Steeds meer Nederlanders trekken hun portemonnee met Black Friday, eind november, en dat speelt zich voor een groot deel online af. Voor webshops is dit hét startschot voor de lucratieve feestdagen. En dat zorgt voor een schaduwkant: webshopfraude neemt toe.
Om consumenten te waarschuwen lanceerde de politie daarom afgelopen week een nepwebshop, pakjedealsnu.nl. De niet van echt te onderscheiden site biedt torenhoge kortingen op onder andere fatbikes, telefoons en spelcomputers. Zodra je een product in de ‘winkelwagen’ plaatst, volgt een waarschuwing van de politie. Hoe zorg je ervoor dat je zelf geen slachtoffer wordt? Vier vragen en antwoorden over webshopfraude.
1. Hoe vaak komt webshopfraude voor?
Ruim 15.000 mensen deden tot november van dit jaar aangifte om webshopfraude, meer dan in heel 2023. Zij verloren daarbij gezamenlijk ruim 3,5 miljoen euro. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek ligt het daadwerkelijke aantal slachtoffers een stuk hoger, en was vorig jaar zo’n 9 procent van de bevolking slachtoffer van online oplichting en fraude. Niet gek als je kijkt hoeveel mensen wel eens wat online kopen: zo’n acht op de tien Nederlanders.
Volgens Rolf van Wegberg, onderzoeker cybercrime aan de TU Delft, gaat het vooral om aankoopfraude. „Kortingen op webwinkels zijn heel normaal in deze tijd van het jaar. Op nepwebwinkels vind je vooral kortingen op elektronica, omdat die vaak hoge standaardprijzen hebben. Voor criminelen kost het opzetten van zo’n website maar een paar euro, dus als ze maar één iemand oplichten, halen ze er al veel geld uit.”
2. Waaraan herken je webshopfraudeurs?
Bij Black Friday draait het om kortingen, maar er zijn grenzen. „Als een aanbieding te mooi lijkt om waar te zijn, is dat vaak ook het geval”, schrijft de politie. De frauduleuze webshops bieden vaak onrealistisch lage prijzen om klanten te lokken.
Voor Van Wegberg is de betaalmethode het belangrijkste handvat om er achter te komen of een winkel veilig is. „Grote partijen als Bol en Amazon maken gebruik van bepaalde betalingsverwerkers, zoals Adyen en Mollie, en die doen een hele strenge klantselectie. Dus op het moment dat je alleen maar bijvoorbeeld met bankoverschrijving kan betalen of met PayPal, dan zegt dat een hoop.”
Kijk ook of de website technisch gezien veilig is: begint het webadres van de webwinkel niet met ‘https://’, dan is er geen beveiligingscertificaat en kunnen online-criminelen er met je gegevens vandoor gaan. Andere zaken om goed in de gaten te houden zijn de leeftijd van de website. Oplichters kunnen de site bijvoorbeeld vlak voor Black Friday online hebben gezet. Hetzelfde geldt voor de reviews die je via Google leest. Als een webshop géén recensies heeft, dan is dat een risico.
3. Hoe weet je of de webshop waarop je surft veilig is?
Als je zoekt op informatie over het bedrijf, kijk dan of er een btw-nummer of inschrijvingsnummer bij de Kamer van Koophandel wordt gedeeld. Het kan zijn dat oplichters het KvK-nummer van een ander bedrijf gebruiken om goede sier te maken, dus dit is geen absolute garantie.
In de database van de politie of via de ScamCheck kun je kijken of er eerder aangiftes of negatieve ervaringen rond webshops zijn geweest. Andere manieren om te checken hoe betrouwbaar een website is, is aan de hand van keurmerken als Thuiswinkel Waarborg. Dat een webshop de logo’s van die keurmerken op de site heeft, betekent overigens niet dat ze daadwerkelijk te vertrouwen zijn: kijk op de sites van de keurmerken in kwestie of webwinkels daadwerkelijk doorgelicht zijn.
Kijk ook of er reviews zijn op sites met onafhankelijke beoordelingen, waar experts en andere consumenten hun ervaringen delen. Is er niets te vinden over de webwinkel waar je iets wil kopen? Of juist heel veel negatieve reviews? Kijk dan vooral verder.
4. Is webshopfraude in de loop der jaren veranderd?
Volgens onderzoeker Van Wegberg is vooral de ondergrondse digitale economie veranderd, oftewel het dark web waar criminelen actief zijn. „Daar vind je heel snel bouwpakketten voor malafide webshops”, zegt Van Wegberg. „Je hoeft niet zelf te weten hoe je een website bouwt. Je hoeft ook niet iemand te kennen die een website bouwt. Bij die pakketten zit gewoon een handleiding met wat je moet doen. Daarmee is het makkelijker geworden om dit soort webwinkels even snel in de lucht te zetten en weer offline te halen.”
Preventief optreden en bewustwording creëren is volgens de onderzoeker het beste recept. En, voor wie wil profiteren met kortingen op aankopen voor de feestdagen, goed kijken waar je je geld uitgeeft.
Een stoet van 42.000 Maori’s kwam dinsdag na een negen dagen lange protestmars aan bij het parlement van Nieuw-Zeeland in Wellington. Ze demonstreren tegen een voorgestelde wet om het stichtingsdocument van het land, het Waitangi-verdag uit 1840, aan te passen. In het verdrag staat onder meer dat de Maori’s, de inheemse bewoners van Nieuw-Zeeland die nu zo’n 20 procent van de bevolking uitmaken, het ongestoorde bezit genieten van hun land, bossen en visserijgebieden.
Dat het wetsvoorstel om het vermaarde Verdrag van Waitangi te herschrijven het hoogstwaarschijnlijk niet gaat halen, maakt voor de Maori’s niet uit. Alleen regeringspartij ACT, die de wet voorstelde, steunt het plan. ACT heeft elf van de 123 zetels in het parlement. De andere twee coalitiepartijen en heel de oppositie hebben beloofd tegen te stemmen. Maar voor de inheemse Maori-bevolking is het voorstel alléén al genoeg om dagenlang met duizenden tegelijk de straat op te gaan. Ze organiseerden een hikoi; een traditionele protestmars.
De woede van de demonstranten richt zich vooral op David Seymour, de leider van de rechtsconservatieve partij en indiener van het voorstel. Hij vindt het Waitangi-verdrag „discriminerend”: Nieuw-Zeeland wordt volgens hem nu „verdeeld op basis van afkomst”. Hij wil dat de speciale positie voor Maori’s wordt verwijderd uit het document.
Lees ook
Onrust in Nieuw-Zeeland over verdrag met oorspronkelijke Maori-bevolking
Seymour was kort aanwezig bij de demonstratie bij het parlement, waar hij ontvangen werd met een oorverdovende haka, een traditionele dans met zang. Dat viel hem vorige week ook ten deel in het parlement. Bij de bespreking van de wet zette de jonge Maori-afgevaardige Hana-Rawhiti Maipi-Clarke van de Te Pati Maori-partij een haka in, waarna ze bijval kreeg van collega’s en mensen op de publieke tribune. De 22-jarige Maipi-Clarke is inmiddels een bekend gezicht van een jonge Maori-generatie, die zich hard maakt voor Maori-rechten. De beelden gingen de hele wereld over.
Achterstelling
De onrust is zo groot omdat de wet volgens veel Maori’s hun rechten ontneemt. Maar in de praktijk zijn de rechten van de Maori’s jarenlang al ingeperkt en wordt de inheemse bevolking onderdrukt. Nog altijd doet deze groep het op veel vlakken veel slechter dan de rest van de bevolking. De werkloosheid is bijna twee keer zo hoog, de gemiddelde levensverwachting ligt zeven jaar lager, een onevenredig groot aantal Maori zit in de gevangenis, en ze zijn veel minder welvarend dan de rest van de bevolking.
Bovendien is er al sinds het begin van de kolonisatie van het land onduidelijkheid over de interpretatie van het document. Er zijn namelijk twee varianten; een Engelstalige versie en een in te reo, de Maori-taal. In de Engelstalige variant staat dat de Maori’s hun soevereiniteit opgeven, in de Maori-versie ontbreekt dit cruciale punt.
Daarom buigen Maori’s, beleidsmakers en de rechtbanken zich al sinds de jaren zeventig over de tekst en de beloften die aan de Maori’s zijn gedaan. Om die na te leven, is beleid ingevoerd om de positie van de Maori’s in de samenleving te verbeteren.
Lees ook
In Aotearoa Nieuw-Zeeland beleeft de Maori-taal een opleving
Maar sinds het aantreden van de coalitieregering onder leiding van premier Christopher Luxon van de Nationale Partij, is dit specifieke beleid al gedeeltelijk teruggedraaid. Zo werd onder meer de Maori-gezondheidsraad afgeschaft. Dit wetsvoorstel is voor veel mensen de druppel, en zou mogelijk zelfs het einde betekenen van de vreedzame samenwerking tussen Maori’s en niet-Maori’s.
„Te Tiriti [het verdrag] is een overeenkomst om ons te verbinden, deze wet is erop uit om verdeeldheid te veroorzaken”, aldus Rawiri Wikuki Waititi van de Te Pati Maori-partij vorige week in het parlement. Jenny Shipley, van 1997 tot 1999 premier van Nieuw-Zeeland, vreest dat het wetsvoorstel mogelijk „een burgeroorlog uitlokt”.
Zo ver is het nog niet. De dag verliep vreedzaam en zonder ongeregeldheden. Na de demonstratie bij het parlement verplaatste de groep zich naar een nabijgelegen park, waar optredens en toespraken gehouden werden.
De Georgische politie heeft dinsdagmorgen een groep demonstranten in de hoofdstad op een gewelddadige manier van een belangrijk kruispunt verwijderd, dat de actievoerders sinds zondag hadden bezet met barricades en tenten vanwege de omstreden verkiezingsuitslag. Demonstranten kregen een kwartier de tijd om zich uit de voeten te maken, waarna de politie tot actie overging. De actievoerders hebben „genoeg tijd” gehad om hun kritiek te uiten, schrijft het ministerie van Binnenlandse Zaken in een online verweer.
De activisten vinden dat er verkiezingsfraude is gepleegd bij de Georgische verkiezingen afgelopen oktober. Volgens de Georgische kiescommissie won de Rusland-gezinde regeringspartij Georgische Droom de verkiezingen met 53,92 procent van de stemmen. In de exitpolls leek de pro-Europese oppositie de grootste te worden.
De uitslag is zeer omstreden. Verkiezingswaarnemers maakten melding van talrijke onregelmatigheden, vooral in de dunbevolkte plattelandsgebieden. Kiezers zouden zijn bedreigd, gehinderd, omgekocht en bedreigd en kregen bijvoorbeeld doorschijnende of meerdere stembiljetten. Sommige waarnemers zouden zijn weggejaagd bij de stembussen. Ook onderzoekers van verkiezingsmonitor Europe Elects stelden dat het „heel onwaarschijnlijk is” dat de afwijkingen die ze tegenkwamen in hun analyses „legitiem” zijn ontstaan.
Inmiddels is de huidige partijloze pro-westerse Georgische president Salome Zoerabisjvili naar het constitutioneel hof van de republiek gestapt om de uitslag van de volgens haar fraudeleuze verkiezingsuitslag aan te vechten, meldt haar advocaat dinsdag. De Europese Unie is het met haar eens.
Cel of ziekenhuis
Bij de politieactie werden zestien mensen gearresteerd, waarvan er drie op dinsdagochtend op vrije voeten kwamen, aldus het Georgische ministerie van Binnenlandse Zaken. Onder de arrestanten en gewonden zouden zich onder meer journalisten en oppositieleden bevinden, melden lokale media. De liberale pro-Europese partij Ahali (Georgisch voor ‚Nieuw’) stelt dat partijlid Nika Kvitatiani vanwege het politiegeweld in het ziekenhuis moest worden opgenomen. Een journalist van OC Media die „een mishandeling” filmde moest tijdelijk haar telefoon afgeven, schrijft het medium.
Een secretaris van de regeringspartij verdedigde het politieoptreden dinsdag tijdens een ingelaste persconferentie. „Enkele tientallen mensen […] kunnen de stad niet lamleggen, natuurlijk kan de Georgische staat dit niet toestaan,” stelde hij.
Lees ook
In de Georgische uitslagengrafieken zie je de ‘Russische staart’ – en dat kan duiden op fraude
Toen de buitenlandministers van Duitsland en Finland maandagochtend hoorden dat een 1.170 kilometer lange telecomkabel tussen beide landen geen signalen meer doorgeeft, dachten zij al snel aan opzet. „Diep bezorgd”, zijn ze, zo lieten ze in een verklaring weten. De kabel raakte beschadigd ter hoogte van het Zweedse eiland Öland. Het is het volgende kabel- of leidingincident in de Oostzee.
Om 03.00 uur Nederlandse tijd viel een deel van de C-Lion1-kabel, een belangrijke communicatiekabel tussen Finland en Centraal-Europa, plotseling uit. Een explosie werd niet waargenomen, maar het lijkt erop dat de kabel is deels is doorgesneden. Vaststaat dat het vijf tot vijftien dagen kost voordat de schade is hersteld, laat de Finse cyberveiligheidsorganisatie Cinia weten aan Finse media. Doordat er ook andere kabelroutes beschikbaar zijn, heeft de storing geen gevolgen voor het internetverkeer tussen beide landen.
De Duitse en Finse verdenking van sabotage heeft niet in de laatste plaats te maken met de beschadiging van een andere telecomkabel in de Oostzee, afgelopen zondag. Die kabel loopt van Litouwen naar het strategisch gelegen Zweedse Gotland. Zweden vreest al lange tijd dat Rusland zijn oog op dat eiland heeft laten vallen. „Wie Gotland beheerst, controleert de Oostzee”, zei Micael Bydén, de opperbevelhebber van de Zweedse strijdkrachten, afgelopen zomer in NRC. Zweedse autoriteiten doen momenteel onderzoek naar de beschadiging van de kabel, schreef de Zweedse omroep SVT.
Ook de opzettelijke ontploffing van de Nord Stream gaspijpleiding, in september 2022, draagt bij aan het vermoeden van nieuwe sabotage. Bij die explosie vlakbij Denemarken raakten twee peperdure pijpleidingen beschadigd, waardoor enorme hoeveelheden aardgas vrijkwamen. Nooit is vastgesteld wie achter die spectaculaire sabotage-actie zit, maar twee onthullingen van Duitse en Amerikaanse media wezen afgelopen augustus in de richting van Oekraïne. Een Duits onderzoek ernaar loopt nog steeds.
Dit soort breuken in deze wateren ontstaat niet zonder invloed van buitenaf.
De Duitse en Finse buitenlandministers spraken maandag over „kwaadwillende actoren”, maar laten niets los over wie zij als mogelijke schuldige zien. Wel stelden ze dat de Europese veiligheid niet alleen wordt bedreigd door „de Russische agressieoorlog tegen Oekraïne, maar ook door de hybride oorlogvoering”. Het Finse Cynia stelt: „Dit soort breuken in deze wateren ontstaat niet zonder invloed van buitenaf.”
In oktober 2023 raakte een gaspijpleiding tussen Finland en Estland beschadigd. Finse autoriteiten maakten kort daarna bekend dat het anker van een Chinees vrachtschip de vermoedelijke dader was.
Rusland heeft maandag een veto uitgesproken in de VN-Veiligheidsraad voor een staakt-het-vuren in Soedan. Daarmee was Rusland het enige land dat tegen de resolutie stemde, en op die manier ook een mogelijk vredesbestand tegenwerkte in het door een burgeroorlog geteisterd Soedan. Het Verenigd Koninkrijk veroordeelde de Russische bemoeienis met Soedanese interne zaken.
Een „schande”, zo noemde de Britse minister van Buitenlandse Zaken David Lammy het Russische veto tijdens de VN-bijeenkomst in New York. Alle leden van de Veiligheidsraad moeten instemmen voor een resolutie wordt aangenomen. „Het toont de wereld opnieuw de ware aard van Rusland.” Op videobeelden is te zien hoe Lammy zich tot de Russische VN-diplomaat richt – die zit op zijn beurt op zijn telefoon terwijl de Britse minister spreekt.
„Ik vraag de Russische vertegenwoordiger in alle geweten, zittend op zijn telefoon: hoeveel Soedanezen moeten er nog worden vermoord? Hoeveel vrouwen moeten er nog worden verkracht? Hoeveel kinderen moeten er nog zonder eten zitten voordat Rusland in actie komt?”, aldus Lammy. De Russische diplomaat Dmitri Poljanski zei in zijn verweer dat juist het VK zich met de resolutie probeert te bemoeien met het Centraal-Afrikaanse land.
Lees ook
In de uitzichtloze oorlog in Soedan houden jongeren met soepkeukens de mensen in leven
Wapenleveranties
Ook de Amerikaanse ambassadeur bij de VN beschuldigde Rusland ervan het vredesbestand tegen te werken „om zijn eigen politieke doelen te bevorderen, ten koste van Soedanese levens”. Het is niet bekend wat hij bedoelde met die politieke doelen, maar het zou kunnen gaan over wapenleveranties: landen als Rusland, China en Iran leveren wapens aan het Soedanese leger. Rusland zou in ruil daarvoor volgens Amerikaanse inlichtingen ook een marinebasis in Soedan hebben.
Daarnaast is bekend dat Rusland goud haalt uit Soedanese goudmijnen. Het Russische huurlingenleger (voorheen de Wagner Groep) speelt een rol in het uit het land smokkelen van dat goud. Volgens veel experts bekostigt Rusland een groot deel van de Oekraïense oorlog met Soedanees goud.
Grootste humanitaire crisis ter wereld
Vorig jaar april braken in Soedan gevechten uit tussen het staatsleger en de paramilitaire troepen van de Rapid Support Forces (RSF). Sindsdien hebben zeker 11 miljoen mensen gedwongen hun huis moeten ontvluchten en zijn tienduizenden mensen gedood en gevangen genomen. Internationaal wordt gewaarschuwd voor ernstige mensenrechtenschendingen. Het is inmiddels een van de grootste humanitaire crises ter wereld met een dreigende hongersnood, volgens herhaaldelijke waarschuwingen van de VN.
De VN-resolutie voor een staakt-het-vuren in Soedan was opgesteld door het VK en Sierra Leone. De twee landen riepen beide vechtende partijen op onmiddellijk het geweld te staken, zodat onderhandelingen kunnen beginnen om een nationaal bestand te bereiken.
Na afloop van de Veiligheidsraad zei de Soedanese VN-ambassadeur volgens BBC dat bepaalde voorwaarden die het land had aangedragen uiteindelijk niet in de resolutie stonden. Zo wilde Soedan dat de RSF als ’terroristische organisatie’ wordt aangemerkt, maar dat belandde uiteindelijk niet in de tekst. Zowel het staatsleger als de RSF worden beschuldigd van mensenrechtenschendingen en mogelijke oorlogsmisdaden.
Tsjechië en Polen moeten inwoners zonder Tsjechisch of Pools paspoort het recht geven om lid te worden van een politieke partij. Dat heeft het Europees Hof van Justitie in Luxemburg bepaald in twee zaken die waren aangespannen door de Europese Commissie. Door buitenlanders dit recht te ontzeggen, overtreden de twee landen het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, concludeerde het EU-Hof in een arrest dat dinsdagmorgen is gepubliceerd.
Tsjechië en Polen hebben nationale bepalingen waardoor alleen eigen onderdanen een politieke partij kunnen oprichten of daar lid van kunnen worden. Daarmee wordt buitenlanders in feite het passieve kiesrecht ontzegd; zij hebben niet dezelfde mogelijkheden als de andere inwoners om zich verkiesbaar te stellen bij gemeenteraadsverkiezingen en Europese Verkiezingen.
Mobiele burgers
In artikel 22 van het EU-werkingsverdrag is bepaald dat ‘mobiele’ EU-burgers zich ook in een ander EU-land verkiesbaar moeten kunnen stellen bij lokale en Europese Verkiezingen, op voorwaarde dat zij een bepaalde periode in het desbetreffende land wonen. In Nederland is dat vijf jaar. Het verdrag legt de verplichtingen voor het actief en passief kiesrecht van buitenlanders niet op bij nationale verkiezingen.
De Europese Commissie heeft de twee landen al meer dan tien jaar geleden gemaand de nationale bepalingen aan te passen. De Commissie vindt dat Tsjechië en Polen het EU-werkingsverdrag overtreden en dat zij discrimineren op basis van nationaliteit. De twee landen hebben juist aangevoerd dat zij van mening zijn dat artikel 22 landen niet verplicht inwoners zonder nationaal paspoort het recht te geven om lid te worden van een politieke partij.
Het EU-Hof ziet dat dus anders. Tsjechië en Polen moeten zich zo snel mogelijk aan het arrest gaan houden, anders kunnen financiële sancties worden opgelegd.
De rechtbank in Hongkong heeft 45 prodemocratische activisten straffen opgelegd variërend van vijftig maanden tot tien jaar cel. De veroordeelden behoren tot de ‘Hongkong 47’ – een groep dissidenten die in 2020 probeerden om een meerderheid te veroveren bij de verkiezingen voor de wetgevende raad – het parlement van de voormalige Britse kroonkolonie. In mei had de rechtbank veertien verdachten schuldig verklaard aan „samenzwering tot gezagsondermijning”, een vergrijp waar onder de door Beijing opgelegde Nationale Veiligheidswet maximaal levenslang op staat. 31 anderen hadden eerder zelf schuld bekend, twee verdachten werden vrijgesproken.
De verdachten hadden in 2020 informele voorverkiezingen georganiseerd om zo veel mogelijk zetels in de wetgevende raad te winnen. Daarmee zouden de prodemocratische volksvertegenwoordigers iedere begroting willen blokkeren, om zo de Beijing-gezinde stadsbestuurder Carrie Lam tot aftreden te dwingen. Dat plan beschouwde de aanklager als een samenzwering om de macht van de overheid te ondermijnen.
Toen peilingen een grote overwinning voor de oppositie voorspelden, stelden de autoriteiten de verkiezingen overigens uit, officieel vanwege de coronapandemie. Een jaar later, na uitsluiting van de meeste prodemocratische kandidaten, wonnen de pro-Chinese kandidaten met overmacht – maar uit protest bleven veel kiezers weg.
Sommige verdachten werkten na hun arrestatie mee met de autoriteiten, bijvoorbeeld door tegen hun oude strijdmakkers te getuigen. Maar ook zij kwamen er niet zonder straf van af. Mike Lam bijvoorbeeld, zei in zijn pleidooi zich te hebben laten „beïnvloeden door buitenlandse machten en sensatiezuchtige online media” en vroeg om een taakstraf. Maar „een onredelijk verzoek aan drie rechters verdrievoudigt de onredelijkheid”, hield rechter Johnny Chan hem op de slotzitting in september voor. Lam kreeg dinsdag vijf jaar en twee maanden gevangenisstraf.
Het zwaarst gestraft werd Benny Tai, die gold als de organisator van de samenzwering. De voormalige rechtsgeleerde kreeg vijftien jaar cel, al verlaagde de rechtbank dat tot tien omdat Tai schuld had bekend.
Lees ook
‘Schijnproces’ maakt einde aan laatste democratische stuiptrekkingen van Hongkong
Veiligheidswet
Sinds de overdracht aan de Volksrepubliek China zijn de burgerlijke vrijheden in Hongkong geleidelijk steeds verder ingeperkt. De gewraakte voorverkiezingen volgden op een grote protestgolf in 2019 en 2020. Die richtten zich aanvankelijk tegen een omstreden uitleveringswet, waardoor verdachten uit Hongkong in sommige gevallen in China berecht zouden kunnen worden. Als reactie op die protesten legde Beijing Hongkong een Nationale Veiligheidswet (NSL) op, die de meeste vormen van protest onmogelijk heeft gemaakt.
Het proces tegen de ‘Hongkong 47’ is het grootste tot nu toe onder de NSL, en wordt beschouwd als belangrijke aanwijzing voor hoe die nieuwe wet wordt gebruikt om de oppositie in Hongkong te onderdrukken. Maar ook andere recente rechtszaken lieten al zien dat de ruimte voor debat klein is geworden. In augustus achtte een andere rechtbank twee oud-hoofdredacteuren van het onafhankelijke nieuwsplatform Stand Newsschuldig aan opruiing, omdat hun uitgave verslag deed van de protesten in de stad.
De meeste veroordeelden zaten al ruim drie jaar in voorarrest. De Hongkongse mensenrechtenadvocaat Samuel Bickett merkt op X op dat de activisten met straffen van vier tot vijf jaar cel daarom normaal gesproken nu zouden vrijkomen, na aftrek van een derde van de straf bij goed gedrag. Maar een wetswijziging eerder dit jaar maakt dat veel moeilijker voor mensen die op grond van de veiligheidswet zijn veroordeeld.
Internationaal is met verontwaardiging op de straffen gereageerd. Het Amerikaanse consulaat in Hongkong veroordeelde de „agressieve vervolging” van mensen die „vreedzaam deelnamen aan normale politieke activiteiten die zijn beschermd onder Hongkongs minigrondwet”. De Australische minister van Buitenlandse Zaken Penny Wong zei „zeer bezorgd” te zijn over de veroordeling van activist Gordon Ng (zeven jaar en drie maanden cel), die ook de Australische nationaliteit bezit.
Gwyneth HoJournalist met ‘de extreemste denkbeelden’
Dat journalist en activist Gwyneth Ho (34) een van de zwaarste straffen zou krijgen, was al voor de uitspraak van dinsdag duidelijk. Terwijl veel verdachten een slotpleidooi hielden om de rechters mild te stemmen die de strafmaat bepaalden, liet Ho’s advocaat in september weten dat zij niets in te brengen had. Toen Ho in mei schuldig werd bevonden aan „samenzwering tot gezagsondermijning” merkte de rechtbank al op dat zij behoorde tot de verdachten met „de extreemste politieke denkbeelden”. Ho kreeg dinsdag zeven jaar gevangenisstraf.
Ho, die journalistiek studeerde aan de Universiteit van Amsterdam, werkte voor het onafhankelijke nieuwsplatform Stand News toen ze wereldwijd bekend werd. Via een livestream deed ze in 2019 verslag vanuit een metrostation in Hongkong, waar een pro-Chinese knokploeg insloeg op demonstranten. Terwijl de camera bleef doorlopen, werd Ho zelf ook aangevallen. De beelden gingen de wereld over.
Mede ingegeven door die ervaring kandideerde Ho zich in 2020 voor Hongkongs wetgevende raad. Nadat de verkiezingen waren uitgesteld, werd Ho samen met elf andere kandidaten van deelname uitgesloten: de kiescommissie betwijfelde of Ho de Hongkongse basiswet en het principe van ‘één land, twee systemen’ wel respecteerde.
In 2021 kreeg Ho ook al een celstraf, van zes maanden, omdat ze aanwezig was bij de traditionele herdenking van de studentenopstand op het Plein van de Hemelse Vrede (1989). Ho ontkende bij de rechter dat ze aan de herdenking deelnam. „Je moet niet herdenken, je moet de beweging van 1989 met actie voortzetten.” Ze was naar eigen zeggen in Victoria Park om te protesteren tegen de politiemacht die de bijeenkomst verhinderde. „Op straat lopen met kaarsen en bloemen kan je maar in één land op arrestatie komen te staan: het vasteland van China”, verklaarde Ho. „Ik wilde het verschil tussen Hongkong en het vasteland zien.”
Leung Kwok-hungLangharige veteraan van Hongkongs actiewezen
Leung Kwok-hung (68), die dinsdag zes jaar en negen maanden cel kreeg, is met zijn grijzende lange haar en zijn T-shirts met het portret van de Cubaanse revolutionair Ernesto Che Guevara een opvallende verschijning. De politieke en activistische veteraan dankt er zijn bijnaam ‘Long Hair’ aan.
Leung kwam in de jaren zeventig als marxistische activist al in botsing met de autoriteiten in Hongkong toen die nog het Britse in plaats van het Chinese gezag vertegenwoordigden. In 2000 was hij een van de eerste activisten die in de gevangenis belandde sinds de overdracht van Hongkong aan China. Hij kreeg veertien dagen cel omdat hij een vergadering van de wetgevende raad had verstoord. Leung zei met name te betreuren dat hij daardoor de herdenking van de opstand op het Plein van de Hemelse Vrede moest missen.
Later zou Leung zelf als lid van de raad worden verkozen, waar hij de linkse Liga van Sociaal-Democraten vertegenwoordigde, de partij waar zijn partner Chan Po-ying voorzitter van is. In 2017 werd hij samen met drie andere prodemocratische activisten uit de raad gezet, omdat zij hun beëdiging hadden gebruikt om te protesteren tegen Beijing.
Na de invoering van de Nationale Veiligheidswet besloten Leung en zijn partner Chan na 45 jaar in het huwelijk te treden, een instituut dat ze als marxisten eerder altijd maar patriarchaal vonden. Voor getrouwde gedetineerden gelden gunstiger bezoekregelingen. Ze zouden daarna tot Leungs arrestatie nog veertig dagen samen in vrijheid doorbrengen.
Chan noemde de straffen dinsdag tegenover journalisten „onrechtvaardig”. „Ze zouden geen dag in de cel moeten zitten.”
Ng Kin-wai‘Meneer K’ bekende schuld maar had geen spijt
Voormalig bankwerker Ng Kin-wai (28) versloeg in 2019 met 165 stemmen verschil de Beijing-gezinde parlementskandidaat in Yuen Long, het noordelijk stadsdistrict van Hongkong waar hij opgroeide, en dat vlak aan de grens met het Chinese vasteland ligt. Hij was pas maanden eerder uit verontwaardiging de politiek ingegaan, nadat in juli 2019 een groep bendeleden in het metrostation van Yuen Long demonstranten had aangevallen met houten stokken – hetzelfde incident dat Gwyneth Ho had gefilmd. De politie greep niet in tijdens de aanval. In 2020 deed Ng mee aan de voorverkiezing van democratische kandidaten in zijn district, die hij ruim won.
Ng, bijnaam ‘meneer K’, is één van de beklaagden die schuld hebben bekend. Tijdens een hoorzitting in augustus zei hij echter dat hij destijds geen idee had dat het plan van de prodemocratische politici om het parlement te domineren illegaal was. Hij nam „verantwoordelijkheid” voor zijn daden maar wilde zich „niet verontschuldigen” voor de opvattingen en waarden die hem verbonden met zijn kiezers. Toen de rechter hem vroeg of hij dus geen spijt had dat hij aan de voorverkiezingen had meegedaan, antwoordde hij in het Kantonees: „Dat klopt”. De rechter zei vervolgens dat hij ondanks zijn schuldbekentenis op weinig strafvermindering kon rekenen. Dat bleek dinsdag: Ng kreeg vijf jaar en zeven maanden cel.
Leung Kwok-hungVerpleger ‘hield te veel van Hongkong’
In haar pleidooi dat op 11 juli in de rechtszaal werd voorgelezen, zei verpleger Winnie Yu dat ze niets fout had gedaan, behalve dat ze misschien „te veel van Hongkong houdt”. Het tekent de strijdbare houding die de 37-jarige Yu heeft aangenomen sinds ze naast haar carrière als ziekenhuisverpleger op de intensive care actief werd als activist. Dinsdag werd ze veroordeeld tot zes jaar en negen maanden gevangenis.
Yu raakte betrokken bij de Hongkongse protestbeweging tijdens de ‘Occupy’-protesten van 2014, waar ze optrad als medisch vrijwilliger. In 2019 begon ze een ziekenhuisvakbond die via stakingen prodemocratische eisen kracht wilde bij zetten. Uiteindelijk vond de enige staking die de bond organiseerde voor hij in 2022 werd ontbonden plaats in februari 2020, toen Hongkongs ziekenhuispersoneel actie voerde voor strengere coronamaatregelen.
Daarna werd Yu ook politiek actief en nam ze deel aan de voorverkiezingen in juli 2020. Ze zegt zelf dat ze geen leiderschapskwaliteiten bezit, maar naar voren stapte toen ze zag hoe slecht Hongkongse demonstranten werden behandeld door de overheid.
Yo twijfelde over haar toekomst in Hongkong. In een interview met het tijdschrift Ming Pao Weekly zei ze in 2020 dat ze Japans aan het leren was. Ze wilde „alles geven” voor haar geboortestad maar afhankelijk van het resultaat daarna misschien naar Japan emigreren.
De verkozen president van de Verenigde Staten Donald Trump heeft in de nacht van maandag op dinsdag weer een presentator van de omroep Fox News als beoogd minister voorgedragen. Het gaat dit keer om Sean Duffy. Trump wil hem als minister van Transport. Eerder droeg Trump zijn Fox News-collega Pete Hegseth al voor als minister van Defensie.
Duffy heeft ook een politieke achtergrond, zo was hij negen jaar de vertegenwoordiger van de staat Wisconsin. Daarnaast was hij realityster op de Amerikaanse televisie. Als presentator voor Fox News is Duffy een van de meest zichtbare Trump-supporters. Het nieuwsprogramma staat sowieso bekend om de steun voor de oud- en toekomstige president. In zijn aankondiging noemde Trump Duffy „een STER op Fox News”.
Als minister van Transport zal Duffy onder meer verantwoordelijk zijn voor toezicht op het beleid van onder meer de luchtvaart, het openbaar vervoer en autowegen. Ook zal hij toezicht houden op autofabrikanten, waaronder Elon Musks bedrijf Tesla. Musk zal naar verwachting eveneens een rol spelen in het politieke beleid van Trump, waarschijnlijk als toezichthouder van de staatsfinanciën. Trump is van plan de door Biden ingevoerde strengere emissieregels voor transport terug te draaien.
Liveblog Amerikaanse politiek
Trump kiest weer Fox News-presentator als minister: Sean Duffy wordt minister van Transport
De verkozen president van de Verenigde Staten Donald Trump heeft in de nacht van maandag op dinsdag weer een presentator van de omroep Fox News als beoogd minister voorgedragen. Het gaat dit keer om Sean Duffy. Trump wil hem als minister van Transport. Eerder droeg Trump zijn Fox News-collega Pete Hegseth al voor als minister van Defensie.
Duffy heeft ook een politieke achtergrond, zo was hij negen jaar de vertegenwoordiger van de staat Wisconsin. Daarnaast was hij realityster op de Amerikaanse televisie. Als presentator voor Fox News is Duffy een van de meest zichtbare Trump-supporters. Het nieuwsprogramma staat sowieso bekend om de steun voor de oud- en toekomstige president. In zijn aankondiging noemde Trump Duffy „een STER op Fox News”.
Als minister van Transport zal Duffy onder meer verantwoordelijk zijn voor toezicht op het beleid van onder meer de luchtvaart, het openbaar vervoer en autowegen. Ook zal hij toezicht houden op autofabrikanten, waaronder Elon Musks bedrijf Tesla. Musk zal naar verwachting eveneens een rol spelen in het politieke beleid van Trump, waarschijnlijk als toezichthouder van de staatsfinanciën. Trump is van plan de door Biden ingevoerde strengere emissieregels voor transport terug te draaien.
De onderwijsinspectie maakt zich zorgen over de leesvaardigheid van leerlingen op de vmbo-niveaus basis/kader en het praktijkonderwijs. Ongeveer een kwart van de leerlingen in het voortgezet onderwijs volgt lessen op een van deze drie niveaus. Van de betreffende groep leerlingen haalt twee derde het fundamentele leesniveau F1 niveau niet – volgens de richtlijnen moeten alle leerlingen vanaf twaalf jaar hier in elk geval toe in staat zijn. Een deel van de vmbo’ers blijft daarmee onder het leesniveau van sommige basisschoolleerlingen.
Dat blijkt uit de eerste nationale peiling van de leesvaardigheid van leerlingen in het voortgezet onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs, waarvan de uitkomsten dinsdag zijn gepubliceerd.
De bevindingen komen niet als een verrassing. Soortgelijke ondermaatse resultaten kwamen naar voren uit het internationale onderzoek PISA, waaruit bleek dan van dertien EU-landen en Groot-Brittannië alleen Griekse leerlingen nog slechter lezen dan de Nederlandse, en eerder onderzoek naar de eindresultaten in het basis- en speciaal onderwijs.
Mogelijke verklaringen zijn volgens de PISA-onderzoekers onder meer de opgelopen achterstanden door het verplichte thuisonderwijs vanwege de coronacrisis en mobiele telefoons die leerlingen buiten schooltijden afleiden – inmiddels zijn die in de klas verboden. Ook het lerarentekort speelt de leesvaardigheid parten. Docenten hebben bijvoorbeeld te weinig tijd om te controleren of leerlingen een tekst goed begrijpen, stelde Theo Witte, neerlandicus aan de Rijksuniversiteit Groningen vorig jaar vast.
Bijscholen docenten
De onderwijsinspectie pleit voor een verbeterde aanpak van de leesvaardigheid. Leerlingen moeten meer boeken lezen, ook op school. Verder moet het bevorderen van de leesvaardigheid niet meer enkel worden gezien als de verantwoordelijkheid van de docent Nederlands. Dat zou nu nog vaak het geval zijn op scholen in het voortgezet (speciaal) onderwijs.
Lees ook
Bij lezen staat Nederland nu bijna onderaan in de EU
Overigens stelt de inspectie vast dat scholen wel de ambitie hebben om meer aandacht te besteden aan leesvaardigheid bij andere vakken dan Nederlands, maar blijkt de praktijk weerbarstiger. Het zou volgens de inspectie helpen als docenten van verschillende vaksecties meer samenwerken. Ook de docenten zelf moeten een nascholing krijgen op het gebied van leesbevordering, meent de inspectie. Verder moet er op de lerarenopleiding „meer en dieper” aandacht komen voor leesvaardigheid, bijvoorbeeld door het lezen van jeugdliteratuur te verplichten.
Lezen op niveau is essentieel voor leerlingen om te kunnen functioneren in het voortgezet onderwijs en vervolgonderwijs, maar ook in een werk- en privéomgeving. Goed lezen kan leiden tot een beter inlevingsvermogen en groei van kennis. De onderwijsinspectie noemt het „problematisch” dat de leesvaardigheid van Nederlandse leerlingen en studenten „onder druk staat”.
Positieve noot
Overigens is de onderwijsinspectie over het merendeel van leerlingen op hogere onderwijsniveaus wél tevreden. De meerderheid van de leerlingen op het niveau vmbo gemengde leerweg en theoretische leerweg leest op of boven het fundamentele 1F-niveau. Tweedejaars havisten en vwo’ers lezen meestal boven 2F-niveau, dat nodig is om zelfstandig in de maatschappij te functioneren en om succesvol te kunnen zijn in het vervolgonderwijs. „Ze zijn daarmee goed op weg om de beoogde eindniveaus te halen,” stelt de inspectie.