Category: Verder vandaag

De conservatieve Oostenrijkse Volkspartij (ÖVP) en de Sociaal-democratische Partij Oostenrijk (SPÖ) gaan opnieuw proberen een regering te vormen, nu de onderhandelingen tussen de ÖVP en de radicaal-rechtse Vrijheidspartij van Oostenrijk (FPÖ) zijn mislukt. Dat bevestigen beide partijen maandag tegenover Oostenrijkse media.

De Oostenrijkse krant Die Presse schrijft dat ÖVP-leider Christian Stocker en SPÖ-voorman Andreas Babler elkaar afgelopen weekend al hebben ontmoet. Ook andere hooggeplaatsten van beide partijen zouden bij deze gesprekken aanwezig zijn geweest. Volgens een woordvoerder van de ÖVP wordt „gesproken over de vraag of samenwerking mogelijk is, en of er een regeerakkoord gesloten kan worden”.

Economische crisis

De partijen hebben haast: ze zouden al voor het einde van de maand een regering willen vormen, zodat een begroting voor de komende twee jaar kan worden opgesteld.

Oostenrijk kampt met een economische crisis: mogelijk krimpt de economie in 2025 voor het derde jaar op rij. Bovendien is het Oostenrijkse begrotingstekort op dit moment hoger dan de EU-norm van 3 procent van het bbp. Als niet snel een akkoord komt over bezuinigingen, zou de Europese Commissie een procedure kunnen starten om in te grijpen.

Ook staan de twee partijen onder druk om de immigratie- en asielwetgeving aan te scherpen na de mesaanval in de Oostenrijkse stad Villach van afgelopen zaterdag. Daarbij werd een jongen van 14 jaar gedood.

De onderhandelaars zouden het volgens de publieke omroep ORF al eens zijn over het opleggen van een inreisverbod waarmee ze mensen uit het buitenland willen weren die mogelijk „een gevaar voor de veiligheid” van Oostenrijk vormen. Ook zouden nog gesprekken lopen over de wens van veiligheidsdiensten om berichtendiensten als Signal en WhatsApp af te kunnen tappen.

Andere partijen willen niet met FPÖ

Het is de derde poging om een regering te vormen sinds de parlementsverkiezingen van afgelopen september. De FPÖ haalde toen bijna dertig procent van de stemmen en werd daarmee voor het eerst de grootste partij van Oostenrijk. Hoewel de FPÖ al vier keer eerder deelnam aan een regering, sloten alle andere partijen ditmaal een samenwerking uit vanwege de extreme standpunten van FPÖ-leider Herbert Kickl. Daarmee ontstond voor het eerst een cordon sanitaire om de partij.

President Alexander Van der Bellen vroeg hierop de ÖVP en SPÖ om een coalitie te vormen. Omdat de twee partijen een zeer krappe meerderheid in het parlement hebben, betrokken ze ook de liberale partij NEOS bij de onderhandelingen. Die laatste partij stapte begin januari echter uit de gesprekken. Van der Bellen zag zich daarna genoodzaakt het cordon sanitaire weer te doorbreken, en stelde FPÖ-leider Kickl aan als formateur.

Maar vorige week woensdag liepen ook de gesprekken tussen de FPÖ en diens beoogd coalitiepartner ÖVP stuk. Radicaal-rechts en de conservatieven zouden grotendeels akkoord zijn geweest over de door te voeren bezuinigingen, maar werden het niet eens over de verdeling van de ministerposten.

Bij de hernieuwde poging van de ÖVP en de SPÖ zou die laatste partij zich welwillend tonen tegenover grote delen van de al gemaakte begrotingsplannen. Zo zei Peter Kaiser, SPÖ-gouverneur van de deelstaat Karinthië, zaterdag tegen de ORF dat de begroting van de FPÖ en ÖVP „op essentiële onderdelen kan worden overgenomen”.

Blijft het probleem dat de conservatieven en de sociaal-democraten samen slechts een nipte meerderheid in het Oostenrijkse parlement hebben. Toch dient ook daarvoor zich een oplossing aan: zowel de Groenen, die deelnamen aan het vorige kabinet, als de liberalen van NEOS hebben laten weten dat ze bereid zijn de coalitie op bepaalde punten te steunen.

Lees ook

Aardverschuiving in Oostenrijkse politiek met hoofdrol voor radicaal-rechtse FPÖ

Delen

Mail de redactie

Het bestand tussen Israël en Hamas bevindt zich opnieuw in een precaire fase. Maandag stelde de Israëlische premier Benjamin Netanyahu dat noch Hamas, noch de Palestijnse Autoriteit Gaza zal besturen, en dat hij gecommitteerd is aan het „plan” van de Amerikaanse president Donald Trump om de Gazastrook om te bouwen tot een „Rivièra”. De Palestijnen uit Gaza moeten volgens dat plan vertrekken naar omliggende landen. Dat voorstel zou neerkomen op een Amerikaanse bezetting en een etnische zuivering.

Trumps uitspraken leidden internationaal tot ophef en zetten het bestand verder onder druk, maar werden lovend ontvangen door rechtse Israëlische politici. De Israëlische minister van Defensie Israel Katz heeft het leger al opgedragen voorbereidingen te treffen om het „vertrek” van Palestijnen uit Gaza te bevorderen.

Lees ook

Plan om van Gaza een Amerikaanse kustplaats te maken schokt de regio

Afgelopen weekend ontving Israël bovendien een levering zware MK-84-bommen van de Amerikanen, nadat Trump het besluit terugdraaide van de voormalige president Joe Biden om een levering tegen te houden. Bidens besluit volgde op Israëls invasie van Rafah in Zuid-Gaza in mei vorig jaar. Ondanks deze zet heeft Biden met constante wapenleveranties van onder meer dit type bom Israëls oorlogsvoering in Gaza gefaciliteerd.

Voortzetting van de oorlog

Hoewel het akkoord geen afspraken bevat over het bestuur van Hamas in Gaza, zeggen zowel de regering-Trump als Israëlische leiders nu opnieuw dat het voortbestaan van Hamas onacceptabel is. Volgens veel analisten wil Netanyahu geen vervolg van het bestand, maar een voortzetting van de oorlog. Het risico bestaat dat Netanyahu de onderhandelingen over fase twee zo lang mogelijk rekt, terwijl ondertussen de resterende gijzelaars en gevangenen uit de eerste fase vrijkomen.

Israëlische functionarissen hebben zich ook kritisch uitgelaten over Netanyahu, die volgens hen de onderhandelingen over fase twee uitstelde door eerder een delegatie naar de Qatarese hoofdstad Doha te vertragen. Volgens het akkoord, dat op 19 januari in werking trad, hadden de onderhandelingen over de tweede fase twee weken geleden moeten beginnen. Maar die indirecte besprekingen zijn tot dusver uitgesteld.

Hoewel de details van de tweede fase onderwerp zijn van de onderhandelingen, zal Israël zich in ieder geval volledig moeten terugtrekken uit Gaza, in ruil voor de vrijlating van de resterende levende gijzelaars en gevangenen. De derde en laatste fase van het bestand moet bestaan uit een plan voor de wederopbouw van Gaza.

Sinds vorige week woensdag is een delegatie van Hamas in de Egyptische hoofdstad Caïro voor besprekingen over de voortzetting van het bestand. Op zondag meldde het kantoor van Netanyahu dat een Israëlische delegatie maandag naar Caïro zou afreizen.

Het Israëlische veiligheidskabinet komt maandagavond bijeen om over het bestand te spreken, pas daarna zullen naar verluidt onderhandelingen starten over fase twee. Volgens de Israëlische zender Channel 12 vertrekt de Israëlische delegatie naar Caïro met een beperkt mandaat, en hangt hun bevoegdheid om het vervolg van het bestand in fases twee en drie te bespreken af van de goedkeuring van het kabinet.

Humanitaire hulp

Vorige week leek het bestand op instorten te staan. In reactie op Israëlische schendingen van het staakt-het-vuren dreigde Hamas vorige week geen gijzelaars meer vrij te laten. Anonieme Israëlische functionarissen en onderhandelaars zeiden tegen The New York Times dat Israël inderdaad niet de afgesproken hoeveelheid humanitaire hulp, zoals voedsel, tenten en mobiele woningen, heeft geleverd. Op de beschuldiging van Hamas volgde dreigende taal van Trump en Israëlische leiders, die zeiden de oorlog in Gaza weer te hervatten.

Afgelopen zaterdag vond echter alsnog een ruil plaats van gijzelaars en gevangenen, nadat Hamas liet weten de vrijlating alsnog door te zetten. Deze keer ging het om drie Israëliërs uit Gaza en 369 Palestijnen uit Israëlische gevangenissen. In Israël is de publieke opinie volgens peilingen overwegend voor een voortzetting van het bestand in fase twee, en zijn er nog steeds protesten voor de vrijlating van alle gijzelaars en gevangenen in Gaza.

Delen

Mail de redactie

Déze asielzoeker is goedgekeurd – ze spreekt Duits (“wow”), maakt een goede indruk en levert als verpleegkundige in de ouderenzorg een bijdrage aan Duitsland, aldus het oordeel van AfD-leider Alice Weidel. In het tweede verkiezingsdebat van de Duitse verkiezingscampagne donderdagavond op televisiezender ZDF gingen de leiders van de vier grootste partijen – Alternative für Deutschland (AfD), Sozialdemokratische Partei Deutschlands (SPD), de Groenen en Christlich Demokratische Union (CDU) – met kiezers in gesprek.

Alle verkiezingsonderwerpen kwamen voorbij: economie, oorlog, zelfs klimaat. Over dat laatste onderwerp werd in het vorige debat met geen woord gerept. Maar het thema dat de avond domineerde, en dat ook de hele verkiezingscampagne domineert, was migratie. De aanval in München door een 24-jarige man uit Afghanistan versterkte dat.

Alice Weidel noemde de aanval een terroristische aanslag van een criminele asielzoeker die het land reeds had moeten verlaten – drie onjuiste dan wel onvolledige beweringen, aldus de factcheck van ZDF. De dader was legaal in Duitsland, een terroristisch motief kan nog niet vastgesteld worden en in tegenstelling tot eerdere berichten was de man niet bekend bij de politie.

Tijdelijke verblijfsvergunningen

De verpleegkundige uit de ouderenzorg in het publiek is een afgewezen asielzoeker uit Georgië met een tijdelijke verblijfsvergunning. Die tijdelijke vergunningen wil de AfD afschaffen. “Ik wil hier graag blijven en werken”, zei de vrouw, “geeft Duitsland mij een kans?” Ze is van harte welkom volgens Weidel, maar had als arbeidsmigrant naar Duitsland moeten komen, niet als asielzoeker. Op kritische vragen en verwijzingen naar anti-migratiestandpunten uit het AfD-partijprogramma – zoals het afschaffen van de tijdelijke verblijfsvergunning – reageerde Weidel geïrriteerd.

Naast migratie kwam ook klimaat dit keer uitgebreid aan bod. Een 21-jarige kiezer stelde huidig bondskanselier Olaf Scholz (SPD) de eerste kritische vraag daarover: klimaatbeleid wordt als bijkomstigheid behandeld en opzijgezet als de financiële middelen tekortschieten, zegt zij. “Tijdens de coronacrisis konden er direct miljarden vrijgemaakt worden, waarom kan dat niet voor de klimaatcrisis?”

Scholz verwees daarop naar de “miljarden” die in de energietransitie zijn gestoken. Het overgrote deel van die miljarden komt echter niet uit de staatskas, maar uit bedrijfs- en private investeringen, volgens de factcheck van ZDF.

Energietransitie

Precies die energietransitie is voor sommigen een bron van zorg in auto-industrieland Duitsland: de transitie naar elektrische auto’s zou bijvoorbeeld duizenden banen kosten. In de auto-industrie gingen tussen 2019 en 2023 al 46.000 banen verloren. Een vakbondsman en medewerker van Volkswagen– “een sociaaldemocraat met zorgen” in eigen woorden – stelde Scholz de vraag: “Hoe weet ik zeker dat ik over twintig of dertig jaar nog werk heb?” Volgens Scholz zou het niet voltooien van de transitie juist banen kosten, omdat de vraag naar benzine-auto’s slinkt en de vraag naar elektrische auto’s groeit.

Zo is het onderwerp ‘klimaat’ in het debat nauw verweven met de Duitse economie. Waar Scholz en Groenen-kandidaat Robert Habeck pleitten voor ‘groen staal’ en betoogden dat de energietransitie de redding van de Duitse industrie kan zijn, zegt Merz daar juist niet in te geloven: groen staal is te duur. Volgens Scholz en Habeck is het de toekomst van de industrie, volgens Merz heeft de industrie met groen staal helemaal geen toekomst.

Lees ook

Het gaat niet goed met de Duitse SPD, en in industriestad Dortmund is te zien hoe dat komt

Delen

Mail de redactie

Ajax, AZ en FC Twente hebben donderdag gewonnen in Europa League-wedstrijden. Ajax heeft de eerste wedstrijd van de avond tegen Union Sint-Gillis gewonnen (0-2). De ploeg van trainer Francesco Farioli knokte zich op een slecht bespeelbaar veld in het Koning Boudewijnstadion van Brussel naar een goede uitgangspositie voor een plek in de achtste finales van de Europa League. De return is volgende week in de Johan Cruijff Arena.

Farioli koos niet voor zijn sterkste basisformatie, met het oog op de strijd om de bovenste plaatsen in de Eredivisie en het slechte veld in Brussel. Brian Brobbey, Josip Sutalo, Kenneth Taylor, Anton Gaaei en Bertrand Traoré verschenen niet aan de aftrap.

Winst voor AZ tegen Galatasaray

AZ overrompelde donderdagavond met een ruime zege (4-1) de Turkse koploper Galatasaray. Daarmee heeft de Alkmaarse club een plaats bij de laatste zestien clubs in de Europa League voor het grijpen. Galatasaray is in eigen land nog ongeslagen in de competitie.

Door de winst verdedigt AZ over een week in Istanbul op een ruime voorsprong. AZ en Galatasaray stonden eind november in het hoofdtoernooi van de Europa League ook al tegenover elkaar in Alkmaar. Toen werd het 1-1.

Spanning FC Twente in laatste minuten

FC Twente won op het nippertje het eerste duel met FK Bodø/Glimt in de tussenronde van de Europa League. Het werd 2-1 in de Grolsch Veste van Enschede. De ploeg stond lang op voorsprong door een doelpunt in de vijfde minuut. In de 85ste minuut kwam de gelijkmaker voor de Noren. Ricky van Wolfswinkel haalde uiteindelijk de zege binnen door in blessuretijd nog een strafschop te benutten.

De ploeg van trainer Joseph Oosting moet over een week naar Noorwegen voor de return. De winnaar van het tweeluik plaatst zich voor de achtste finales van het tweede Europese clubtoernooi.

(ANP)

Delen

Mail de redactie

Het werd tijdens de ondervraging in de Senaat meteen duidelijk hoezeer de keuze om Robert F. Kennedy jr. minister van Gezondheid te maken de Republikeinse senator Bill Cassidy pijnigde. Kennedy is niet alleen een telg uit de bekendste Democratische familie en voorstander van ongelimiteerde abortus, maar ook prominent vaccinatieondermijner.

Cassidy is arts. Hij vertelde over „de ergste dag van mijn medische loopbaan” als leverspecialist, toen hij ternauwernood het leven van een tiener kon redden die niet was ingeënt tegen hepatitis. „Sindsdien heb ik er alles aan gedaan om nooit meer een ouder te hoeven vertellen dat hun kind doodgaat aan een ziekte die ze met vaccinatie hadden kunnen voorkomen.”

Kennedy beloofde de Senaat dat hij niet in federale vaccinatieprogramma’s zal snijden. Maar hij weigerde afstand te nemen van zijn ongefundeerde claim dat inentingen autisme zouden veroorzaken. De vaccinatiegraad in de VS daalt, volgens Cassidy mede door Kennedy’s status als misleidende influencer op dat gebied. De zaal zat vol met RFK-fans: vooral moeders die inentingen gevaarlijk vinden.

Lees ook

Crunchy moms hopen dat Robert F. Kennedy Jr. hun kinderen ‘beschermt’ tegen ongezond voedsel en vaccins

Donderdag stemde Cassidy vóór Kennedy’s benoeming, net als alle andere Republikeinse senatoren – behalve hun voormalige leider Mitch McConnell. Een dag eerder accordeerde bijna alle Republikeinen de benoeming van de controversiële Tulsi Gabbard als directeur van de inlichtingendiensten. Ook de beëdiging van stokebrand Kash Patel als baas van de FBI, komende week, lijkt in kannen en kruiken. Ondanks berichten dat hij zonder enige bevoegdheid al bezig is met een massaontslag van federale politieagenten.

Zelfs Pete Hegseth, de van aanranding, racisme en hardnekkig alcoholmisbruik beschuldigde defensieminister, kreeg voldoende steun. Al moest vicepresident J.D. Vance eraan te pas komen om de doorslaggevende stem uit te brengen. Wel trok na verzet achter de schermen Matt Gaetz zich terug als kandidaat-Justitieminister: zijn betaalde seks met minderjarigen ging Republikeinse senatoren te ver. Maar zij hebben publiekelijk geen enkele Trumpbenoeming durven af te schieten.

Buigende lakeien

In de hoorzittingen van de Senaat staat niet de deskundigheid van Trumps beoogde bewindspersonen centraal, maar de loyaliteit van de 53 Republikeinse senatoren. Zij tonen zich bijna allemaal lakeien die diep buigen voor de koning en zijn nieuwe hofhouding. Wie dat weigert, moet vrezen dat Elon Musk ze onvrijwillig met vervroegd pensioen stuurt. Ook belangenorganisaties durven volgens Amerikaanse media nauwelijks actie te voeren tegen specifieke beoogde bewindspersonen, uit angst dat ze dan hun toegang tot de regering verliezen.

Bill Cassidy hoopt volgend jaar herkozen te worden in Louisiana. Zijn positie is al kwetsbaar in de uiterst conservatieve staat, omdat hij het vier jaar geleden waagde om voor de impeachment van Trump te stemmen, waarmee Trump had kunnen worden afgezet. Cassidy’s steun voor Kennedy is „schadebeperking”, zo schrijft de Louisiana Illuminator, in de hoop aan de toorn van Trumps medestanders te ontsnappen en herkozen te worden. Voor de voorverkiezingen hebben zich al Republikeinse tegenstanders gemeld.

Zeker zo sprekend is het voorbeeld van Thom Tillis uit North Carolina. Ook zijn baan staat dit jaar op de tocht. The Wall Street Journal reconstrueerde hoe deze senator aan de vooravond van de stemming over Hegseth liet weten hem niet te kunnen steunen. Zijn draai, binnen 24 uur, toont aan hoe zwaar de politieke druk op Republikeinen is om Trump te steunen in zijn benoemingen – en straks wetgeving en begrotingsonderhandelingen – die ze tegenstaan. Senator Joni Ernst, een vrouwelijke veteraan met gevechtservaring en zelf slachtoffer van seksueel geweld, had de confrontatie met Hegseth al gemeden uit vrees voor haar herverkiezing in Iowa komend jaar.

Tijdens de ondervraging van Tulsi Gabbard was zonneklaar dat senator Todd Young uit Indiana, zelf ooit inlichtingenofficier bij de marine, haar volstrekt ongeschikt vindt als directeur. Maar hij stemde woensdag braaf voor haar, nadat online gedreigd werd hem „de volgende Liz Cheney” te maken. Cheney speelde als Afgevaardigde een prominente rol in het onderzoek naar Trumps rol in de Capitoolbestorming en verloor vervolgens haar zetel in Wyoming aan een partijgenoot. Miljardair Musk tweette dat Young een „deep state marionet” was, maar verwijderde dat bericht na een gesprek met de senator.

‘Ondeugendenlijst’

De angst voor tegenkandidaten in Republikeinse voorverkiezingen die Trumps steun hebben speelt al bijna tien jaar voor zittende politici, maar is door de bemoeienis van Musk naar een nieuwe hoogte gestegen. De rijkste man ter wereld kan hele campagnes financieren en zijn X-megafoon inzetten om kandidaten te maken of breken. In december stelde hij al voor een „ondeugendenlijst” („naughty list”) samen te stellen van Republikeinen die Trump in de weg dreigen te lopen.

Op die lijst stonden bij voorbaat de senatoren Susan Collins en Lisa Murkowski. Beiden stemden tegen de benoeming van Pete Hegseth. Maar deze politici hebben in Maine en Alaska juist electoraal succes geboekt met enig tegenwicht tegen Trump.

Mitch McConnell is met stip op één binnengekomen sinds Trumps inauguratie. Hij leidde de Republikeinse fractie bijna twintig jaar en zorgde tijdens Trump I voor de conservatieve supermeerderheid in het Hooggerechtshof en belastingverlaging voor de allerrijksten. Maar hij heeft Trump altijd geminacht en is ontketend sinds hij het fractievoorzitterschap overdroeg aan John Thune. McConnell stemde tegen Hegseth, Gabbard, Kennedy en straks misschien Patel.

De veteraan uit Kentucky kan zich dat permitteren omdat hij eind volgend jaar hoogst waarschijnlijk met pensioen gaat. The Washington Post doopte hem donderdag tot het nieuwe verzet tegen Trump. Hij leidt, vanuit de rolstoel waar hij vanwege gezondheidsproblemen in zit, een leger van één.

Delen

Mail de redactie

Zestigduizend demonstranten gingen donderdag in Brussel de straat op om te protesteren tegen de bezuinigingsplannen van de nieuwe regering-De Wever. De Brusselse politie pakte zeventien demonstranten op. Dat meldt omroep VRT.

Premier Bart De Wever van de conservatieve Vlaams-nationalisten (N-VA) regeert sinds begin februari samen met de Franstalige liberalen (MR), de Franstalige centrumpartij Les Engagés, de Vlaamse christendemocraten (cd&v) en de Nederlandstalige socialisten (Vooruit). De coalitie, die over 81 van de 150 zetels beschikt, wil het tekort van 4,6 procent op de begroting terugdringen. De voorgenomen hervormingen en bezuinigingen moeten in vijf jaar tijd zeventien miljard opleveren.

„Binnenkort zullen er in ons land meer 67-jarigen wonen dan 18-jarigen. Als we onze sociale stelsels niet aanpassen aan realiteit dan stevenen we af op het grootste begrotingstekort van heel Europa en dan wordt onze sociale welvaartsstaat onhoudbaar en onbetaalbaar”, stelt de premier tegenover de VRT.

„Het is niet te doen dat we tot 67 jaar moeten werken”, zegt een actievoerende militair tegen VRT. „We moeten nog altijd fysiek en mentaal in orde blijven.”

Citroenen en dranghekken

Bij de partijkantoren van de Franstalige coalitiepartijen raakten demonstranten slaags met de oproerpolitie die traangas inzette. Actievoerders gooiden met van alles: dranghekken, rioolroosters, verf, appelen, citroenen, stenen en glazen flessen. Een tiener spoot ook een brandblusser leeg. Uit voorzorg leende de politie in burger een muts en sjaal uit aan de minister van Werk en Economie David Clarinval (MR), zodat hij tijdens de rellen ongezien het parlement kon binnengaan.

Door het protest werden alle vluchten op de Brusselse luchthaven Zaventem geannuleerd. De treinen reden wel. De Belgische Spoorwegen zette donderdag zelfs extra treinen in vanwege de vele actievoerders die naar Brussel reisden.

Nieuwe stakingen

Inmiddels zijn er nieuwe stakingen aangekondigd in België. Naar verwachting vindt op 31 maart een grote actie plaats. Vakbonden hebben dan een nationale stakingsdag gepland, waarbij de toegang tot bedrijventerreinen in het hele land worden geblokkeerd. De Spoorbond roept spoormedewerkers op om vanaf 21 februari negen dagen per beroepscategorie te staken.

Delen

Mail de redactie

Een persoon met een steekwapen is donderdagavond het Tweede Kamergebouw in Den Haag binnendrongen en kort daarna overmeesterd en aangehouden door de marechaussee. Vooralsnog is er niets bekend over de identiteit van de persoon of over een mogelijk motief. 

Persbureau ANP en nu.nl spreken van een mannelijke verdachte, al heeft de politie in Den Haag nog geen officiële informatie vrijgegeven. „De verdachte zit vast en wordt later verhoord”, aldus de politie tegen nieuwssite nu.nl.

De man zou met een mes over de toegangspoortjes zijn gesprongen, zeggen bronnen. Al kan dat nog niet officieel worden bevestigd. De ingangen van het gebouw werden direct afgesloten. Ook werden de ingang van de Tweede Kamer en de toegang van de grote hal tijdelijk vergrendeld. Op dit moment is er nog veel politie in het gebouw aanwezig.

Op het moment van het incident waren er debatten bezig in de Kamer en in een kleinere zaal. Die werden korte tijd stopgezet. Inmiddels zijn de vergaderingen weer hervat, meldt ANP.

Delen

Mail de redactie

Pieter Grinwis, Kamerlid voor de ChristenUnie en financieel expert, staat niet bekend om stemverheffingen of andere vormen van politieke show. Dus de andere Kamerleden zijn stil, donderdagochtend in een zaal in de Tweede Kamer, als hij roept: „Hoe dom en hoe bot moet je zijn om dit te kunnen zeggen. De nuloptie bestaat niet! Degene die daarmee koketteert is echt niet goed snik!” Grinwis klinkt niet alleen boos, hij kíjkt ook boos in de richting van Tony van Dijck, van regeringspartij PVV. Die heeft net gezegd dat de oppositie met eigen ideeën moet komen om ervoor te zorgen dat de voorgenomen btw-verhoging op boeken, sport, media en cultuur niet doorgaat. En dat die verhoging anders wél gebeurt.

Maar het is staatssecretaris, Tjebbe van Oostenbruggen (Financiën, NSC), die in een brief ook begon over zo’n nuloptie, die zich aangesproken voelt. Hij wijst naar zichzelf, terwijl hij buiten de microfoon roept: „Ik?!”

Van Oostenbruggen moet op zoek naar 1,3 miljard euro. Geld om het btw-plan in het hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB niet te hoeven uitvoeren. Die opdracht kreeg het kabinet van de hele Tweede Kamer, op initiatief van oppositiepartijen CDA, D66, ChristenUnie en SGP. Het was de eerste keer dat het kabinet erin slaagde om afspraken te maken met de oppositie, die het kabinet vaker nodig zal hebben omdat het geen meerderheid in de Eerste Kamer heeft.

Lees ook

Dossier btw: hoe het kabinet blijft worstelen om de senaat mee te krijgen

Van Oostenbruggen is daarmee ook verantwoordelijk voor iets fundamentelers: ervoor zorgen dat de oppositiepartijen na deze lakmoesproef niet teleurgesteld weglopen.

Dat staat op het spel.

Chagrijn

Helemaal goed gaat dat nog niet. Bij zowel oppositiepartijen als coalitiepartijen is er veel chagrijn over een brief die de staatssecretaris vorige week aan de Tweede Kamer stuurde. Daarin schreef hij dat de btw-verhoging doorgaat als het de Kamer niet lukt om met een alternatieve dekking te komen. In theorie is die zogenoemde nul-optie mogelijk, de verhoging staat al in de wet die is aangenomen met steun van de vier oppositiepartijen. Maar zij stemden voor op basis van vertrouwen: het kabinet zou op zoek gaan naar alternatieve dekking. Daar had het wel tijd voor nodig. Als het geld is gevonden, kan de verhoging uit de wet.

In zijn brief zette Van Oostenbruggen een aantal mogelijkheden op een rij, zonder duidelijk te maken welke optie de voorkeur van het kabinet heeft. In het AD was een week daarvoor al uitgelekt wat een van de opties was waaraan het ministerie van Financiën dacht: een verhoging van het algemene tarief, dat bijvoorbeeld geldt op kleding en meubels, van 21 procent naar 21,4 procent. Coalitiepartijen namen daar meteen stevig afstand van op X. Daarmee beperkten ze de mogelijkheden voor Van Oostenbruggen.

Op het ministerie van Financiën was daar chagrijn over. Zo konden ze toch niet tot afspraken komen over de verhoging die de Kamer zélf wilde terugdraaien? De nuloptie die Van Oostenbruggen in zijn brief in herinnering bracht, lazen de oppositiepartijen als een waarschuwing. En dus voelde de staatssecretaris zich aangesproken door het verwijt van Grinwis, deze donderdag.

Twittercoalitie

„Mijn fractie vraagt zich af of constructief zijn in dit klimaat redelijkerwijs mogelijk is”, zegt Inge van Dijk van het CDA in het debat. „Deze Twitter-coalitie is meer bezig met beeldvorming dan met afspraken respecteren.” Vijlbrief waarschuwt dat D66 geen enkel plan meer zal steunen van het kabinet als de btw-verhoging alsnog doorgaat. En ook Pieter Grinwis dreigt: „Denk jij dat er dan nog maar één belastingplan wordt aangenomen?”

Grinwis richt zich met die woorden tot Tony van Dijck. Die had de oppositiepartijen stevig aangevallen. Hij vindt dat het hún verantwoordelijkheid is om met alternatieve oplossingen te komen, omdat zíj de voorgenomen btw-verhoging van tafel wilden. In werkelijkheid stemde ook de PVV voor de motie waarin het kabinet werd opgeroepen om het geld elders te vinden. De woordvoerders van de andere coalitiepartijen lijken zich flink ongemakkelijk te voelen. NSC’er Nicolien van Vroonhoven zegt juist „een pleidooi voor vertrouwen” te willen houden. „Wat mij betreft is het doorvoeren van die btw van de baan”, bezweert Henk Vermeer (BBB). „Dat hebben we zo afgesproken, anders hoeven we hier nooit meer aan te kloppen bij iemand voor welke steun dan ook.”

Maar over Tjebbe van Oostenbruggen toont ook de coalitie zich kritisch. Hij schreef „een lichte brief” aan de Kamer, vindt Van Vroonhoven, die had gehoopt op een concreter voorstel van de staatssecretaris. Wendy van Eijk (VVD) noemt het „teleurstellend” dat hij niet verder is gekomen dan een lijst opties. „Hij moet zijn huiswerk afmaken.”

Besloten kring

Hoe het nu verder moet? De oppositie vindt dat het aan de regering en de coalitiepartijen is om met een voorstel te komen. De coalitiepartijen wijzen naar de staatssecretaris, híj moet de regie nemen. De staatssecretaris vraagt op zijn beurt om „sturing” vanuit de Kamer. Hij benadrukte tot drie keer toe dat hij de nuloptie „zéér onwenselijk” vindt. „Dat is niet wat we willen.”

Van Oostenbruggen kwam donderdag amper aan het woord vanwege tijdgebrek, volgende week wordt het debat naar verwachting hervat. Één ding is al wel duidelijk: hoewel Van Oostenbruggen tot nu toe steeds gezegd heeft dat hij de 1,3 miljard euro wil ophalen met een andere btw-verhoging, is er nu een meerderheid die wil dat hij ook buiten de btw gaat zoeken. In belastingverhogingen, of door belastingvoordelen te schrappen.

Achter de schermen zal de staatssecretaris weer gaan praten met coalitie en oppositie, beloofde hij. Het was opvallend genoeg Tony van Dijck die een pleidooi hield om in „besloten kring” verder te praten. Hij had gedurende het debat zijn toon gematigd. „Ik snap best wel dat we hier en plein public niet met oplossingen komen, dat doe ik ook niet, want die oplossingen zijn meestal pijnlijk”, gaf de PVV’er toe. „En als je ze dan hebt uitgesproken, word je er vervolgens tot in lengte van dagen door achtervolgd.”

Delen

Mail de redactie

Schrijfster Leonieke Baerwaldt is dit jaar de winnaar van de BNG Bank Literatuurprijs, voor haar tweede roman Dagen als vreemde symptomen. Dat is donderdagmiddag bekendgemaakt. De jury noemt haar een „bijzonder eigenzinnig auteur” van een „intelligente, gelaagde en ontroerende roman”. Baerwaldt is de twintigste winnaar van de jaarlijkse prijs, ter waarde van 15.000 euro, bestemd voor auteurs onder de veertig jaar.

Dagen als vreemde symptomen is het experimenteel vertelde en mythisch geladen verhaal van een moeder van een meervoudig gehandicapt kind. Zoals in de Griekse mythologie Sisyphus elke dag opnieuw een rotsblok een berg op moest duwen, zo duwt de moeder in het boek – die ook Sisyphus heet – de rolstoel van haar dochter naar een dagbestedingscentrum. Baerwaldt vertelt het verhaal in een „genadeloze, gefragmenteerde vorm en een niet altijd even behagende stijl”, wat de jury prijst om haar „lef en oorspronkelijkheid”.

In NRC werd de roman afgelopen najaar ook lovend besproken: „Levensechte scènes en filosofische en allegorische bespiegelingen – of kortweg: het leven en de mythe – zijn in Dagen als vreemde symptomen ingenieus en innig verstrengeld.”

Lees ook

Moederschap, mythen en menselijkheid: de roman van Leonieke Baerwaldt combineert het ingenieus en ontroerend

Debuut in 2021

Leonieke Baerwaldt, die dit jaar veertig wordt, studeerde filosofie en literatuurwetenschappen en debuteerde in 2021 als schrijver. Haar roman Hier komen wij vandaan kwam op de longlist van de Libris Literatuur Prijs en Boekenbon Literatuurprijs terecht. De nu bekroonde roman is momenteel nog in de race voor de Libris Literatuur Prijs, waar het onlangs op de longlist belandde.

De andere genomineerden voor de BNG Bank Literatuurprijs waren Het paradijs van slapen, de tweede roman van dichter, schrijver en performer Joost Oomen, en Over het zwijgen, de derde roman van Roelof ten Napel, bekroond dichter, schrijver essayist.

Voor de BNG Bank Literatuurprijs komen schrijvers in aanmerking die de veertig jaar nog niet bereikt hebben, die geen debutant meer zijn en nog niet gehuldigd werden met een grote literaire prijs. Vorig jaar ging de onderscheiding naar Daan Heerma van Voss, voor zijn roman Geen vaarwel vandaag.

Delen

Mail de redactie