Category: Verder vandaag

Wie de verouderde loods binnenloopt, heeft meteen tientallen wijdopen ogen op zich gericht. De reusachtige kleurrijke figuren op de praalwagens hebben daarnaast wipneusjes, appelwangen en overdreven gelaatstrekken. In deze hal op een Bredaas bedrijventerrein hangt de geur van versgebakken friet, een beloning voor de bouwers die een laatste lik verf op hun wagens aanbrengen, zodat hun creaties maandag tijdens de Grote Optocht piekfijn voor de dag komen.

In een zijvertrek van de loods is het Kielegats Carnaval Museum gevestigd, waar vaandels, eremedailles, carnavalsplaten en fotoalbums staan uitgestald. Op deze vijftien vierkante meter wordt de carnavalscultuur bewaard en bewaakt. Dat is hard nodig, vinden conservatoren Rob Thomassen (57) en Frans van den Broek (77), beiden met een roodoranje carnavalssjaal om, omdat de Bredase gebruiken de laatste jaren nog weleens „ondersneeuwen”. Onder meer door de toestroom van Randstedelingen.

Pijnlijk is de toenemende populariteit van après- skimuziek

Een pijnpunt voor het tweetal is bijvoorbeeld de toenemende populariteit van après-skimuziek of „schunnige” nummers als ‘M’n Oma Die Heeft ’n Stoma’. „Dat is simpele muziek om te scoren, geen carnaval”, verzekert Thomassen, terwijl hij in een platenkast rommelt. Zelf hoort hij liever een vierkwartsmaat, zoals in Vader Abrahams lofzang ‘In het Zuiden’. Of de hymne ‘Drink rode wijn’. De mannen zetten resoluut het nummer in.

In aanloop naar het carnaval van 2025 heeft Stichting Kielegat – de vrijwilligersorganisatie die het Bredase carnaval organiseert – een ‘muziekhandvest’ opgesteld, in de hoop dat dj’s vaker muziek van Bredase artiesten en harmonieorkesten draaien. Ook wordt onderzocht of oude carnavalsnummers kunnen worden gemoderniseerd, zodat jongeren daar makkelijker op kunnen dansen.

Lees ook

Het is dé carnavalsstad van Europa – maar wie weet dat buiten Weert?

Pilske

Naast muziek draait carnaval om sociale cohesie. Van den Broek. „Sommige mensen loop je in het dagelijks leven voorbij, maar tijdens carnaval vraag je: Koen, pilske pakken?” De magie van het volksfeest is eigenlijk niet te verklaren, vindt hij. „Het zit vanaf de geboorte al bij ons in het lijf, ons dna, een ander is het niet wijs te maken.” Neem zijn Haarlemse schoonzoon. „Hij doet mee, maar om nou te zeggen: van harte… Soms zie ik ’m bedenkelijk kijken naar het feestgedruis.”

Vorig jaar trok het Bredase carnaval 230.000 bezoekers, vooral op vrijdag en zaterdag was het druk. Driekwart van de vierders komt uit de stad en omliggende dorpen, de rest komt ‘van buiten’ met de trein of (party)bus. „Carnaval is hét visitekaartje van Breda. Uit onze enquête bleek dat 86 procent van de bezoekers van vorig jaar graag weer terugkomt en anderen het feest aanraadt.”

Iedereen denkt dat wij horecaondernemers onze zakken vullen. Die tijd is echt wel voorbij

Om te voorkomen dat feestgangers in de hossende massa’s worden verdrukt, slaat de gemeente flink aan het puzzelen. Waar moeten de frietkarren staan? Wat is een strategische plek voor dixi’s? „Iedereen moet het feest op een plezierige en veilige manier kunnen beleven”, stelt burgemeester Paul Depla (PvdA) op het gemeentehuis.

Een rits aan maatregelen moet de gezelligheid waarborgen. In het stadspark, tussen het stadion en de binnenstad, wordt een plek met drank en muziek opgetuigd, in de hoop dat bezoekers die per trein komen even blijven hangen en niet en masse het centrum intrekken. Andere truc: op overvolle pleinen de muziek zachter zetten, zodat een leger plein verderop aantrekkelijker wordt.

Ook riskeren raddraaiers dit jaar een meerdaags gebiedsverbod. En kledingemblemen met de leus Nie graaje, mar zwaaje! worden in de hele provincie uitgedeeld om straatintimidatie tegen te gaan en bespreekbaar te maken. Verder geldt een glas- en blikverbod om de kans op snijwonden te verkleinen.

Huiswijn

Aan de gevel van bruin café Boerke Verschuren hangt een metershoog spandoek met het Witte Huis en de begeleidende tekst Make Alaaf Great Again: Grab ’em by the pilsie. Op het dak wappert niet de Amerikaanse vlag met vijftig sterren, maar de Bredase vlag met drie andreaskruisen. Onderaan het spandoek staan Bredanaars afgebeeld die protestborden in Trump-stijl vasthouden met leuzen als „No more onesies” en „Close the bridge”, ironische verwijzingen naar de Randstedelingen die weinig moeite stoppen in het verkleden en dus beter geweerd kunnen worden.

De winstmarge van Bredase horecaondernemers tijdens carnaval dreigt te verdampen, stelt Boerke-eigenaar Johan de Vos, die ook voorzitter is van de Bredase afdeling van Koninklijke Horeca Nederland. Na belastingheffingen houdt hij „zeven cent winst” over aan een verkocht biertje, terwijl dat voorheen elf cent was. Intussen stijgen de personeelskosten en dreigt Trump importtarieven in te voeren voor de Europese Unie, verzucht De Vos.

Sommige mensen loop je in het dagelijks leven voorbij, maar tijdens carnaval vraag je: pilske pakken?

In Breda wordt jaarlijks een strijd gevoerd over wie de carnavalsrekening betaalt, zegt De Vos. „Daar word ik doodmoe van. Iedereen denkt dat wij horecaondernemers onze zakken vullen. Die tijd is echt wel voorbij.” De Bredanaar kijkt „met grote jaloezie” naar een gemeente als Den Bosch die volgens hem „zonder gezeik” de kosten op zich neemt voor wc’s, beveiliging en EHBO-posten.

Maar „in Den Bosch financiert de horeca ook onderdelen van het carnaval, die Bredase cafébazen dan weer niet hoeven te betalen”, brengt burgemeester Depla in verweer. Daar zijn meer horecaondernemers die een plein afzetten en zelf voor alles zorg moeten dragen. De carnavalsviering kost de gemeente zeven ton. „In de toekomst moeten we de lusten en lasten verdelen over alle partijen die belang hebben bij een mooi volksfeest, maar die discussie ga ik niet via de krant voeren.”

Als de dalende winstmarge doorzet, voorziet De Vos dat café-eigenaren minder happig worden om voor carnaval hun zaken om te bouwen, aan te kleden en dj’s te boeken. Maar ongeacht hoe het carnaval eruitziet in de toekomst, één element van het feest mag volgens de kroegbaas sowieso nooit verloren gaan: iedereen is vijf dagen elkaars gelijke. „Het maakt niet uit of iemand minister is of Jan de putjesschepper.”

Lees ook

Voor een worst bidt de pastor voor goed weer met carnaval

Delen

Mail de redactie

De zelfverklaard strenge saneerder en minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) moet zich na deze week behoorlijk eenzaam voelen. Hij lijkt nog de enige politicus die vasthoudt aan de begrotingsregels. Andere politici, inclusief van zijn eigen VVD, staan klaar met verlanglijstjes.

Dat werd duidelijk nadat het Centraal Planbureau deze week de economische vooruitzichten presenteerde. De ramingen vormen het startschot voor de onderhandelingen voor de Voorjaarsnota. Dat is een update van de begroting van dit jaar, maar vooral de belangrijkste vooruitblik op de volgende jaren.

De belangrijkste bevindingen: het gaat best goed met de economie en de koopkracht van Nederlanders. De armoede neemt af en het begrotingstekort is ook minder groot dan vooraf ingeschat. In absolute getallen ongeveer 8 miljard euro minder. Maar, waarschuwde het CPB ook: dat is géén reden om nu meteen geld uit te geven.

De politieke interpretatie van de economische vooruitzichten hield bij de meesten op bij: er is lucht. Investeren maar!

Ook bij coalitiepartijen. Geert Wilders (PVV) twitterde: „De hoogste tijd voor meer lastenverlichting voor de gewone man en vrouw.” BBB-Kamerlid Henk Vermeer: „Het begrotingstekort werd op 2,5 procent geraamd en blijkt nu 1,8 procent te zijn. Dat scheelt alleen al 7 miljard euro.” Hij wil de „extra financiële ruimte” strategisch investeren in een sterker Nederland, schrijft hij op de website van de BoerBurgerBeweging.

Maar zo simpel dat je kunt spreken van een meevaller van 7 á 8 miljard, is het niet.

Donald Trump

Allereerst is sprake van een fundamentele onzekerheid in de economische vooruitzichten. Het planbureau maakt die vette disclaimer, verwijzend naar president Donald Trump van de Verenigde Staten. Directeur Pieter Hasekamp, afgelopen woensdag: „Als morgen forse tarieven op Europese exporten worden ingevoerd, dan zal dat een negatief effect hebben op de Nederlandse economische groei”. Dat zat maar beperkt in de CPB-modellen, zei hij.

Het was nog geen halve dag uitgesproken door Hasekamp, of Trump kondigde importtarieven aan van 25 procent voor de Europese Unie.

De 8 miljard bestaat bovendien voor een groot deel uit geld dat op de plank blijft liggen, omdat ministeries het geld onder andere vanwege personeelstekorten niet uitgegeven krijgen. De problemen waarvoor dat geld nodig is, zijn echter niet weg. Dat geld moet het kabinet in veel gevallen later alsnog uitgeven, en is dus geen meevaller.

Gerrit Zalm

Het andere grote deel waaruit de 8 miljard bestaat: meer belastinginkomsten dan verwacht, omdat het goed gaat met de economie. Volgens de begrotingsregels, ooit in het leven geroepen door Eelco Heinens voorganger en voorbeeld Gerrit Zalm, moet de minister van Financiën met meevallers aan de inkomstenkant de schuld afbetalen. De onderliggende regel: inkomsten en uitgaven zijn gescheiden. Zodat de minister schulden kan maken als het slecht gaat met de economie, en de schuld afbetaalt als het goed gaat met de economie.

Die wettelijk vastgelegde begrotingsregels schrijven ook voor: bij de formatie wordt vastgelegd hoe inkomsten en uitgaven geregeld zijn voor de volledige regeerperiode. Daar wordt tussentijds in principe niet van afgeweken. De regels dwingen politici te sturen op langere termijn, en niet bij één meevallend tekortcijfer de plannen willen omgooien. Dat brengt rust en voorspelbaar beleid.

De coalitie heeft zich ook gecommiteerd aan deze begrotingsregels in het hoofdlijnenakkoord. Maar in politiek Den Haag hoor je niemand erover. Daar houden partijen rekening met een kabinetsval en een campagne, dit jaar nog. Dan is het prettiger om zo snel mogelijk de kiezer te helpen in de portemonnee.

Illustratief is dat Heinens eigen partij, de VVD, met een voorstel richting de Voorjaarsnota kwam waarmee het de vastgelegde plannen in het hoofdlijnenakkoord openbreekt. VVD, zo maakte het bekend, wilde minder uitgeven aan uitkeringen en ontwikkelingshulp dan in het akkoord afgesproken, om daarmee kinderopvang voor werkenden en de energiebelasting te betalen.

Lage staatsschuld

Wat ook niet helpt, is de historisch lage staatsschuld. Urgentie om de staatsschuld verder af te betalen ontbreekt daardoor, terwijl de coalitie wel voor grote financiële uitdagingen staat. Van defensie tot stikstof en van klimaat tot gemeentefinanciën.

Het maakt Heinens positie bijzonder ingewikkeld. Hij maakte het zijn missie streng te zijn en de uitgaven zo laag mogelijk te houden, ook met het oog op de toekomst. Naar verwachting stijgen de zorg- en sociale zekerheidsuitgaven vanwege de vergrijzing. In de afgelopen jaren, vindt Heinen bovendien, gaven kabinetten onnodig veel uit. Ook wijst hij regelmatig op de begrotingsregels.

Als de minister van Financiën zijn strenge imago waar wil maken, zal hij zijn hand op de knip moeten blijven houden. Terwijl het beeld is dat hij lucht heeft in zijn begroting, en de urgentie gevoeld wordt bij uitgeven.

Wat hebben we dan wél aan ramingen, als het toch allemaal zo onzeker is? Politici, zeggen economen, hebben een gezamenlijke basis nodig waarop ze plannen baseren. Wat zou helpen is een kabinet dat realistische plannen maakt en rekening houdt met de tekorten op de arbeidsmarkt, zeggen ze. Zo wordt voorkomen dat geld op de plank blijft liggen. En dat is beter voor de betrouwbaarheid van economische vooruitzichten.

En ondanks alle mitsen en maren valt uit de vooruitzichten ook te leren over ontwikkelingen op langere termijn. Een belangrijke les uit het rapport van de rekenmeesters: het gaat goed met de economie, doordat meer jonge mensen aan een bijbaantje beginnen en oude mensen langer blijven werken. Dat lijkt een blijvende economische opsteker.

Delen

Mail de redactie

Zeker twaalf Nederlandse pensioenfondsen beleggen in Chinese medicijnfabrikanten die bedreigde diersoorten in hun producten verwerken. Dat meldt onderzoeksplatform Argos vrijdag.

Het gaat onder meer om het ABN Amro Pensioenfonds, het Pensioenfonds voor de Nederlandse Groothandel, het pensioenfonds van de uitzendbranche STiPP en Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW).

De farmaceutische bedrijven waar deze fondsen in beleggen, produceren traditionele Chinese medicijnen waarin bijvoorbeeld luipaardbotten en de schubben van schubdieren zijn verwerkt. De medicijnen zouden onder meer goed zijn tegen reuma en gewrichtspijn, maar daar is geen wetenschappelijk bewijs voor.

Zowel het luipaard als het schubdier wordt met uitsterven bedreigd. Volgens het zogeheten CITES-verdrag, dat ook Nederland en China hebben ondertekend, is de handel in deze dieren verboden.

‘Negatieve effecten verkleinen’

Het is onduidelijk hoe de Chinese bedrijven op legale wijze aan luipaarden en schubdieren hadden kunnen komen, schrijft Argos. Volgens experts die het onderzoeksplatform sprak, is het aannemelijk dat de dieren illegaal zijn verhandeld.

Pensioenfonds Zorg en Welzijn is het op één na grootste pensioenfonds van Nederland. Het beheert de pensioenen van bijna 3 miljoen deelnemers en had eind 2024 een belegd vermogen van bijna 260 miljard euro.

Op zijn website schrijft het fonds „de negatieve effecten” van zijn beleggingen te willen verkleinen. Om die reden belegt PFZW naar eigen zeggen niet in bijvoorbeeld tabaksfabrikanten, steenkoolbedrijven of producenten van bont.

Mandjes met aandelen

Gevraagd naar de reden dat PFZW wél investeert in bedrijven die bedreigde diersoorten in medicijnen verwerken, legt een woordvoerder uit dat het fonds zijn vermogen voor een deel belegt in indexfondsen. Dat zijn „mandjes” met daarin aandelen van allerlei verschillende bedrijven, bijvoorbeeld uit de farmaceutische industrie.

Daar filtert de investeerder naar eigen zeggen „de ergste schenders op het gebied van mensenrechten en duurzaamheid uit” — maar niet allemaal. „We maken in onze beleggingen een afweging tussen duurzaamheid, rendement, en risicospreiding”, aldus de woordvoerder. „We moeten immers ook een goed pensioen waarborgen voor onze deelnemers.”

Een producent van de omstreden Chinese medicijnen valt vooralsnog dus niet onder de partijen die het fonds uitsluit. PFZW wil niet zeggen of het zijn beleid naar aanleiding van de onthulling van Argos gaat aanscherpen.

Lees ook

Het gaat slecht met migrerende diersoorten, vissen in het bijzonder

Delen

Mail de redactie

Het parlement van de autonome Servische regio van Bosnië en Herzegovina, Republika Srpska, heeft vrijdag voor een wet gestemd die Bosnische politie en de rechterlijke macht de toegang tot de Servische regio ontzegt. Dat meldt persbureau Reuters. Bosnische autoriteiten omschrijven de stemming als „een staatsgreep”.

De stemming van het parlement van de Republika Srpska is een reactie op de veroordeling van Bosnisch-Servische leider Milorad Dodik. Een rechtbank in de Bosnische hoofdstad Sarajevo legde hem woensdag een jaar gevangenisstraf op en verbood hem de komende zes jaar politieke functies te bekleden. Dodik zou de afspraken en autoriteiten rondom de Dayton-vredesakkoorden tegenwerken, die een einde maakten aan de bloedige Bosnische Burgeroorlog (1992-1995). Dat is strafbaar, oordeelde de rechter. 

Lees ook

Bosnisch-Servische leider krijgt celstraf en verbod op politiek functies

Met de ondertekening van het Dayton-vredesakkoord in 1995 werd het land onderverdeeld in de Federatie van Bosnië en Herzegovina (nu zo’n 2,4 miljoen inwoners) en het noordelijke deel Republika Srpska (1,3 miljoen inwoners). In 2023 nam Dodik twee wetten aan waarmee hij de vredesakkoorden onwettig verklaarde en de macht van het Constitutioneel Hof van Bosnië en Herzegovina niet erkende.

Er werd gevreesd dat de veroordeling van Dodik zou leiden tot spanningen tussen de Servische en de Bosnische regio’s. Dodik, die zich nauwe banden heeft met de Russische president Vladimir Poetin, heeft in het verleden regelmatig het Servisch nationalisme geprobeerd aan te wakkeren in het land en met afscheiding gedreigd.

Rusland reageerde woensdag door te zeggen dat de uitspraak van de rechtbank politiek gemotiveerd was en de Balkan zou destabiliseren. Ook de Servische president Aleksandar Vucic en de Hongaarse premier Viktor Orban hebben woensdag hun afkeer uitgesproken over de veroordeling van Dodik.

Delen

Mail de redactie

Haaghoek. Leberg. Berendries. Paddestraat. Muur van Geraardsbergen. Bosberg.

De wielerliefhebber weet: wanneer de namen van deze Vlaamse kasseienstroken- en klimmetjes vallen, breekt een nieuw wielerjaar aan. Zaterdag schiet het peloton in gang voor de Omloop Het Nieuwsblad, de officieuze opening van het wielerseizoen in Noord-Europa. Vijf vragen over het komende wielerjaar.

1Wie doorbreekt de hegemonie van Tadej Pogacar?

De prestaties van Tadej Pogacar waren vorig seizoen indrukwekkend. In vrijwel iedere wedstrijd waar hij aan de start verscheen, won hij: van de Strade Bianche in maart tot de Ronde van Lombardije in oktober. Ook schreef hij als eerste renner in meer dan 25 jaar de ‘dubbel’ Giro d’Italia-Tour de France op zijn naam.

Dit jaar richt Pogacar zich op de Vlaamse kasseienklassiekers en de Tour de France. Daar zal hij het meest te vrezen hebben van Mathieu van der Poel, de beste eendagsrenner van dit moment. De Sloveen zal aan de start van drie wielermonumenten verschijnen: Milaan-San Remo, de Ronde van Vlaanderen en Parijs-Roubaix. Rond die laatste wedstrijd zorgde Pogacar begin februari voor commotie in de wielerwereld, toen hij op de bekende kasseienstroken in het Bos van Wallers werd gespot. De Sloveen deed niet eerder mee aan de ‘Hel van het Noorden’ en staat ook dit jaar nog niet op de startlijst, maar zou toch niet voor niets naar Noord-Frankrijk zijn afgereisd?

De afgelopen seizoenen was Visma-Lease a Bike (TVL) de belangrijkste uitdager van Pogacar in de grote rondes. De Nederlandse ploeg kende in 2024 een rampjaar met veel valpartijen en blessures. Kopman Jonas Vingegaard wist nog wel tweede te worden in de Tour, ondanks een ijzingwekkende val in het Baskenland. Deze winter koos Vingegaard voor een andere trainingsaanpak dan gebruikelijk. In plaats van een hoogtestage bracht hij meer tijd door in het krachthonk om te werken aan zijn explosiviteit – nodig om de splijtende demarrages van Pogacar te kunnen volgen.

2Kan Vollering bij haar nieuwe ploeg weer de Tour winnen?

„Je suis une grimpeuse”, lachte Demi Vollering eind vorig jaar op de Instagram-pagina van FDJ-Suez. De meest succesvolle Nederlandse renster van de afgelopen jaren stapte deze winter over van SD Worx naar de Franse ploeg, en dat ging gepaard met een les in de Franse taal. „Ik ben een klimmer”.

Met haar nieuwe team wil Vollering revanche in de Tour des Femmes, nadat ze vorig jaar in de slotetappe op Alpe d’Huez vier seconden tekort kwam voor het geel. Het belooft een interessante strijd te worden met haar vorige werkgever SD Worx, waar de Belgische Lotte Kopecky als absolute kopvrouw naar voren is geschoven.

Tegelijk kijken ze bij SD Worx naar Anna van der Breggen (33), die na drie jaar terugkeert in de koers. Saillant: ze was de afgelopen jaren ploegleider van Vollering, en had dus inzicht in haar trainingsdata. In januari zei Van der Breggen nog tijd nodig te hebben voordat ze haar eerste koers zou kunnen rijden. Drie weken later behoorde ze in de Ronde van Valencia met Vollering al tot de beste klimmers van het peloton.

Bij Visma maakt Pauline Ferrand-Prévot eveneens een comeback in het wegwielrennen. De 33-jarige Française was in 2014 al eens wereldkampioen en eindigde op het podium in meerdere klassiekers, maar koos in 2019 voor het mountainbiken. Op de Spelen in Parijs won ze vorig jaar goud. Nu heeft ze als doel om binnen drie jaar de Tour de France Femmes op haar naam te schrijven.

Dit jaar telt de Tour des Femmes met negen etappes één rit meer dan de Tour van vorig jaar. Ook nieuw in het wedstrijdprogramma is de vrouweneditie van Milaan-San Remo. De Italiaanse koers was tot dit jaar het enige voorjaarsmonument waar enkel mannen aan de start verschenen.

3Wordt de koers dit jaar veiliger?

Gino Mäder. André Drege. Muriel Ferrer. Drie (aspirant)-profrenners kwamen de afgelopen twee jaar om het leven tijdens de koers. Na een horrorcrash in de Ronde van het Baskenland laaide de discussie over de veiligheid in het peloton weer op. Door technologische innovatie, betere voeding en sterkere ploegen wordt er harder gereden en is het dringen om de beste plekken in het peloton, waardoor het risico op valpartijen toeneemt.

Om die ontwikkeling een halt toe te roepen, begonnen ploegen, renners en organisatoren in 2023 het samenwerkingsverband Safer. Dit jaar zijn er nieuwe maatregelen die door het project werden aanbevolen terug te zien in de koers. Zo kunnen renners bestraft worden met een gele kaart als zij tijdens de rit gevaarlijk gedrag vertonen, bijvoorbeeld omdat zij in de sprint van hun lijn wijken. Krijgt een renner er twee tijdens één race, dan volgt een schorsing van zeven dagen.

Ook is de ‘bufferzone’ tot de finish bij sprintetappes verlengd van drie tot vijf kilometer. Wie in de laatste vijf kilometer door een val op achterstand raakt, verliest geen tijd meer voor het klassement. Vorig jaar experimenteerde de Tour al met een langere veilige zone. Het moet zorgen voor minder gedrang vooraan in de koers.

Toch ging het in de eerste wedstrijden van dit seizoen alweer een aantal keer fout. In de Ster van Bessèges, een meerdaagse wedstrijd in Frankrijk, reed tot twee keer toe een auto het parcours op, waarop grote ploegen als Ineos en Lidl-Trek uit onvrede over de onveilige situatie de koers stapten. En in de Ronde van Algarve schoot het grootste deel van het peloton ongehinderd door een wegafzetting in volle sprint de straat parallel aan de finish in. Het liep af zonder valpartij.

4Hoe zit het met wedstrijden in Nederland?

Het is kaalslag dit jaar op Nederlandse wielerkalender. Reden is de NAVO-top die in juni in Den Haag plaatsvindt. Daardoor zijn er in de eerste acht maanden van 2026 geen motoragenten beschikbaar voor de begeleiding van wielerkoersen. Klassiekers als Veenendaal-Veenendaal en de meerdaagse ZLM Tour gaan helemaal niet door, de Ster van Zwolle en de Ronde van Limburg gaan op in Olympia’s Tour. Voor de Amstel Gold Race maakt de politie een uitzondering.

Ook het NK op de weg en het NK tijdrijden dreigden te sneuvelen, maar deze week werd een oplossing gevonden. De wegwedstrijd zal plaatsvinden op een gesloten parcours van zo’n 40 kilometer in en rond Ede. Met 164 kilometer (mannen) en 123 kilometer (vrouwen) zijn het relatief korte wedstrijden. Het Friese Surhuisterveen wierp zich op als redder van de tijdrit.

5Heeft geweld in Congo gevolgen voor WK in Rwanda?

Het zal afgeladen vol staan met fans, eind september op de Muur van Kigali. De 500 meter lange kasseienklim in de hoofdstad van Rwanda is de blikvanger van het WK, dat voor het eerst in de geschiedenis op het Afrikaanse continent zal plaatsvinden.

Maar het WK is ook omstreden. Vlak over de grens in Oost-Congo, op zo’n 150 kilometer van Kigali, woedt een conflict tussen de Congolese regering en de door Rwanda gesteunde rebellengroep M23. Het Europees Parlement riep de UCI deze week op het evenement te annuleren, als de situatie niet verbetert.

UCI-voorzitter David Lappartient zei tegen wielersite Cyclingnews „geen plan B” te hebben. „Dit was mijn droom, mijn doel toen ik werd gekozen als UCI-voorzitter en ik ben er trots op te kunnen zeggen: hier zijn we”. En dus gaat ‘het zwaarste WK ooit’ vooralsnog gewoon door, met bijna 5.500 hoogtemeters over 268 kilometer voor de mannen en 3.350 hoogtemeters en 165 kilometer voor de vrouwen.

Delen

Mail de redactie

Just Eat Takeaway verdwijnt zeer waarschijnlijk van de Nederlandse beurs. In een gezamenlijk persbericht kondigen de Zuid-Afrikaanse techinvesteerder Prosus en de eigenaar van Thuisbezorgd.nl aan dat de eerste een bod heeft gedaan van omgerekend 4,1 miljard euro voor honderd procent van de aandelen.

JET zit de laatste jaren in zwaar weer. De koers van het bedrijf van oprichter en bestuursvoorzitter Jitse Groen daalde van zo’n 100 euro in 2019 naar 12 euro op dit moment. Het bedrijf kon niet aan de grote verwachtingen voldoen die voor maaltijdbezorging werden voorspeld tijdens de coronapandemie.

Het bod van 20,30 euro per aandeel zou een premium betekenen van 63 procent op de slotkoers van het aandeel JET van vrijdag. Het bod wordt unaniem aangeraden door het bestuur van het bedrijf, waaronder ook Groen. Mede doordat hij al ja heeft gezegd, is in ieder geval 8,1 procent van de aandelen al in het ja-kamp voor de overname.

Prosus moet nog wel goedkeuring krijgen van de overige aandeelhouders – al zal dat met zo’n premium waarschijnlijk niet zo’n probleem zijn. Ook moet er toestemming komen van de toezichthouders: Prosus heeft al aandelen in thuisbezorgers Meituan, Delivery Hero en iFood.

Het bedrijf hoopt de overname eind 2025 afgerond te hebben. Wie dan in de thuisbezorging van eten in oranje pakken en met oranje rugzakken wil investeren, zal aandelen Prosus moeten kopen. Die zijn ook op de Amsterdamse beurs te koop. Je bent dan alleen indirect ook investeerder in het Chinese Tencent: Prosus bestaat voor 75 procent uit de aandelen van het techbedrijf.

„We zijn afgegaan als een gieter.” Niet vaak zal een minister zijn eigen afgang zo ruiterlijk en zo openlijk hebben toegegeven. Maar de zaterdag op 88-jarige leeftijd overleden Hans van den Broek (CDA), deed het in 1991 na afloop van een beraad in Brussel met zijn Europese collega-ministers van Buitenlandse Zaken. Daar had hij zojuist een ongekende vernedering ondergaan. Een ambitieus Nederlands ontwerp voor een andere bestuurlijke opzet van de toen nog maar uit twaalf landen bestaande Europese Unie was enkele uren daarvoor van tafel geveegd. Alleen België had roulerend EU-voorzitter Nederland gesteund. Het fiasco zou de geschiedenis ingaan als ‘Zwarte Maandag’.

Hans van den Broek, de op één na langstzittende Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken uit de geschiedenis, kon het echec persoonlijk niet eens zo worden aangerekend. Misschien juist daarom ook zijn frustratie. De voorbereidende werkzaamheden voor de ingrijpende wijziging van de Europese spelregels, bedoeld om de verdergaande integratie zoals de komst van de euro in de Europese besluitvormingsprocedures te vertalen, waren vooral gedaan door zijn staatssecretaris voor Europese Zaken Piet Dankert (PvdA) en de immer ‘meedenkende’ premier Ruud Lubbers (CDA).

Lees ook

Atlanticus gaat naar Europa

Balkan-crisis

Van den Broek zelf was in die tijd als lid van de ‘Europese trojka’ bijna dag en nacht bezig met de steeds heftiger burgeroorlog in Joegoslavië aan de oostgrens van Europa. Overigens moest Van den Broek ook in die Balkan-crisis ervaren dat het andere spelers dan hij waren die het spel bepaalden. Duitsland en Frankrijk zetten buiten het Europese driemanschap en dus de Nederlandse minister om hun eigen koers uit.

Zij hadden zich gestoord aan Van den Broeks weinig diplomatieke bejegening van de hoofdrolspelers in het Balkan-conflict: paardendieven en struikrovers. De irritatie bij Van den Broek over zijn plaats langs de zijlijn belastte de relatie met zijn Duitse collega ambtgenoot Hans-Dietrich Genscher.

Als minister in het eerste kabinet-Lubbers kreeg Van den Broek volop te maken met het beladen kruisrakettendebat

Aanvankelijk kreeg Van den Broek als minister in het eerste kabinet-Lubbers volop te maken met het beladen kruisrakettendebat. Volgens de op-en-top atlanticus („de buikspreker van Washington”, noemde de Belgische politicus Willy Claes hem eens) werd in deze zaak te veel buiten hem om en op basis van puur binnenlands politieke overwegingen geopereerd. Aan hem de taak de vaak onnavolgbare discussie met zijn talloze ‘oplossingsvarianten’ aan de buitenlandse collega’s uit te leggen. Hij deed het met zichtbare tegenzin.

Strijd met premier Lubbers

Van den Broek was een rechtlijnig denker en trouw uitvoerder van de Atlantische doctrine – samen te vatten met de woorden ‘we-volgen-de-Amerikanen’ – zoals deze in de Koude Oorlog door de ambtelijke top van Buitenlandse Zaken werd aangehangen. De razendsnelle en spectaculaire ineenstorting van de communistische regimes eind jaren tachtig in het Oostblok waren voor hem geen aanleiding om met de benen op tafel te filosoferen over de ‘nieuwe wereldorde’. De week na de val van de Berlijnse Muur in november 1989 pleitte Van den Broek in de ministerraad voor „constructieve waakzaamheid”. Hij zwoer bij ankers.

Zijn rechtlijnigheid speelde Van den Broek ook in 1986 parten bij het toekennen van de Erasmusprijs aan de Tsjechoslowaakse mensenrechtenactivist Václav Havel. Hij had grote moeite met de voordracht omdat hij vreesde dat het koningshuis in een politieke zaak zou worden betrokken. Prins Bernhard was regent van de stichting die de prijs uitreikte. Van Broek zag er persoonlijk op toe dat de danktoespraak van de latere president Havel niet te politiek-controversieel was.

Tegelijk voerde hij zijn strijd met premier Lubbers. Het zich niet gehoord voelen was een constante in de tien jaar durende carrière van Hans van den Broek die in 1982 als minister van Buitenlandse Zaken begon. Tot zijn ergernis, die hij niet verborg, zag hij dat Europese en buitenlandse politiek steeds meer chefsache werd. Zijn aanhoudende competentiegeschillen met Lubbers liepen zodanig hoog op dat Lubbers in 1992 zelfs heeft overwogen te stoppen als premier.

Lees ook

een interview uit 1995 over Bosnië en Europa

Palestijnse zaak

Er werd een andere oplossing gevonden: Van den Broek verliet in 1993 tussentijds het derde kabinet-Lubbers om zijn partijgenoot Frans Andriessen op te volgen als Europees commissaris. Daar kreeg hij met de portefeuille externe betrekkingen opnieuw veel te maken met de kolkende Balkan. „De man die als atlanticus naar Brussel kwam, propageerde daar met verve het belang van een eigenstandige plaats van de Europese Unie in de wereldorde”, schrijven Anjo Harryvan en Jan van der Harst in een in 2010 verschenen bundel over de Nederlandse eurocommissarissen. Dossiers waren in Brussel zijn houvast. „Anders dan zijn voorganger Andriessen waren brille en improvisatievermogen hem nu eenmaal niet gegeven”, aldus beide auteurs.

De jurist Hans van den Broek en oud-directeur bij Enka (onderdeel van Akzo) was als politicus niet voorbestemd voor het buitenland. Hij zat voor de Katholieke Volkspartij (KVP), een van de voorlopers van het CDA, in de gemeenteraad van Rheden en kwam in 1976 voor de partij in de Tweede Kamer. Daar legde de man die een blauwe maandag advocaat in Rotterdam was geweest zich toe op justitie-aangelegenheden. De KVP-top was over Van den Broek getipt door de invloedrijke oud-partijleider Norbert Schmelzer. Die had als commissaris bij Akzo Van den Broek meegemaakt toen deze als directiesecretaris betrokken was bij de onderhandelingen om in Ierland de door de IRA ontvoerde fabrieksdirecteur Tiede Herrema vrij te krijgen.

Van den Broek werd in 2005 benoemd als minister van staat. Net als andere politici die in hun actieve periode altijd pal achter Israël hadden gestaan, ging hij zich bekommeren om de Palestijnse zaak en liet hij zich kritisch uit over het „illegale nederzettingenbeleid” van Israël. „Het gaat om gerechtigheid”, zei hij in 2005 in een interview met het Reformatorisch Dagblad.

Delen

Mail de redactie

Als het noodzakelijk is om zijn presidentschap te ruilen voor vrede in Oekraïne, zal hij opstappen, zegt president Volodymyr Zelensky zondag in Kyiv. Het is traditie geworden om bij het markeren van de jaren sinds de grootscheepse Russische invasie van Oekraïne de pers uit te nodigen voor vragen aan de president.

Zelensky deed de uitspraak vanaf het podium, zittend op een groene fauteuil op een locatie diep onder de grond, voor een honderdtal internationale journalisten. Bij de opening van de persconferentie klinkt Zelensky heser dan gebruikelijk. Hij lijkt afgeleid tijdens de introductie en laat een aantal stiltes vallen. Zodra de persvragen afgevuurd worden, loopt hij snel warm.

„Als ik echt weg moet, ben ik er klaar voor”, zei Zelensky achteloos op een vraag van ABC News. De journalist vroeg of hij bereid was op te stappen, als dat zou betekenen dat er vrede in Oekraïne zou zijn. „Ik kan het ruilen voor NAVO-lidmaatschap. Als die voorwaarden op tafel liggen, vertrek ik meteen.”

Oekraïne, het jaar 2025 – is het thema. Veiligheidsgaranties, en al wat daarmee samenhangt zijn de kern van het vraaggesprek. Kyiv wil vrede, maar houdt eraan vast alleen een staakt-het-vuren te sluiten als dit gepaard gaat met een stevig gezamenlijk plan dat Rusland afschrikt van verdere agressie. Luchtafweer, sterke wapens, een vredesmacht – wat maar nodig is.

Critici hebben de grondstoffendeal verontwaardigd ‘herstelbetalingen voor het slachtoffer’ genoemd

In de nacht van zaterdag op zondag voerde Rusland de grootste kamikazedrone-aanval uit in de driejarige geschiedenis van de oorlog, Moskou lanceerde 267 Shahed’s richting Oekraïne.

De Oekraïense regering staat onder grote druk sinds de Amerikaanse president Donald Trump aantrad. Die heeft zijn kiezers een vlugge vrede in Oekraïne beloofd. Afgelopen week werd duidelijk dat Washington daarbij gelooft dat niet Rusland, de agressor, maar Oekraïne, dat werd binnengevallen, stevig onder druk gezet moet worden. En het Witte Huis beschikt over veel meer drukmiddelen tegenover Kyiv, dat afgelopen drie jaar op Washington heeft gebouwd voor zijn verdediging, dan tegenover Moskou.

Grondstoffendeal nu centraal

Centraal in de onderhandelingen op dit moment is het Amerikaanse aandringen op het sluiten van een deal die de Verenigde Staten recht zouden geven op 50 procent van zijn inkomsten uit mineralen, gas, olie en logistiek zoals havens, tot een bedrag van 500 miljard dollar. Een eerste versie van een dergelijke deal werd door Oekraïne afgewezen omdat er geen veiligheidsgaranties in zaten.

Critici hebben de deal verontwaardigd ‘herstelbetalingen voor het slachtoffer’ genoemd. Terwijl zij van mening zijn dat de rekening bij Rusland moet komen te liggen. Maar de boodschap is helder: de VS willen iets terug voor eventuele toekomstige steun.

De Amerikaanse onderhandelaars zouden daarbij ook tegen Kyiv hebben gedreigd met het afsluiten van Starlink voor Oekraïne. Dat meldden drie bronnen afgelopen weekend aan persbureau Reuters. Kyiv steunt voor de landsverdediging op de satelliet-internetvoorziening van het bedrijf van president Trumps ideologische compagnon en financiële ruggensteun, Elon Musk.

Foto’s Kostyantyn Chernichkin

Als Starlink echt niet meer beschikbaar is in Oekraïne zou dat uiteraard „een groot probleem” zijn voor Oekraïne, stelde president Zelensky. Hij stelde dat er 45.000 Starlink-schotels worden gebruikt in Oekraïne. „Ik zal niet precies zeggen hoeveel er waar zijn, maar duizenden worden gebruikt door artsen, in scholen, kinderopvang en universiteiten”, voegde Zelensky toe.

Telefoon- en internetvoorziening zijn overal langs de frontlinies beschadigd of uitgeschakeld uit veiligheidsoverwegingen. Starlink is een levensader voor burgers en overheden in deze gebieden. Daarnaast gebruiken de Oekraïense strijdkrachten Starlink voor communicatie vanaf de frontlinies.

Werken aan Starlink-alternatief

Defensieminister Roestem Oemerov onthulde zondag dat gewerkt wordt aan Starlink-alternatieven voor de troepen. Hoofd van de militaire inlichtingendienst Kyrylo Boedanov stelde koeltjes: „Op dit moment wordt er niet gewerkt aan het blokkeren van het Oekraïense Starlink. Rustig aan met deze vraag.”

Zelensky benadrukte dat het gebruik van Starlink geen gift is van moederbedrijf SpaceX. In de eerste maanden deed het bedrijf dat gratis, maar in 2023 werden de kosten gedekt door het Amerikaanse ministerie van Defensie. Dit is inmiddels overgenomen door Polen en Duitsland, stelde Zelensky. In reactie op de onthulling heeft Polen laten weten dat van plan te zijn de kosten te blijven dekken.

Trump ging afgelopen week zover om de democratisch verkozen president Zelensky een „dictator” te noemen. Zelensky weigert hem een vijand te noemen en blijft spreken over „zijn Amerikaanse partners”.

Zelensky blijft spreken over ‘zijn Amerikaanse partners’

„Laten we praten”, zegt Zelensky. „Laten we praten over mineralen, laten we praten over productie. Laten we praten over olie. Laten we praten over gas. We delen. Jij krijgt de voorkeur, jij bent nummer één”, vleit hij. „Alles om de vijand te stoppen en het recht te doen zegevieren.”

Gevraagd waarom hij zich de Amerikaanse vijandigheid laat welgevallen, antwoordt Zelensky: „Hier is geen ruimte voor emoties. Ik neem een pragmatische houding aan tegenover de huidige regering. Dat gezegd hebbende, ik interpreteer de uitspraken van Donald Trump niet als complimenten. Ik begrijp dat wel, maar dat is niet zo interessant.”

Hij legde nog wel uit dat hij „niet door één of andere macht” gekozen was, maar „door 73 procent van het electoraat” – in feite was dat bijna 75 procent. „Het Oekraïense volk zal na de staat van beleg naar de stembus gaan en een keuze maken. Ik zal geen decennium aan de macht zijn, maar zal Poetin niet toestaan over Oekraïens grondgebied te regeren..”

Op maandag 24 februari, de precieze datum van de invasie, kondigt Zelensky aan, zal er een overleg zijn met vertegenwoordigers van meer dan twintig bondgenoten, online en offline. Leden van de Europese Commissie en de Canadese premier Justin Trudeau worden genoemd als aanwezigen in Kyiv. Over wat hiervan te verwachten, wil Zelensky nog niets „verklappen”. „Er komen sterke beslissingen voor de steun aan Oekraïne. We gaan kijken naar steunpakketten, specifieke bedragen, specifieke wapens en specifieke sancties tegen Rusland.” Op 6 maart wordt een extra EU-top georganiseerd over Oekraïne en de Europese defensie.

„Voor het eerst in mijn leven lees ik vanaf het moment dat ik opsta tot het moment dat ik naar bed ga het nieuws. Ik ben geen politicus maar het beleid interesseert me omdat alles er vanaf hangt: onze levens en het lot van Oekraïne. Ik beef ervan.

„Het is heel onaangenaam om de voorstellen uit Washington te horen. Ik kan niet geloven dat dit nodig is. Ze hebben ons geholpen en gesteund, we staan tegenover een zeer sluwe vijand. Poetin moet informatie hebben over Trump waar wij niets vanaf weten.

„Zelensky bleef hier toen de oorlog begon, hij leidt volgens de letter van de wet. Alleen slechte mensen, kwade tongen, kunnen Zelensky ervan overtuigen nu verkiezingen te organiseren. Hij heeft het heel lastig, maar hij doet wat goed is voor het volk. Mensen verschillen van mening natuurlijk, maar als er weer verkiezingen waren, zou ik op hem stemmen.”

,,Ik kijk met complete afschuw naar hoe er in het Witte Huis over Oekraine wordt gesproken. Het lijkt wel alsof ze allemaal gek zijn geworden, alsof ze niet begrijpen wat hier gebeurt en het niet willen begrijpen. Ik slaap er slecht van. Ik neem kalmeringsmiddelen. We zijn wel een beetje gewend geraakt aan een bedrukkende situatie. Maar nu voelt het weer als aan het begin van de oorlog, waarin je niet weet wat er gaat gebeuren en hoe je je moet gedragen.

„Verkiezingen zijn nu simpelweg onmogelijk. Daar ben ik het mee eens, ik steun de staat in deze beslissing. Ik heb niet voor onze president gestemd, maar in deze situatie heeft de regering volkomen gelijk. Ik weet niet of ik op Zelensky zou stemmen. Ik wil zien hoe een andere kandidaat het doet, maar het hangt van de situatie af.”

„Het zwaarst waren de eerste paar maanden van de invasie – erger kan het niet. In het leger wordt lauwtjes gereageerd op wat er nu gebeurt. In elk geval om mij heen kan het niemand wat schelen. De Amerikanen gaan niets meer geven, de Europeanen niet. We bedenken wel wat. Ons moreel stort niet in. We hebben gevechtsmissies, die voeren we uit. We besteden geen aandacht aan dat nieuws. Maar als waar de VS nu over praten, wordt omgezet in handelen, dan zit ik wel in de put.”

„Om verkiezingen vragen is een populistische uitspraak – iedereen hier snapt heel goed dat het onzinnig en onmogelijk is. Een groot deel van het grondgebied is bezet. Hoe kunnen verkiezingen in zo’n situatie legitiem worden genoemd?

„De regering handelt niet altijd even bekwaam. Maar Zelensky is onwrikbaar, hij accepteert geen onderhandelingen achter zijn rug om. Zo denken wij er allemaal over, dat standpunt steun ik. Op wie ik zal stemmen als er wel verkiezingen komen is een problematische vraag – ik weet niet wie de kandidaten zullen zijn.”

Delen

Mail de redactie