Netflix’ miniserie Adolescence raakt een rauwe zenuw, maar is ook filmtechnisch een sensatie. Elk van de vier afleveringen van 51 tot 65 minuten is namelijk in één doorlopend shot gefilmd. Een dure en riskante methode: één verspreking of struikelpartij en je kan drie kwartier film overnieuw doen.
Regisseur Philip Barantini en schrijver-acteur Stephen Graham hebben er ervaring mee. Het duo kent elkaar als acteurs van Spielbergs oorlogsserie Band of Brothers (2001). Barantini combineerde acteren jarenlang noodgedwongen met keukenwerk en klom op tot chef. Die ervaring gebruikte hij in zijn hitfilm Boiling Point (2021), waar we in een hectisch Londens restaurant in één doorlopend shot de teloorgang van chef Andy Jones beleven, gespeeld door Stephen Graham.
Boiling Point speelde zich af rond één restaurant: veel overzichtelijker dan Adolescence, waar we de moord van de dertienjarige Jamie Mills op zijn klasgenootje Katie exploreren: de arrestatie en verhoor (aflevering 1), het politieonderzoek op school (2), Jamies psychologische evaluatie (3) en zijn ouderlijk huis, dertien maanden na dato (4). Vooral de finale van de tweede aflevering is een huzarenstuk: Na een enerverende achtervolging rijdt een politieman met zijn zoon langs scholieren die naar huis wandelen, waarna de camera plots de lucht invliegt en op de parkeerplaats landt waar Katies lichaam werd gevonden – we zien Jamies vader daar bloemen leggen tussen de knuffels en waxinelichtjes.


Schrijver-acteur Stephen Graham (als Eddie Miller, de vader van Jamie) achter het stuur.
Foto’s Netflix
Hoe dat werkte? Bij Adolescence gebruikte men lichte, digitale camera’s – die immers soms een uur moesten worden ronddragen – bevestigd aan een gimbal, een tuigje met stabilisators. Zo’n camera kun je met één klik losmaken om op een motorkap of aan een drone te bevestigen.
De aflevering met het politieonderzoek op school was sowieso lastig te maken, met honderden jonge figuranten die de assistent-regisseur op de juiste tijden op de juiste plaats moest drillen: een kwestie van zorgvuldige planning en langdurige repetitie. Ook qua script stelde de one shot-methode hoge eisen. De camera mag niet te lang onderweg zijn tussen scènes, dan ‘voel’ je de aanwezigheid van de cameraman. In Adolescence zwenkt de camera daarom vaak abrupt weg van personages om een voorbijganger te volgen: een advocaat, twee roddelende scholieren. Die nieuwe personages moeten het verhaal wel verder helpen, anders ervaar je ze als ‘vullertjes’.
One shot-film heeft geen editor nodig voor de montage, en dat scheelt een hoop werk. Een doorsnee speelfilm bevat ruim duizend shots; een drama zo’n achthonderd shots, een actiefilm zo’n 1.900 shots die gemiddeld slechts vier seconden duren. Daar staat een langdurige voorbereiding, hoge kosten en veel risico tegenover. Maar dan heb je wat: meer dynamiek, urgentie, empathie en authenticiteit. Bij one shot-film voel je je continu aanwezig, zonder de emotionele distantie die gerommel met tijd en plaats onwillekeurig met zich meebrengt.


De dertienjarige Jamie Miller (Owen Cooper) met klinisch psycholoog Briony Ariston (Erin Doherty).
Foto’s Netflix
Tien minuten
Filmmakers weten dat al heel lang, maar met analoge film was een echte one shot-film onmogelijk: een filmspoel is na tien minuten vol en moet dan worden verwisseld. In zijn nep-one-shot-kamerspel Rope (1948) liet Alfred Hitchcock de camera daarom elke zeven tot tien minuten langs een effen oppervlakte glijden – een witte muur, een zwarte jas – waar je een cut om van spoel te wisselen niet merkte. Zulke trucjes – plus digitale manipulatie, plus time lapse – zetten ook moderne nep-one take-films in: denk aan Birdman (2014) of het oorlogsepos 1917 (2019), een tocht van twee soldaten door niemandsland die eigenlijk uit 39 shots bestaat.
De digitale camera, die in principe eindeloos kan opnemen, maakte one shot-film echt mogelijk: daarvan zijn er nu zo’n zestig. De Russische maestro Aleksandr Sokoerov pionierde in 2002 met Russian Ark, waarin de camera in 96 minuten door 43 zalen van de Hermitage rolt en de Russische geschiedenis aan ons voorbijtrekt: knap zoals een kathedraal gebouwd van lucifers dat is. In de 21ste eeuwse film is de one shot-techniek een gimmick in praatfilms of in smoezelig, slecht belicht actiewerk als PCV-1 (2007). Doeltreffend was het wel in het Duitse Victoria (2015), waarin een feestbeest na een nachtje stappen in een overval belandt, of in Utøya, July 22 (2018), dat in ‘real time’ een slachtoffer van Anders Breiviks moordpartij volgt. En nu in Adolescence.
