CO2-uitstoot vrachtwagens en bussen moet van ‘Brussel’ flink omlaag, maar niet naar nul

Klimaatmaatregelen Het wetsvoorstel van de Europese Commissie om de CO2-uitstoot met 90% te verlagen is een tegenvaller voor milieuorganisaties.

De levensduur van nieuwe zware vrachtwagens is lang en ze blijven dus tot na 2050 in Europa rondrijden.
De levensduur van nieuwe zware vrachtwagens is lang en ze blijven dus tot na 2050 in Europa rondrijden.

Foto Getty Images

Het einde van de brandstofauto in Europa is in zicht: dat komt in 2035. Maar zo’n zelfde einddatum vastleggen voor de vrachtwagen en bus op fossiele brandstof blijkt een stuk ingewikkelder. Dinsdag presenteerde Eurocommissaris Frans Timmermans (Klimaat) een wetsvoorstel dat erop mikt de CO2-uitstoot van nieuwe trucks en bussen in 2040 met 90 procent te hebben teruggebracht.

Het voorstel is een tegenvaller voor milieuorganisaties en groene politici, die hoopten dat de Europese Commissie met een daadwerkelijk nul-uitstootdoel voor zogeheten ‘zware voertuigen’ zou komen. Achter de schermen werd in Brussel de afgelopen maanden een stevige strijd gevoerd over de nieuwe normen.

De druk vanuit de industrie om regels niet te streng te maken was fors. De tegenwind voor nieuwe klimaatwetgeving neemt in Europa sowieso toe, onder meer omdat de industrie vindt dat ze door de hoge energieprijzen toch al hard geraakt wordt. Ondertussen riep een groep lidstaten, waaronder Nederland, Brussel onlangs juist op snel met een duidelijke einddatum voor de sector te komen.

Het nieuwe voorstel is een compromis, waarmee Brussel de uitstoot van de zware voertuigen vanaf 2030 wil gaan beperken. In dat jaar moeten trucks en bussen 45 procent minder uitstoten dan in 2019. Vijf jaar later moet de uitstoot met 65 procent zijn teruggebracht, waarna in 2040 het einddoel van 90 procent gaat gelden. Ambitieus is ook de norm voor nieuwe stadsbussen: die moeten al in 2030 volledig uitstootvrij zijn.

Trucks zorgen voor ruim een kwart van de emissies van het wegverkeer

Het aanpakken van de uitstoot van zware voertuigen is voor de Europese klimaatambities cruciaal. Op dit moment maken vrachtwagens en trucks weliswaar maar 2 procent van het wegverkeer uit, maar zijn ze verantwoordelijk voor meer dan 25 procent van de emissies van die sector. In totaal betekent dat 6 procent van de CO2-uitstoot in de EU – een aandeel dat de komende jaren naar verwachting stijgt door de toename van vrachtverkeer.

De nu gepresenteerde doelen zijn soepeler dan die voor personenauto’s, die in de EU al per 2035 alleen nog uitstootvrij van de band mogen rollen. Maar zo’n einddatum voor volledig emissieloze zware voertuigen wil Brussel nog niet vastleggen: ook in 2040 mag nog 10 procent van de voertuigen die een fabrikant produceert op diesel of benzine rijden. Reden is, zegt de Commissie, dat nog altijd onzeker is of ook de allerzwaarste trucks en tractoren wel helemaal emissievrij kunnen worden gemaakt en de sector al een zware kluif heeft aan deze nieuwe normen.

Maar milieuorganisaties en groene politici uitten dinsdag direct harde kritiek. Vooral omdat de levensduur van nieuwe zware voertuigen lang is en ze nu vrijwel zeker tot na 2050 in Europa blijven rondrijden. GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout noemt het voorstel „onacceptabel”, omdat het tegen het doel van een klimaatneutraal 2050 ingaat. Ook ngo Transport&Environment hekelde de „laffe concessies” van de Commissie aan de industrie. Branchevereniging ACEA noemde het voorstel juist „hoog ambitieus” en sprak vooral zorg uit over het doel voor de uitstootvrije stadsbussen in 2030.

Timmermans sprak dinsdag van het vinden van de „juiste balans”, voor voertuigen waarvan het soms onduidelijk is of en in welke vorm de juiste techniek beschikbaar komt. Het risico dat de trucks en bussen op brandstof ook na 2050 blijven rondrijden erkende hij, maar door de afvang van CO2 kan dat worden geneutraliseerd. „Het gaat om zo’n klein percentage, dat dat geen negatief effect zal hebben.”