Delen van het centrum van Amsterdam en het gebied rondom de Johan Cruijff Arena zijn donderdag vanaf 13.00 uur veiligheidsrisicogebied. Dat heeft de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema (GroenLinks) woensdag besloten in samenspraak met het Openbaar Ministerie en de politie. Door de maatregel mag de politie mensen die zich vanaf donderdagmiddag in de aangewezen gebieden bevinden preventief fouilleren.
Het besluit heeft alles te maken met het aangekondigde – en vervolgens verboden – pro-Palestijnse protest voor de wedstrijd tussen Ajax en het Israëlische Maccabi Tel Aviv in de Europa League (aanvang 21.00 uur). Begin deze week kondigde een collectief van pro-Palestijnse actiegroepen het protest voor de ingang van de Johan Cruijff Arena aan, omwille van de oorlogen die Israël voert in het Midden-Oosten.
Mishandeling demonstrant
De harde kern van Ajax is behoorlijk verdeeld over dat onderwerp. De supportersvereniging riep op om „vlaggen van conflictgebieden en andere politieke uitingen” niet mee naar het stadion te nemen en stelde te zullen „ingrijpen waar nodig”. In de F-side, het vak in het Ajax-stadion waar de fanatiekste fans zitten, wordt vaak een Israëlische vlag getoond. Zaterdagavond mishandelde een groep Ajax-fans op Amsterdam Centraal nog een pro-Palestijnse demonstrant, schreef De Telegraafmaandag.
Halsema verbiedt de demonstratie voor het stadion omdat het daar donderdagavond naar verwachting te druk is om de veiligheid van aanwezigen – demonstranten, voetbalfans en concertbezoekers (die naar de David Bowie Tribute in Afas Live gaan) – te kunnen garanderen. Het protest kan alsnog doorgaan op het Anton de Komplein in Amsterdam-Zuidoost, zeven minuten fietsen van het stadion. Het is nog niet zeker of pro-Palestijnse actiegroepen daar gehoor aan geven.
Zorgen over de openbare orde zijn er ook vanwege de om en nabij 2.600 Maccabi-fans die in Amsterdam worden verwacht. Delen van de harde kern van Maccabi Tel Aviv zijn in het recente verleden betrokken geweest bij gewelddadige incidenten. In de zomer sloegen Israëlische fans in Athene een man in elkaar die een Palestijnse vlag droeg.
Kaarsjes en een minuut stilte. Zo begon het protest in Novi Sad dinsdagavond. Ongeveer twintigduizend Serviërs trokken naar het treinstation in de Noord-Servische stad, waar vrijdag veertien mensen stierven en drie mensen gewond raakten toen een betonnen luifel van het station instortte. Burgers, oppositieleiders en actievoerders hielden rozen en knuffels vast voor de slachtoffers en de nabestaanden. Daarna trok de stoet naar het stadhuis, in protest tegen de overheid, die volgens de demonstranten verantwoordelijk is voor het ongeluk.
Het station in Novi Sad waar een deel van een betonnen luifel instortte.
Foto Marko Djurica/Reuters
Reddingswerkers ruimen puin bij het deels ingestortte station in Novi Sad.
Foto AFP
Velen in Servië zijn woedend op hun regering. „Ik reis dagelijks met de trein van Novi Sad naar Belgrado en sta elke dag onder het dak dat instortte”, zegt Nikolina Ilić (24) uit Novi Sad geëmotioneerd. Vriendin Jelena Tadić (26) heeft tranen in haar ogen: „De staat is zo corrupt geworden, we worden van tragedie naar tragedie geslingerd. Hier in Servië hebben we minstens één tragedie per jaar en minstens tien doden. Het is niet normaal.”
Een paar uur later ontaardde het protest in chaos. „Moordenaars”, „dievenbende”, „naar de gevangenis met ze”, scandeerden demonstranten, doelend op politici van de regerende Servische Progressieve Partij (SNS) van president Aleksandar Vucic. SNS-kantoren werden met rode verf beklad. Activisten probeerden het stadhuis binnen te dringen. Gemaskerde personen, waarschijnlijk voetbalhooligans die volgens lokale media door de regering waren gestuurd om onrust te stoken, gooiden stenen, vuurwerk en verf naar de politie. Agenten vuurden traangas af.
Structurele corruptie
De tragedie in Novi Sad is voor veel Serviërs de druppel die de emmer doet overlopen, zegt Milos Jovanović (35) uit Belgrado. „Het is elke keer hetzelfde verhaal.” Hij verfde zijn gezicht en handen rood als symbool van „het bloed van de slachtoffers dat aan de handen van de overheid kleeft. Mensen bloeden dood op straat en politici zetten hun zonnebril op en kijken de andere kant uit. Het gaat ze alleen om geld. Ik wil dat ze ontslag nemen, mensen in de ogen kijken en stoppen met liegen, maar er verandert hier nooit iets.”
Een man loopt langs een groep politieagenten tijdens het protest naar aanleiding van het deels ingestortte station in Novi Sad.
Foto Marko Djurica/Reuters
Zo’n twintigduizend mensen protesteerden in Novi Sad.
Foto Fedja Grulovic/Reuters
De groen-linkse oppositie die aan het protest deelnam, ziet de ramp als een gevolg van de structurele corruptie in het land. Het treinstation wordt verbouwd door twee Chinese bedrijven, als onderdeel van een staatsproject ter waarde van 16 miljoen euro. Volgens de oppositie is er geen sprake van een „tragisch ongeluk”, maar van „een misdrijf door nalatigheid”. De investeerders, die dicht bij het regime staan, omzeilen straffeloos de regelgeving, aldus de oppositie.
„De corruptie is dodelijk, en daar is dit ongeluk een duidelijk voorbeeld van”, zegt Katarina Tadic van het Europees Fonds voor de Balkan. „De tragedie is een gevolg van incompetentie en een compleet gebrek aan verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid.” Onder de SNS is infrastructuur een belangrijk beleidspunt geworden. „Om geld uit te geven”, zegt Tadic. „Dat is de prioriteit, niet de veiligheid. Ik denk dat we meer van dit soort incidenten gaan zien.”
Beton als partijsymbool
„Het staatsbestel van Vucic is een groot Ponzi-scheme [een soort piramidespel] en het is een kwestie van tijd voor het misgaat”, zegt politicoloog Srdan Cvijic van het Belgrade Center for Security Policy (BCSP). „Ze houden van beton, het zou hun partijsymbool kunnen zijn”, grapt hij over de partij van president Vucic. Dan weer serieus: „Vastgoed financiert de oligarchie, de partij, en henzelf persoonlijk.”
Lees ook
Servische oppositiepartijen eisen nieuwe verkiezingen na omstreden overwinning Vucic
Demonstranten eisen daarom het aftreden van premier Miloš Vucevic en de burgemeester van Novi Sad, Milan Duric. De minister van Infrastructuur, Goran Vesic, kondigde dinsdag zijn ontslag aan. Ook willen demonstranten dat de overheid de contracten met de Chinese bedrijven die het station verbouwden openbaar maakt. Ze hebben de regering 48 uur gegeven. Als hun eisen niet worden ingewilligd, zullen meer demonstraties volgen, ook in Belgrado.
Velen trekken een parallel met wat vorig jaar mei gebeurde na twee massaschietpartijen. Daarbij kwamen zeventien mensen om het leven. Vucic bezocht de plaats van het onheil toen niet en liet alleen een steunbetuiging horen via staatsmedia. Aanvankelijk ging hij deze week ook niet naar Novi Sad. Maar nadat oppositie-media beelden uitzonden van protesten waarbij vlaggen werden vernield en portretten van SNS-politici werden beklad, besloot de president dinsdag toch naar de getroffen stad te reizen. Verzoenend klonk hij niet. Op Instagram schreef hij: „Er zijn gruwelijke, gewelddadige protesten tegen de staat in Novi Sad. Servië zal zijn vlag verdedigen […] en alle daders straffen. Twijfel daar niet aan.”
Lees ook
De Servische president Aleksandar Vucic kan de Balkan doen wankelen. Wie is hij?
Rusland heeft via koeriersdiensten in Europese landen explosieve pakketjes verstuurd, onder meer om een manier te vinden een bom aan boord te krijgen van vluchten naar de Verenigde Staten en Canada.
Een reeks branden in juli door ontploffende pakketjes bij overslagpunten in Polen, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk maken deel uit van een operatie door de Russische militaire inlichtingendienst GRU. Dat hebben westerse veiligheidsbronnen verklaard tegen onder meer The Wall Street Journal.
De Poolse openbaar aanklager, Katarzyna Calow-Jaszewska, zei dinsdag, zonder Rusland bij naam te noemen, dat “een groep buitenlandse saboteurs” pakketjes met verborgen explosieven had verstuurd via westerse koeriersdiensten in Polen en Litouwen die later ontploften of ontbrandden. Polen en Litouwen hebben in verband met de branden vorige maand een onbekend aantal arrestaties verricht.
Een hoge veiligheidsfunctionaris in Litouwen, Kestutis Budrys, zei dinsdag dat de operatie het werk was van Rusland. “We zien een escalatie van [Russische] operaties en het focus verschuift van het saboteren van infrastructuur naar acties waarbij mensen gedood kunnen worden.” Volgens Budrys “mag deze escalatie niet onbeantwoord blijven”.
Westerse inlichtingendiensten zeggen al langer dat Rusland zijn operaties opvoert tegen landen die Oekraïne steunen. Volgens Ken McCallum, chef van de Britse binnenlandse veiligheidsdienst MI5, proberen Russische agenten door brandstichting en andere sabotage-acties “chaos” te veroorzaken op Brits grondgebied en elders in Europa.
Aanslagen
Rusland, dat heeft heeft ontkend iets met de branden te maken te hebben, wordt er eveneens van verdacht eerder dit jaar aanslagen te hebben uitgevoerd op spoorwegnet en fabrieken in Duitsland, Tsjechië en Zweden.
In juli brak brand uit op een DHL-depot in Leipzig in een vrachtcontainer die op het punt stond ingeladen te worden in een vliegtuig. Omdat die vlucht was vertraagd, ontstond de brand niet in de lucht. Ook brak in dezelfde week brand uit bij een vervoersbedrijf bij Warschau, en bij een DHL-depot bij Birmingham.
Bij de twee ‘DHL-branden’ zou de oorzaak brandend magnesium zijn geweest, verborgen in elektrische massage-apparaten die vanuit Litouwen waren verstuurd. Magnesiumbranden zijn notoir moeilijk onder controle te krijgen, al helemaal in het vrachtruim van een vliegtuig in de lucht. In Jablonow duurde het twee uur voor de brand was geblust.
De Universiteit van Amsterdam (UvA) meldt dat de studentenprotesten in mei, waarbij actievoerders gebouwen binnendrongen en bezetten, de universiteit opgeteld 4,1 miljoen euro hebben gekost. Deels is dat materiële schade, deels zijn het kosten doordat bouwwerkzaamheden niet konden doorgaan.
De universiteit wil proberen de schade te verhalen op de actievoerders, voor zover dat haalbaar is. „Helaas is in deze situatie niet altijd duidelijk wie verantwoordelijk is voor welke vernielingen of gevolgschade”, meldt de universiteit in een verklaring. Als dat niet lukt, hoopt de universiteit de schade vergoed te krijgen van haar verzekeraar.
De actievoerders die de universiteit in mei bezetten eisten dat de UvA partnerinstellingen in Israël zou boycotten, vanwege het geweld tegen de Palestijnen in Gaza. Op de locaties Roeterseiland, Binnengasthuisterrein en Science Park wierpen ze begin mei barricades op, forceerden ze deuren en gingen ze naar binnen. Uiteindelijk werden de gebouwen door de mobiele eenheid van de politie ontruimd. Na afloop bleek dat actievoerders muren, koffieautomaten, meubilair, beveiligingscamera’s, beeldschermen en ruiten hadden beklad en vernield.
Lees ook
Nu het stof van de studentenprotesten lijkt neergedaald: hoe reageerden de universiteiten op de demonstraties? En tien andere vragen
Universiteitsbibliotheek
De universiteit heeft kapotte spullen laten vervangen of herstellen. Ook werden de gebouwen opgeruimd en schoongemaakt en werd binnen en buiten graffiti verwijderd. De schade aan de buitenkant van gebouwen bedroeg zo’n 6 ton. Aan de binnenkant moest voor 3 ton hersteld worden. Geplunderde kantines werden opnieuw bevoorraad. De schade in kantines en het omzetverlies van de cateraar komt neer op zo’n 4 ton.
Door het protest op het Binnengasthuisterrein liep de bouw van de nieuwe universiteitsbibliotheek vertraging op. Afgezien van 267.000 euro schade aan het bouwterrein konden graafwerkzaamheden door nutsbedrijven en aansluiting van elektra niet doorgaan. Dat heeft grote financiële gevolgen: het kost de universiteit 2,5 miljoen euro om het project te laten afmaken.
Vanwege de protesten heeft de UvA haar beveiliging de afgelopen tijd opgeschroefd. Dat kostte tot nu toe 140.657 euro, schat de universiteit. Dat bedrag is niet meegerekend in het schadebedrag.
Lees ook
De ene student voerde actie, de ander ging in gesprek
Zodra het kan, kijkt politieagent Jevhen Afjendikov omhoog, de grijze hemel afspeurend naar projectielen. Tussendoor geeft hij dozen met voedsel door, bestemd voor de mini-supermarkt in Koerachove waar hij voor geparkeerd staat. Meteen daarna: de blik weer omhoog. „Als je dat niet doet, heb je geen kans om te ontsnappen. Ik wil nog steeds leven en mijn kinderen opvoeden.”
Alles wat de Russen kunnen afvuren, zegt hij, kan ieder moment het Oost-Oekraïense stadje treffen: drones, raketten, glijbommen en artilleriegranaten. Koerachove ligt op vier kilometer van het front. De mini-supermarkt is de enige winkel die nog open is.
Het overgrote deel van de inwonrs heeft Pokrovsk city verlaten.Foto Kostyantyn Chernichkin
Als de dozen met brood, worst, kaas, melk, ingelegde paddenstoelen en kool zijn afgeleverd, scheuren Afjendikov en zijn collega Vasil Pipa, beiden 41 jaar, naar een woning in Koerachove. Ze hebben een verzoek gekregen om iemand de stad uit te evacueren. De witte, gepantserde bestelbus snelt langs kapotgeschoten flatgebouwen, schudt heen en weer door de gaten en kraters in de weg en duikt een straat in met bomen waar de geelbruine herfstbladeren nog aanzitten. Een meevaller: de bladeren bieden bescherming tegen Russische drones. Na een paar minuten rijden stapt Pipa uit de bestelbus en vindt het adres van de man die ze komen ophalen. De bruine buitendeur staat op een kier.
Koerachove is de volgende plaats in de Oost-Oekraïense provincie Donetsk die in handen van de Russen dreigt te vallen. Het is momenteel een van de plekken waar het hardst wordt gevochten. Voortdurend klinken er beschietingen, soms wat verder weg, dan weer dichtbij. De lucht trilt.
De Witte Engelen bevoorraden de enige overgebleven winkek in Koerachove. Foto Kostyantyn Chernichkin
Inwoners wachten op een warme maaltijd bij een vrijwilligerscentrum in Pokrovsk.Foto Kostyantyn ChernichkinStraathandel in Pokrovsk. Foto Kostyantyn Chernichkin
Witte Engelen
Van de ruim achttienduizend inwoners die het plaatsje voor de grootschalige Russische invasie van februari 2022 telde, zijn nog achthonderd tot duizend inwoners over, vertelt Pipa. Hij komt hier vandaan.
Pipa en Afjendikov zijn politieagenten, maar hebben in de oorlog hun blauwe uniformen ingeruild voor een uitrusting in camouflagekleuren. Ze behoren tot de Witte Engelen: een organisatie van Oekraïense politieagenten die in steden en dorpen aan de frontlijn met gevaar voor eigen leven mensen evacueren.
Pipa doet de op een kier staande deur verder open en stapt de woning binnen. Er hangt een zure lucht. Op de bank ligt de dertigjarige Oleksandr Sjarafejev onder een dekbed. Mager, onverzorgd. Als hij het dekbed van zich af heeft gehaald, blijkt hij alleen een trui en shirt aan te hebben. Pipa raadt Sjarafejev aan meer kleren aan te trekken en te vertrekken. Sjarafejev reageert niet en maakt geen aanstalten om mee te gaan. „Ik geef je dertig minuten de tijd om je spullen te pakken en mee te gaan”, zegt Pipa nu stelliger.
Eenmaal buiten zegt de agent bezorgd: „Deze man overleeft de winter niet als hij hier blijft. Hij vriest dood. Je kan hem niet achterlaten.” In Koerachove is geen elektriciteit, water en verwarming.
Schade aan gebouwen in Koerachove.Foto Kostyantyn ChernichkinSchade aan gebouwen in Koerachove.Foto Kostyantyn ChernichkinStraatbeeld in Pokrovsk.Foto Kostyantyn Chernichkin
Gebalde vuist naar zoontje
In meerdere dorpen en steden langs de frontlinie in Oost-Oekraïne vinden evacuaties plaats. Ruim 45 kilometer ten noorden van Koerachove neemt Oleksandr Vasiltsjenko (51) in Pokrovsk afscheid van zijn vrouw, zijn dochter van elf jaar en zoon van vijf. Ze vertrekken met een evacuatiebus. Met betraande ogen zwaait hij hen uit en balt zijn vuist naar zijn zoontje.
Hij blijft achter. „We konden geen woning vinden waar we met z’n vieren in passen. Ik blijf in Pokrovsk tot de granaten op mijn hoofd vallen. Het belangrijkste is om de toekomst van onze kinderen te redden.”
Na grootschalige evacuaties afgelopen zomer wonen nog ongeveer elfduizend mensen in Pokrovsk, op zeven kilometer van het front. Voor het begin van de invasie waren het er zestigduizend. Op straat zie je geen kinderen. Vooral ouderen zijn achtergebleven. De voornaamste reden is dat ze van hun pensioen in een andere stad, waar appartementen duurder zijn, niet kunnen leven. Anderen wachten op de komst van de Russen, willen hun huisdieren niet alleen laten of hebben geen familieleden waar ze heen kunnen.
Pokrovsk bereidt zich voor op de slag om de stad. De lokale autoriteiten maakten eind oktober bekend dat er verdedigingswerken komen en dat er een gevechtsbrigade aanwezig is. In de stad staan drakentanden opgesteld tegen Russische tanks. Soms hoor je beschietingen. In het centrum zijn gebouwen verwoest.
Vasil Pipa spreekt met achtergebleven inwoners van Koerachove.Foto Kostyantyn ChernichkinPolitieagent Vasil Pipa op straat in Koerachove.Foto Kostyantyn ChernichkinVasil Pipa (R) and Jevhen Afjendikov evacueren een man uit Koerachve. Foto Kostyantyn ChernichkinEvacuees lopen naar de evacuatiebus in Pokrovsk.Foto Kostyantyn ChernichkinKinderen nemen afscheid van hun vader vlak voor de evacuatiebus Pokrovsk verlaat.Foto Kostyantyn Chernichkin
De dreiging voor Pokrovsk past binnen de Russische opmars in Oost-Oekraïne. De hoogste Oekraïense legerleider Oleksandr Syrsky noemt het offensief een van de krachtigste sinds de invasie begon in februari 2022, schreef hij deze maand op zijn Telegramkanaal. De val van Voehledar begin oktober heeft geleid tot een van de snelste Russische terreinwinsten sinds de eerste maanden van de invasie.
De Russen overtreffen de Oekraïense krijgsmacht in aantallen wapens, munitie, drones en manschappen, is de uitleg die persofficier Nazar Vojtenkov (23) van de 33ste brigade geeft voor het grondverlies in Oost-Oekraïne. Zijn brigade, vertelt hij in een Oost-Oekraïens dorp, is bij Koerachove voor de helft omcirkeld door de Russen die de aanvoerlijnen van de brigade beschieten. Vojtenkov noemt de gevechten daar intens. „De vijand is zeer agressief. De Russen zoeken onze zwakke plekken.”
Geniale strategische beslissing
In Koerachove houden de agenten Pipa en Afjendikov lunchpauze in de schuilkelder van het politiebureau. Pipa staat niet al te lang stil bij de vraag waarom Oekraïne terrein prijsgeeft. „Dat is aan anderen. Ik heb mijn eigen werk. Ik mag hopen dat er een geniale strategische beslissing achter zit.”
Na dertig minuten pauze gaan het kogelwerende vest aan en de helm weer op. De twee agenten halen twee evacuees op. Daarna rijden ze naar de 66-jarige Natasja. Haar zoon heeft een evacuatieverzoek ingediend bij de Witte Engelen.
Vasil Pipa krijgt telefonisch een verzoek voor evacuatie in Koerachove.Foto Kostyantyn Chernichkin
„De politie, Natasja”, zegt Pipa. „Dan is het goed”, klinkt het aan de andere kant van de deur en Natasja doet open. Pipa vraagt haar om mee te gaan. „Ik ga nergens heen”, antwoordt ze. „Ik ben 66 jaar. Wat maakt het nog uit? Ik ben alleen.”
Pipa: „Uw zoon vraagt u om te vertrekken, maar u wilt niet. Wat is de logische verklaring hiervan?”
„Zij wonen daar, en ik ben hier”, antwoordt Natasja nuchter.
„Hoe kunt u hier leven?”, praat Pipa op haar in. „Straks begint de winter.”
„Oh, jongen, je zal me niet overtuigen. Ik ga niet.”
„Waarom niet? Bent u bang om weg te gaan?”
„Jongen, alles is in orde.”
„Wilt u dan geen hallo zeggen tegen uw zoon?”, probeert Pipa tenslotte haast smekend. „Laat me een videoboodschap opnemen en vertel uw zoon waarom u niet vertrekt.”
Daar heeft Natasja geen zin in. Ze trekt zwijgend de deur dicht.
Gefrustreerd loopt Pipa weg: „Heb je het zelf gezien?”, zegt hij op straat. „Heb je het gezien? Wat kan je eraan doen? Ik weet het niet.”
Hij en Afjendikov zullen volharden in het evacueren van mensen. „Wij zijn van de politie. Wij helpen mensen, dat doet de politie”, geeft Pipa als reden. „Waarom hen dan niet evacueren? Iedereen doet in deze oorlog wat hij kan.”
Nina Vertepa verlaat haar huis om geëvacueerd te worden.Foto Kostyantyn ChernichkinIn de gepantserde wagen van de Witte Engelen wordt Nina Vertepa weggebracht. Foto Kostyantyn Chernichkin
Later op de dag gaat Pipa opnieuw langs bij Sjarafejev. Als de agent zijn woning binnenstapt, ligt Sjarafejev weer onder zijn dekbed op de bank. Hij heeft zich niet aangekleed. Vol ongeduld pakt Pipa een broek en helpt hem met aankleden. Na wat tegensputteren geeft Sjarafejev zich gewonnen en hijst zich langzaam in zijn broek. Lopen doet hij niet. Gewillig laat hij zich van zijn bed wegdragen de bus in.
Met Sjarafejev achterin scheurt Afjendikov Koerachove uit. Buiten het dorp stappen de drie evacuees – Sjarafejev wordt getild – over in een andere bus die hen naar een opvanglocatie brengt. Een paar minuten nadat ze zijn vertrokken, gaan Pipa en Afjendikov op weg naar een nieuwe evacuatieklus.
De avond is dan al gevallen en boven Koerachove licht de zwarte hemel op van de beschietingen.
Koerachove, vanuit de gepantserde wagen van de Witte Engelen.Foto Kostyantyn Chernichkin
Donald Trump heeft ook swing state Georgia gewonnen, aldus persbureau AP. Bij de presidentsverkiezingen van 2020 ging de staat nog naar de huidige Democratische president Joe Biden. Trump deed toen nog een poging om de winst in Georgia naar zijn hand te zetten – zonder succes.
Inmiddels zijn in heel de Verenigde Staten de stembureaus gesloten. Alaska was de laatste staat waar kiezers konden stemmen, tot 6 uur Nederlandse tijd.
Liveblog Amerikaanse verkiezingen
Trump wint ook tweede ‘swing state’ Georgia, Republikeinen krijgen meerderheid in Senaat
Het Nederlands Fotomuseum verwerft twee series uit het oeuvre van fotograaf-cineast Johan van der Keuken (1938-2001). Het gaat om tientallen originele bariet-afdrukken uit de serie Wij zijn 17, portretten die Johan van der Keuken maakte van leeftijdsgenoten, en om de originele dummy van Sommières die Van der Keuken in 1961 maakte na een verblijf in de Zuid-Franse stad en die om onbekende reden nooit als boek is gepubliceerd. Het werk is nu nog in bezit van zijn weduwe, Noshka van der Lely, en haar partner Willem van Zoetendaal.
In 1955, toen de 17-jarige Johan van der Keuken nog Joan heette en op het Amsterdamse Montessori Lyceum zat, publiceerde hij Wij zijn 17, een boekje met dertig zwart-witportretten van zijn leeftijdsgenoten uit Amsterdam-Zuid, met een voorwoord van Simon Carmiggelt (zijn dochter Marianne was een van de geportretteerden). Het boekje met foto’s van drinkende en rokende, melancholisch kijkende jongeren, werd in het brave, naoorlogse Nederland kritisch ontvangen. Er verscheen zelfs een optimistische, katholieke tegenhanger, Wij zijn ook 17, en een ludieke Waren wij maar 17, met foto’s van bejaarden.
<figure aria-labelledby="figcaption-0" class="figure" data-captionposition="icon" data-description="Johan van der Keuken, Wij zijn 17 (1955). ” data-figure-id=”0″ data-variant=”grid”><img alt data-description="Johan van der Keuken, Wij zijn 17 (1955). ” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/nederlands-fotomuseum-verwerft-twee-unieke-series-van-johan-van-der-keuken.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/11/05154512/data124030607-e425f6.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/nederlands-fotomuseum-verwerft-twee-unieke-series-van-johan-van-der-keuken-8.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/nederlands-fotomuseum-verwerft-twee-unieke-series-van-johan-van-der-keuken-6.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/nederlands-fotomuseum-verwerft-twee-unieke-series-van-johan-van-der-keuken-7.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/nederlands-fotomuseum-verwerft-twee-unieke-series-van-johan-van-der-keuken-8.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/nederlands-fotomuseum-verwerft-twee-unieke-series-van-johan-van-der-keuken-9.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/oHTOQFqZrLvocjpy-9aqccj-N54=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/11/05154512/data124030607-e425f6.jpg 1920w”>
<figure aria-labelledby="figcaption-1" class="figure" data-captionposition="icon" data-description="Johan van der Keuken, Wij zijn 17 (1955). ” data-figure-id=”1″ data-variant=”grid”><img alt data-description="Johan van der Keuken, Wij zijn 17 (1955). ” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/nederlands-fotomuseum-verwerft-twee-unieke-series-van-johan-van-der-keuken-1.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/11/05154513/data124030578-2d42d7.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/nederlands-fotomuseum-verwerft-twee-unieke-series-van-johan-van-der-keuken-12.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/nederlands-fotomuseum-verwerft-twee-unieke-series-van-johan-van-der-keuken-10.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/nederlands-fotomuseum-verwerft-twee-unieke-series-van-johan-van-der-keuken-11.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/nederlands-fotomuseum-verwerft-twee-unieke-series-van-johan-van-der-keuken-12.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/nederlands-fotomuseum-verwerft-twee-unieke-series-van-johan-van-der-keuken-13.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/gCyUBP8Hz8A6W0_7h4Yb1oMhaMw=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/11/05154513/data124030578-2d42d7.jpg 1920w”>
Johan van der Keuken, Wij zijn 17 (1955).
Lees ook
Wij waren 17
De beelden uit de serie Sommières laten vooral de Sommièrois – de inwoners van de stad – zien die Van der Keuken met zijn Leica M3 vastlegde, met de voor hem kenmerkende empathische blik.
Een belangrijk deel van het archief van Van der Keuken – zo’n 15- tot 20 duizend negatieven en zijn teksten en aantekeningen – verhuisde in 2019 al naar het Nederlands Fotomuseum. In 2022 presenteerde het museum een grote overzichtstentoonstelling van zijn werk. De nieuwe aanwinst is een „cruciale aanvulling op zijn negatievenarchief”, schrijft het Fotomuseum. „Vintage-afdrukken zijn het artistieke eindresultaat van de werkwijze van de fotograaf. Dat geldt in het bijzonder voor Johan van der Keuken, die experimenteerde met uitsneden, series en gelaagdheid van het beeld.”
Johan van der Keuken, Sommières (1961). Johan van der Keuken, originele dummy Sommières (1961).
Met de overwinning van Deb Fischer in Nebraska hebben de Republikeinen een meerderheid in de Amerikaanse Senaat veroverd. Dat concludeert persbureau AP op basis van de getelde stemmen in de staat. Fischer nam het op tegen de onafhankelijke vakbondsleider Dan Osborne, die had aangekondigd zich bij winst niet aan te sluiten bij een van de twee partijen.
De Republikeinen komen daarmee op zeker 51 zetels uit, terwijl ze ook nog op koers liggen om twee Senaatszetels te winnen op de Democraten in Pennsylvania en Wisconsin. Eerder in de nacht wisten de Republikeinen al twee zetels te winnen in West Virginia en Ohio die in 2018 nog door Democraten werden gewonnen.
Liveblog Verkiezingsnacht
Trump wint eerste ‘swing state’ North Carolina, Republikeinen koersen af op meerderheid in Senaat
Ziet u een taalfout of een feitelijke onjuistheid?
U kunt ons met dit formulier daarover informeren, dat stellen wij zeer op prijs. Berichten over andere zaken dan taalfouten of feitelijke onjuistheden worden niet gelezen.
Om dit formulier te kunnen verzenden moet Javascript aan staan in uw browser.
In Florida hebben onvoldoende kiezers voor een constitutioneel recht op abortus gestemd: de kiesdrempel voor een grondwetswijziging is niet gehaald. Dat betekent dat de geldende strenge abortuswetgeving niet wordt versoepeld. Florida is daarmee de eerste van tien staten waarin vandaag kon worden gestemd over abortuswetgeving.
Voor een soepelere wetgeving was 60 procent van de stemmen nodig, dat is dus niet gelukt.
In Florida is op dit moment abortus toegestaan tot in de zesde week van de zwangerschap. Daar is kritiek op, omdat veel vrouwen dan nog niet weten dat ze zwanger zijn. Ook moeten de vrouwen eerst twee aparte afspraken in een abortuskliniek maken, met ten minste vierentwintig uur tussen beide bezoeken.
De uitslag in Florida is de eerste overwinning op het stembiljet van de anti-abortusbeweging sinds in 2022 het landelijke recht op abortus werd afgeschaft en verschillende staten de abortuswetgeving strenger maakten.
Correctie (6 november 2024): In een eerdere versie van dit artikel stond dat kiezers in Florida tégen soepelere wetgeving stemden, dat klopt niet: de kiesdrempel is niet gehaald. Dat is hierboven aangepast.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124081882-feca41.jpg|https://images.nrc.nl/pbIrmPwG88b5yY0LJKjSSDO3wgQ=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124081882-feca41.jpg|https://images.nrc.nl/uyaDb7qH3PLuK2kNwUNebFmP968=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124081882-feca41.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124081837-ca72a4.jpg|https://images.nrc.nl/s_0XD33uKaIIoRCFHHpEs8ce534=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124081837-ca72a4.jpg|https://images.nrc.nl/zF-v8gCUroAdK3rarCBklEbbBjM=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124081837-ca72a4.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124081604-4e7c08.jpg|https://images.nrc.nl/RMG2KGshhBNjKmetpg85QgWB8ac=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124081604-4e7c08.jpg|https://images.nrc.nl/EDcCxklIRZ3yMRIKbMaR5n-Ykz0=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124081604-4e7c08.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124081951-b46670.jpg|https://images.nrc.nl/hVsMCM8bEb8wXf4aj4Q3uIg05cA=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124081951-b46670.jpg|https://images.nrc.nl/NC630UBhbL-GrwgAWtcc19nV0Ig=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124081951-b46670.jpg)
