Category: Ondertussen

De lente is hier. Niet eerder keek ik zo uit naar het vroege ochtendlicht, de warmte van de opkomende zon en het concert van ontwakende vogels. Wanneer ik de Meijendelse duinen in fiets langs het wantveld waar eens Scheveningse vissers hun netten boetten, valt mijn oog op een met opwippende staart alarmerende zangvogel. Aan zijn kenmerkende loopje van afwisselend hollen en stilstaan herken ik de tapuit (Oenanthe oenanthe), zojuist teruggekeerd uit zijn winterkwartier.

Tapuiten broeden van West-Europa oostwaarts tot aan de toendra’s van Kamtsjatka en van Groenland westwaarts tot in Alaska. Bijzonder genoeg overwintert de gehele wereldpopulatie tapuiten, uit de oude én nieuwe wereld, ten zuiden van de Sahara. Voor Europese tapuiten betekent dit een trekroute van ‘slechts’ enkele duizenden kilometers. Tapuiten uit Alaska daarentegen, steken na het broedseizoen westwaarts de Beringstraat over naar Siberië, om in honderd dagen Azië te doorkruisen en via het Arabisch schiereiland in Kenia en Soedan de winter door te brengen. Deze slechts twintig gram wegende lichtgewichtjes leggen zo jaarlijks, veelal in het nachtelijk duister beschermd voor predatoren, dertigduizend kilometer af. Niet minder opmerkelijk is de trektocht van hun soortgenoten van de Amerikaanse oostkust. Vier dagen onafgebroken vliegend steken zij de Atlantische oceaan over om in West-Afrika te overwinteren.

In Nederland wordt hard gewerkt om de elegante tapuit als broedvogel te behouden nadat de populatie eind vorige eeuw decimeerde. De sleutel hiertoe ligt, naast in terugdringing van stikstofdepositie en bescherming tegen predatoren, bij het konijn. Tapuiten jagen op insecten die floreren op kale zanderige grond; het zogeheten grijze duin. Konijnen zijn cruciaal voor het kort houden van de vegetatie en het behoud van de droge zandbodem, vooral nu stikstofneerslag snelgroeiende grassen stimuleert. De konijnenstand lijdt helaas al decennia onder virusinfecties zoals myxomatose en VHS met als gevolg dat duinvalleien vergrassen, de biodiversiteit afneemt en tapuiten moeite hebben voedsel te vinden in de dichte begroeiing. Ook predatie door vossen en marterachtigen speelt een rol. Tapuiten broeden in konijnenholen en zijn hier, samen met hun jongen, een makkelijke prooi.

In Natura-2000 gebieden in Noord-Holland, Friesland en Drenthe, waar tapuiten nog in redelijke aantallen voorkomen, worden al jaren beschermende maatregelen genomen. Oude konijnenholen worden opengehouden en broedende tapuiten met kippengaas tegen predatie beschermd. Met succes, want het aantal broedparen neemt weer iets toe. Wanneer de stikstofdepositie afneemt en de groei van grassen niet langer stimuleert, is de tapuit als broedvogel ook in de toekomst van een geschikte leefomgeving in onze duinen verzekerd.

Delen

Mail de redactie

Waarom erger ik me zo aan het praten van demissionair minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Conny Helder (VVD) die waarschuwt dat de zestigplussers van nu nergens op hoeven te rekenen als ze oud worden: „We lopen tegen een muur aan, daar moeten we eerlijk over zijn.” De mensen lijken maar te denken dat ze gewoon ouder kunnen worden en dat er ‘wel een oplossing’ gevonden zal worden. Maar nee!

Ze heeft natuurlijk gelijk, er zijn steeds meer ouderen en er is te weinig personeel. Het heeft geen zin om nu te gaan roepen: „Heeft de VVD met alle bezuinigingen op publieke voorzieningen daar ook een rol in gespeeld?” We zijn waar we zijn en hoe nu verder.

Daar heeft de minister voor zichzelf wel ideeën over. Ze heeft bijvoorbeeld haar huis al zo ingericht dat ze op de begane grond kan wonen in de toekomst. Bravo! Voor wie dat niet mogelijk is: verhuis maar naar ergens waar dat wél kan.

De minister ruimt nu ook al haar huis op, want dat is zo’n gedoe voor de kinderen later. Dat is een drastische voorzorgsmaatregel, maar die zal weinig helpen tegen eenzaamheid, dementie, hulpbehoevendheid, tegen het onvermogen alleen naar buiten te gaan terwijl je best graag naar buiten zou willen. Daar is ook een antwoord op: je moet fit blijven! „Use it or lose it”, juicht de minister modern in het Engels en geheel vanuit het ideaal van de zelfredzame, autonome mens die natuurlijk geen last heeft van diabetes, versleten gewrichten, kanker, doofheid, hartfalen of een van de talloze andere ziekten en kwalen die de mensen bezoeken als ze oud worden.

En als het dan tóch niet gaat met die eenzame, krakkemikkige bejaarde op die bovenwoning in de stad, moet er mantelzorg komen.

Maar wie gaat die mantelzorg verlenen? Iedereen is tot het 67ste jaar aan het werk, en veel ouders zijn dan dus al ruim boven de 90. Dat kan in de cao’s geregeld worden met een mantelzorgverlof, zegt de minister, maar, voegt ze er optimistisch en zuinig aan toe, „samen mantelzorgen maakt zo’n verlof waarschijnlijk overbodig”.

Samen met wie? Zij spreekt over de kinderen van de oude mens, – die moeten er dan wel zijn. En ‘mantelzorgverlof’ klinkt leuk, maar veel mantelzorg komt neer op dagelijks langs gaan of mee naar de dokter op allerlei onwelkome momenten, een boodschap op een werkdag, telefoontjes moeten plegen enzovoort. Daar is geen verlof op ingesteld.

ActiZ, de branchevereniging van zorgorganisaties, heeft gereageerd op de ‘dialoognota’ over dit onderwerp die VWS de wereld in heeft gestuurd en zegt dat een samenhangende visie op ouder worden ontbreekt. Dat er allerlei knelpunten zijn: in de wijkverpleging bijvoorbeeld kost het de teams geld als ze mensen opleiden. Dat werkt niet direct stimulerend.

Maar het ergerniswekkende zit hem vooral in de toon van het ministerie: de mensen doen het weer eens fout. Ze denken niet genoeg na over de toekomst. Ze moeten zelf, zodra ze boven de 50 zijn, ‘het gesprek aangaan’ met hun ‘netwerk’. Daar zijn dan alvast ‘gesprekskaarten’ voor ontwikkeld: „Tip: sluit je ogen en stel jezelf voor over tien jaar op je verjaardag. [sic] Welke mensen zie je om je heen?”

Als dit realisme moet voorstellen geef ik weinig om het beleid van VWS. Welke mensen zie ik om me heen – geen idee. De mensen hebben nogal eens de neiging om zelf oud of ziek te worden, of zelfs dood te gaan, te verhuizen of weg te dwalen. Sluit je ogen en droom lekker verder.

Delen

Mail de redactie

Als ik na een bezoek aan mijn zus naar huis wil fietsen is het donker. En het regent hard.

Mijn zus komt aanlopen met een hip veiligheidsvest, voorzien van lampjes, dat ze van een dochter kreeg.

Maar we snappen niet hoe ik dat aan moet trekken. Op de rug of schouders, over een arm? Het vestje glijdt overal weg; ik geef de moed op en fiets onveilig naar huis.

De volgende dag belt mijn zus op: „Het vest is bedoeld voor Doortje.”

Doortje is haar hond.

Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]

Delen

Mail de redactie

Hugo de Jonge is met Pasen bij de paus geweest. Samen met Caroline van der Plas. Zal Hugo in de Sint-Pieter gebiecht hebben? Ik denk het niet. Want dat mag hij niet. Hij is een Zeeuw, dus protestant en die mogen niet biechten. Zij zeulen hun zonden hun hele leven in hun rugzakje mee. Daar hebben ze samen met Calvijn ooit zelf voor gekozen. Ik blijf gezellig Rooms. Uitsluitend voor de beeldjes en de wierook.

Of was Hugo stout en is hij toch even in zo’n Roomse schoonmaakkast voor bezoedelde zieltjes gekropen? Gewoon een speedbiecht terwijl Caroline buiten stond te roken.

Biechten is simpel. Je kakelt via een lief luisterende zwartrok tegen zijn god en die god is dezelfde als die van de protestanten, dus wat maakt het uiteindelijk uit? Hugo zag als ras-CDA’er ongetwijfeld geen enkel bezwaar tegen zijn uitstapje. Wat hij opgebiecht heeft? Misschien iets met het tegenhouden van een onderzoek op zijn toenmalige ministerie. Of heeft hij dat niet zelf gedaan, maar door een zootje laffe ambtenaren laten opknappen? Wel heerlijk om de inmiddels uitgelekte correspondentie van die ambtelijke gluiperds terug te lezen. Allemaal bibberbang voor hun hachje.

Hoe zijn Hugo en Caroline eigenlijk gevlogen naar Rome? Privéjet of regeringstoestel? Of gewoon met Transavia? Dat hoop ik niet, want dan zitten ze voorlopig nog in Rome. Wat op zich natuurlijk geen straf is. Zeker niet voor Hugo. In Italië staan de kranten op dit moment vol met een veel groter coronaschandaal dan dat kruimige gekrabbel van onze Sywert en zijn kornuiten Camille van Gestel en Bernd Damme.

Zo’n echt groot schandaal leidt lekker af van ons suffe mondkapjesgeneuzel. In Italië doet de maffia het meteen goed en grensoverschrijdend. Resultaat: 22 verdachten opgepakt in Italië, Oostenrijk, Roemenië en Slowakije. Ze worden verdacht van het achteroverdrukken van 600 miljoen aan Europese coronasteun.

Toch een ander niveau. Dit is Champions League. In deze hoogste klasse spelen onder anderen de dochter van Freddy Heineken en die net ontslagen Ajax-directeur mee. Hoewel die twee natuurlijk officieel niks crimineels hebben gedaan. De biermevrouw heeft net als wijlen prinses Christina de fiscus ordinair ontweken en die Kroes is gewoon oliekoekendom. Hoewel ik vrees dat hij de afgelopen veertien dagen wel de slimste binnen de Johan Cruijff Arena was. Wat zal hij gelachen hebben om die snurkende raad van commissarissen die al maanden wist wat voor ranzige aandelenportefeuille hun toekomstige ceo in zijn bezit had. En opeens schrok het bejaardenkransje wakker.

Arm Ajax. Waarom heffen ze de club niet gewoon op? Eigenlijk hebben ze dat al gedaan. Ik ben bijna 70 jaar Ajax-fan en mompel dit met pijn in mijn hart. Maar doe iets. Ontspan. Organiseer bijvoorbeeld een bedrijfsuitje naar de Efteling om daar de nieuwe neptieten van Doornroosje te bewonderen. Die ligt er tegenwoordig bij als een gemiddelde spelersvrouw. En zet iemand aan het roer die gewoon de regels kent. Nu blijkt de good old Michael van Praag, die Kroes met veel bombarie ontslagen heeft, zelf ook weer niet te hebben geweten dat hij zijn aandeeltjes moest laten registreren. Het wordt zielig, ongeloofwaardig en verschrikkelijk lachwekkend. Sneue amateurs. Ik snak naar een wederopstanding.

En zo ben ik terug bij Pasen. Caroline was dus met Hugo naar de paus. Waar hebben ze het onderweg over gehad? Gaf hij haar een cursus Plucheplakken voor Dummies? Of zal Caroline aan Hugo gevraagd hebben om premier te worden? Omdat ze al een tijdje klaar is met die blonde Volendamse.

Hugo bij de BBB. Romantisch als dat in het Vaticaan bekokstoofd is. Dat zou wel zielig voor Plasterk zijn. Want die zit thuis nog steeds te hopen. Hoewel zijn kans wel kleiner is geworden nadat zijn oplichterspraktijken door deze krant zijn onthuld. Hij boorde met een vuige truc rond een patent het Amsterdamse UMC miljoenen door de neus en werd zelf multimiljonair. Een mooie reden om hem niet te nemen. Hoewel? Misschien willen ze hem daarom juist wel. Meesteroplichter Ronald past namelijk volledig in de tijdgeest.

Delen

Mail de redactie

Alle boodschappen staan op de band, de vrouw ziet dat er iets ontbreekt. Ze vraagt haar man snel nog een pak WC-papier te halen.

Kennelijk heeft hij in de gauwigheid een ongewoon merk gepakt. Als hij ermee terugkomt leest ze kritisch, met gefronst voorhoofd de verpakking. Ik hoor haar zeggen: „Nee toch Henk, gatsie, recycled! Dit hebben ze al een keer gebruikt, breng maar gauw terug.”

Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]

Delen

Mail de redactie

Na de publicatie in een Italiaanse online krant van mijn oorlogsverhaal, besluit ik de man-achter-de-krant op te zoeken in een provinciestadje in midden-Italië. Iedereen kent hem, blijkt bij een wandelingetje samen, zoals de rijkste man van het stadje en don Enzo, de pastoor. Ze nodigen me uit, in een palazzo en bij de mis. In het begin ben ik nog simpelweg een vrijwilligster van het Joods Museum Amsterdam, maar aan de burgemeester word ik al voorgesteld als: Sophie, direttrice del museo dell’olocausto. Terug in Amsterdam een en ander toch even bij de werkelijke directie rechtgezet.

Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]

Delen

Mail de redactie

De Afsluitdijk heeft Hoorn zijn zee ontstolen, maar de wufte tierelantijnen op panden in de binnenstad houden de oude allure binnen handbereik. Maar nergens is de extravagantie zo groot als in de omvangrijke weggeefkast om de hoek van het Westfries Museum: mokken, luiers, een koffiezetappararaat, lampen, bloempotten en een pakje Maggi romige kaassaus (ongeveer op de uiterste houdbaarheidsdatum). Daarachter een zeer veelzijdige rij boeken, inclusief een pocket uit 1966 van Vrouw en vriend, het debuut van Anna Blaman (1906-1960).

De overlevering wil dat Vrouw en vriend vroeger werd gebruikt door mensen die onherkenbaar herkenbaar wilden zijn als homoseksueel in het openbaar: zij legden het boek op hun cafétafel. Niet dat de roman, verschenen in 1941, expliciet is over homoseksualiteit. Hoofdpersoon Paul Blanda geldt weliswaar als een afsplitsing van de auteur, maar hij is ‘gewoon’ een man. Wel eentje die moeite heeft met het pad dat er voor hem is uitgestippeld, blijkt al snel: „Door de dood van mijn vader kon ik niet studeren. Ik weet nog goed hoe de familiale wanhoop om dit feit het rouwbeklag bijna ging overstemmen. Zo’n knappe kop.”

Blaman, vijfendertig bij de verschijning van de roman, serveert de ene geweldige zin na de andere uit om duidelijk te maken hoe haar karakters worstelen met verwachtingen en eenzaamheid. Zeker Blanda, die op het moment dat zijn geliefde Sara tijdens een treinreis beflirt wordt door zo’n typische Italiaanse Pietro, zich boos en cynisch-hoffelijk terugtrekt in de slaapwagon. Niets wordt uitgesproken; afscheid volgt op het station. Later wordt hij verzwolgen door twijfel over zijn handelen, breekt hij in in Sara’s kamer.

Dat Vrouw en vriend een debuut was, zie je een beetje af aan de manier waarop Blaman haar verhaal langs verschillende lijnen heen en weer laat schieten. Hier schrijft iemand die ál haar invallen met ons wil delen. En gelukkig maar. Via een vriendin van een vriend van Blanka maken we kennis met een psychiater die wordt gekarakteriseerd door een ‘ellenlange’ auto en die altijd klaar staat om de jonge zusters zijn ‘batiks en krissen’ te tonen. Tussen die bedrijven door geeft Blaman een dodelijke karakterisering van de vrouwen die zich door deze archetypische rotman laten behandelen: „De dames met complexen kwamen er op zijn divan liggen, waar hij dan achter zat, en exhibitioneerden in moeilijke en zere baringsweeën een misgeboortige gedachte- en gevoelswereld.’

Elders begint een paragraaf achteloos met: „De dag scheen spijt te hebben van zijn moeilijke geboorte.” Prachtig ook, omdat iedereen in de roman wel ergens spijt van heeft. Zo ook Sara, die wordt opgejaagd door een nare hospita en ruzie zoekt met haar zangleraar, „dat blauwkakige insect, die bloedeloze lesjesgever”. Hij, op zijn beurt, heeft al gezien hoe het met deze zelfingenomen leerlinge zal aflopen. Een dame met zekere distinctie, akkoord: „Maar ook had ze dat typische extravagante, dat later, als ze ouder werd, tot zonderlingheid uit kon groeien […] de harteloosheid van de massa keek haar nog voorbij, maar reserveerde jouwend omkijken voor later.”

Zo bevolkt Blaman dit briljante boek met mensen die ergens wel weten dat ze nooit helemaal in de wereld zullen passen. Vroeger of later zullen zij die er wél bij horen beginnen met dat jouwend omkijken. Maar wij weten dat we bestaan.

Wilt u het besproken exemplaar Vrouw en vriend hebben? Mail dan naar [email protected]; het boek wordt onder inzenders verloot, de winnaar krijgt bericht.

Delen

Mail de redactie

Dit kan er nog wel bij: oud-Ajacied Clarence Seedorf heeft laten weten dat hij een terugkeer naar Ajax niet uitsluit. „Het zou er best weleens van kunnen komen.”

Seedorf! Ik zie hem al in een wolk van eerbiedwaardigheid neerdalen op de Arena. Het ene cliché na het andere aan elkaar rijgend, nooit blijk gevend van ook maar enig zelfinzicht, alleen maar genietend van zijn eigen belangrijkheid.

Het zou een unicum zijn: een ex-columnist van NRC Handelsblad aan de top van Ajax. Maar ik moet Seedorf teleurstellen: de kans is aanzienlijk groter dat Ajax in zijn zoektocht naar een nieuwe, daadkrachtige leider uitkomt bij een nog steeds voor NRC schrijvende columnist, iemand die weliswaar als voetballer nooit helemaal is doorgebroken, maar die het grote voordeel heeft dat hij een totale onbenul is op het gebied van aandelen en alleen al bij het woord ‘voorkennis’ pijnlijk begint te stotteren.

Bovendien heeft deze columnist nooit onder verdenking gestaan van het versturen van dickpics, of iets wat daarop lijkt. Dat kan wijzen op een gebrek aan zelfvertrouwen of durf, mogelijk ook op een geringe vaardigheid in het omgaan met mobiele telefonie, maar in zijn geval zou ik toch voor een positievere uitleg kiezen: hij vindt dat de dickpic geen representatief beeld kan geven van zijn persoonlijkheid.

Wat maakt deze man – ja, Ajax-supporters, het is goddank een man! – nog meer geschikt als leider van een club die nog maar vijf jaar geleden op wereldniveau speelde, maar nu is afgegleden naar een toestand van Vitesse-achtige misère, met falende commissarissen, falende directeuren, falende scouts en, uiteindelijk onvermijdelijk, falende voetballers.

Het afgelopen jaar werd ruim 100 miljoen euro verspild in de aankoop van slechte spelers, die nu voor een appel en een ei moeten worden doorverkocht. Tahirovic, Avila, Gaaei, Sosa, Forbs, Sutalo, Medic – wie wil ze nog hebben? Ze werden aangekocht via een Ajax-leider, die ook alweer van het toneel verdwenen is en die verdacht werd van frauduleuze praktijken.

Het was minstens zo schadelijk voor Ajax dat ook de zogenaamde ‘sterkhouders’ het lieten afweten: topspelers als Steven Bergwijn en Steven Berghuis die hun miljoenensalarissen niet waarmaakten doordat ze regelmatig geblesseerd waren of op het veld zeer matig presteerden. Het enige wat Bergwijn aan Ajax heeft toegevoegd is een gezichtstatoeage; misschien is zijn bedoeling goed en wil hij daarmee tijdens duels de aandacht afleiden van de vijandelijke backs.

Er is dus veel werk aan de voetbalwinkel voor de nieuwe leider van Ajax, onze NRC-columnist. Hij moet in een half jaar minstens tien nieuwe goede voetballers vinden, hij moet vooral de ‘sterkhouders’ zo duur mogelijk verkopen, hij moet zich ontdoen van slechte commissarissen en bestuursleden – bijna allemaal dus – en hij moet een nieuwe trainer van het formaat Erik ten Hag aanstellen.

Hij moet… Ga er maar aanstaan. Krijgt hij Ajax in een jaar of twee weer boven Jan, of gaat het minstens vijf jaar duren? Trouwens, wil die NRC-columnist wel?

Ik heb het hem gevraagd en hij zei, ietwat knorrig: „Als Ajax mijn NRC-gage wil overnemen, is er geen probleem.” Resteert de cruciale vraag : hoe lang kan Ajax dat opbrengen?

Delen

Mail de redactie

Eerste paasdag, druilerig weer. Ideaal voor een bezoek aan de sauna. Die is helemaal in paassfeer: bezoekers kunnen eieren zoeken in de grote tuin en een prijs met hun ei winnen. Het gouden ei, 250 euro waard, is nog niet gevonden. Terwijl ik met twee jongemannen in de jacuzzi zit, kijken we geamuseerd naar alle ogen die onopvallend richting struiken, bloemenbakken en andere mogelijke verstopplekken gaan. Een vrouw stapt bij ons in het warme water. Eén van de mannen vraagt haar: „Ook op zoek?” „Nee,” zegt ze, „ik ben pas gescheiden.”

Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]

Delen

Mail de redactie