‘Om aan de Arbeitseinsatz te ontkomen, dook mijn vader onder op een boerderij op de Veluwe. Daar werkte hij als boerenknecht. In de Hongerwinter ging hij met een fiets zonder banden terug naar Rotterdam, om zijn ouders van eten te voorzien. Om ontdekking te voorkomen, liep hij ’s nachts.
Mijn moeder was de dochter van een bakker. Ook zij liep ’s nachts met brood over straat, gelukkig een stuk dichterbij. Na de oorlog ontmoetten ze elkaar tijdens de straatfeesten. Ze bleek zijn buurmeisje te zijn, ze woonde vijf huizen verderop.
Maar trouwen was een probleem. Tot 1970 was in het Burgerlijk Wetboek opgenomen dat beide ouders toestemming moesten geven voor het huwelijk van hun kinderen, als zij de leeftijd van dertig jaar nog niet hadden bereikt. Mijn vader was protestant en mijn moeder katholiek. Haar ouders vonden mijn vader een prima vent, maar mochten van de pastoor geen toestemming voor het huwelijk geven. Uiteindelijk bracht de kantonrechter uitkomst.
Na ongeveer drie jaar met twee kleine kinderen op zolder bij mijn vaders ouders te hebben ingewoond, kregen ze een driekamer-benedenwoning in Rotterdam Blijdorp. Mijn vader had zijn oude beroep (en hobby) weer opgepakt en werkte als automonteur. Wij hadden geen auto, we deden alles op de fiets. En we hadden het niet breed, maar we hadden altijd goed te eten en mijn moeder maakte zelf onze kleren. Op een elektrische naaimachine, het enige luxe apparaat in huis.
Toen ik zeven jaar was, gingen we voor het eerst met vakantie. Helemaal naar de Veluwe, op een boerderij vlak bij het oude onderduikadres. We werden gebracht met een bestelbusje van mijn vaders werk. We zijn nog vaak naar dezelfde boerderij geweest, we hadden altijd geweldige vakanties. Uiteraard bezochten wij het onderduikadres.
Jaren later (ik had inmiddels zelf wat geld verdiend) kocht ik met mijn broer een tweedehands auto. Omdat ik veel in het buitenland was voor werk, konden mijn ouders die gebruiken. Ze gingen er ieder jaar mee met vakantie naar de boerderij van de volgende generatie uit een van die gezinnen uit de onderduiktijd. Hoewel mijn ouders al lang geleden zijn overleden, hebben wij nog altijd contact met een van hen, een contact dat dus is ontstaan door de Tweede Wereldoorlog.”
Een bloemenaltaar op de stoep met wat kaarsen en knuffels – Hello Kitty, een roze konijn met een kind in haar armen. Tussen de bloemen een bord: „Stop femicide.” In de nieuwsrubrieken was er wederom ruim aandacht voor de moord op Joeweela, dinsdag in Gouda. Onder de ogen van haar kinderen werd ze op straat doodgeschoten door haar ex-man.
Femicide, het woord is in opkomst de laatste jaren. De roep om vrouwenmoord aan te pakken wordt steeds luider. De Rijswijkse burgemeester Huri Sahin sprak in Nieuwsuur (NPO 2) van een groot probleem dat de samenleving ontwricht. Is dat zo? Er worden betrekkelijk weinig vrouwen gedood in Nederland. Gemiddeld 45 vrouwen per jaar, van wie 24 door hun partner of ex. Het moordcijfer is in dertig jaar sterk gedaald. De impact van een moord is natuurlijk groot maar met zo’n gering aantal kun je toch niet van een maatschappelijk probleem spreken.
Nieuwsuur liet zien dat we over iets anders praten als we het over femicide hebben: vrouwenonderdrukking in den brede. Gewelddadige mannen bijvoorbeeld, die hun vrouw als bezit beschouwen, als statussymbool, zo legde criminoloog Marieke Liem uit. Mannen die de vernedering van een scheiding niet verdragen, uit angst voor controleverlies of statusverlies. Liem noemde het „intieme terreur”. Naar schatting 200.000 vrouwen zitten in zo’n relatie. Een moord is slechts het aansprekende, extreme voorbeeld daarvan. Volgens Liem zou het een terugslag van de emancipatie kunnen zijn: vrouwen komen beter voor zichzelf op, mannen pikken dat niet.
Slangen en schroeven
Nog even naar B&B Vol Liefde (RTL 4) voor wat behapbaar drama. De realityserie draait op tragische ironie: de kijker ziet de ramp aankomen waar het personage nog geen weet van heeft. Zo denkt zijden sok Frank dat hij het hart van Ingrid kan veroveren, terwijl wij allang weten dat die genoeg van hem heeft.
Net als in Boer Zoekt Vrouw hebben de B&B-eigenaren een druk bestaan en verwachten ze dat de liefdeskandidaten daar meteen in meedraaien. Maar die zien hun deelname meer als een romantische vakantie. Zo zoekt Ingrid een voortvarende man die het werk ziet liggen en aan de slag gaat. Maar kandidaat Frank is meer het aan de keukentafel pratende type; sterk in complimenten en in gevoelige gesprekken.
Frank moet van Ingrid een plankje onder een vogelnest in de schuur verplaatsen, wat een hilarische scène oplevert. Bij het uitdraaien van de tweede schroef faalt hij al, waarna Ingrid zelf de ladder op moet. Frank maakt vooral te veel fuzz van het eenvoudige klusje. Tegen Ingrid kun je inbrengen dat ze hem niet de hele tijd op de vingers moet kijken. Maar ja, anders had je geen hilarische scène.
Misschien wordt het wel wat met de Surinaamse slangenman Dick en de blonde Karin, die dapper meegaat op snake patrol. Zij heeft als voordeel dat ze niet bang is voor slangen, behalve als ze in haar bed komen: „Ik hou wel van een gespierde man, maar niet van een gespierde slang.”
Maar wie kan het wat schelen of het wat wordt tussen de die twee? B&B Vol Liefde moet het hebben van de wat oudere, door het leven gehaalde kandidaten. De avonturen van de mooie, jonge kandidaten zijn over het algemeen tergend saai. Goed, het speelt zich af in de jungle met slangen, maar verder is deze romance, om de poëtische commentator Jeroen Kijk in de Vegte aan te halen: „Als een kabbelende golf die wegebt in de branding.”
Een groep Britse en Ierse artiesten, waaronder Massive Attack en Kneecap, heeft op sociale media een alliantie aangekondigd voor muzikanten om zich samen uit te spreken tegen de oorlog in Gaza.
De artiesten zeggen te maken hebben gehad met „agressieve campagnes” van pro-Israëlische belangenorganisaties en repercussies van de muziekindustrie nadat ze zich op het podium uitlieten over Gaza. Ze roepen met name beginnende artiesten op om zich aan te sluiten. „We willen niet toekijken hoe andere artiesten […] het stilzwijgen wordt opgelegd.”
Een van de organisaties die in de gezamenlijke post op Instagram wordt genoemd, is U.K. Lawyers for Israel (UKLI). Deze organisatie heeft onder meer aangifte gedaan tegen poppunkduo Bob Vylan nadat de groep tijdens een optreden op festival Glastonbury afgelopen juni „Death, death to the IDF” (‘Dood aan het Israëlische leger’) riep en het publiek mee liet scanderen. UKLI deed ook aangifte tegen BBC, dat het optreden uitzond.
Optredens geannuleerd
De Britse politie heeft een strafrechtelijk onderzoek ingesteld naar de festivalshow, waarna verschillende optredens van de punkgroep werden geannuleerd. Ook de shows die Bob Vylan in september zou doen als voorprogramma van Gogol Bordello in poppodia Paradiso in Amsterdam en in 013 in Tilburg werden afgezegd. Na de afzegging programmeerden de Nederlandse poppodia alsnog een eigen concert van Bob Vylan.
De alliantie zegt te staan voor de vrije toegang van hulporganisaties in Gaza, een permanent staakt-het-vuren en een einde aan de Britse wapenleveringen aan Israël.
Massive Attack – dat begin juli het hoofdpodium van festival Down The Rabbit Hole afsloot met een ‘hyper-activistische show’ – zegt in een verklaring aan The Guardian dat de actie is ontstaan uit solidariteit met artiesten die zich zorgen maken over het gebruik van hun platforms „vanwege de censuur vanuit de industrie” en de dreiging van juridische actie. „De bedoeling is duidelijk: hen het zwijgen opleggen.”
Sommige kinderen, de kleintjes, vertelt Shanti van Kan, „geloven écht dat er een beer is die speciaal naar de camping is gekomen om te dansen”. Dat geloof kan weleens omslaan in angst. Dan is het volgens Van Kan (23, campingbeer) „aan de beer zelf om in te schatten: hoe ga ik daar het beste mee om”. Als een kindje schrikt wanneer je het een hand – of eigenlijk, een poot – geeft, doe je bijvoorbeeld een stapje terug. Afstand nemen helpt vaak al, net als rustig bewegen. Maar meestal gaat het goed. „Tachtig procent van de tijd vindt iedereen het leuk, en willen ze een high five van de beer.” Of ze gaan met de beer op de foto. En het gekke is, als beer ga je áltijd lachend op de foto, ook al ziet niemand je gezicht.
Als je er een beetje handig in bent, trek je het berenpak aan in drie of vier minuten. Voor Shanti van Kan is het de derde zomer als campingbeer, dus ze is een van de snelsten. Ze komt eigenlijk uit Rotterdam, maar verblijft ’s zomers in Zeeland in de buurt van Comfortcamping Scheldeoord. ’s Winters werkt ze ook voor de camping, dan schrijft ze de voorstellingen die ze opvoeren, of bedenkt ze spellen voor de kampeerders. Ze zit sinds 2018 in de branche, na wat animatietraining heeft ze een paar jaar gewerkt op verschillende parken. Twee zomers geleden begon ze hier. En nu geeft ze leiding aan de zeven beren die op de camping werken.
Foto Simon Lenskens
Foto Simon Lenskens
Het is hard werken: acht weken lang, zeven dagen per week, moeten de beren dansen, knutselen, ochtend-, middag- en avondactiviteiten begeleiden, en er zit altijd eentje als badmeester ‘op zwembad’. Ze werken in de zomer allemaal zes dagen. Iedereen heeft er plezier in, anders doe je dit werk niet. Er zit een jurist tussen, maar ook wat mensen uit het onderwijs, en animatiemensen. Sommigen zijn natuurlijke performers, anderen wórden het, als ze het pak aandoen.
De berenkostuums bestaan niet uit één stuk, maar uit losse onderdelen. Het begint met een onderlaag: „Een dikmaakpak, dat heb je eronder. Want je bent niet hetzelfde formaat als de beer, je moet jezelf groter maken”, vertelt Van Kan. Daaroverheen trek je een broek van bruine berenvacht aan. Over je hoofd draag je een haarnetje, waar ook „een soort vacht” aan zit. Er zijn berenarmen en berenkleren: een korte broek en T-shirt in blauw-groene kleurstelling. O ja, en dan zijn er nog handschoenen met berenpootkussens.
Als laatste zet je de kop op, als ware het een ruime motorhelm. In die kop zit een ventilator, die frisse lucht de berenkop in blaast.
Bewegen gaat wel, dankzij al die losse onderdelen. Maar „je bent groter dan je zelf bent”, en daar moet je wel aan wennen. Je past je looproutes erop aan. „Als wij het restaurant in gaan, bijvoorbeeld, moeten we via de keuken lopen.”
En ja, het wordt warm in dat pak. Daarom zijn er regels: niet langer dan drie kwartier achter elkaar in het berenpak, bijvoorbeeld. En als het warmer is dan dertig graden mogen ze maximaal een kwartier beren. Boven de 35 graden gaat het pak überhaupt niet meer aan.
Het Openbaar Ministerie is vrijdagochtend ‘offline’ wegens ernstige zorgen over de beveiliging van de digitale werkomgeving. Alle internetverbindingen werden afgesloten en op afstand werken is niet langer mogelijk.
Dat laat een woordvoerder van het Parket-Generaal vrijdagochtend aan NRC weten. „Vanuit het NCSC [Nationaal Cyber Security Centrum] is een signaal binnen gekomen dat er een mogelijke kwetsbaarheid is”, vertelt de woordvoerder. Misbruik van het lek sluit het OM niet uit. „Een grondige analyse van de OM-omgevingen heeft reden gegeven om aan te nemen dat er ook werkelijk gebruik is gemaakt van deze mogelijke kwetsbaarheid.”
Donderdagavond werd een crisisoverleg gehouden over de problemen met de digitale werkomgeving, zo blijkt uit interne berichten. Officieren van justitie die vrijdagochtend een zitting hadden, werden geadviseerd hun stukken te downloaden.
De impact op het functioneren van het OM is groot, blijkt uit interne berichten. „Dit is geen licht besluit geweest”, schrijft het OM, „maar is op basis van de nu beschikbare informatie het enige juiste.”
Outlook, het e-mailprogramma, werkt bovendien niet volledig meer, schrijft het OM daarnaast. Ook het landelijke informatiesysteem [GPS, het Geïntegreerde Proces Systeem] is „beperkt beschikbaar”. Officieren die op vrijdag zitting hebben en afhankelijk zijn van de ontoegankelijke systemen en documenten, wordt geadviseerd de behandeling van hun zaak uit te stellen.
Op de kantoren van het OM kan nog wel worden gewerkt, maar verbinding maken met het internet is niet mogelijk, zegt de woordvoerder van het OM.
Lees ook
Werk OM door aanhoudende ICT-problemen bijna volledig tot stilstand gekomen
Citrix
Het OM gebruikt de software Netscaler van het Amerikaanse bedrijf Citrix om werknemers thuis of anderszins op afstand via beveiligde verbindingen toegang te geven tot interne systemen. In de software van Citrix werd vorige maand een kwetsbaarheid gevonden.
Door deze ‘softwarebug’ kunnen hackers gegevens laten lekken uit de beveiligde omgeving. Extra beveiligingsmaatregelen worden zo omzeild en hackers kunnen toegang krijgen tot interne systemen en bijvoorbeeld wachtwoorden onderscheppen.
Door de netwerkverbindingen af te sluiten en het eigen netwerk te isoleren, kan niemand meer bij het netwerk van het Openbaar Ministerie – ook eventuele aanvallers niet.
Citrix stelde 18 juni al beveiligingsupdates beschikbaar, maar het is onduidelijk of, en zo ja: wanneer, het OM de update heeft doorgevoerd. „Zodra meer informatie beschikbaar is over de aard, omvang en gevolgen van de mogelijke kwetsbaarheid wordt deze gedeeld”, zegt de woordvoerder van het Parket Generaal.
Lang niet ieder bedrijf of organisatie heeft de update van Citrix doorgevoerd, blijkt uit onderzoek van beveiligingsonderzoeker Kevin Beaumont. Zo’n vierduizend Citrix-installaties hebben volgens hem de update niet toegepast, wat ze aldus kwetsbaar maakt. Dat is een vijfde van de installaties die hij monitort. Het OM is volgens Beaumont niet (meer) kwetsbaar.
Patches
Computerprogramma’s bevatten soms ernstige kwetsbaarheden die lange tijd onopgemerkt blijven en zo ongezien misbruikt worden door hackers. Als zo’n lek bekend wordt, is het belangrijk om zo snel mogelijk het gat te dichten. Bedrijven stellen daarom zogenaamde patches beschikbaar: updates die de problemen moeten verhelpen.
In het geval van problemen in de software van Citrix adviseert het NCSC daarom al sinds 18 juni „met klem” om de beveiligingsupdate op „korte termijn” te installeren. Dat advies werd vorige week aangescherpt toen de kwetsbaarheid daadwerkelijk door hackers werd uitgebuit. „De kans op een toename van scanverkeer en grootschalig misbruik wordt hierdoor significant groter”, schreef het NCSC.
Het NCSC adviseert al sinds 18 juni ‘met klem’ de beveiligingsupdate op ‘korte termijn’ te installeren
Inmiddels is duidelijk dat hackers al sinds 23 juni, vijf dagen na het bekend worden van het lek, de kwetsbaarheid in Citrix konden misbruiken. Dat gebeurt op grote schaal: beveiligingsbedrijf Imperva telde vorige week meer dan 11,5 miljoen aanvallen, gericht op duizenden sites in allerlei landen.
De kwetsbaarheid lijkt op problemen die Citrix eerder, in 2020, ervoer: toen konden hackers ook toegang krijgen tot beveiligde gegevens. Die softwarefout werd op grote schaal misbruikt door ransomwarebendes en technologisch geavanceerde hackers, al dan niet aan staten gerelateerd.
Honderden Nederlandse bedrijven gebruiken Citrix. Daaronder bevinden zich volgens de lijsten van Beaumont tientallen Citrix-installaties die sowieso als kwetsbaar gelden. Wie het lek niet of niet tijdig heeft gedicht, zal goed op moeten letten op indringers in het computernetwerk.
Dit bericht is om 10.47 uur bijgewerkt.
Met medewerking van Marcel Haenen
Lees ook
Het nieuws over de datadiefstal bij de politie wordt steeds onheilspellender
Een van de beste politieseries van de laatste jaren speelt zich af in het Noord-Ierse Belfast van na de ‘Troubles’. Blue Lights gaat over vier beginnende agenten die zich moeten bewijzen voordat ze een vast contract krijgen. In seizoen twee wordt het stadscentrum van Belfast overspoeld door drugs. Het onderzoek leidt naar een protestantse wijk. Naast het politiewerk besteedt de veelgeprezen serie aandacht aan het privéleven van de agenten. Zo hebben Grace en haar collega Stevie in seizoen 1 gevoelens voor elkaar ontwikkeld die in toom gehouden moeten worden. De serie is geschreven door Declan Lawn en Adam Patterson, twee voormalige journalisten. Volgens hen zijn zeker negentig tot vijfennegentig procent van de gebeurtenissen in de serie uit het leven gegrepen.
André Waardenburg
Melige moordserie
De structuur van detectiveserie Poker Face is voorspelbaar: het begint een kwartier voor de moord, waarbij hoofdpersonage Charlie Cale (Natasha Lyonne) op een of andere manier betrokken raakt door het baantje dat ze op dat moment heeft. Al „bullshit” roepend lost ze vervolgens de moord op. Waarna de maffiosi die haar op de hielen zitten weer verschijnen, en ze er vandoor moet – op naar de volgende baan en de volgende moord. Het goed ontvangen Poker Face, van de hand van regisseur Rian Johnson (o.a. Glass Onion), leunt hevig op absurditeit en op de zeer charismatische Natasha Lyonne, die spreekt als een New Yorkse kettingroker en onweerstaanbaar door elke scène zwalkt. Het tweede seizoen is iets zwakker dan het eerste, maar Lyonne maakt veel goed.
Nostalgische skatertrip
Het enige wat rond de eeuwwisseling cooler was dan skateboarden, was als skater een plekje krijgen in de Tony Hawk’s Pro Skater-games. De soundtrack van elk van de vier games zou bovendien bepalend zijn voor het ‘geluid’ van de skatebeweging; nummers als ‘The Boy Who Destroyed The World’ van AFI en ‘Wish’ van Alien Ant Farm staan in menig millennialgeheugen gegroefd. Een remake kon in deze nostalgische tijden niet ontbreken. Na deel 1 en 2 volgt Tony Hawk’s Pro Skater 3+4, een opgepoetste maar grotendeels trouwe herziening van het origineel. Nou ja, op één punt na: de soundtrack is op de schop genomen, volgens skater Tony Hawk om andere bands een kans te geven. Kies een skater uit, doe trucjes, haal kwajongensstreken uit – en waan je weer even in 2001. Voor wie de oude soundtrack mist: die staat uiteraard op Spotify.
Len Maessen
Blik op nu vanuit toen
In OVT, het geschiedenisprogramma op de radio, deze zomer de serie: Oude Woorden Nieuwe Wereld. Zes schrijvers en denkers behandelen zes historische boeken. Ze laten hun licht schijnen op kwesties van nu met woorden van toen. Op 20 juli is de beurt aan historica en terrorisme-expert Beatrice de Graaf. Ze bespreekt het boek In de Schaduwen van Morgen uit 1935 van de Leidse historicus Johan Huizinga. Het ging bergafwaarts met „de bezeten wereld” om hem heen, vond hij. Radio en film, reclame, moderne kunst, oppervlakkigheid, moreel verval, sportverdwazing, massapsychose en technologie-aanbidding waren tekenen van een gedegenereerde cultuur. Dat klinkt bijna een eeuw later vertrouwd in de oren. Beschreef Huizinga slechts de toestand, of zag hij uitwegen uit de ellende?
In Utrecht is een gemeenteraadsvergadering donderdagavond verstoord door pro-Palestijnse demonstranten, dat meldt RTV Utrecht.
De onrust ontstond na een stemming over een motie omtrent het boycotten van Israëlische producten en organisaties. De motie werd niet aangenomen waarop een deel van de aanwezige demonstranten vertrok. De demonstranten die achterbleven in de raadszaal verstoorden vanaf dat moment de vergadering. Daarop waarschuwde burgemeester Sharon Dijksma hen dat ze risico liepen op ingrijpen van de politie en hoge straffen. De burgemeester besloot vervolgens de demonstranten zelf naar buiten te begeleiden.
Eenmaal buiten probeerden demonstranten Dijksma de weg terug het stadhuis in te belemmeren. „Daar vielen ook klappen en daar stond ik tussen,” zegt Dijksma tegen RTV Utrecht. Dijksma werd zelf niet geraakt door de klappen, wel kreeg ze verwijten gericht op haar persoon. Via de achteringang voegde zij zich na de onrust weer bij de vergadering.
Vanwege een gevoel van onveiligheid kiest bijna de helft van de vrouwen tussen de 15 en 25 jaar weleens een andere route in hun eigen buurt. Dat blijkt uit vrijdag gepubliceerd onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), gebaseerd op gegevens uit 2023. Onder jonge mannen doet slechts een op de vijf dit.
Jonge vrouwen nemen eerder een omweg dan oudere vrouwen. In de jongste doelgroep gaat het om 45 procent, bij vrouwen van 65 jaar en ouder zakt dat naar 31 procent.
Niet alleen op straat, ook thuis nemen vrouwen vaker voorzorgsmaatregelen. Zo opent 70 procent van de vrouwen van 65 jaar of ouder ’s avonds niet altijd de deur. Dat geldt ook voor meer dan de helft van de jongere vrouwen. Mannen doen over het algemeen vaker open, al laat een derde de deur soms ook dicht. Bij oudere mannen (65+) loopt dat aandeel op tot de helft.
Criminaliteit in de buurt
Ruim 45 procent van de vrouwen voelt zich weleens onveilig in hun eigen buurt en is bang slachtoffer te worden van criminaliteit. Bij mannen is dat ongeveer een derde. Oudere vrouwen voelen zich minder vaak onveilig dan jongere vrouwen. Bij mannen is het juist de jongste groep – 15 tot 25 jaar – die zich het minst zorgen maakt over de eigen veiligheid.
Waar iemand woont, maakt uit. In grote steden lopen vrouwen vaker om dan op het platteland: 44 procent tegenover 21 procent. Dat heeft een reden: straatintimidatie komt in steden vaker voor dan op het platteland. 28 procent van de mannen in steden loopt soms om, op het platteland is dat 11 procent.
Lees ook
Bizar, maar dit zijn de maatregelen die jonge vrouwen elke dag nemen om zich de enge mannen van het lijf te houden
Nederland gaf na jarenlang overleg 119 van de befaamde Benin-bronzen terug aan Nigeria. Correspondent Eva Oude Elferink was erbij en zag de emotie bij de lokale bevolking. Wat leert deze teruggave ons over de discussie rond roofkunst?
Heb je vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via [email protected].
Ik besloot binnenlands politiek nieuws te mijden. Een vriend zei: lekker makkelijk nu de kermis met reces is, maar ik was eerder afgehaakt. Om precies te zijn toen landelijke media op Yesilgöz-Douwe Bob doken met een toewijding waarop geen enkel ander onderwerp kan rekenen. Mede dankzij die tomeloze dienstbaarheid bij het versterken van sociale media van populisten, gelooft half Nederland dat asielmigratie het grootste landelijke probleem is. Het enige grote probleem met asielmigratie is dat populisten haar misbruiken om de macht te grijpen. Intussen kunnen onze kabinetten niks anders dan vallen, hebben we zoveel PFAS in ons lichaam dat de zonnebrand niet intrekt en luidt het reisadvies naar Zuid-Europa: wees voorbereid op bosbranden.
Als er in een kop ‘asiel’, ‘Wilders’ of ‘Yesilgöz’ stond, sloeg ik dat artikel sowieso over. Als lezer kon ik redacties heus van onderaf besturen. Niet meer klikken op de bait. Radio verruilde ik voor podcasts. Dat is harder werken voor de mediaconsument, want je moet zelf uitzoeken wat het beluisteren waard is, maar wie zoekt vindt bijvoorbeeld filosoof en zelfbenoemd ‘degrowth communist’ Kohei Saito. Bij de podcast Boontjes doppen besprak hij het kapitalisme als een systeem dat altijd uit is op meer groei en daarom niet houdbaar is op een planeet met gelimiteerde bronnen. Westerse landen berekenen dat hun uitstoot omlaag gaat, maar laten hun overconsumptie intussen in China produceren waardoor de uitstoot daar omhoog gaat. Productie in een kapitalistisch systeem neemt toe, maar salarissen blijven laag: het extra geld gaat naar aandeelhouders. Qua dierlijke producten is Nederland dus klein China, begreep ik. Bedrijven exporteren zich suf, aandeelhouders blij, salarissen laag en de uitstoot is voor het land.
Na Boontjes doppen suggereerde de podcastleverancier De linkse revolte. Kwam Yesilgöz toch voorbij toen werd besproken dat de VVD het altijd over de hardwerkende Nederlander heeft, maar dit exitkabinet de lasten voor werkenden juist verhoogt en die voor vermogens verlaagt. Misschien heeft ze het daarom graag over clickbaitzalige onderwerpen als asielmigratie of Jodenhaat. De podcastdeelnemers stelden dat sociale partijen in het midden tegenwoordig als extreemlinks worden neergezet en rechtse liberalen zichzelf uitroepen tot stil midden. Een hele geruststelling, want ik was al bang dat ik opgeschoven was.
Op woordniveau is het probleem met liberalisme dat het sympathiek klinkt: naar vrijheid, zelfs naar realisme als je drie letters husselt. Socialisme daarentegen klinkt naar maatschappelijke dienstverlening, naar taakstraf, naar corvee. Ondertussen komt liberalisme neer op het recht van de sterkste en socialisme op verdelen, misschien zelfs het weerloze beschermen. Op zo’n kop klikt niemand. Dan liever ophef.
Een paar podcasts later had economist Kate Raworth het ineens over de neef van Freud. Status en ergens toe behoren zijn drijfveren voor de mens, ontdekte Freud. Als je dat gelinkt kreeg aan producten, kon je verkopen als een malle, dacht zijn neef. Zo kwam die uit bij publiciteit. Nu zitten we met mensen die hun gevoel voor status en tot de groep behoren ontlenen aan de dingen die ze kopen. Ik beweer niet dat we aan de klimaatafgrond zijn beland door de neef van Freud, maar wel door het kapitalisme dat ons opjaagt om meer te consumeren, meer te produceren en geen bal te geven om wat we vernielen. Na een weekje nieuwsmijden wil ik niks nieuws meer kopen en moet ik me inhouden om niet vanaf het balkon de Internationale te gaan zingen. Hoogste tijd om weer eens op wat Yesilgöz-, Wilders- of asielbait te klikken.
