Category: Verder vandaag

Het parlement van de autonome Servische regio van Bosnië en Herzegovina, Republika Srpska, heeft vrijdag voor een wet gestemd die Bosnische politie en de rechterlijke macht de toegang tot de Servische regio ontzegt. Dat meldt persbureau Reuters. Bosnische autoriteiten omschrijven de stemming als „een staatsgreep”.

De stemming van het parlement van de Republika Srpska is een reactie op de veroordeling van Bosnisch-Servische leider Milorad Dodik. Een rechtbank in de Bosnische hoofdstad Sarajevo legde hem woensdag een jaar gevangenisstraf op en verbood hem de komende zes jaar politieke functies te bekleden. Dodik zou de afspraken en autoriteiten rondom de Dayton-vredesakkoorden tegenwerken, die een einde maakten aan de bloedige Bosnische Burgeroorlog (1992-1995). Dat is strafbaar, oordeelde de rechter. 

Lees ook

Bosnisch-Servische leider krijgt celstraf en verbod op politiek functies

Met de ondertekening van het Dayton-vredesakkoord in 1995 werd het land onderverdeeld in de Federatie van Bosnië en Herzegovina (nu zo’n 2,4 miljoen inwoners) en het noordelijke deel Republika Srpska (1,3 miljoen inwoners). In 2023 nam Dodik twee wetten aan waarmee hij de vredesakkoorden onwettig verklaarde en de macht van het Constitutioneel Hof van Bosnië en Herzegovina niet erkende.

Er werd gevreesd dat de veroordeling van Dodik zou leiden tot spanningen tussen de Servische en de Bosnische regio’s. Dodik, die zich nauwe banden heeft met de Russische president Vladimir Poetin, heeft in het verleden regelmatig het Servisch nationalisme geprobeerd aan te wakkeren in het land en met afscheiding gedreigd.

Rusland reageerde woensdag door te zeggen dat de uitspraak van de rechtbank politiek gemotiveerd was en de Balkan zou destabiliseren. Ook de Servische president Aleksandar Vucic en de Hongaarse premier Viktor Orban hebben woensdag hun afkeer uitgesproken over de veroordeling van Dodik.

Delen

Mail de redactie

Haaghoek. Leberg. Berendries. Paddestraat. Muur van Geraardsbergen. Bosberg.

De wielerliefhebber weet: wanneer de namen van deze Vlaamse kasseienstroken- en klimmetjes vallen, breekt een nieuw wielerjaar aan. Zaterdag schiet het peloton in gang voor de Omloop Het Nieuwsblad, de officieuze opening van het wielerseizoen in Noord-Europa. Vijf vragen over het komende wielerjaar.

1Wie doorbreekt de hegemonie van Tadej Pogacar?

De prestaties van Tadej Pogacar waren vorig seizoen indrukwekkend. In vrijwel iedere wedstrijd waar hij aan de start verscheen, won hij: van de Strade Bianche in maart tot de Ronde van Lombardije in oktober. Ook schreef hij als eerste renner in meer dan 25 jaar de ‘dubbel’ Giro d’Italia-Tour de France op zijn naam.

Dit jaar richt Pogacar zich op de Vlaamse kasseienklassiekers en de Tour de France. Daar zal hij het meest te vrezen hebben van Mathieu van der Poel, de beste eendagsrenner van dit moment. De Sloveen zal aan de start van drie wielermonumenten verschijnen: Milaan-San Remo, de Ronde van Vlaanderen en Parijs-Roubaix. Rond die laatste wedstrijd zorgde Pogacar begin februari voor commotie in de wielerwereld, toen hij op de bekende kasseienstroken in het Bos van Wallers werd gespot. De Sloveen deed niet eerder mee aan de ‘Hel van het Noorden’ en staat ook dit jaar nog niet op de startlijst, maar zou toch niet voor niets naar Noord-Frankrijk zijn afgereisd?

De afgelopen seizoenen was Visma-Lease a Bike (TVL) de belangrijkste uitdager van Pogacar in de grote rondes. De Nederlandse ploeg kende in 2024 een rampjaar met veel valpartijen en blessures. Kopman Jonas Vingegaard wist nog wel tweede te worden in de Tour, ondanks een ijzingwekkende val in het Baskenland. Deze winter koos Vingegaard voor een andere trainingsaanpak dan gebruikelijk. In plaats van een hoogtestage bracht hij meer tijd door in het krachthonk om te werken aan zijn explosiviteit – nodig om de splijtende demarrages van Pogacar te kunnen volgen.

2Kan Vollering bij haar nieuwe ploeg weer de Tour winnen?

„Je suis une grimpeuse”, lachte Demi Vollering eind vorig jaar op de Instagram-pagina van FDJ-Suez. De meest succesvolle Nederlandse renster van de afgelopen jaren stapte deze winter over van SD Worx naar de Franse ploeg, en dat ging gepaard met een les in de Franse taal. „Ik ben een klimmer”.

Met haar nieuwe team wil Vollering revanche in de Tour des Femmes, nadat ze vorig jaar in de slotetappe op Alpe d’Huez vier seconden tekort kwam voor het geel. Het belooft een interessante strijd te worden met haar vorige werkgever SD Worx, waar de Belgische Lotte Kopecky als absolute kopvrouw naar voren is geschoven.

Tegelijk kijken ze bij SD Worx naar Anna van der Breggen (33), die na drie jaar terugkeert in de koers. Saillant: ze was de afgelopen jaren ploegleider van Vollering, en had dus inzicht in haar trainingsdata. In januari zei Van der Breggen nog tijd nodig te hebben voordat ze haar eerste koers zou kunnen rijden. Drie weken later behoorde ze in de Ronde van Valencia met Vollering al tot de beste klimmers van het peloton.

Bij Visma maakt Pauline Ferrand-Prévot eveneens een comeback in het wegwielrennen. De 33-jarige Française was in 2014 al eens wereldkampioen en eindigde op het podium in meerdere klassiekers, maar koos in 2019 voor het mountainbiken. Op de Spelen in Parijs won ze vorig jaar goud. Nu heeft ze als doel om binnen drie jaar de Tour de France Femmes op haar naam te schrijven.

Dit jaar telt de Tour des Femmes met negen etappes één rit meer dan de Tour van vorig jaar. Ook nieuw in het wedstrijdprogramma is de vrouweneditie van Milaan-San Remo. De Italiaanse koers was tot dit jaar het enige voorjaarsmonument waar enkel mannen aan de start verschenen.

3Wordt de koers dit jaar veiliger?

Gino Mäder. André Drege. Muriel Ferrer. Drie (aspirant)-profrenners kwamen de afgelopen twee jaar om het leven tijdens de koers. Na een horrorcrash in de Ronde van het Baskenland laaide de discussie over de veiligheid in het peloton weer op. Door technologische innovatie, betere voeding en sterkere ploegen wordt er harder gereden en is het dringen om de beste plekken in het peloton, waardoor het risico op valpartijen toeneemt.

Om die ontwikkeling een halt toe te roepen, begonnen ploegen, renners en organisatoren in 2023 het samenwerkingsverband Safer. Dit jaar zijn er nieuwe maatregelen die door het project werden aanbevolen terug te zien in de koers. Zo kunnen renners bestraft worden met een gele kaart als zij tijdens de rit gevaarlijk gedrag vertonen, bijvoorbeeld omdat zij in de sprint van hun lijn wijken. Krijgt een renner er twee tijdens één race, dan volgt een schorsing van zeven dagen.

Ook is de ‘bufferzone’ tot de finish bij sprintetappes verlengd van drie tot vijf kilometer. Wie in de laatste vijf kilometer door een val op achterstand raakt, verliest geen tijd meer voor het klassement. Vorig jaar experimenteerde de Tour al met een langere veilige zone. Het moet zorgen voor minder gedrang vooraan in de koers.

Toch ging het in de eerste wedstrijden van dit seizoen alweer een aantal keer fout. In de Ster van Bessèges, een meerdaagse wedstrijd in Frankrijk, reed tot twee keer toe een auto het parcours op, waarop grote ploegen als Ineos en Lidl-Trek uit onvrede over de onveilige situatie de koers stapten. En in de Ronde van Algarve schoot het grootste deel van het peloton ongehinderd door een wegafzetting in volle sprint de straat parallel aan de finish in. Het liep af zonder valpartij.

4Hoe zit het met wedstrijden in Nederland?

Het is kaalslag dit jaar op Nederlandse wielerkalender. Reden is de NAVO-top die in juni in Den Haag plaatsvindt. Daardoor zijn er in de eerste acht maanden van 2026 geen motoragenten beschikbaar voor de begeleiding van wielerkoersen. Klassiekers als Veenendaal-Veenendaal en de meerdaagse ZLM Tour gaan helemaal niet door, de Ster van Zwolle en de Ronde van Limburg gaan op in Olympia’s Tour. Voor de Amstel Gold Race maakt de politie een uitzondering.

Ook het NK op de weg en het NK tijdrijden dreigden te sneuvelen, maar deze week werd een oplossing gevonden. De wegwedstrijd zal plaatsvinden op een gesloten parcours van zo’n 40 kilometer in en rond Ede. Met 164 kilometer (mannen) en 123 kilometer (vrouwen) zijn het relatief korte wedstrijden. Het Friese Surhuisterveen wierp zich op als redder van de tijdrit.

5Heeft geweld in Congo gevolgen voor WK in Rwanda?

Het zal afgeladen vol staan met fans, eind september op de Muur van Kigali. De 500 meter lange kasseienklim in de hoofdstad van Rwanda is de blikvanger van het WK, dat voor het eerst in de geschiedenis op het Afrikaanse continent zal plaatsvinden.

Maar het WK is ook omstreden. Vlak over de grens in Oost-Congo, op zo’n 150 kilometer van Kigali, woedt een conflict tussen de Congolese regering en de door Rwanda gesteunde rebellengroep M23. Het Europees Parlement riep de UCI deze week op het evenement te annuleren, als de situatie niet verbetert.

UCI-voorzitter David Lappartient zei tegen wielersite Cyclingnews „geen plan B” te hebben. „Dit was mijn droom, mijn doel toen ik werd gekozen als UCI-voorzitter en ik ben er trots op te kunnen zeggen: hier zijn we”. En dus gaat ‘het zwaarste WK ooit’ vooralsnog gewoon door, met bijna 5.500 hoogtemeters over 268 kilometer voor de mannen en 3.350 hoogtemeters en 165 kilometer voor de vrouwen.

Delen

Mail de redactie

Just Eat Takeaway verdwijnt zeer waarschijnlijk van de Nederlandse beurs. In een gezamenlijk persbericht kondigen de Zuid-Afrikaanse techinvesteerder Prosus en de eigenaar van Thuisbezorgd.nl aan dat de eerste een bod heeft gedaan van omgerekend 4,1 miljard euro voor honderd procent van de aandelen.

JET zit de laatste jaren in zwaar weer. De koers van het bedrijf van oprichter en bestuursvoorzitter Jitse Groen daalde van zo’n 100 euro in 2019 naar 12 euro op dit moment. Het bedrijf kon niet aan de grote verwachtingen voldoen die voor maaltijdbezorging werden voorspeld tijdens de coronapandemie.

Het bod van 20,30 euro per aandeel zou een premium betekenen van 63 procent op de slotkoers van het aandeel JET van vrijdag. Het bod wordt unaniem aangeraden door het bestuur van het bedrijf, waaronder ook Groen. Mede doordat hij al ja heeft gezegd, is in ieder geval 8,1 procent van de aandelen al in het ja-kamp voor de overname.

Prosus moet nog wel goedkeuring krijgen van de overige aandeelhouders – al zal dat met zo’n premium waarschijnlijk niet zo’n probleem zijn. Ook moet er toestemming komen van de toezichthouders: Prosus heeft al aandelen in thuisbezorgers Meituan, Delivery Hero en iFood.

Het bedrijf hoopt de overname eind 2025 afgerond te hebben. Wie dan in de thuisbezorging van eten in oranje pakken en met oranje rugzakken wil investeren, zal aandelen Prosus moeten kopen. Die zijn ook op de Amsterdamse beurs te koop. Je bent dan alleen indirect ook investeerder in het Chinese Tencent: Prosus bestaat voor 75 procent uit de aandelen van het techbedrijf.

„We zijn afgegaan als een gieter.” Niet vaak zal een minister zijn eigen afgang zo ruiterlijk en zo openlijk hebben toegegeven. Maar de zaterdag op 88-jarige leeftijd overleden Hans van den Broek (CDA), deed het in 1991 na afloop van een beraad in Brussel met zijn Europese collega-ministers van Buitenlandse Zaken. Daar had hij zojuist een ongekende vernedering ondergaan. Een ambitieus Nederlands ontwerp voor een andere bestuurlijke opzet van de toen nog maar uit twaalf landen bestaande Europese Unie was enkele uren daarvoor van tafel geveegd. Alleen België had roulerend EU-voorzitter Nederland gesteund. Het fiasco zou de geschiedenis ingaan als ‘Zwarte Maandag’.

Hans van den Broek, de op één na langstzittende Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken uit de geschiedenis, kon het echec persoonlijk niet eens zo worden aangerekend. Misschien juist daarom ook zijn frustratie. De voorbereidende werkzaamheden voor de ingrijpende wijziging van de Europese spelregels, bedoeld om de verdergaande integratie zoals de komst van de euro in de Europese besluitvormingsprocedures te vertalen, waren vooral gedaan door zijn staatssecretaris voor Europese Zaken Piet Dankert (PvdA) en de immer ‘meedenkende’ premier Ruud Lubbers (CDA).

Lees ook

Atlanticus gaat naar Europa

Balkan-crisis

Van den Broek zelf was in die tijd als lid van de ‘Europese trojka’ bijna dag en nacht bezig met de steeds heftiger burgeroorlog in Joegoslavië aan de oostgrens van Europa. Overigens moest Van den Broek ook in die Balkan-crisis ervaren dat het andere spelers dan hij waren die het spel bepaalden. Duitsland en Frankrijk zetten buiten het Europese driemanschap en dus de Nederlandse minister om hun eigen koers uit.

Zij hadden zich gestoord aan Van den Broeks weinig diplomatieke bejegening van de hoofdrolspelers in het Balkan-conflict: paardendieven en struikrovers. De irritatie bij Van den Broek over zijn plaats langs de zijlijn belastte de relatie met zijn Duitse collega ambtgenoot Hans-Dietrich Genscher.

Als minister in het eerste kabinet-Lubbers kreeg Van den Broek volop te maken met het beladen kruisrakettendebat

Aanvankelijk kreeg Van den Broek als minister in het eerste kabinet-Lubbers volop te maken met het beladen kruisrakettendebat. Volgens de op-en-top atlanticus („de buikspreker van Washington”, noemde de Belgische politicus Willy Claes hem eens) werd in deze zaak te veel buiten hem om en op basis van puur binnenlands politieke overwegingen geopereerd. Aan hem de taak de vaak onnavolgbare discussie met zijn talloze ‘oplossingsvarianten’ aan de buitenlandse collega’s uit te leggen. Hij deed het met zichtbare tegenzin.

Strijd met premier Lubbers

Van den Broek was een rechtlijnig denker en trouw uitvoerder van de Atlantische doctrine – samen te vatten met de woorden ‘we-volgen-de-Amerikanen’ – zoals deze in de Koude Oorlog door de ambtelijke top van Buitenlandse Zaken werd aangehangen. De razendsnelle en spectaculaire ineenstorting van de communistische regimes eind jaren tachtig in het Oostblok waren voor hem geen aanleiding om met de benen op tafel te filosoferen over de ‘nieuwe wereldorde’. De week na de val van de Berlijnse Muur in november 1989 pleitte Van den Broek in de ministerraad voor „constructieve waakzaamheid”. Hij zwoer bij ankers.

Zijn rechtlijnigheid speelde Van den Broek ook in 1986 parten bij het toekennen van de Erasmusprijs aan de Tsjechoslowaakse mensenrechtenactivist Václav Havel. Hij had grote moeite met de voordracht omdat hij vreesde dat het koningshuis in een politieke zaak zou worden betrokken. Prins Bernhard was regent van de stichting die de prijs uitreikte. Van Broek zag er persoonlijk op toe dat de danktoespraak van de latere president Havel niet te politiek-controversieel was.

Tegelijk voerde hij zijn strijd met premier Lubbers. Het zich niet gehoord voelen was een constante in de tien jaar durende carrière van Hans van den Broek die in 1982 als minister van Buitenlandse Zaken begon. Tot zijn ergernis, die hij niet verborg, zag hij dat Europese en buitenlandse politiek steeds meer chefsache werd. Zijn aanhoudende competentiegeschillen met Lubbers liepen zodanig hoog op dat Lubbers in 1992 zelfs heeft overwogen te stoppen als premier.

Lees ook

een interview uit 1995 over Bosnië en Europa

Palestijnse zaak

Er werd een andere oplossing gevonden: Van den Broek verliet in 1993 tussentijds het derde kabinet-Lubbers om zijn partijgenoot Frans Andriessen op te volgen als Europees commissaris. Daar kreeg hij met de portefeuille externe betrekkingen opnieuw veel te maken met de kolkende Balkan. „De man die als atlanticus naar Brussel kwam, propageerde daar met verve het belang van een eigenstandige plaats van de Europese Unie in de wereldorde”, schrijven Anjo Harryvan en Jan van der Harst in een in 2010 verschenen bundel over de Nederlandse eurocommissarissen. Dossiers waren in Brussel zijn houvast. „Anders dan zijn voorganger Andriessen waren brille en improvisatievermogen hem nu eenmaal niet gegeven”, aldus beide auteurs.

De jurist Hans van den Broek en oud-directeur bij Enka (onderdeel van Akzo) was als politicus niet voorbestemd voor het buitenland. Hij zat voor de Katholieke Volkspartij (KVP), een van de voorlopers van het CDA, in de gemeenteraad van Rheden en kwam in 1976 voor de partij in de Tweede Kamer. Daar legde de man die een blauwe maandag advocaat in Rotterdam was geweest zich toe op justitie-aangelegenheden. De KVP-top was over Van den Broek getipt door de invloedrijke oud-partijleider Norbert Schmelzer. Die had als commissaris bij Akzo Van den Broek meegemaakt toen deze als directiesecretaris betrokken was bij de onderhandelingen om in Ierland de door de IRA ontvoerde fabrieksdirecteur Tiede Herrema vrij te krijgen.

Van den Broek werd in 2005 benoemd als minister van staat. Net als andere politici die in hun actieve periode altijd pal achter Israël hadden gestaan, ging hij zich bekommeren om de Palestijnse zaak en liet hij zich kritisch uit over het „illegale nederzettingenbeleid” van Israël. „Het gaat om gerechtigheid”, zei hij in 2005 in een interview met het Reformatorisch Dagblad.

Delen

Mail de redactie

Als het noodzakelijk is om zijn presidentschap te ruilen voor vrede in Oekraïne, zal hij opstappen, zegt president Volodymyr Zelensky zondag in Kyiv. Het is traditie geworden om bij het markeren van de jaren sinds de grootscheepse Russische invasie van Oekraïne de pers uit te nodigen voor vragen aan de president.

Zelensky deed de uitspraak vanaf het podium, zittend op een groene fauteuil op een locatie diep onder de grond, voor een honderdtal internationale journalisten. Bij de opening van de persconferentie klinkt Zelensky heser dan gebruikelijk. Hij lijkt afgeleid tijdens de introductie en laat een aantal stiltes vallen. Zodra de persvragen afgevuurd worden, loopt hij snel warm.

„Als ik echt weg moet, ben ik er klaar voor”, zei Zelensky achteloos op een vraag van ABC News. De journalist vroeg of hij bereid was op te stappen, als dat zou betekenen dat er vrede in Oekraïne zou zijn. „Ik kan het ruilen voor NAVO-lidmaatschap. Als die voorwaarden op tafel liggen, vertrek ik meteen.”

Oekraïne, het jaar 2025 – is het thema. Veiligheidsgaranties, en al wat daarmee samenhangt zijn de kern van het vraaggesprek. Kyiv wil vrede, maar houdt eraan vast alleen een staakt-het-vuren te sluiten als dit gepaard gaat met een stevig gezamenlijk plan dat Rusland afschrikt van verdere agressie. Luchtafweer, sterke wapens, een vredesmacht – wat maar nodig is.

Critici hebben de grondstoffendeal verontwaardigd ‘herstelbetalingen voor het slachtoffer’ genoemd

In de nacht van zaterdag op zondag voerde Rusland de grootste kamikazedrone-aanval uit in de driejarige geschiedenis van de oorlog, Moskou lanceerde 267 Shahed’s richting Oekraïne.

De Oekraïense regering staat onder grote druk sinds de Amerikaanse president Donald Trump aantrad. Die heeft zijn kiezers een vlugge vrede in Oekraïne beloofd. Afgelopen week werd duidelijk dat Washington daarbij gelooft dat niet Rusland, de agressor, maar Oekraïne, dat werd binnengevallen, stevig onder druk gezet moet worden. En het Witte Huis beschikt over veel meer drukmiddelen tegenover Kyiv, dat afgelopen drie jaar op Washington heeft gebouwd voor zijn verdediging, dan tegenover Moskou.

Grondstoffendeal nu centraal

Centraal in de onderhandelingen op dit moment is het Amerikaanse aandringen op het sluiten van een deal die de Verenigde Staten recht zouden geven op 50 procent van zijn inkomsten uit mineralen, gas, olie en logistiek zoals havens, tot een bedrag van 500 miljard dollar. Een eerste versie van een dergelijke deal werd door Oekraïne afgewezen omdat er geen veiligheidsgaranties in zaten.

Critici hebben de deal verontwaardigd ‘herstelbetalingen voor het slachtoffer’ genoemd. Terwijl zij van mening zijn dat de rekening bij Rusland moet komen te liggen. Maar de boodschap is helder: de VS willen iets terug voor eventuele toekomstige steun.

De Amerikaanse onderhandelaars zouden daarbij ook tegen Kyiv hebben gedreigd met het afsluiten van Starlink voor Oekraïne. Dat meldden drie bronnen afgelopen weekend aan persbureau Reuters. Kyiv steunt voor de landsverdediging op de satelliet-internetvoorziening van het bedrijf van president Trumps ideologische compagnon en financiële ruggensteun, Elon Musk.

Foto’s Kostyantyn Chernichkin

Als Starlink echt niet meer beschikbaar is in Oekraïne zou dat uiteraard „een groot probleem” zijn voor Oekraïne, stelde president Zelensky. Hij stelde dat er 45.000 Starlink-schotels worden gebruikt in Oekraïne. „Ik zal niet precies zeggen hoeveel er waar zijn, maar duizenden worden gebruikt door artsen, in scholen, kinderopvang en universiteiten”, voegde Zelensky toe.

Telefoon- en internetvoorziening zijn overal langs de frontlinies beschadigd of uitgeschakeld uit veiligheidsoverwegingen. Starlink is een levensader voor burgers en overheden in deze gebieden. Daarnaast gebruiken de Oekraïense strijdkrachten Starlink voor communicatie vanaf de frontlinies.

Werken aan Starlink-alternatief

Defensieminister Roestem Oemerov onthulde zondag dat gewerkt wordt aan Starlink-alternatieven voor de troepen. Hoofd van de militaire inlichtingendienst Kyrylo Boedanov stelde koeltjes: „Op dit moment wordt er niet gewerkt aan het blokkeren van het Oekraïense Starlink. Rustig aan met deze vraag.”

Zelensky benadrukte dat het gebruik van Starlink geen gift is van moederbedrijf SpaceX. In de eerste maanden deed het bedrijf dat gratis, maar in 2023 werden de kosten gedekt door het Amerikaanse ministerie van Defensie. Dit is inmiddels overgenomen door Polen en Duitsland, stelde Zelensky. In reactie op de onthulling heeft Polen laten weten dat van plan te zijn de kosten te blijven dekken.

Trump ging afgelopen week zover om de democratisch verkozen president Zelensky een „dictator” te noemen. Zelensky weigert hem een vijand te noemen en blijft spreken over „zijn Amerikaanse partners”.

Zelensky blijft spreken over ‘zijn Amerikaanse partners’

„Laten we praten”, zegt Zelensky. „Laten we praten over mineralen, laten we praten over productie. Laten we praten over olie. Laten we praten over gas. We delen. Jij krijgt de voorkeur, jij bent nummer één”, vleit hij. „Alles om de vijand te stoppen en het recht te doen zegevieren.”

Gevraagd waarom hij zich de Amerikaanse vijandigheid laat welgevallen, antwoordt Zelensky: „Hier is geen ruimte voor emoties. Ik neem een pragmatische houding aan tegenover de huidige regering. Dat gezegd hebbende, ik interpreteer de uitspraken van Donald Trump niet als complimenten. Ik begrijp dat wel, maar dat is niet zo interessant.”

Hij legde nog wel uit dat hij „niet door één of andere macht” gekozen was, maar „door 73 procent van het electoraat” – in feite was dat bijna 75 procent. „Het Oekraïense volk zal na de staat van beleg naar de stembus gaan en een keuze maken. Ik zal geen decennium aan de macht zijn, maar zal Poetin niet toestaan over Oekraïens grondgebied te regeren..”

Op maandag 24 februari, de precieze datum van de invasie, kondigt Zelensky aan, zal er een overleg zijn met vertegenwoordigers van meer dan twintig bondgenoten, online en offline. Leden van de Europese Commissie en de Canadese premier Justin Trudeau worden genoemd als aanwezigen in Kyiv. Over wat hiervan te verwachten, wil Zelensky nog niets „verklappen”. „Er komen sterke beslissingen voor de steun aan Oekraïne. We gaan kijken naar steunpakketten, specifieke bedragen, specifieke wapens en specifieke sancties tegen Rusland.” Op 6 maart wordt een extra EU-top georganiseerd over Oekraïne en de Europese defensie.

„Voor het eerst in mijn leven lees ik vanaf het moment dat ik opsta tot het moment dat ik naar bed ga het nieuws. Ik ben geen politicus maar het beleid interesseert me omdat alles er vanaf hangt: onze levens en het lot van Oekraïne. Ik beef ervan.

„Het is heel onaangenaam om de voorstellen uit Washington te horen. Ik kan niet geloven dat dit nodig is. Ze hebben ons geholpen en gesteund, we staan tegenover een zeer sluwe vijand. Poetin moet informatie hebben over Trump waar wij niets vanaf weten.

„Zelensky bleef hier toen de oorlog begon, hij leidt volgens de letter van de wet. Alleen slechte mensen, kwade tongen, kunnen Zelensky ervan overtuigen nu verkiezingen te organiseren. Hij heeft het heel lastig, maar hij doet wat goed is voor het volk. Mensen verschillen van mening natuurlijk, maar als er weer verkiezingen waren, zou ik op hem stemmen.”

,,Ik kijk met complete afschuw naar hoe er in het Witte Huis over Oekraine wordt gesproken. Het lijkt wel alsof ze allemaal gek zijn geworden, alsof ze niet begrijpen wat hier gebeurt en het niet willen begrijpen. Ik slaap er slecht van. Ik neem kalmeringsmiddelen. We zijn wel een beetje gewend geraakt aan een bedrukkende situatie. Maar nu voelt het weer als aan het begin van de oorlog, waarin je niet weet wat er gaat gebeuren en hoe je je moet gedragen.

„Verkiezingen zijn nu simpelweg onmogelijk. Daar ben ik het mee eens, ik steun de staat in deze beslissing. Ik heb niet voor onze president gestemd, maar in deze situatie heeft de regering volkomen gelijk. Ik weet niet of ik op Zelensky zou stemmen. Ik wil zien hoe een andere kandidaat het doet, maar het hangt van de situatie af.”

„Het zwaarst waren de eerste paar maanden van de invasie – erger kan het niet. In het leger wordt lauwtjes gereageerd op wat er nu gebeurt. In elk geval om mij heen kan het niemand wat schelen. De Amerikanen gaan niets meer geven, de Europeanen niet. We bedenken wel wat. Ons moreel stort niet in. We hebben gevechtsmissies, die voeren we uit. We besteden geen aandacht aan dat nieuws. Maar als waar de VS nu over praten, wordt omgezet in handelen, dan zit ik wel in de put.”

„Om verkiezingen vragen is een populistische uitspraak – iedereen hier snapt heel goed dat het onzinnig en onmogelijk is. Een groot deel van het grondgebied is bezet. Hoe kunnen verkiezingen in zo’n situatie legitiem worden genoemd?

„De regering handelt niet altijd even bekwaam. Maar Zelensky is onwrikbaar, hij accepteert geen onderhandelingen achter zijn rug om. Zo denken wij er allemaal over, dat standpunt steun ik. Op wie ik zal stemmen als er wel verkiezingen komen is een problematische vraag – ik weet niet wie de kandidaten zullen zijn.”

Delen

Mail de redactie

Voor Joris van der Meij (24) was het een bericht op Instagram van Sander Schimmelpenninck afgelopen donderdag. Daarin riep de tv-maker en Volkskrantcolumnist op om naar de ‘solidariteitsmars’ voor Oekraïne in Amsterdam te gaan en naar de aansluitende demonstratie op de Dam. ‘Steun Oekraïne, Europa en spreek je uit tegen Trump, Putin en extreemrechts’ had hij erbij geschreven. Trump had Zelensky de dag ervoor nog een dictator genoemd. „Ik ga hierheen”, schreef Joris in de familie-app. „Ik voelde me machteloos. Ik wilde iéts doen.”

Z’n vader Simon (61) wilde mee. Die had de week ervoor in zijn woonkamer naar de Amerikaanse defensieminister Pete Hegseth zitten luisteren, die op een conferentie in Brussel zei dat Oekraïne niet naar z’n oude grenzen terug kon en geen toegang tot de NAVO zou krijgen. Hij voelde de speech „in zijn maag”, zegt hij, hij was er de hele dag akelig van. „Het was een kantelpunt.”

De dagen erna kwam er elk uur wel een reden bij om te gaan, want zo is het tempo van het nieuws nu. Op vrijdag zei PVV-minister Marjolein Faber van Asiel dat Zelensky niet democratisch gekozen was (Joris: „Het trumpisme is hier”) en deed oud-Trump-adviseur Steve Bannon een Hitlergroet. Zaterdag was het bericht dat Trump had gedreigd satellietnetwerk Starlink van Elon Musk boven Oekraïne uit te schakelen als het land geen mineralendeal zou sluiten („Maffioos”), deze zondag kan het extreem-rechtse AfD weetniethoeveel stemmen in Duitsland winnen. En om de haverklap maakt het Witte Huis nieuwe zuiveringen van het Amerikaanse overheidsapparaat bekend. Simon: „Het is onwaarschijnlijk wat daar gebeurt, de totale afbraak van de overheid die de samenleving moet dienen. Ik ben zelf ook ambtenaar. Ik vind het gewoon niet prettig.”

Joris: „Gewoon niet prettig. Haha.”

Insta-story

De zon schijnt, jassen worden in tassen gepropt, een man speelt Oekraïense liederen op een accordeon. Door de stad trekt een optocht van honderden mensen in geel en blauw van het Museumplein naar de Dam – Oekraïners en sympathisanten. Ze herdenken dat Rusland drie jaar geleden Oekraïne binnenviel en vragen om steun van de Nederlandse overheid. „Stop Russia, stop the war!”, klinkt het.

Ik ben maar een heel gewoon burgermannetje met een benzineauto

Ze zijn helemaal geen beroepsdemonstranten, zeggen vader en zoon tussen de vlaggen. Joris uit Amsterdam is jurist bij een kinderopvangbedrijf en geïnteresseerd in vastgoedrecht, Simon uit Apeldoorn is projectmanager bij een waterschap en ‘energiecoach’ voor huishoudens die hun gas- en stroomrekening niet kunnen betalen. Simon: „Ik ben maar een heel gewoon burgermannetje met een benzineauto.”

Ze willen benadrukken dat ze in de eerste plaats meelopen voor Oekraïne, en voor het leed aan het front daar. Maar dat ze vandaag wél aan het demonstreren zijn en de vorige jaren niet, heeft alles te maken met een diep gevoel van onrust.

Foto’s Roger Cremers

Voor Simon gaat dat gevoel over de afbraak van de rechtsorde en de straffeloosheid waarmee internationale verdragen geschonden worden – iets wat ook gebeurt in het Israël-Gaza-conflict, „wat je daar ook over denkt”. Als kind bezocht hij het Vredespaleis, later kwam het Internationaal Strafhof naar Den Haag. „Dat zijn goede dingen. Maar nu blijven schendingen van het internationaal recht onbestraft. De Verenigde Naties boeten aan gezag in, ik vind het allemaal vreselijk.”

Voor Joris gaat dat gevoel over de wereldorde die op z’n kop staat. De Zeitenwende waar bondskanselier Olaf Scholz het na de invasie door Rusland over had. Hij luistert elke dag naar de podcast van Boekestijn en De Wijk over geopolitiek. „Maar afgelopen week heb ik de afleveringen versneld afgeluisterd. Het was zó deprimerend. Dat Trump, ik bedoel Wilders, – zie je, die fout maak ik nu al – dan meteen zegt dat Nederland niet bij mag dragen aan een vredesmacht, dat is toch erg. Europa moet wakker geschud worden.”

Mijn generatie lijkt wel bang om activistisch genoemd te worden

Bij hun collega’s en vrienden zien ze dezelfde onrust. Simon: „We hebben het nergens anders over bij de lunch.” Waar zijn die collega’s dan? „Tja. Dan zitten ze toch in de auto naar Oostenrijk.” In de vriendenapp van Joris gaat het er ook over. En zij? „Ik had een insta-story gemaakt over dat ik hier vandaag heenging, maar dat vinden mijn vrienden dan toch lastig. Mijn generatie lijkt wel bang om activistisch genoemd te worden.”

Klein Oekraïens meisje

Op de Dam luisteren vader en zoon naar Oekraïense sprekers en Nederlandse politici op een podium. Jan Paternotte van D66 is er, en Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA, en Laurens Dassen van Volt. VVD-defensieminister Ruben Brekelmans is fel achter de microfoon. „We moeten de feiten benoemen”, zegt hij. „Poetin is een dictator. Zelensky is een democratisch verkozen leider. Rusland is de agressor en Oekraïne is zonder reden aangevallen. Er kan niets over Oekraïne worden beslist zonder Oekraïne en wij moeten onze beloftes over EU- en NAVO-lidmaatschap nakomen.” Slava Ukraini, brult de menigte die is uitgegroeid tot zo’n duizend man. Voor het podium zitten een paar Oekraïense militairen in een rolstoel, sommigen missen benen. Ze kijken strak voor zich uit. Als ze een knuffel krijgen van een klein Oekraïens meisje, breken sommigen. Joris: „Jemig. Pfff. Dat maakt wel indruk.”

Best kans dat zijn vrienden er de volgende keer wél bij zijn, zegt Joris. Het gevoel van onrust groeit. Op 22 maart is er op de Dam een demonstratie tegen fascisme en racisme. Sander Schimmelpenninck had er al aandacht voor gecreëerd door te mopperen op het design voor de poster. Joris: „Het is ongemakkelijk om hier te staan, dit is ook mijn eerste keer. Maar dit is toch wel een beetje het moment om van de bank te komen.”

Delen

Mail de redactie

Een klein passagiersvliegtuig is maandagavond bij de landing gecrasht op het internationale vliegveld van de Canadese stad Toronto. Dat melden de autoriteiten, schrijven internationale persbureaus. Hulpverleners bevestigen aan nieuwszender CP24 dat zeker acht van de tachtig inzittenden gewond zijn geraakt. Enkelen van hen zijn er ernstig aan toe. Alle inzittenden zijn uit het wrak gered.

Het toestel van vliegmaatschappij Delta Airlines kwam vanuit het Amerikaanse Minneapolis. Beelden op X tonen hoe het toestel, een CRJ900, op zijn kop op de landingsbaan ligt. Het personeel van luchthaven Toronto Pearson meldt aan CTV News dat ze maandag alle vluchten hebben stilgelegd.

De oorzaak van de crash is nog onduidelijk. Het toestel moest landen onder slechte weersomstandigheden, zoals harde windstoten. Ook lag er ijs op de landingsbaan.

Delen

Mail de redactie