur ’s avonds een sms naar alle burgers van Valencia, toen de straten al overstroomd waren en mensen van hun werk naar huis reden of anderszins de weg op gingen. De Spaanse meteorologische dienst had al dagen gewaarschuwd voor het noodweer, ook op dinsdagochtend, toen de regen het hevigst was.
In het centrum van Valencia zongen demonstranten meerdere leuzen. Ze riepen onder meer: „Wij zijn besmeurd met modder, jij met bloed”, zich richtend op Mazón. De demonstratie verliep desondanks grotendeels vreedzaam. Wel waren er bij het stadhuis korte tijd ongeregeldheden en de politie greep in toen er vuurpijlen werden afgeschoten.
De zware regenval, modderstromen en overstromingen veroorzaakten enorme schade in de regio Valencia, en ook in andere delen van Spanje. Inmiddels zijn zo’n 8.500 militairen en 10.000 agenten ingezet om hulp te verlenen. De Spaanse regering heeft tot dusver 10,6 miljard euro aan noodhulp uitgetrokken.
Voor Donald Trump is zijn verkiezingszege in meerdere opzichten een opzienbarende ommekeer. Niet alleen keert hij met een klinkend mandaat terug naar het Witte Huis, ook – en wellicht minstens zo belangrijk voor hem – verdwijnen veel van zijn juridische problemen als sneeuw voor de zon.
Begin dit jaar nog leek het juridische net rond Trump zich te sluiten. Sinds 2023 hingen hem vier strafzaken boven het hoofd wegens misdaden die hij voor, tijdens en na zijn eerste termijn zou hebben gepleegd. Als aankomend president heeft hij zich nu als Houdini uit die juridische dwangbuis bevrijd, en zal hij gerechtelijke verantwoording grotendeels ontlopen.
Alles bij elkaar is Trump, de eerste Amerikaanse oud-president die strafrechtelijk wordt vervolgd, in staat van beschuldiging gesteld voor 88 strafbare feiten. In mei werd hij door een jury in New York schuldig bevonden aan 34 daarvan, in de zaak rond zwijggeld dat hij voor de verkiezingen van 2016 betaalde aan porno-actrice Stormy Daniels om een affaire verborgen te houden. Zijn straf moet deze maand worden opgelegd door de rechter – al is het onduidelijk of dat doorgaat.
Lees ook
Lessen voor Trump: bij presidentiële seksschandalen duurt eerlijkheid het langst
Op federaal niveau is Trump aangeklaagd in Washington en Florida wegens zijn pogingen om de verkiezingsuitslag van 2020 ongedaan te maken en het achterhouden van documenten met staatsgeheimen na zijn vertrek uit het Witte Huis. In de staat Georgia wordt hij samen met anderen vervolgd wegens een complot om de verkiezingsuitslag van 2020 in die staat te saboteren.
Die zaken zijn verzand in vertragingstactieken van zijn advocaten – een juridische strategie die uiterst succesvol is gebleken: nu Trump als eerste convicted felon tot president is gekozen, gaat hij zelf over de afhandeling van zijn federale strafzaken en worden de andere op de lange baan geschoven.
Wat betekent Trumps zege voor de vier strafzaken en de civiele zaken tegen hem?
1Zwijggeld
Trump zou in juli zijn straf horen in de enige zaak die tot veroordeling heeft geleid. Maar rechter Juan Merchan stelde dat uit tot 26 november, mede naar aanleiding van de uitspraak van het Hooggerechtshof dat presidenten gedeeltelijke immuniteit genieten voor hun handelingen.
Komende dinsdag bepaalt Merchan of de veroordeling tegen die achtergrond standhoudt – en of de strafbepaling doorgaat. Op de veroordelingen wegens valsheid in geschrifte staan potentiële celstraffen tot maximaal vier jaar. Het is echter onwaarschijnlijk dat de 78-jarige Trump gevangenisstraf krijgt. Mocht dat toch gebeuren, kan hij hoogstwaarschijnlijk op vrije voeten blijven terwijl zijn advocaten beroep aantekenen en zou hij een straf pas hoeven uitzitten na zijn tweede termijn, die in 2029 afloopt.
Omdat het om veroordelingen op het niveau van een van de staten gaat, kan Trump zichzelf geen gratie verlenen. Maar de zwijggeldzaak wordt beschouwd als de zwakste van de strafzaken, en de kans dat de aankomend president de bak indraait lijkt nihil.
2Bestorming Capitool
In Washington loopt de federale strafzaak tegen Trump wegens zijn pogingen om de verkiezingsuitslag van 2020 ongedaan te maken. Die mondden op 6 januari 2021 uit in de bestorming van het Capitool.
De zaak is aangespannen door Jack Smith, speciaal aanklager van het ministerie van Justitie. Het proces is vertraagd door de uitspraak van het Hooggerechtshof over immuniteit voor presidenten voor officiële handelingen. Die betekent dat rechter Tanya Chutkan per aanklacht moet bepalen of Trump handelde als president of als privépersoon. Smith heeft de aanklachten aangepast, om het laatste te betogen.
Volgens Amerikaanse media is Smith inmiddels echter op het ministerie van Justitie in bespreking om de zaak af te ronden, wegens de richtlijn dat zittende presidenten niet kunnen worden vervolgd.
Zelfs als de zaak niet wordt ingetrokken, kan Trump hem als president beëindigen. Hoewel hij de speciale aanklager niet persoonlijk kan ontslaan, kan hij wel een minister van Justitie benoemen die dat voor hem doet en de aanklachten zal schrappen. Tijdens de campagne heeft Trump gezegd dat „binnen twee seconden” te zullen doen.
3Staatsgeheime documenten
In Florida is Trump op federaal niveau aangeklaagd wegens onrechtmatig bezit van documenten met staatsgeheimen, eveneens door Smith. Na zijn vertrek uit het Witte Huis nam hij deze mee naar zijn landgoed, Mar-a-Lago. Hij zou pogingen van Justitie om ze terug te vorderen hebben tegengewerkt.
De rechter bij deze zaak, de door Trump benoemde Aileen Cannon, verwierp de aanklachten in juli, omdat de benoeming van Smith onrechtmatig zou zijn. Smith heeft daartegen beroep aangetekend. Gezien de richtlijn dat een zittende president niet kan worden vervolgd, zal dat beroep naar verwachting worden ingetrokken.
4Uitslag Georgia
Ook de strafzaak in Georgia draait om Trumps pogingen de verkiezingsuitslag van 2020 ongedaan te maken. Samen met achttien anderen is hij ervan beschuldigd in de zuidelijke staat te hebben gehandeld als een criminele organisatie om dat te bereiken.
De omvangrijke strafzaak lag al voor de verkiezingen stil. Een hof van beroep buigt zich over een verzoek om hoofdaanklager Fani Willis te diskwalificeren wegens mogelijke financiële belangenverstrengeling in verband met een affaire met een aanklager die zij aanstelde voor de zaak. Als Willis, de drijvende kracht achter het monsterproces, opzij wordt gezet, is het onwaarschijnlijk dat haar opvolger de zaak zou voortzetten.
Als Willis aanblijft, zal het proces op zijn minst worden uitgesteld tot na Trumps tweede regeertermijn, wegens het principe dat een zittende president niet kan worden vervolgd. De kans dat de zaak dan nog voorkomt is klein.
5Civiele zaken
Tot slot is Trump in civiele zaken bevolen om honderden miljoenen dollars aan schadevergoeding te betalen. In een fraudezaak in New York rond de rapportage van de waarde van zijn vastgoed is hij ruim 450 miljoen schuldig. Na twee lasterzaken van schrijfster E. Jean Carroll, die Trump volgens het oordeel van twee jury’s in de jaren negentig aanrandde, moet hij 88 miljoen betalen. Daaraan kan hij als president niet ontkomen, hoewel zijn advocaten waarschijnlijk zullen proberen betaling uit te stellen tot na zijn tweede termijn.
Lees ook
Niemand kan overzien wat ‘Maganomics’ van Trump voor bedrijven zal betekenen
