Nederlandse meisjes vanaf 13 jaar voelen zich een stuk minder gelukkig dan jongens van dezelfde leeftijd. Met name online is de genderkloof zichtbaar. Ruim de helft van de tienermeisjes voelt zich soms onveilig op het internet. Vaker dan jongens ervaren ze druk door sociale media, voelen ze zich onzeker of ervaren ze pestgedrag.
Dat is de uitkomst van het tweejaarlijkse rapport van de Kinderombudsman dat woensdag werd gepubliceerd. Ruim 2.700 jongeren en kinderen in de leeftijd van 8-18 jaar kregen een lijst voorgelegd met vragen over hoe ze hun leven beoordelen. Voor het eerst is daarin ook het online welbevinden meegenomen.
Meisjes vanaf 13 jaar geven hun online leven met een 6,7 een significant lager rapportcijfer dan jongens (7,7). Het percentage meisjes dat zich (soms) onveilig voelt online (52,9 procent) ligt fors hoger dan bij jongens (29 procent). Ook jongeren die zich niet als jongen of meisje identificeren voelen zich vaker onveilig.
23 procent van de meisjes geeft hun online leven een onvoldoende, tegenover ruim 14 procent van de jongens. De kloof in welzijn tussen jongens en meisjes is er al in de leeftijd van 8-12 jaar, maar neemt vanaf de puberteit significant toe.
Sociale media
Hoewel de onderzoekers beperkt ingaan op verklaringen voor de verschillende belevingen, is een van de redenen dat meisjes het internet anders gebruiken dan jongens. Terwijl jongens hun tijd vooral invullen met gamen of het kijken van YouTube-filmpjes, zitten meisjes vaker op sociale media als TikTok, Snapchat en Instagram.
Vaker dan bij jongens hebben sociale media bij meisjes een slechte invloed op hun zelfbeeld. Dat ze constant de gefilterde versies van de levens van anderen voorbij zien komen brengt onzekerheid met zich mee, zeggen ondervraagde meisjes. Een deel geeft aan te willen dat sociale media een minder grote rol gaan spelen in hun leven.
Over het ‚offline’ leven zijn jongeren en kinderen vaker tevreden. Wel neemt de tevredenheid af tijdens de puberteit en adolescentie. Ook hier ontstaat een kloof tussen jongens en meisjes. Tienermeisjes geven hun leven gemiddeld een 7,1. Een op de vijf geeft daar een onvoldoende voor. Jongens beoordelen hun leven met een 7,9.
De jongeren die zich niet als jongen of meisje identificeren zijn juist positiever over hun online leven dan over hun offline leven. Om te kunnen zeggen hoe dat komt, is volgens de Kinderombudsman meer onderzoek nodig.
Ouderlijk toezicht
De meeste ouders checken niet zonder toestemming de telefoon van hun kinderen, met name in de puberteit. Onder kinderen geeft 17,8 procent aan geen afspraken met ouders te maken over online gedrag, onder jongeren ligt dat percentage met 35,8 procent stukken hoger.
De digitale opvoeding van kinderen blijft volgens ombudsvrouw Margrite Kalverboer te veel beperkt blijft tot controle en bescherming. Ouders tonen volgens Kalverboer te weinig interesse in de online belevingswereld van kinderen en jongeren en moeten actiever het gesprek aangaan over hun ervaringen.
Daarnaast geven ouders niet altijd het goede voorbeeld, concludeert de Kinderombudsman. „Ze zitten zeg maar meer op hun telefoon dan met ons”, citeren de onderzoekers een twaalfjarig meisje.
NSC-partijleider Pieter Omtzigt keert per direct terug in de Tweede Kamer. Dat schrijft hij woensdag in een bericht op X. Omtzigt zat sinds afgelopen september op doktersadvies thuis.
Omtzigt keert „stap voor stap” terug in de Kamer, laat hij weten. Hij en Nicolien van Vroonhoven, die de afgelopen maanden waarnemend fractievoorzitter was, zullen „de komende tijd” de taken van het fractievoorzitterschap verdelen. NSC-spreekt in een korte verklaring van „de volgende stap” in Omtzigts „re-integratieproces”.
De terugkeer van Omtzigt in de Kamer volgt op grote onrust binnen NSC. Binnen korte tijd stopten staatssecretarissen Folkert Idsinga (Financiën) en Nora Achahbar (Toeslagen en Douane). Laatstgenoemde deed dat, zei ze, vanwege „polariserende omgangsvormen” in het kabinet die haar al langer dwars zaten. Dinsdag stapten NSC-Tweede Kamerleden Rosanne Hertzberger en Femke Zeedijk op.
Komende zaterdag vindt het tweede officiële ledencongres van NSC plaats. Leden kunnen dan onder meer stemmen over wijzigingsvoorstellen en moties.
Met de levering van antipersoonsmijnen heeft de Amerikaanse regering het Oekraïense wapenarsenaal in de oorlog tegen Rusland opnieuw uitgebreid. De leverantie lijkt deel uit te maken van een serie militaire hulpmaatregelen waarmee president Joe Biden Oekraïne in de laatste fase van zijn presidentschap wil helpen de Russische opmars in de Donbas zoveel mogelijk te vertragen. Biden maakt in het Witte Huis over precies twee maanden plaats voor Donald Trump.
Zondag werd bekend dat de VS de Oekraïense strijdkrachten toestemming hebben gegeven Atacms-raketten in te zetten tegen militaire doelen in Rusland. Die hebben een bereik van maximaal driehonderd kilometer. Kyiv zou de raket inmiddels hebben ingezet bij aanvallen op een wapenopslagplaats in de regio Brjansk en mogelijk ook op een commandopost in de regio Belgorod.
De levering van antipersoonsmijnen aan Oekraïne is niet oncontroversieel. De mijnen, die vlak onder de grond worden begraven en exploderen zodra iemand erop gaat staan, zijn sinds 1999 onder de Ottawa Conventie verboden in meer dan 160 landen. De Verenigde Staten en Rusland – maar ook China – tekenden dat verdrag niet. Het verbod werd destijds omarmd door veel landen, omdat de mijnen veel slachtoffers kunnen maken onder de burgerbevolking.
Buiten dichtbevolkt gebied
Volgens The Washington Post, die het nieuws over de jongste Amerikaanse wapenleverantie dinsdag als eerste bracht, heeft Kyiv toegezegd de antipersoonsmijnen niet in dichtbevolkte gebieden te zullen leggen. Washington voorzag de Oekraïense landmacht de afgelopen jaren wel al van antitankmijnen.
In de zomer van 2023 speelde een vergelijkbare discussie rond de Amerikaanse levering van clustermunitie aan Oekraïne. Ook daar geldt een internationaal verbod op, omdat de kans bestaat dat burgers op den duur slachtoffer worden van kleine explosieven die tijdens oorlogshandelingen niet tot ontploffing zijn gekomen. Maar ook toen ging Washington uiteindelijk overstag om Oekraïne te helpen tijdens het zomeroffensief.
De Amerikaanse regering levert nu antipersoonsmijnen die slechts een beperkte periode ‘actief’ zijn en na verloop van tijd niet meer tot ontploffing kunnen komen. De mijnen zijn non-persistent, wat inhoudt dat zij zodanig kunnen worden ingesteld dat zij over een periode van enkele uren, dagen of weken kunnen exploderen. Na enkele weken zou dat niet meer moeten kunnen, omdat de batterij die de ontploffing in werking zet, opraakt.
Een Oekraïense explosievenopruimer laat zien hoe Russische troepen een antipersoonsmijn bovenop een granaat plaatsen. Foto Scott Peterson / Getty Images
Rusland heeft sinds de grootscheepse inval in Oekraïne miljoenen landmijnen gelegd langs de frontlinies in Oekraïne, om Oekraïense tegenoffensieven te bemoeilijken. De uitgestrekte Russische mijnenvelden in het zuiden van Oekraïne waren een belangrijke oorzaak voor het mislukken van het Oekraïense zomeroffensief van 2023.
Zorgen over Russische opmars
Volgens The Washington Post, die zich baseert op uitspraken van anonieme regeringsfunctionarissen, is de Amerikaanse regering uiterst bezorgd over de Russische opmars in het oosten van Oekraïne. In de Donbas is het tempo van de Russische veroveringen de afgelopen maanden steeds sneller opgevoerd. De levering van antipersoonsmijnen zou volgens Washington op dit moment een van de effectiefste manieren zijn om de Russische aanvallen op de Oekraïense defensieve stellingen te bemoeilijken en de opmars te vertragen.
Dat heeft vooral te maken met de manier waarop de Russische krijgsmacht de afgelopen maanden zijn belegering op de Oekraïense stellingen uitvoert. Moskou stuurt vaak kleine groepjes van soms niet meer vijf soldaten vooruit – te voet of op motoren – om achter de Oekraïense linies te komen. Veelal overleven de aanvallers dat niet, of ze worden gevangen genomen, maar de niet aflatende Russische aanvalsgolven houden de Oekraïense verdedigers aan de frontlinies dag en nacht bezig. Antipersoonsmijnen kunnen een deel van hun ‘werk’ overnemen, zo is de gedachte.
Die Russische tactiek is een van de redenen waarom de opmars gepaard gaat met enorme verliezen aan materieel en mankracht. De laatste weken zou de Russische krijgsmacht dagelijks gemiddeld meer dan 1.500 soldaten kwijtraken, gedood, verwond of vermist. Volgens Oekraïne bedraagt het aantal Russische gesneuvelde en verwonde soldaten inmiddels bijna 726.000 mensen, sinds februari 2022. Volgens de BBC en Oekraïnse onderzoekers zijn er sindsdien 77.143 Russische soldaten gesneuveld.
Kritiek op landmijnen
Hoewel de Amerikanen antipersoonsmijnen sturen die na verloop van tijd geen schade meer zouden moeten kunnen berokkenen, hebben organisaties als Human Rights Watch zich in het verleden kritisch uitgelaten over de mijnen, omdat het elektronische mechanisme ook kan falen.
Lees ook
Terwijl de oorlog in Oekraïne escaleert, hamert Zelensky op een ‘rechtvaardige vrede’
Tamar Gabelnick, hoofd van de Internationale Campagne voor het Verbod op Landmijnen (ICBL), zegt in toelichting op de woensdag verschenen Landmine Monitor 2024: „Elk gebruik van antipersoonsmijnen, door wie of onder welke omstandigheden dan ook, is onacceptabel en moet worden veroordeeld.”
De Landmine Monitor signaleert een „alarmerend gebruik” van antipersoonsmijnen door landen die de Ottawa Conventie niet hebben ondertekend. Daarbij wordt gedoeld op Rusland en Myanmar die dit al jaren doen, terwijl Iran en Noord-Korea worden genoemd als relatief nieuwe spelers op dit toneel. In landen als Pakistan, Colombia, India, Myanmar, Palestina en steeds vaker in de Sahel worden antipersoonsmijnen in toenemende mate ingezet door gewapende groeperingen, in plaats van de nationale strijdkrachten.
Volgens de Landmine Monitor werden in 2023 wereldwijd zeker 5.757 mensen gedood of verwond door landmijnen en explosieven die waren achtergebleven na een gewapende strijd. In 84 procent van de gevallen waarbij de oorzaak kon worden achterhaald, zijn de slachtoffers burgers, aldus ICBL. En kinderen maken voor meer dan een derde deel uit van deze burgerslachtoffers.
De teamchef van het Basisteam Delfshaven van de politie in Rotterdam wordt gedegradeerd in rang en in salarisschaal wegens het hebben van een ongepaste relatie met een ondergeschikte politieagente. De teamchef heeft zich volgens de korpsleiding schuldig gemaakt aan plichtsverzuim.
De sanctie wordt door de Rotterdamse eenheidschef Fred Westerbeke omschreven als „een stevige straf”. De teamchef moet zijn functie neerleggen omdat hij een twintig jaar jongere agente van de jeugdpolitie in haar woning in Rotterdam bezocht en naar eigen zeggen seks met haar had. De vrouw zat was ook in een afhankelijkheidsrelatie omdat de teamchef nog moest beslissen of ze een vaste aanstelling zou krijgen. De chef zegt volgens de politie dat het ging om seks met wederzijdse instemming, de vrouw omschrijft het als aanranding en overweegt volgens collega’s om aangifte te doen.
De jongste maatregel betekent dat in het centrum van Rotterdam binnen drie maanden drie teamchefs zijn vertrokken die leiding gaven aan de twee basisteams (allebei ongeveer 230 agenten). Twee chefs van het Basisteam Centrum van de Rotterdamse politie legden in augustus al hun functie neer nadat NRC had gemeld dat er in dit team volgens externe onderzoekers een „sociaal onveilig werkklimaat” was als gevolg van „slechte onderlinge omgangsvormen” en „falend leiderschap”. Agenten klaagden onder meer over discriminatie, pesten en buitensporig geweld door politiemensen.
Chantabele positie
De politiebaas in Delfshaven raakte begin september in opspraak nadat een vrouwelijke agent aan een andere collega, met wie ze een verhouding kreeg, vertelde over haar seksuele ervaringen met de chef. De teamchef werd 5 september met buitengewoon verlof gestuurd waarna onderzoek volgde naar „een niet gepaste relatie”. De korpsleiding verwijt de teamchef niet alleen dat hij seksueel contact had met de ondergeschikte maar ook het niet melden ervan. „Je kunt verliefd worden op een collega maar dat moet je dan wel vertellen. Niet melden kan je in een chantabele positie brengen”, zegt Westerbeke.
De teamchef moet nu gaan werken in een ander district van Rotterdam en krijgt een niet-leidinggevende, specialistische functie. Het vrouwelijke slachtoffer en haar nieuwe vriend zullen ook vertrekken uit Basisteam Delfshaven. De verwikkelingen hebben voor zoveel interne onrust gezorgd dat ze zich in Delfshaven niet meer veilig voelen, beaamt de politie.
De nu gedegradeerde teamchef was in Delfshaven aangesteld om de touwtjes weer aan te trekken en de schade te herstellen
De kwestie in basisteam Delfshaven, gevestigd aan het Marconiplein in Rotterdam, ligt extra gevoelig omdat er de afgelopen jaren aan gewerkt werd de rust te doen terugkeren na racistische incidenten. In 2020 onthulde NRC dat een tiental agenten ernstige racistische taal bezigden over burgers in een eigen WhatsApp-groep die ze de Jan Smitgroep noemden. Burgers met een migratieachtergrond werden onder meer aangeduid als „kankervolk, kutafrikanen en pauperallochtonen” op wie ze willen „schieten”.
De nu gedegradeerde teamchef was in Delfshaven aangesteld om de touwtjes weer aan te trekken en de schade te herstellen. Hij legt zich volgens de korpsleiding neer bij de opgelegde sancties. Zijn naaste collega en ook teamchef, Tinet de Jonge-Ruitenbeek, stapt eveneens op. Zij wordt volgende maand burgemeester van de gemeente Nijkerk.
Lees ook
Pesten, seksisme, drank en discriminatie bij politie van Rotterdam-centrum
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft toegegeven zijn Israëlische collega Isaac Herzog de toegang tot het Turkse luchtruim te hebben ontzegd. Dat zei hij dinsdag op een G20-bijeenkomst in Brazilië. Herzog wilde een vlucht nemen die hem over het Turkse luchtruim naar Azerbeidzjan zou brengen, voor de COP29. De Israëlische president meldde afgelopen zaterdag dat hij vanwege „veiligheidsoverwegingen” niet meer naar de top zou gaan.
Erdogan heeft Herzog naar eigen zeggen gewezen op „alternatieve routes” naar Azerbeidzjan. Maar de andere routes, over de luchtruimen van Syrië, Irak of Iran, waren voor Israël al langer geen optie meer.
De Turkse president verzet zich sinds de oorlog in Gaza als een van de felste wereldleiders tegen Israël. Al op 4 november 2023, minder dan een maand na de Hamasaanslagen van 7 oktober dat jaar, haalde Erdogan de Turkse ambassadeur in Israël terug naar Ankara, vanwege de „humanitaire tragedie” in Gaza.
Erdogan noemt Israël al langer een „genocidale terreurstaat” en vergeleek de Israëlische premier Benjamin Netanyahu in december 2023 zelfs met Adolf Hitler. In mei 2024 verbrak Turkije alle economische banden met Israël, tot dat moment een belangrijke handelspartner. In augustus sloot Turkije zich vervolgens aan bij de genocidezaak die Zuid-Afrika tegen Israël aanspande bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag.
Herzog gaf aan uit „veiligheidsoverwegingen” niet naar Azerbeidzjan te gaan. Foto Gil Cohen-Magen / Pool via Reuters
In Spanje is de bevolking over alles verdeeld, maar over één ding is iedereen het eens: Rafael Nadal is de beste sporter uit de Spaanse geschiedenis. Na 22 jaar stopt Nadal op 38-jarige leeftijd als professioneel tennisser en daar wordt uitgebreid bij stilgestaan in Malaga, waar de finale van de Davis Cup, de landenwedstrijd in het tennis, wordt gespeeld. De stad hangt vol met spandoeken met de woorden „Gracias, Rafa”. Verspreid over het centrum staan schermen die de hoogtepunten van Nadals carrière afspelen. Het is het afscheid van een grootheid, hoor je op straat.
„Una leyenda”, zegt Luis Garcia Huergo met de Spaanse vlag om zijn nek, gekleed in een rood shirt. Hij komt helemaal uit Asturias, het noorden van Spanje, om het afscheid van Nadal bij te wonen. „Ik volg Nadal al sinds hij een klein jongetje is. De hele wereld ben ik afgereisd voor hem, dus je kunt je voorstellen dat dit een emotionele dag is voor mij”, zegt García.
Bij de spelerstent staan tientallen fans zenuwachtig te wachten op het Spaanse team. Ze zitten in het gras of op klapstoelen die ze zelf hebben meegenomen. „We zijn vanuit school direct hierheen gekomen”, zegt de 15-jarige Emilio. Hij is groot fan van Carlos Alcaraz, maar hoopt ook een glimp op te vangen van Nadal. „Door Nadal is er een Alcaraz. Hij heeft het tennis groot gemaakt en ervoor gezorgd dat jonge mensen tennis leuk zijn gaan vinden”, zegt de tiener. De 69-jarige Claudia Bejerano uit Cadíz vangt het gesprek op en knikt instemmend. Ze zit al bijna twee uur op haar klapstoeltje, een hoed op en een gigantische zonnebril op haar neus tegen de brandende zon. „Rafa is als een zoon. Hij was altijd in mijn woonkamer. Op televisie weliswaar, maar hij is familie.”
Dinsdag aan het begin van de middag loopt de 22-voudig grandslamwinnaar de baan op voor een laatste training. Hij oogt vastberaden, vloekt wanneer hij de bal in het net slaat. „Vamos!”, roept iemand langs de zijlijn. De ruimte is gevuld met journalisten. „Het is ook voor ons een emotionele week. Jarenlang volgden we Rafa overal naartoe en dat is na deze week klaar”, zegt een journalist van de populaire Spaanse radiozender Cope in zijn microfoon.
Bij Nadal druppelt het zweet van zijn gezicht. Na een uur trainen bedankt Nadal de aanwezige pers. „Tot straks”, zwaait hij. In aanloop naar de Davis Cup waren er twijfels of Nadal wel zou kunnen spelen omdat hij zich niet „topfit” voelde. De Spanjaard kampt al jaren met blessures. Maar dinsdagmiddag 17 uur zal hij in actie komen, in de eerste enkelpartij van de wedstrijd tussen Spanje en Nederland.
Fans van Rafael Nadal poseren bij een van de grote spandoeken buiten het stadion in Malaga, waar Nadal zijn laatste wedstrijd speelde.Foto AFP
Land in rouw
Sinds Nadal op 10 oktober aankondigde na de Davis Cup te zullen stoppen, is Spanje ‘in rouw’. In talkshows, kranten, op de radio. Iedereen blikt terug op zijn carrière en wat die betekent heeft voor het land en het tennis. Oud-tennisser en directeur van de Davis Cup Feliciano López vertelt hoe Nadal door zijn „nederige” karakter „de harten van de Spanjaarden heeft veroverd”. „Zelfs de mensen die geen tennis kijken, zaten de afgelopen jaren gekluisterd aan de buis om Rafa te zien spelen. Wat hij heeft betekent voor het tennis is niet in woorden te omschrijven”, zegt de 43-jarige López, die in zijn carrière vaak tegen Nadal speelde en hem meerdere keren heeft verslagen.
López vertelt over de Davis Cup van 2004, toen Nadal zijn debuut in het toernooi maakte. „We waren allebei nog heel jong, maar de wijsheid en strijdlust van Rafa was toen al bewonderenswaardig”, lacht López. Spanje speelde in de eerste ronde tegen Tsjechië en Nadal verloor zijn eerste twee wedstrijden. De winst voor Spanje hing af van de partij die López moest spelen. „Hij kwam naar me toe rennen en zei dat we zouden winnen. Die mentaliteit, ondanks de achterstand, is wat Rafa zo’n bijzondere speler maakt.” Spanje won uiteindelijk van Tsjechië en wist de Davis Cup van 2004 in de wacht te slepen.
Volgens López zal met het vertrek van Nadal de tennissport nooit meer hetzelfde zijn. „We hebben de afgelopen jaren prachtig tennis gehad met Rafa, Roger Federer en Novak Djokovic. Ik denk niet dat er ooit iemand is die hen kan overtreffen. En als er al een speler is die een topprestatie levert, dan zal hij altijd vergeleken worden met dat drietal.”
Máár, besluit López: „Er is niemand zoals Rafa. En dan bedoel ik niet alleen zijn spel, maar ook Rafa als mens.” Volgens López is hij – ondanks zijn drukke sportcarrière – een familieman en een goede vriend. Iemand die altijd tijd maakt voor mensen die dicht bij hem staan. „Hij vergeet nooit waar hij vandaan komt.”
In de fanzone bij het stadion verschijnen honderden fans die afscheid willen nemen, onder wie de Nederlandse Emilie Grunewald uit Haarlem. Ze is met een vriendin en beiden dragen een oranje shirt en om hun pols een zweetband met de Spaanse vlag. „Natuurlijk zijn we blij als Nederland wint, maar ik hoop stiekem toch wel dat Nadal wint. Dat is wel mooi, als afsluiting van zijn carrière”, zegt Grunewald. De Haarlemmers spelen zelf ook tennis en volgen de Spanjaard op de voet. „Al die blessures en dat toch zo hoog in de top spelen. Dat is echt wel legendarisch hoor”, zegt Grunewald.
Lees ook
Groots winnen, groots verliezen: Rafael Nadal kon het allebei
Laatste wedstrijd
Het stadion José María Martín Carpena stroomt vol. Wanneer de wedstrijd op het punt staat te beginnen, gillen fans de naam van hun idool. Hoewel Nadal eerder tijdens een persconferentie zei dat „de emoties moeten wachten” tot na de wedstrijd, vullen zijn ogen zich met tranen. Zijn tegenstander Botic van de Zandschulp krijgt een introductie en wanneer de commentator hetzelfde moet doen bij Nadal zegt hij: „Dit is een grootheid die geen introductie nodig heeft.” Vervolgens somt hij toch diens 22 grandslamtitels op. „Roland Garros: 2005”, roept de commentator. „Hé!”, gilt het publiek. „2006, 2007, 2008, 2010, 2011.” En zo veertien keer. „Wimbledon: 2008, 2010”, klinkt het door de speakers. „Hé!”, roepen de fans telkens weer.
De wedstrijd loopt niet lekker voor Nadal. Hij verliest de eerste set en komt ook in de tweede set achter tegen Van de Zandschulp. Dat weerhoudt zijn supporters er niet van om de feeststemming erin te houden. „Rafa! Si, se puede”, klinkt het. „Je kunt het Rafa!”
Het mag niet baten. Nadal verliest in twee sets. Hij bedankt het publiek en druipt af naar de uitgang. Terwijl hij wegsnelt, krijgt hij een staande ovatie van het publiek. „Ik heb mijn eerste wedstrijd bij de Davis Cup verloren en ik heb mijn laatste verloren. De cirkel is nu rond”, lacht hij later bij de persconferentie.
Wanneer Nederland Spanje later op dinsdagavond uitschakelt, is het écht einde oefening voor Nadal. „De realiteit is dat je dit moment niet wilt bereiken in je carrière”, zegt hij kalm tijdens zijn afscheidsspeech in het stadion. „Ik wil niet stoppen met spelen, maar mijn lichaam zegt wat anders en dat moet ik accepteren. Ik heb alles gegeven wat ik in me had en meer kon ik niet doen.”
Nadal bedankt geëmotioneerd iedereen die hem de afgelopen jaren heeft gevolgd. ,,En dan ook echt iedereen: collega’s, familie, tennisfans en de pers. Het was een enorme eer en ik ben jullie uit de grond van mijn hart dankbaar dat jullie een deel uitmaakten van mijn verhaal. Muchisimas gracias por todo.”
Rafael Nadal neemt afscheid van het Spaanse publiek in Malaga. Foto EPA
Op de grote schermen wordt een compilatie van zijn carrière afgespeeld. Persoonlijke boodschappen van tennisgrootheden als Serena Williams, Roger Federer, Novak Djokovic komen voorbij. Fans in het publiek pinken tranen weg, en ook Nadal kijkt met vochtige ogen toe. ,,We zullen je erg missen”, sluit de Spaanse Davis Cupcaptain David Ferrer af. Een daverend applaus volgt en nog één keer roepen honderden fans zijn naam: „Rafa!” Dan verlaat Rafael Nadal voor de laatste keer de tennisbaan.
Buiten het stadion staan Spaanse fans elkaar te troosten. „Het doet pijn, want hij verdiende nog één keer die winst voor zijn vertrek. Dat zou een mooi afscheidscadeau zijn geweest”, zegt Luis García Huergo teleurgesteld bij de uitgang. „Maar hij is op. Hij heeft ons hele mooie jaren gegeven en die moeten we koesteren.”
Spanje gaat de komende jaren 900.000 ongedocumenteerde migranten voorzien van een verblijfsvergunning. Dat heeft de Spaanse migratieminister Elma Saiz dinsdag bekendgemaakt, schrijft de Spaanse krant El País. Saiz wil de komende drie jaar 300.000 migranten per jaar uit de illegaliteit halen.
De nieuwe regel werd dinsdag goedgekeurd in de ministerraad, en moet over zes maanden ingaan. Het doel ervan is het aantrekken en behouden van buitenlandse arbeidskrachten. Daarnaast moet de informele economie krimpen.
Spanje heeft een vergrijzende bevolking en de aanwas van de jeugd in de beroepsbevolking is klein. Spanje heeft een vruchtbaarheidscijfer van 1,2, een van de laagste wereldwijd. „Spanje moet kiezen tussen het zijn van een open en welvarend land, of een gesloten en arm land. Wij hebben voor het eerste gekozen”, zei Saiz.
De Spaanse economie is met een groei van bijna 3 procent over 2024 een van de snelst groeiende economieën van West-Europa. Maar volgens minister Saiz kan de Spaanse verzorgingsstaat alleen overeind gehouden worden als er jaarlijks tussen de 250.000 en 300.000 belastingbetalende arbeidsmigranten bij komen.
Lees ook
Spaanse premier: zonder extra immigranten stort onze economie in
Stallen die niet meer voldoen aan de eisen van paardenwelzijn, betonrot in de tribune, velden die volgens gebruikers „de helft van de tijd” niet bruikbaar zijn en volgens staleigenaren „soms wel zeven of acht lekkages per dag”.
Dát draf- en renbaan Duindigt in een erbarmelijke staat verkeert en een opknapbeurt nodig heeft, is voor iedereen duidelijk. Dat Duindigt – de enige nog overgebleven renbaan in Nederland, met een geschiedenis die teruggaat tot 1901 – behouden moet blijven, vinden bijna alle fracties in de Wassenaarse gemeenteraad. Net als de wethouder.
Dat daarvoor een investeerder nodig is, wordt ook begrepen. Die heeft zich ook al aangediend: Stichting Villa Betty van de Amsterdamse vastgoedondernemer Niek Sandmann. De stichting wil tien miljoen euro investeren in de renovatie van Duindigt en zich langere tijd committeren aan de renbaan.
En toch is er dinsdagavond een extra ingelaste raadsvergadering in Wassenaar, die eindigt met een motie van wantrouwen tegen wethouder Wim Koetsier (Ruimtelijke Ordening, CDA). Wegens het staken van de stemmen wordt die volgende week opnieuw in stemming gebracht.
Derby’s
Het klonk drie jaar geleden alsof er eindelijk schot zat in het slepende dossier Duindigt. De renbaan dreigde sinds begin jaren negentig meerdere malen failliet te gaan, terwijl het de enige baan is waar derby’s plaatsvinden, races met de jockey op het paard.
In de jaren zeventig en tachtig „was de sport skyhigh”, zegt Paul Mulder, voorzitter van de Stichting Nederlandse Draf- en Rensport (SNDR), die de eigenaar is van Duindigt. „Maar daarna hebben we de boot gemist, onvoldoende aan marketing en pr gedaan.”
De nieuwe Wet op de kansspelen, die in 2021 inging, heeft „ook niet geholpen”, zegt Mulder. Daardoor ging de omzet van het wedden op paardenkoersen niet langer grotendeels naar de sport: „De afdrachten zijn zo gereduceerd dat we er niet op kunnen overleven. Maar het is lastig om een ander businessmodel te vinden. De kurk was het wedden.” In afwachting van de nieuwe wet bleven investeringen uit. Terwijl de hypotheekrente 40.000 euro per maand is.
Zo nijpend werd de situatie dat de SNDR op zoek ging naar een nieuwe eigenaar voordat de renbaan failliet zou gaan. Die dacht ze in 2021 eerste instantie gevonden te hebben bij een ontwikkelaar die de renovatie en exploitatie van Duindigt met de bouw van een hotel en casino wilde bekostigen.
Villa Betty
Tot zich Stichting Villa Betty aandiende, die óók de renbaan wilde behouden en dat wil bekostigen door ook andere paardensporten op het terrein toe te staan, en er 46 woningen neer te zetten.
Sam Gouveneur van de stichting speelt zelf polo op Duindigt. „In het begin waren we als gebruikers enthousiast over het andere plan. Eindelijk zou de renbaan opgeknapt worden, ieder jaar was het toch onduidelijk of Duindigt nog zou bestaan. Maar tot ieders verrassing en irritatie lag de focus op het hotel, en moest een deel van ons van het terrein af.”
Gouveneur bedacht een alternatief en klopte aan bij Niek Sandmann, zijn oude werkgever. „Niek houdt van bijzondere dingen, dus hij was enthousiast.”
Maar bij de gemeente ontstond vervolgens onduidelijkheid, zegt wethouder Wim Koetsier in de raadsvergadering dinsdagavond: wie was nu de namens SNDR gevolmachtigde ontwikkelaar? De eerste initiatiefnemer met het hotel en casino, die met de gemeente in gesprek bleef, of Villa Betty?
Volgens SNDR sinds april vorig jaar de laatste. De bond noch de investeerder begrijpen waarom Villa Betty zo lang moet wachten op het college om te horen of haar plannen in principe in overeenstemming zijn met het bestemmingsplan. Alleen dan gaat de koop van de renbaan door.
De wethouder houdt ondertussen vol dat hij pas sinds eind september „helderheid heeft gevonden” dat de vorige ontwikkelaar niet meer in beeld is. En dat hij nu nog geen besluit kan nemen, komt omdat er volgens hem openstaande vragen zijn bij de plannen van Villa Betty, onder meer over de verkeersstromen. Koetsier wil ook meer details over de langjarige exploitatie dan een „globale indicatie”.
Gedraal
De fracties in de gemeenteraad vinden het maar verwarrend. Er wordt gesproken over chaos bij de besluitvorming en „gedraal”. Oppositiepartij Lokaal Wassenaar! vraagt rechtstreeks aan de wethouder of hij „jokt”. Diverse fracties hebben vragen of woningbouw noodzakelijk is, of de provincie financieel kan bijdragen zodat er niet gebouwd hoeft te worden, en of de groene zone die de renbaan is wel „een gracht” blijft tussen Wassenaar en Den Haag.
De eenmansfractie Democratische Liberalen ziet geen gevaar in een faillissement omdat de bestemming van het terrein nu eenmaal renbaan is. Terwijl oppositiepartij Hart voor Wassenaar er juist op wijst dat „niet op iedere straathoek iemand staat die een renbaan kan exploiteren”.
Op de publieke tribune wordt ondertussen tijdens het debat diep gezucht en met ogen gerold, door zowel de renbaan-gebruikers als omwonenden. „Wat een nonsens”, zegt iemand.
Dat de wethouder aanbiedt „om zo snel mogelijk, zelfs al morgen” met Villa Betty om de tafel te gaan zitten „om te kijken wat er mist”, kan de gemoederen niet bedaren. Hart voor Wassenaar dient een motie van wantrouwen in omdat Koetsier er volgens die partij „geen blijk van geeft de situatie onder controle te hebben”.
De wethouder is aangedaan. Na afloop zegt hij: „Het doet me echt wat dat het water de mensen aan de lippen staat. Maar de gemeente is niet verantwoordelijk voor de financiële malaise.”
Hij zegt ook: „Ons belang is dat er een goed plan komt. We hebben de kans om het nu in één keer goed te doen, we willen over tien jaar hier niet wéér staan.”
Er was vooraf veel twijfel of het ging lukken, maar busfabrikant Ebusco kan een (zeer bescheiden) feestje vieren: de uitgifte van nieuwe aandelen is geslaagd en heeft 36 miljoen euro opgeleverd.
Ebusco, Brabantse bouwer van elektrische bussen, zit in enorme financiële problemen en heeft dringend nieuw geld nodig. Door onderdelentekorten en een moeizame productiestart bij een fabriek in China lukt het nauwelijks om bussen af te bouwen.
De aandeelhouders van Ebusco stemden in oktober in met de nieuwe aandelenuitgifte. Hierbij waren veel twijfels of er genoeg interesse bij geldschieters zou zijn. Stond Ebusco er niet té slecht voor om investeerders voor zich te kunnen winnen?
Het blijkt nu toch gelukt. Onder meer de Chinese batterijfabrikant Gotion koopt voor 1,8 miljoen euro aan Ebusco-aandelen. Het bedrijf kan nu een tijdje vooruit, maar de situatie blijft penibel. Ebusco liet deze maand al weten dat het zelfs met het nieuwe geld uit de aandelenuitgifte nog 25 miljoen aan werkkapitaal tekortkomt.
Ziet u een taalfout of een feitelijke onjuistheid?
U kunt ons met dit formulier daarover informeren, dat stellen wij zeer op prijs. Berichten over andere zaken dan taalfouten of feitelijke onjuistheden worden niet gelezen.
Om dit formulier te kunnen verzenden moet Javascript aan staan in uw browser.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124651030-4c2e52.jpg|https://images.nrc.nl/mATYDvNglpcJX-fBbY_W0bbf_R8=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124651030-4c2e52.jpg|https://images.nrc.nl/Fo0U3gkAqTqSq0b7Falm_WZYIXA=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124651030-4c2e52.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124622367-a0cebc.jpg|https://images.nrc.nl/cDg4RervR3RMghL8uuMLDWpkoaE=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124622367-a0cebc.jpg|https://images.nrc.nl/PI-Va84ukwAVQpuFcsL2crm7l0o=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124622367-a0cebc.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124650559-a8946d.jpg|https://images.nrc.nl/U-IaWUkE6ffNMfBa7gP1oe_asNU=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124650559-a8946d.jpg|https://images.nrc.nl/tBJLet0TkqvWZTXJnMdJPxnfzvY=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124650559-a8946d.jpg)
