Met de overwinning van Deb Fischer in Nebraska hebben de Republikeinen een meerderheid in de Amerikaanse Senaat veroverd. Dat concludeert persbureau AP op basis van de getelde stemmen in de staat. Fischer nam het op tegen de onafhankelijke vakbondsleider Dan Osborne, die had aangekondigd zich bij winst niet aan te sluiten bij een van de twee partijen.
De Republikeinen komen daarmee op zeker 51 zetels uit, terwijl ze ook nog op koers liggen om twee Senaatszetels te winnen op de Democraten in Pennsylvania en Wisconsin. Eerder in de nacht wisten de Republikeinen al twee zetels te winnen in West Virginia en Ohio die in 2018 nog door Democraten werden gewonnen.
Liveblog Verkiezingsnacht
Trump wint eerste ‘swing state’ North Carolina, Republikeinen koersen af op meerderheid in Senaat
Ziet u een taalfout of een feitelijke onjuistheid?
U kunt ons met dit formulier daarover informeren, dat stellen wij zeer op prijs. Berichten over andere zaken dan taalfouten of feitelijke onjuistheden worden niet gelezen.
Om dit formulier te kunnen verzenden moet Javascript aan staan in uw browser.
In Florida hebben onvoldoende kiezers voor een constitutioneel recht op abortus gestemd: de kiesdrempel voor een grondwetswijziging is niet gehaald. Dat betekent dat de geldende strenge abortuswetgeving niet wordt versoepeld. Florida is daarmee de eerste van tien staten waarin vandaag kon worden gestemd over abortuswetgeving.
Voor een soepelere wetgeving was 60 procent van de stemmen nodig, dat is dus niet gelukt.
In Florida is op dit moment abortus toegestaan tot in de zesde week van de zwangerschap. Daar is kritiek op, omdat veel vrouwen dan nog niet weten dat ze zwanger zijn. Ook moeten de vrouwen eerst twee aparte afspraken in een abortuskliniek maken, met ten minste vierentwintig uur tussen beide bezoeken.
De uitslag in Florida is de eerste overwinning op het stembiljet van de anti-abortusbeweging sinds in 2022 het landelijke recht op abortus werd afgeschaft en verschillende staten de abortuswetgeving strenger maakten.
Correctie (6 november 2024): In een eerdere versie van dit artikel stond dat kiezers in Florida tégen soepelere wetgeving stemden, dat klopt niet: de kiesdrempel is niet gehaald. Dat is hierboven aangepast.
Donald Trump en Kamala Harris zijn door persbureau AP uitgeroepen tot winnaar in een groeiende reeks staten waarvan vooraf werd verwacht dat ze deze zouden winnen.
Trump heeft zoals verwacht de kiesmannen toebedeeld gekregen van Texas, een van de grootste staten van het land. Ook is hij de winnaar in South Carolina, Louisiana, Arkansas, Ohio, North Dakota, South Dakota en Wyoming. Daarnaast krijgt hij twee van de kiesmannen van Nebraska, een staat die zijn kiesmannen verdeelt. Hij staat daarmee op 177 kiesmannen.
Harris is door AP zoals verwacht uitgeroepen als winnaar in New York, eveneens een grote electorale prijs. Bovendien is zij de winnaar in New Jersey, Delaware en Illinois. Zij staat inmiddels op 99 kiesmannen.
Wanneer komt asielminister Marjolein Faber (PVV) met de asielnoodmaatregelenwet? En gaat het ‘strengste asielbeleid ooit’ inderdaad voor een fors minder aantal asielzoekers en vluchtelingen zorgen? Een sceptische oppositie verenigde zich dinsdag tijdens het begrotingsdebat in vragen over de snelheid en haalbaarheid van de beloofde asielmaatregelen. Maar het geduld jegens Faber raakt ook op bij coalitiepartijen PVV en VVD.
Het begon dinsdagmiddag met PVV-leider Geert Wilders, nog voor het debat van start was gegaan. In de gangen van de Tweede Kamer liet hij zich tegenover een haag journalisten ontvallen dat hij vindt dat Faber over de brug moet komen met de aangekondigde wetsvoorstellen. „Ik heb heel veel vertrouwen in onze minister, maar het wordt nu ook tijd.” Die boodschap werd even later in de plenaire zaal herhaald door PVV-Kamerlid Marina Vondeling . Faber „moet snel met wetgeving komen, het duurt allemaal te lang”.
Lees ook
Kabinet scherpt asielbeleid verder aan met ‘noodmaatregelenwet
Sinds het aantreden van het kabinet-Schoof is er vooral gepraat en geruzied over strengere asielmaatregelen. Het inroepen van het staatsnoodrecht hing wekenlang als een zwaard boven de coalitie. Hoe langer het duurde voor Faber met een ‘dragende motivering’ kwam voor het tijdelijk buitenspel zetten van het parlement, hoe minder NSC met die mogelijkheid kon leven. Eind vorige maand werd afgesproken dat er een normale wet – de ‘asielnoodmaatregelenwet’ – zou worden ingediend, die met ‘spoed’ door beide Kamers zou worden geloodst.
De PVV wist een aantal aanvullende maatregelen uit te onderhandelen, die dus niet al in het hoofdlijnenakkoord of het regeerprogramma stonden. Zonder die onderhandelingen had de partij volgens Vondeling „nooit voor elkaar kunnen krijgen” dat Syrië mogelijk veilig wordt verklaard en dat er tot honderd extra cellen voor uitgeprocedeerde asielzoekers komen. Ook worden tweehonderd minder VN-vluchtelingen per jaar uitgenodigd en mogen naast jongvolwassen kinderen ook ongehuwde partners van vluchtelingen niet nareizen., Kortom, PVV is „blij en trots”.
Bezuinigingen
Maar gaan de aangekondigde maatregelen de asielopvang ook echt helpen? Een deel van de Tweede Kamer heeft er een hard hoofd in. Oppositiepartijen zien een groot begrotingsgat, dat in september door de Algemene Rekenkamer werd gesignaleerd. Getwijfeld wordt aan de betrouwbaarheid van de begroting, nu de haalbaarheid van de maatregelen niet is voorgelegd aan uitvoeringsorganisaties. Queeny Rajkowski van de VVD zei bereid te zijn met de oppositie op te trekken „als blijkt dat meer geld nodig is om de wachtlijsten [bij de IND] weg te werken en de asielketen draaiende te houden”.
Vooralsnog trekt het kabinet tot 2026 bijna 9,8 miljard euro uit. Vanaf 2027 duikt de begroting naar 1,2 miljard euro in 2028. De bezuinigingen zullen vooral door uitvoeringsorganisaties worden gevoeld. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) moet het straks met iets meer dan 900 miljoen doen, in tegenstelling tot de huidige 4,4 miljard euro. De IND-begroting slinkt van ruim 800 miljoen naar 450 miljoen euro. Maar het aantal asielzoekers zal volgens prognoses groeien: van 82.000 in 2024 tot 132.000 in 2027.
Oppositiepartijen herinnerden met name de PVV eraan dat ook de komende jaren nog vele duizenden mensen opgevangen moeten worden. En dat het kabinet zelfs met een „instroom van nul” daar geld voor zou moeten uittrekken. Dat ging er bij Vondeling niet in. „Het kabinet neemt heel veel maatregelen om de instroom te beperken, daarom zijn er minder opvangplekken nodig”, hield ze stug vol.
Het zorgde voor veel irritatie bij oppositiepartijen. „De PVV weigert de problemen van vandaag de dag op te lossen”, zei Michiel van Nispen (SP). Hij hield Vondeling voor dat haar partij steevast tegen voorstellen stemt die bijvoorbeeld het aanmeldcentrum in Ter Apel ontlasten. Vondeling benadrukte dat haar partij alleen oplossingen zal steunen „die de instroom zullen beperken”.
‘Syrië inderdaad niet veilig’
Later in het debat lukte het oppositieleden om de VVD te verleiden tot een recensie van de aangekondigde strengere asielnoodmaatregelen. Zo liet Rajkowski zich ontvallen ongelukkig te zijn met de nareisbeperking voor ongehuwde partners, omdat het lhbti-vluchtelingen kan benadelen die in eigen land niet met hun geliefde kunnen trouwen. Dit recht moet voor deze groep blijven gelden, benadrukte Rajkowski.
Het kabinet is bezig met het bewust creëren van chaos
Ook krabbelde het VVD-Kamerlid terug over het landenbeleid voor Syrië. Binnen de coalitie is gekeken of dat land „zo mogelijk dit jaar” veilig kan worden verklaard, zo schreef premier Dick Schoof in een Kamerbrief. Dit kan gevolgen hebben voor vele duizenden Syriërs die op dit moment een tijdelijke verblijfsvergunning hebben. Rajkowski zei zich te kunnen „inbeelden dat Syrië inderdaad niet veilig is”.
Vooralsnog houdt de coalitie, zo bleek dinsdagavond, vast aan de aangekondigde asielmaatregelen. Vorig jaar bleek uit onderzoek van de Algemene Rekenkamer dat de uitgaven in de asielopvang in de afgelopen 23 jaar maar liefst 21 keer te laag waren begroot. Dit scenario ligt ook nu weer op de loer. Zo waarschuwt de Algemene Rekenkamer opnieuw dat de bezuinigingen „geen gelijke tred” houden met het aantal asielzoekers in de opvang. „Het kabinet is bezig met het bewust creëren van chaos”, concludeerde Anne-Marijke Podt van D66. Donderdag beantwoordt minister Faber de vragen van de Kamer.
Lees ook
De coalitie is weer gered met woorden; geen noodwet maar wel nood noemen in de wet
Bij de overstromingen in de Spaanse regio Valencia worden momenteel nog zeker 89 mensen vermist. Dat hebben lokale autoriteiten dinsdag laten weten, meldt persbureau Reuters. De natuurramp is met 217 doden een van de dodelijkste uit de geschiedenis van Spanje.
Het aantal vermisten betreft alleen mensen wier familieleden gegevens en dna-materiaal hebben verstrekt, om te helpen bij de identificatie van personen die nog worden vermist. Het werkelijke aantal vermisten ligt hoger. De overstromingen begonnen afgelopen dinsdag.
Lees ook
‘Alles is verwoest’: inwoners van het Spaanse Utiel ruimen geschokt de modder op
De Spaanse regering heeft een hulppakket ter waarde van 10,6 miljard euro toegezegd om de getroffen regio’s te ondersteunen. Valencia heeft om ongeveer drie keer zo veel geld gevraagd. Behalve de menselijke slachtoffers is er ook enorm veel schade aan wegen, woningen en andere gebouwen.
Mensen met een laag inkomen hebben 10 procent minder kans om na vijf jaar kanker te overleven dan mensen met een hoog inkomen. Bij vrouwen is dit verschil 7 procent, bij mannen 12 procent. Bij zowel mannen als vrouwen is het verschil in overleving het grootst bij twee vormen van huidkanker.
Dit blijkt uit onderzoek van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), dat woensdag is gepubliceerd. Bij arme mensen die kanker overleven is de levenskwaliteit lager omdat ze meer dan rijke mensen last hebben van pijn en vermoeidheid. Ook verliezen ze vaker hun baan na hun ziekte.
„Wat ik schokkend vind, is dat mensen in lage inkomensgroepen echt slechter af zijn als ze kanker krijgen”, zegt hoofdonderzoeker Mieke Aarts van het IKNL. Het IKNL deed ruim een jaar onderzoek naar de sociaal-economische verschillen en kankerzorg, waarover het al twee rapporten publiceerde. Daaruit is al naar voren gekomen dat arme kankerpatiënten minder snel een diagnose krijgen dan rijke, en minder vaak een behandeling waarbij de tumor wordt verwijderd. „Heel verdrietig”, vindt Aarts.
Voor het jongste onderzoek doken Aarts en haar collega’s in de cijfers over de overleving van kankerpatiënten met lagere inkomens en die van patiënten met hogere inkomens – en corrigeerden deze cijfers voor de algehele sterfte in deze inkomensgroepen. Ook als je rekening houdt met leeftijd, het stadium van de ziekte en het type behandeling blijken er grote verschillen te bestaan tussen arm en rijk.
Bij vrouwen zijn die inkomensverschillen te zien bij de helft van de kankersoorten. Bij mannen is dat zelfs bij ruim de helft van de kankersoorten, waarbij een vorm van leukemie zorgt voor het grootste verschil. Er zijn dus ook vormen van kanker die geen welvaartsverschil laten zien, zoals leverkanker bij vrouwen en anuskanker bij mannen.
Sociale omgeving
Voor alle kankervormen tezamen tonen de cijfers een verschil van 10 procent tussen arm en rijk. Zo is vijf jaar na de diagnose 64 procent van de arme patiënten nog in leven, tegen 74 procent van de rijke patiënten. Dat verschil ligt in lijn met wat al bekend is over de levensverwachting in Nederland, die aanzienlijk lager is voor de twintig procent armste vrouwen (7,1 jaar) en mannen (8,8 jaar) dan voor de 20 procent rijkste.
Dat welvaartsverschil is ook terug te zien in de kwaliteit van leven bij mensen die met kanker of na kanker leven. Zo heeft 38 procent van de patiënten met een laag inkomen pijn, tegen 27 procent van de rijke. De arme patiënten hebben in hun leven na of met kanker ook vaker emotionele en financiële problemen. Zij krijgen ook niet dezelfde nazorg. Waar 35 procent van de mensen met een hoog inkomen fysiotherapie krijgt, is dat voor mensen met een laag inkomen 31 procent.
De cijfers bieden voor deze verschillen geen sluitende verklaringen, zegt Aarts: „Leefstijl en sociale omgeving zouden een rol kunnen spelen.” Zo roken mensen met een lager inkomen vaker dan mensen met een hoger inkomen. Aarts: „Stoppen met roken is veel lastiger als mensen om je heen wel blijven roken.”
Om de oorzaken te achterhalen is meer onderzoek nodig, zegt Aarts: „Ook om te leren hoe we de zorg kunnen verbeteren.” Het IKNL doet dan ook een oproep aan alle partijen in de kankerzorg om zich aan te sluiten bij initiatieven als het Deltaplan tegen gezondheidsverschillen. Dat is gericht op het verkleinen van sociaal-economische ongelijkheden in de zorg.
Lees ook
Lager inkomen en kanker? Dan wordt de tumor minder vaak behandeld
PSV heeft in de Champions League een noodzakelijke zege geboekt. De Eindhovenaren versloegen Girona met 4-0 en liggen daarmee weer op schema voor een plek bij de beste 24 clubs in het hoofdtoernooi. Na een nederlaag tegen Juventus (3-1) en een gelijkspel tegen Sporting Portugal (1-1) en Paris Saint-Germain (1-1) was het pas de eerste overwinning voor PSV, dat over drie weken in het thuisduel met Sjachtar Donetsk een tweede zege hoopt bij te schrijven.
Met de winstpartij op Girona herstelde PSV zich van de nederlaag bij Ajax in de Eredivisie (3-2) van zaterdag. Trainer Peter Bosz slachtofferde middenvelder Ismael Saibari. De Braziliaan Mauro Júnior kreeg tegen de Spanjaarden de voorkeur. Malik Tillman en Guus Til behielden hun basisplaatsen wel op het middenveld. Tillman kreeg na het duel met Ajax, net als Saibari, de nodige kritiek. De Amerikaan stond met balverlies aan de basis van de winnende treffer van de Amsterdammers.
Tillman revancheerde zich in het Philips-stadion. De eerste kansen waren nog wel voor Girona. Op aangeven van Donny van de Beek had Bojan Miovski de bal in de achtste minuut van dichtbij voor het inschieten, maar keeper Walter Benítez redde met zijn schouder.
Na een verre ingooi van Tillman werkte centrale verdediger Ryan Flamingo de bal, na een kwartier voetballen, via een speler van Girona in het doel (1-0).
Wedstrijd naar zich toegetrokken
PSV nam na die treffer het duel in handen. Tillman zelf zorgde in de 33e minuut voor het tweede doelpunt. Vanaf de linkerkant liep de middenvelder het strafschopgebied van Girona in, waar hij niet werd aangepakt. Tillman verraste keeper Paulo Gazzaniga met een schot in de korte hoek.
Na rust stond Tillman met een fraaie balaanname en assist bijna aan de basis van een derde doelpunt. Luuk de Jong schoot de bal echter tegen de paal. Girona moest vanaf de 55e minuut verder met een man minder na een tweede gele kaart voor aanvoerder Arnau Martínez. Kort daarna verliet Noa Lang het veld met een blessure aan het bovenbeen. Invaller Saibari scoorde een kwartier voor tijd, maar die treffer werd om onduidelijke reden afgekeurd. Johan Bakayoko had vervolgens wel succes (3-0) en de Tsjech Ladislav Krejčí passeerde zijn eigen keeper (4-0). (ANP)
Na twaalf jaar komt Jasper S., de verkrachter en moordenaar van Marianne Vaatstra, op vrije voeten. Volgens De Telegraaf zal S. op 16 november vrijkomen. De familie van Vaatstra heeft de vrijlating bevestigd en ook de gemeenten waar slachtoffer en dader woonden zijn geïnformeerd.
“Na twaalf jaar komt Jasper S. voorwaardelijk vrij. Wij zullen als familie nooit vrij zijn van ons verlies. Daarom voelt het veel te snel en oneerlijk. Door zijn daad zijn wij Marianne voor altijd kwijt. In al die jaren wordt het gemis niet minder, wij missen haar nog iedere dag”, meldt de familie in een verklaring.
Aan de vroegtijdige vrijlating van S., die in 2012 tot achttien jaar cel werd veroordeeld, zijn voorwaarden gesteld. Zo mag hij niet in de provincies Friesland, Groningen en Drenthe komen. Voor hoe lang dit verbod geldt, is onduidelijk. Welke eisen er verder aan zijn voorwaardelijke vrijlating zijn gesteld, is ook niet duidelijk.
Marianne Vaatstra werd in 1999 op 16-jarige leeftijd verkracht en vermoord, toen ze vanuit het Friese Kollum naar haar huis fietste. Jasper S., een boer uit de omgeving, trok haar van haar fiets, verkrachtte haar en liet haar dood achter in een weiland. Ondanks een dna-profiel werd de dader nooit gepakt. Pas in 2012, na grootschalige en vrijwillig dna-onderzoek in de regio, werd de ‘cold case’ opgelost, toen er een match ontstond tussen het dna-profiel en dna afgegeven door S. Hij bekende de moord na zijn arrestatie.
De huidige NRC-hoofdredacteur Patricia Veldhuis heeft dinsdag de Nationale Prijs voor Onderwijsjournalistiek 2024 gewonnen. Veldhuis won de onderscheiding voor het verslag dat ze in 2023 schreef van een jaar lesgeven op een middelbare school in Rozendaal. Ze was toen nog onderwijsverslaggever voor de krant.
De jury prijst de „participerende observatie, tussen betrokkenheid en distantie” die Veldhuis hanteerde. „Haar ervaringen zijn soms heftig, met kinderen die even lastig als lief zijn, met een didactische aanpak die soms niet helemaal goed uitpakt, met collegialiteit en berusting in de lerarenkamer”, aldus de jury. „Juist omdat ze dat afzet tegen alle Haagse beleidswendingen en de onmacht het lerarentekort aan te pakken, is dit de productie waarin de jury al die werkelijkheden van het onderwijs dit jaar het best ziet samenkomen.”
„Dit project was voor mij bijzonder omdat alles samenkwam wat ik in vier jaar als onderwijsredacteur had onderzocht: van kansenongelijkheid tot het lerarentekort”, zegt Veldhuis. „Ik vind het ontzettend bijzonder dat we bij NRC de tijd en ruimte krijgen om dit soort speciale projecten te doen en ik stimuleer dat ook heel erg.”
Boek
De docentervaringen van Veldhuis verschenen eind vorig jaar uitgebreider in boekvorm bij Nijgh & van Ditmar, onder de titel Wie wil er voor de klas? Wat er misgaat in het onderwijs en hoe het beter kan. De Nationale Prijs Onderwijsjournalistiek ging twee jaar eerder ook al naar NRC-journalisten. Toen wonnen Mirjam Remie en Menno Sedee de prijs voor hun serie ‘Technologie in de klas‘.
Lees ook
De lessen van een jaar voor de klas: ‘Wat doe ik als ze weer gaan gillen?’
De Nationale Prijs voor Onderwijsjournalistiek werd dinsdag uitgereikt op de School voor Journalistiek in Utrecht. Patricia Veldhuis werd in februari, dus na haar tijd als onderwijsredacteur, hoofdredacteur.
<dmt-util-bar article="4871886" headline="NRC-journalist Patricia Veldhuis wint Nationale Prijs voor Onderwijsjournalistiek” url=”https://www.nrc.nl/nieuws/2024/11/05/emnrc-em-hoofdredacteur-patricia-veldhuis-wint-nationale-prijs-voor-onderwijsjournalistiek-a4871886″>
