Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) is de gemeente Westerwolde 50.000 euro verschuldigd per dag dat er meer dan tweeduizend asielzoekers in het aanmeldcentrum in Ter Apel aanwezig zijn, oordeelt de rechtbank in Groningen woensdag.
Daarmee krijgt Westerwolde opnieuw gelijk in een zaak tegen het COA. Eind januari kreeg het COA al een boete opgelegd van 15.000 euro per dag dat de limiet zou worden overschreden. Dat bedrag wordt nu dus ruim drie keer zo hoog. De limiet van tweeduizend asielzoekers is gebaseerd op een afspraak tussen de gemeente Westerwolde, waar Ter Apel onder valt, en het COA.
De boete kan maximaal oplopen tot 5 miljoen euro. Bij de vorige boete was de limiet 1,5 miljoen euro. Dat bedrag werd binnen vijf maanden bereikt.
Om de nieuwe maximumboete te bereiken zou de limiet van tweeduizend asielzoekers op honderd verschillende dagen moeten worden overschreden. In tegenstelling tot het vonnis uit januari krijgt het COA nu een boete voor elke dag dat er op enig moment te veel asielzoekers in het aanmeldcentrum zijn. Eerder ging het alleen om het aantal asielzoekers die de nacht doorbrachten in het aanmeldcentrum in Ter Apel.
Lees ook
‘Het is zinvol om het COA weer met een dwangsom aan te sporen’, zegt gemeente Westerwolde. De landsadvocaat vindt van niet
De Democratische presidentskandidaat Kamala Harris heeft woensdagmiddag lokale tijd in een toespraak bij de Howard Universiteit in Washington haar nederlaag tegen Donald Trump toegegeven. „We hebben allemaal veel emoties, maar we moeten de uitslag accepteren”, zei ze tegen haar aanhang.
„Als we een verkiezing verliezen accepteren we de uitslag. Dat principe onderscheidt een democratie van een monarchie of een tirannie”, zei Harris. „De uitkomst is niet wat we wilden en niet waar we voor gevochten hebben, maar het licht van de belofte van Amerika zal altijd helder blijven schijnen zolang we niet opgeven en zolang we blijven vechten.”
Donald Trump accepteerde vier jaar geleden zijn nederlaag tegen Joe Biden niet en dat leidde uiteindelijk tot de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021. Harris belooft nu dat ze Trump en zijn team gaat helpen bij de transitie en te zullen zorgen voor een vreedzame machtsoverdracht. Ze heeft hem eerder deze woensdag gebeld om hem te feliciteren en dat te vertellen.
‘Wanhoop niet’
Wel riep ze haar aanhang op om de strijd voor vrijheid, kansen en rechtvaardigheid niet op te geven. „Wanhoop niet, dit is niet het moment om op te geven, maar juist om de mouwen op te rollen.”
Harris zou eigenlijk al aan het einde van de verkiezingsnacht spreken bij de Howard Universiteit, maar zag daar vanaf nadat duidelijk werd dat Donald Trump de verkiezingen zou winnen.
De NRC-podcasts NRC Vandaag en Het Uur hebben een Dutch Podcast Award gewonnen. Dat werd woensdagavond bekendgemaakt in Hilversum tijdens de uitreiking van de jaarlijkse podcastprijzen. NRC Vandaag won in de categorie ‘Dagelijks’ en Het Uur in de categorie ‘Het Beste Interview’.
Over NRC Vandaag oordeelt de jury dat de podcast „al meer dan vijf jaar lang dagelijkse duiding en diepgang biedt bij het binnenlandse – en buitenlandse nieuws” en dat de makers „als geen ander snappen welke vragen er leven rondom de actualiteit”.
Het door Pieter van der Wielen gepresenteerde Het Uur wordt geroemd om „de zeer plezierige en open gesprekken”. De jury is vooral te spreken over de aflevering met slaaphoogleraar Eus van Someren, die was „verrassend en prachtig opgebouwd en laat de jury nooit meer hetzelfde kijken naar slaap”.
De overall winnaar van de door BNR Nieuwsradio georganiseerde Dutch Podcast Awards is Waar is Sarah? van de VPRO. Die zesdelige serie vertelt het verhaal van een drenkeling op de Middellandse Zee, de pasgeboren baby Sarah. „De serie draagt bij aan de vermenselijking van bootvluchtelingen en doet dat op een liefdevolle en zelfs tranentrekkende manier”, oordeelt de jury. Waar is Sarah? was ook de winnaar van de categorie ‘Verhalend’.
Wakker worden in een nieuwe wereld. Vol ongeloof moeten aanzien dat er zich een verandering heeft voltrokken die je echt niet had zien aankomen. De recente roman met dat uitgangspunt, Gebied 19 van Esther Gerritsen, ontving woensdagavond de Boekenbon Literatuurprijs 2024, een van de grote jaarlijkse boekenprijzen van Nederland. En al is daarin de halve wereldbevolking naar een andere, betere planeet verhuisd, de jury noemde het winnende sciencefictionboek behalve „bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk” ook „pertinent actueel”.
Daarmee was het nu eens raak, voor het eerst in de carrière van Esther Gerritsen. Na zes niet-verzilverde nominaties hoefde zij woensdagavond niet opnieuw naar huis zonder de prijs te hebben gewonnen. De Boekenbonprijs van 50.000 euro, waarvoor ook Guido van Heulendonk (met De kroon met twee pieken), Bregje Hofstede (met Oersoep), Frank Nellen (met De onzichtbaren) en Frank Westerman (met Zeven dieren bijten terug) op de shortlist stonden, werd uitgereikt in het Haagse cultuurhuis Amare.
Dat Gerritsen ditmaal zou winnen was nog geen uitgemaakte zaak – na eerdere nominaties voor Superduif (2010), Dorst (2012), Roxy (2014), De trooster (2018), De terugkeer (2020) én dit voorjaar voor Gebied 19 voor die andere grote onderscheiding, de Libris Literatuur Prijs. Haar „staaltje sciencefiction in de polder”, zoals de Boekenbonjury het omschrijft, kon rekenen op gemengde recensies. Gerritsen werden onuitgewerkte ideeën en ongeloofwaardigheid verweten; maar deze krant noemde de roman „tóch briljant” na tweede lezing, die „een openbaring en een opwaardering” opleverde. „Gerritsen snijdt, diepzinniger en tegendraadser dan je in één oogopslag ziet, prangende kwesties van onze tijd aan.”
Achterblijvers op aarde
Bij die eerste oogopslag leek het vooral een sterk verhaal, waarin Gerritsen de lezer wil laten geloven: er blijkt, buiten het besef van hoofdpersoon Tomas om, een extra planeet te zijn op honderd lichtjaar afstand, waar de wereldbevolking in één nacht naartoe is getransporteerd en doodgemoedereerd verder leeft. De lezer is aanvankelijk al even ongelovig als de 51-jarige Tomas, wiens vrouw en zoon vertrokken zijn, maar hem achterlieten. Net als flink wat andere achterblijvers: mensen die kennelijk niet genoeg van nut waren om mee te mogen naar de andere wereld of daar gewoon niks van moesten weten.
Om dat ongeloof gaat het Gerritsen: wie gelooft is misschien gelukkiger, maar dat vergt ook het opgeven van scepsis. In de roman is ‘gebied 19’ een hersengebied waarin beelden binnenkomen en beoordeeld worden, waarna die elders in de hersenen worden geïnterpreteerd. Met dat hersengebied is door de overheid in de roman naar verluidt geëxperimenteerd – en Tomas ontdekt de implicaties daarvan. Zouden beelden nooit vérder komen dan gebied 19, dan zouden ze nooit betekenis krijgen. Je zou leven, concludeert Tomas, in „een eeuwig nu zonder samenhang, zonder associaties, zonder herinnering”. Wat wellicht het succes van de nieuwe planeet verklaart én het project ook dystopische trekjes geeft: iedereen is er gelukkig – maar wel in zalige onwetendheid.
„Wat mij interesseert is hoe de werkelijkheid maar net is wat je er zelf van maakt”, zei Gerritsen in 2020 in een interview in de Volkskrant. Dat onderwerp was regelmatig een thema in haar oeuvre: van Roxy, over de gelijknamige hoofdpersoon die al haar zekerheden ziet verkruimelen als haar echtgenoot verongelukt, tot Superduif, over een depressief meisje dat denkt de mensheid te kunnen redden. Die werkelijkheid is ook wendbaar in Gebied 19, waarin invloeden voelbaar zijn van de coronapandemie en Trumps eerste presidentschap. Tegelijk laat de roman zich lezen als een filosofische parabel over geloof en waarheid, over depressie en virtual reality. Dat combineert Gerritsen met haar grote talent voor het neerzetten van geloofwaardige, levensechte mensen, in strakke dialogen en een soepel verhaal. Verraderlijk soepel misschien: zo vlot als Gerritsens boeken lezen, zo gemakkelijk is het ook om over de diepzinnige betekenis heen te kijken.