Een vastgelopen oud oorlogsschip op de tropische zandbank Ren’ai Jiao in de Zuid-Chinese Zee zorgt voor grote schade aan het ecosysteem. Het kwetsbare koraal lijdt onder de wegroestende romp van de boot, afbladderende verf en afval van de bemanning zorgen voor vervuiling. Het „illegaal gestrande” schip moet daarom zo snel mogelijk weg.
Dat is althans de conclusie van een rapport dat het Chinese ministerie voor Natuurlijke Hulpbronnen maandag publiceerde. Ren’ai Jiao is de Chinese naam voor Second Thomas Shoal, een zandbank die in de Filippijnse Exclusieve Economische Zone ligt, maar net als het grootste deel van de Zuid-Chinese Zee door de Volksrepubliek wordt geclaimd. Manila noemt het Ayungin.
Lees ook
Een roestend schip moet China op afstand houden
De Filippijnen lieten er in 1999 expres een oud oorlogsschip vastlopen, om hun gezag over de zandbank te onderstrepen. Het schip, de BRP Sierra Madre, wordt bemand door Filippijnse militairen, die met veel kunst- en vliegwerk trachten te voorkomen dat het wrak uit elkaar valt en onbewoonbaar wordt. Als de Filippijnen gedwongen zouden worden het schip te verlaten, zal China het eilandje naar verwachting onmiddellijk bezetten.
Duimtopje
De laatste maanden komt het rond Second Thomas Shoal tot steeds fellere confrontaties tussen Filippijnse bevoorradingsschepen en de Chinese kustwacht, die onder meer zware waterkanonnen gebruikt om te verhinderen dat de Sierra Madre wordt voorzien van proviand en reparatiematerialen. Op 17 juni gebruikte de Chinese kustwacht zelfs messen en machetes om de Filippijnen te verdrijven. Een bemanningslid van een Filippijns kustwachtschip verloor bij die confrontatie het topje van zijn duim.
Lees ook
Voor een afgesneden duimtop riskeren Filippijnen en VS geen oorlog
Vrijdag waarschuwde de Filippijnse opperbevelhebber Romeo Brawner Jr. dat de Filippijnen zich bij een volgend incident met gelijkwaardig geweld zullen verdedigen. Ook eist hij teruggave van twee scheepjes en zeven geweren die bij die botsing door de Chinezen in beslag zijn genomen, en een schadevergoeding van omgerekend bijna een miljoen euro.
Brawner zei op 17 juni een aanbod van Amerikaanse hulp te hebben afgewezen. De Filippijnen en de VS hebben een wederzijds defensieverdrag, wat de vrees aanwakkert dat een confrontatie tussen Filippijnse en Chinese schepen zou kunnen escaleren tot een groter regionaal conflict. In Manila vond vorige week overleg plaats tussen een Chinese en een Filippijnse delegatie om de spanningen te verminderen, al lijkt dat weinig tastbare resultaten te hebben opgeleverd.
Rechtszaak
Dat China nu – op zichzelf ongetwijfeld valide – milieubezwaren aanvoert om het schip weg te krijgen, is opmerkelijk. Juist China wordt vaak verweten dat het in de Zuid-Chinese Zee op grote schaal kwetsbare koraalriffen verwoest. Het koraal wordt opgedregd om atollen in het gebied kunstmatig te versterken en uit te breiden, en om er landingsbanen en militaire posten aan te leggen.
Ook Manila wees dinsdag in een reactie op het Chinese rapport op die activiteiten. Vorig jaar kondigde het aan de mogelijkheid te onderzoeken om China vanwege de verwoesting van koraalriffen in het Filippijnse deel van de Zuid-Chinese Zee voor het Permanent Hof van Arbitrage in Den Haag te dagen. Datzelfde hof oordeelde in 2016 op een eerdere door Manila aangespannen zaak dat de Chinese claims in het gebied niet rechtsgeldig zijn.
