Category: Cultuur

‘I’d rather eat my own shit than be in a band with him again.” Het was volgens gitarist Noel Gallagher volkomen ondenkbaar dat hij ooit nog samen met zijn zingende broer Liam zou optreden. Een reünie van Oasis zou er dan ook nooit-maar-dan-ook-nooit komen. „Zelfs niet als alle uitgehongerde kinderen ter wereld ervan afhankelijk zouden zijn.”

Het wereldvoedselprobleem is nog lang niet opgelost, maar die ondenkbare reünie kwam er natuurlijk toch. Volgende week begint Oasis in het Verenigd Koninkrijk aan een 41 shows tellende stadiontournee die tot november langs zo’n beetje alle continenten trekt (maar Nederland overslaat).

Na zestien jaar wachten smachten de fans om de monsterhits (‘Wonderwall’, ‘Live Forever’, ‘Don’t Look Back in Anger’) weer te horen, en verheugen de haters zich stilletjes op het andere handelsmerk van de Britpopgiganten: hun oneindige strubbelingen, scheldkanonnades en knokpartijen.

De Gallaghers zijn niet alleen. Vetes tussen bloedverwanten lijken oververtegenwoordigd in de popmuziek. Zit er een patroon in alle broeder- en zustertwisten? En zijn daaruit lessen de trekken waarmee Oasis hun tour tot een succesvol einde kan brengen?

Les 1. Het gebeurt in de beste families

Eerst het troostende nieuws: het hoort erbij. Ruzie maken is niet per se erg, en het maakt deel uit van een lange traditie. Waar je in ieder ander familiebedrijf elkaar makkelijk kunt ontlopen en tactisch de taken kunt verdelen, beland je als bandlid toch altijd weer samen in dezelfde studio, tourbus of kleedkamer, waar je eindeloos moet rondhangen. Gooi naast een flinke portie verveling ook nog wat alcohol en drugs in die snelkookpan en voordat je het weet, ontploft de boel.

En laat je niet misleiden door decibellen, want het gebeurt zeker niet alleen bij ruige rockers als The Stooges, Creedence Clearwater Revival of AC/DC. Hoe zoetsappig de close harmony van The Everly Brothers, The Beach Boys of The Jacksons misschien ook klonk, ook binnen in die broers kolkten woede en wedijver.

Les 2. Het kan altijd erger

„We’re bad, but we’re not that bad”, zeiden de Gallaghers ooit tegen elkaar toen ze geschokt toekeken hoe zanger Chris Robinson van de Amerikaanse rockband The Black Crowes en zijn broer en gitarist Rich elkaar aftuigden. En dat was nog niet eens de keer dat Chris zijn broer te lijf ging met een kapotgeslagen fles, vanwege een ruzie over… een setlist. „We wilden elkaar echt zo veel mogelijk pijn doen”, verklaarde Chris lachend toen de broers voor de zoveelste keer de strijdbijl hadden begraven. „Het was op alle mogelijke manieren ongezond”, gaf Rich toe.

Les 3. Sla elkaar nooit in het gezicht

In hun eindeloze bokspartijen respecteerden de Robinsons wel altijd die ene gouden regel uit de rock-’n-roll: gij zult elkaar nooit in het gezicht slaan. Blauwe ogen en gebroken neuzen passen nu eenmaal niet op de bühne. Ook de vingers van muzikanten zijn offlimits. Het publiek mag namelijk niet het slachtoffer worden.

David Lee Roth, larger-than-life-zanger van hardrockband Van Halen verklapte ooit hoe drummer Alex zijn broer en virtuoze gitaargod Eddie van Halen te grazen nam na een ruzie over – wederom – de setlist. Met één vuist gaf hij zijn broer een gigantische afranseling. „Maar met zijn andere arm beschermde hij tegelijkertijd voorzichtig Eddies hoofd zodat die niet tegen het beton zou beuken, want we moesten nog spelen.”

„Alex is de rock. Ik ben de roll”, zo quote de drummer zijn in 2020 overledene broer in zijn recent verschenen memoires Broers. „We vechten, we maken ruzie – zelfs in de dingen waar we elkaar wél in vinden.” Maar aan de vechtpartij wijdt hij geen woord, al geeft hij wel toe woest te zijn geweest toen zijn broer de gitaarsolo van Michael Jacksons wereldhit ‘Beat it’ inspeelde – helemaal toen het album Thriller op één belandde, net voor Van Halens eigen plaat 1984.

„Ik haat hem niet meer dan iemand anders”, zei Ray Davies van The Kinks over zijn broer Dave. „Maar zeker ook niet minder.” Ook in hun talrijke matpartijen respecteerden ze de code om elkaars gezicht te sparen. Het ging pas fout toen drummer Mick Avory zich ermee ging bemoeien en met een bekkenstandaard begon te zwaaien. Resultaat: zestien hechtingen in de kaak van Dave. De voortdurende broer- en bandguerrilla zou resulteren in een vierjarig tourverbod in de Verenigde Staten.

Les 4. Ontloop elkaar (en bespaar niet op extra vervoer)

Blijven meppen werkt averechts. „Je zoekt op den duur gewoon een reden om te vechten”, bekende zanger-gitarist Caleb Followill van de Amerikaanse rockband Kings of Leon (met daarin zijn broers Jared en Nathan én neef Matthew). „Dat kan the stupidest shit zijn, zelfs een barkruk.” Pas toen het viertal in 2021 het achtste album had voltooid, gaven ze toe: dit is de eerste plaat waarbij we niet met elkaar op de vuist zijn gegaan.

Om het geweld te beperken had de band al een draconische maatregel ingesteld: ze reisden jarenlang apart. Pas anderhalf uur voor het optreden kwamen ze samen, meteen na afloop ging ieder weer zijn eigen weg.

De zingende zussen Ann en Nancy Wilson hadden na vijftig jaar en drie reünies van hun hardrockband Heart zo’n genoeg van elkaar dat ze – eenmaal aangekomen met eigen tourbussen – óók nog de backstage opdeelden in zogeheten ‘sanctuary zones’. Daar mochten alleen hun eigen partners, managers en stylisten komen.

Les 5. Wacht niet tot er één doodgaat

Zoals bij iedere ruzie geldt: hoe grimmig de strijd ook is, uiteindelijk weet iedereen diep van binnen dat het nergens over gaat. Alleen: vaak komt verzoening te laat. Zie ook: het Britse discotrio Bee Gees. Hoe spekglad Barry Gibbs en zijn jongere tweelingbroers Robin en Maurice hun driestemmige falsetstemmen ook lieten galmen, achter de schermen schreeuwden ze vooral tegen elkaar wie de beste was. Maurice, het eerste slachtoffer van deze verplaswedstrijd, degradeerde tot zijn grote verdriet tot de boodschappenjongen van de andere broers. „Ik zei: ‘Nee Robin, jij moet Barry bellen!’ En: ‘Nee Barry, bel jij Robin maar!’ Ze zeiden allebei: ‘Oh nee!’ En dat ging achttien maanden zo door.”

Drie reünies en twee sterfgevallen later, stond Barry in 2012 met een roos in zijn handen aan het graf van de aan kanker gestorven Robin. Maurice was negen jaar eerder overleden na een hartstilstand. „God weet hoeveel ruzie we hebben gemaakt”, treurde de oudste broer. „Zelfs tot het einde toe hadden we conflicten met elkaar, wat nu niets meer betekent. Het betekent gewoon niets meer. If there’s conflict in your lives – get rid of it.”

Delen

Mail de redactie

Lorde toont zich volledig: rauw en ongesluierd

Een röntgenfoto van het bekken, met bovenin de gesp van een riem, links en rechts de klinknagels van een spijkerbroek, een rits die naar beneden loopt en, rondzwevend in het klinische blauw, een spiraaltje. De coverfoto van het album Virgin is ‘volledig transparant’ – even letterlijk als figuurlijk. Lorde (28) wil zich volledig tonen: rauw, ongesluierd en eerlijk. Het is een hyperpersoonlijke blik vol feministische symboliek waarmee de zangeres een krachtig statement maakt: geen schuilen, geen filters, gewoon zij – vanbinnen en vanbuiten.

Cool, eigenzinnig en ongrijpbaar was Ella Yelich-O’Connor, oftewel Lorde uit het strandplaatsje Takapuna, Nieuw-Zeeland, al op haar zestiende, toen ze debuut Pure Heroine (2013) afleverde. Overrompelend was toen de uitgeklede, elektronische sound vol eigenaardige geluidjes. Zo ook opvolger Melodrama (2017): dwingend, edgy en fris. Donkere gevoelens heel sterk bezingen, heel inspirerend voor zelfbewuste popvrouwen als Billie Eilish net ná haar.

Het ingetogen, van zon doordrenkt gitaaralbum Solar Power (2021) stond daar haaks op. Er waren – misschien wel met opzet – geen hits. Lorde schudde het altijd door haar verfoeide, snel in de schoot geworpen glamourleven af en leidde een teruggetrokken, eco-bewust leven. De ogen van het zonnekind, zoals ze zich toen presenteerde, stonden dof om de verontrustende klimaatveranderingen.

Maar dat veranderde. Ze verruilde haar rustige bestaan in de Nieuw-Zeelandse natuur toch voor het onrustige stadsgewoel van New York. Daar leeft Lorde een hongerig naar ervaringen jagend twintigersleven, even avontuurlijk als chaotisch, even onbezonnen als zoekend naar zingeving, lust, liefde. Als we de sterk opzwepende synthpop dancetrack ‘What Was That’, haar eerste single in lange tijd, mogen geloven gaat dat van MDMA slikken en dansen in de New Yorkse nachtclub Baby’s All Right tot de rauwe nasleep van een relatiebreuk, toen verdriet haar meetrok in zijn draaikolk.

In al zijn rauwheid draait Virgin van Lorde om bevrijding. Ze kwam zichzelf behoorlijk tegen. Dat een verbroken relatie zakken gevoel voor kwetsbare liedjes oplevert, weten we al een dikke eeuw. Maar voor Lorde was er in deze jaren uit de schijnwerpers ook het doorstaan van een eetstoornis (‘Broken Glass’). En er spelen genderthema’s, die verwarren. In het jachtige openingsnummer ‘Hammer’ zingt ze „Some days I’m a woman. Some days I’m a man. I might have been born again.” In de video van powerballad ‘Man of the year’, wat een nummer, plakt ze haar borsten af. Ze voelt zich nu meer op haar gemak bij fluïde expressie.

Lorde’s plaat is persoonlijk en gedurfd. Met in het oor kruipend melodieuze, therapeutische electropop vol stekelige synths, dancerave extatische uitspattingen en bewerkte, dramatische vocalen gooit ze met hulp van producers als Jim-E Stack en Dan Nigro alles van zich af. Die emotionele directheid komt over en sluit haar weer aan, al kan ze zweverig zijn en is niet alles even sterk. De korte duur van Virgin (34 minuten, 11 nummers) blijft verbazen. Maar uitzonderlijk is hoe Lorde de schoonheid van een soms zo verlammend en rommelig eind-twintigersleven vangt én in alle intensheid weet te normaliseren.

Amanda Kuyper

Sef brengt poëtische teksten op steengoede muziek

Volgens de Duitse dichter Rainer Maria Rilke kan goede poëzie alleen maar voortkomen uit ervaringen die herinneringen worden, die vergeten raken en weer terugkeren in taal. Zo klinkt Lieve Monsters, het nieuwe album van Yousef Gnaoui, alias Sef. Op Lieve Monsters lijkt Sef, die vrijwel alle muziek zelf schreef en produceerde, te zijn geland – de vergeten ervaringen van lollige muziek (‘De Leven’, ‘Broodje Bakpao’) en zwaardere muziek (IJSLAND) hebben vorm gekregen en zijn teruggekomen als poëzie. Of beter, als steengoede muziek.

Het album is een spekkoek, met evenveel dom-slimme woordspelletjes als gelaagde teksten („Ruimte is rijkdom/ en rijkdom is keuze/ en keuze is vrijheid/ en vrijheid is een kooi”). Er zit evenveel lucht in als dat er druk op staat. Want al is het einde van de wereld nog steeds een terugkerend thema, als het aan Sef ligt gaat hij dansend ten onder. En dat doet hij niet alleen.

Zo is ‘Bang’ een gesampelde bewerking van ‘Voor Alles’, het nummer dat Wende schreef op de kort voor zijn dood geschreven tekst van Joost Zwagerman. De opzwepende beat botst keihard met de melancholieke duisternis van de originele tekst, maar werkt juist daardoor goed. Openingstrack ‘Pacifist’ bevat een ontroerende sample van Sefs jonge zoon Aziz Gnaoui die onbezorgd zingt.

Het tekstueel sterke ‘Ruimte/Tijd’ heeft een prachtig, klein, meanderend intermezzo van Joep Beving, dat gekruid is met een opzwepende sample van Bob Marley, over actie ondernemen tegen het systeem. „Life is not pressure/ the system is pressure”, klinkt het echoënd, voor er opeens een verwrongen junglebeat aanspringt die doet denken aan de woeste muziek van de Britse dj Blawan. „Kijk verlies je je gezicht/ en is dat je enige bezit/ dan gaat alles in de fik.”

Die intensiteit loopt door in ‘h-e-l-p’, dat begint op een manier die doet denken aan Nelly Furtado’s ‘I’m Like a Bird’, maar het is ‘Porcelain’ van Moby. Al is het maar omdat ‘h-e-l-p’ niet de vrije, maar de paniekvogel bezingt: „H-E-L-P-M-I-J, A-U-fucking-B”. De track lijkt tegen het eind bijna te verzinken in apathie, maar dan stopt het nummer abrupt en knalt de ongemakkelijke, opgejaagde beat van het volgende hoogtepunt ‘ok computer’ erin. Een snelle jungledrum en teksten als: „Een duivel met vleugels, een engel met hoorns/ in zoveel lawaai zijn ze moeilijk te horen/ weet niet precies welke schouder er nu aan het woord is.” Klinkt bizar, maar dat moet kunst af en toe zijn.

Waar Sef op eerdere albums soms misschien iets te graag duidelijk wilde maken dat hij iets te zeggen had, zijn de teksten op Lieve Monsters subtieler en effectiever. Dat werkt omdat het nu de muziek is die telkens weer nieuwe hoeken om slingert, met nieuwe genres en andere gevoelens. En als achter die hoek onverhoopt toch het einde van de wereld blijkt te schuilen, kunnen we maar beter dansen.

Jonasz Dekkers

Zoom in

Klassiek
Alex Paxton
Delicious

Muziek die klinkt ‘alsof je in een aardbei bijt’ wil de Britse componist Alex Paxton maken. Zijn nieuwe album Delicious, met een bonte verzameling ensemblestukken, is héél veel aardbei, plus een pak suiker: vrolijk, catchy, maf, melodieus, hyper. Alles kan in deze cartooneske, voorspelbaar onvoorspelbare, soms ook dodelijk vermoeiende muziek. (Joep Stapel)

Zoom in

KLassiek
Hainbach & Ensemble Modern Primer

Totaal andere koek is de meeslepende elektro-akoestische trip Primer van de Berlijnse componist-producer Hainbach en de nieuwemuziekspecialisten van Ensemble Modern. Ze knipten en mixten een gezamenlijk liveconcert tot een schemerduistere studiocollage, waarin noise, soundscapes, subtiele tinkelmuziek en grauwe lyriek elkaar versterken. Hoogtepunt is het titelstuk, met industriële sleepbeat en trompetsolo. (JS)

Zoom in

Rock
Hotline TNT Raspberry Moon

Missie volbracht: op hun derde album weet Hotline TNT het genre shoegaze op te tillen tot ehm, … popgaze? In plaats van naar hun schoenpunten staart het Amerikaanse vijftal met opgeheven hoofd naar de zonnige horizon. Fuzzy gitaren zijn gebleven, maar de oorwurmen in riffs en melodieën van zanger-gitarist Will Anderson zijn onweerstaanbaar optimistisch. (Frank Provoost)

Zoom in

Latin
Adrian Quesada Boleros Psicodélicos II

Texaan Adrian Quesada is vooral bekend als helft van duo Black Pumas. Solo duikt hij diep in psychedelische latinballads, romantische, meeslepende songs die net zo goed op de achter- als voorgrond werken. Deel één was een groot succes, deel twee zal dat ongetwijfeld evenaren, met opnieuw sterke gastbijdragen van iLe, Angélica Garcia en de geweldige stem van de Cubaanse Daymé Arocena. (Peter van der Ploeg)

Zoom in

Metalcore
Turian Blood Quantum Blues

Zangeres Vern Metztli-Moon van metalcoreband Turian uit Seattle heeft iets om kwaad over te zijn: ze is Yaqui, een Mexicaanse bevolkingsgroep die door de Spanjaarden werd onderworpen, gedeporteerd en uitgemoord. In Turian gromt en gilt ze het verhaal van zich af met spijkerharde gitaarrifs en elektronische passages. Zoals in ‘Chemical Bath’, dat klinkt alsof Converge en Fear Factory samengaan. Unieke sound, die hard aankomt. (PvdP)

Delen

Mail de redactie

Samen een moment van verstilling en bezinning beleven. Daar gaat het om in het theater, vindt Lemi Po-nifasio. In de eerste scène van Star Returning trekt hij de toeschouwer dan ook resoluut de dagelijkse realiteit uit, om hem te laten neerdallen in een balsemende vertraging. En verwondering: in een zee van vuur zingt de Bimo, een schriftgeleerde van het Chinese Yi-volk, een lied dat wordt gezongen tijdens het jaarlijkse Toortsfestival, betoverend, puur en doordringend.

Zang is belangrijker dan ooit dit jongste werk van Ponifasio en Star Returning biedt bijna een soort opera-ervaring. Voor deze voorstelling werkte hij, zoals vaker, samen met een etnische minderheid. Dit keer zien we zangers en dansers van de Yi, een bergvolk met eeuwenoude rituelen waarin de verbinding met gemeenschap, natuur en de kosmos voorop staan. Ponifasio laat ze versmelten met zijn hedendaagse esthetiek, duister en ceremonieel, traag en precies.

Als altijd gaat het bij Ponifasio over leven en dood, over de levenscyclus. Zo ook in de poëzie van Yi-dichteres Jidi Majia en het Toortsfestival, waarin de Yi geboorte, welvaart en een rijke oogst afsmeken. Ponifasio transformeert dit naar zijn uiterst gestileerde stijl. In plechtige processies trekken figuren in lange zwarte jurken met vlaggen voorbij, terwijl de melodiën (práchtig gezongen) met in grillige slingers van laag naar hoog kronkelen, met soms scherp verspringende registers, altijd loepzuiver.

In een van die liederen wordt de adelaarsschedel bezongen die uit de hemel neerstort; op het toneel ligt een astronautenhelm. De as die eruit valt, wordt bewaard met het respect dat een voorouder toekomt. Perfect synchroon zijn de precies afgemeten bewegingen van de dansers, ook als ze, op de grond gezeten, in gebaren het werk van de landarbeiders en ambachtslieden tonen. Een bijna naakte man symboliseert de dood. Op zijn witte vlag is de vernietiging te zien die de mens zijn woonplaats, de aarde, aandoet. Tegen het einde keert hij als astronaut terug naar de vruchtbare moederschoot, de kosmos. Een witte kosmos, die scherp contrasteert met het schemerduister waarin het toneel langdurig is gehuld – het sterke lichtontwerp is van Helen Todd.

Voor de kenners is dit alles thuiskomen in de wereld van de Samoaan Ponifasio. Het is niet voor iedereen en vraagt aandacht en concentratie, maar voor wie die kan opbrengen, kan als een astronaut los van tijd en ruimte rondzweven in dit wonderlijke universum.

Delen

Mail de redactie

Wie zich dj noemt, kan van alles doen: praten op de radio, plaatjes draaien op een bruiloft, met een usb-stick vol eigen muziek van festival naar festival vliegen, of beats maken waar een ander overheen rapt. Maar wie van twee draaitafels een zelfstandig instrument maakt en daarop soleert, is niet zomaar een dj, maar beoefent een kunstvorm. Zo iemand manipuleert andermans muziek om verhalen te vertellen in een eigen stijl en laat ondertussen de voeten tappen en de konten schudden. Zo iemand is een turntablist.

Waar komt het vandaan?

In de jaren dertig en veertig verschenen de eerste muziekstukken die waren gemaakt op draaitafels. John Cage speelde op Imaginary Landscape No 1 in 1939 met de snelheid van de platenspeler en creëerde ritmes door de naald erop en eraf te halen. Vanaf de jaren vijftig begonnen in Jamaica reggae-dj’s en -muzikanten zoals Lee ‘Scratch’ Perry op hun soundsystems de frequenties van opgenomen muziek naar hun hand te zetten.

Maar de grote revolutie kwam uit de New Yorkse wijk de Bronx. Vanaf begin jaren zeventig begonnen dj’s als Kool Herc, Afrika Bambaataa en Grandmaster Flash de draaitafels te gebruiken om hun eigen, nieuwe muziek te maken: hiphop. De focus lag aanvankelijk vooral op de beat. Door drumbreaks van twee identieke platen tegelijk te draaien en die steeds terug te halen naar een bepaald startpunt, wisten ze de ritmische stukken te verlengen, zodat de breakdancers langer konden breaken en de rappers langer rappen.

Met het mixpaneel tussen de draaitafels ontdekten de dj’s de oneindige mogelijkheden. De belangrijkste innovatie was scratchen, het heen en weer halen van de plaat onder de naald. Deze nieuwe sounds kon je aan elkaar mixen of in elkaar laten vloeien.

De term turntablism werd overigens pas in de jaren negentig bedacht, door DJ Babu van de Beat Junkies, om het genre te onderscheiden van de vele andere dansmuziek die gemaakt wordt, of simpelweg gedraaid wordt, door dj’s.

Hoe klinkt het?

Een dronken trompet, een haperende nieuwslezer of een gekortwiekte viool; alles kan en moet te grazen worden genomen op de draaitafels. Turntablism klinkt vaak hortend en stotend. De snelle handen van de dj breken klanken abrupt af of laten die halverwege ontsporen. Natuurlijk klinken er veel scratch-geluiden en zijn beats en herhaling de basis. Het blijft dansmuziek.

De kunstzinnige collagemuziek die alle geluidsfragmenten als bouwstenen beschouwt, is een van de weinige genres waarin humor bijna altijd prominent aanwezig is en waarin muzikanten steeds meer verhalenvertellers zijn geworden.

Naar wie moet ik luisteren?

Na pioniers als Grandmaster Flash en Afrika Bambaataa brak het scratchen via een omweg door bij een groter publiek, vooral met het nummer ‘Rockit’ van jazzmuzikant Herbie Hancock. De meeste turntablists bleven aanvankelijk nog vooral in dienst van hun hiphop-crew als muzikanten achter de rappers. Luister naar dj Jam Master Jay van Run-D.M.C., of Mix Master Mike met de Beastie Boys.

Halverwege de jaren negentig kwamen meerdere op draaitafels (en met samples) gemaakte albums van turntablists als DJ Shadow en Rob Swift uit. Met name in Europa nam turntablism een meer jazzy afslag. Op het Britste Xen-label kwamen mooie knip- en plakplaten uit van bijvoorbeeld DJ Food en Cold Cut. Door digitale productietechnieken is turntablism weer uit de mainstream verdwenen, maar de subcultuur leeft. Luister bijvoorbeeld naar het album Reborn van dj Mista Sinista uit 2024.

Delen

Mail de redactie

Artiesten komen optreden, poprecensenten gaan ernaartoe om er een stukje over te schrijven. Simpel systeem. Maar nu artiesten op TikTok en Instagram hun eigen medium in beheer hebben, houden ze steeds vaker de deur dicht voor journalisten. Na Justin Timberlake, die vorig jaar geen journalisten op de gastenlijst wilde, volgden dit jaar Sabrina Carpenter, Marilyn Manson en Limp Bizkit. En vorige week schrapte Morrissey tal van Nederlandse journalisten van de perslijst. Hebben ze dat recht?

Ja. Het is hun feestje. Maar het is wel een probleem. Popjournalisten zijn er niet alleen voor dat feestje, ze leggen een cultureel verschijnsel vast, ze wegen wat goed is en wat door het ijs zakt, ze gidsen andere boekers én bezoekers. De popjournalistiek maakt inherent deel uit van de culturele infrastructuur.

Nu is het zo dat niemand de deur écht dichthoudt bij concerten in de Ziggo Dome, Afas Live of de Arena – waar dit probleem zich vooral voordoet. Iedereen kan gewoon een kaartje kopen, wij dus ook. Timberlake en Limp Bizkit waren lang niet uitverkocht, dus kochten we een kaartje. Fair enough. Maar toen we anderhalve week voor het concert van Sabrina Carpenter hoorden dat NRC geen perstoegang kreeg, was er geen kaartje meer te vinden en stonden er bij Ticketswap 35.000 mensen voor ons. Dan kún je gewoon geen verslag doen van een concert. NRC-hoofdredacteur Patricia Veldhuis reageert: „Het is van groot belang dat onze journalisten hun werk vrij en onafhankelijk kunnen doen. Dit soort obstakels zit de vrije nieuwsgaring in de weg.”

Dan maar voor alles een kaartje kopen, hoor ik u zeggen. Maar daarvan zouden de kosten te hoog zijn. Bovendien weten we vooraf niet van alles precies waar we over moeten schrijven, en de voorverkoop van shows is maanden, soms wel een jaar van tevoren.

Fotografie

Voor popfotografen is het al jaren nog erger. Bij de komende shows van Nine Inch Nails, Stray Kids, en Kendrick Lamar en Sza zijn helemaal geen fotografen welkom. En als ze wel binnenkomen, worden ze steeds vaker geconfronteerd met strenge contracten over wat ze met de beelden mogen doen, en moeten ze toestaan dat de artiest bepaalt welke foto’s naar buiten komen. Soms eigent de artiest zich de fotorechten toe: er zijn voorbeelden van artiesten die er een symbolisch bedrag van 1 pond voor betalen, waarbij de fotograaf moet tekenen onder de verklaring dat dat een afdoende bedrag is voor zijn of haar werkzaamheden.

„Het sentiment tegen mainstreammedia, dat in de VS ook enthousiast wordt uitgedragen door het staatshoofd, neemt toe. En dat kan ook de popjournalistiek dwars gaan zitten”, schrijft muziekchef Robert van Gijssel van de Volkskrant. „Zet die trend door, dan zullen de kritische noot en het gewogen oordeel uiteindelijk plaatsmaken voor likes en commentaren onder Instagram- en TikTok-posts.” NRC had de mazzel dat ze bij De Standaard iemand hadden met een kaartje voor Carpenter en wij hun stuk konden overnemen, omdat we allebei Mediahuis als uitgever hebben. Bij Morrissey besloten we afgelopen week het helemaal te laten zitten, nadat hij de accreditaties van meerdere media (waaronder de Volkskrant, Oor, Het Parool en NRC) een dag voor zijn eerste concert introk.

Shally Hurkmans, hoofd communicatie van organisator Mojo Concerts: „Er is volgens mij uitgeplozen wat er over hem was geschreven, en op basis daarvan zijn jullie niet geselecteerd.” Ook Justin Timberlake maakte zelf de keuze wie wel en wie niet op de perslijst kwam. Hurkmans: „Daar mochten best journalisten aanwezig zijn, maar ze hebben zelf een selectie gemaakt wie er wel en niet mochten komen.” Het lijkt op een hang naar volledige controle over hun imago, beeld en dus ook het oordeel. Hurkmans: „Het is hun show. De artiest bepaalt wie er komt fotograferen en recenseren.”

„Hoe privater de organisatie, hoe ingewikkelder het is”, zegt Thomas Bruning, algemeen secretaris van de Nederlandse Vereniging voor Journalisten (NVJ). Het gaat hier niet om gesubsidieerde instellingen. Bruning: „Maar als pers actief geweerd wordt, moeten we de organisator of locatie voorhouden dat het een wisselwerking moet blijven, dat iedereen inspanning moet doen om te zorgen dat dit soort zaken verslagen moet blijven. Op andere momenten hebben ze jullie immers wél nodig.”

Waarom zeggen concertorganisatoren niet tegen tourende artiesten: ‘sorry mensen, wij reserveren altijd plekken voor journalisten, want zo doen we dat nu eenmaal in vrije-pers-land Nederland.’ Zouden Carpenter, Timberlake en Morrissey ons landje dan echt stilletjes overslaan? Ik denk het niet. Bij Mojo zien ze het niet voor zich. „Dat gebeurt in geen enkel land”, zegt Hurkmans. „Ik weet ook niet wat daarvan de consequenties zouden zijn.”

Mojo verschuilt zich achter de artiesten, de NVJ ziet weinig ruimte om actie te ondernemen, dus wat nu? Misschien moet popjournalistiek Nederland de koppen eens bij elkaar steken en een streep in het zand trekken. Ook al levert dat niet zo veel TikTok-hartjes op.

Delen

Mail de redactie

De voorstelling Rekhalzen begint met zowel Yentl als De Boer die vanaf een metershoge blokkentoren wat in de verte turen. Vermoedelijk aan het rekhalzen, een woord dat later in de voorstelling wordt uitgelegd als oudHollands voor ‘reikhalzen’. Oftewel: „Uitkijken naar iets voorbij dit punt.” Maar ja, naar wat dan precies? Het gebrek aan een eenduidig antwoord wordt onderstreept door het betoverende decor vol Turner-achtige dramatische luchten.

Rekhalzen is de nieuwe voorstelling van Christine de Boer (42) en Yentl Schieman (39), die zich ooit op de Kleinkunstacademie verenigden als Yentl en de Boer. Het duo is zich steeds meer toe gaan leggen op bijna uitsluitend gezongen voorstellingen. Dit leverde Modderkruipers in 2023 de prijs voor beste kleinkunstvoorstelling van het jaar op. Ook opvolger Rekhalzen is erg goed gelukt.

Het duo blinkt uit door in zeer afwisselende liedjes zowel grote als minder grote levensvragen te bespreken. Soms op een dampende beat, dan in een walsje, maar vanuit een in eerste instantie klassiek klinkend cabaretliedje kunnen ze ook plotsklaps in een opera verzeild raken. Ook tekst en toon doseren ze strak: ze schuwen gevoelige liedjes en beeldspraken niet, maar sentimentaliteit wordt vermeden door daarna abrupt de sfeer te veranderen. Na een mooi, metaforisch lied zingschreeuwen ze grappig vilein over „alle beloofde cadeaus die ik nooit heb gekregen”: „Dus dan zoek je een kaartje, en schrijf je erop: ‘ik neem je mee uit eten’/ Dan lijk je gul, en gaat ervan uit, dat ik het wel zal vergeten.”

Volmaakt geluk

Een staat van ogenschijnlijk volmaakt geluk blijkt veroorzaker van het gevoel reikhalzend te moeten uitkijken naar nieuwe uitzichten en dromen. Aan het begin van de voorstelling constateert het tweetal alles te hebben waar ze tot nu toe van droomden: een leuke man, fijne kinderen en een succesvolle carrière. Dat dit vooral het hardnekkige bééld van geluk is, oftewel buitenkant, blijkt als ze ironisch verder reflecteren op hun huidige situatie: „We zijn helemaal vrij van jeugdtrauma’s, hebben kinderen die alles lusten, aantrekkelijke mannen die gezellig met elkaar kletsen over de implementatie van een slimme thermostaat (…).”

In fijne liedjes maakt het duo duidelijk dat er van alles kan sluimeren achter het ideaalplaatje

In fijne liedjes maakt het duo duidelijk dat er bij iedereen van alles kan sluimeren achter de façades van een leven dat voldoet aan het ideaalplaatje. Zo kan achter iemand die één en al aardigheid uitstraalt een vat vol opgekropte woede en misgunnen schuilen, blijkt uit een komisch, extreem opgewekt gezongen liedje: „Ik troost je na een break-up, maar ik zie je wel het liefst alleen.”

Worstelingen kunnen zich in allerlei gedaantes aandienen: in leuke liedjes zingt het duo vanuit de perspectieven van mensen die zich héél moeilijk of juist héél makkelijk aanpassen aan anderen. Over eigen geworstel zingen ze onder meer in een geweldig beeldend nummer over beren op de weg.

De vraag die Yentl en de Boer vanuit verschillende oogpunten stellen, is of geluk wel automatisch resulteert in een ‘gratis happy end’. Het kan ook zomaar pardoes eindigen, zo ondervond De Boer vorig jaar bijna toen ze als een soort Tommy Cooper bewusteloos neerstortte op het podium. Pech kan je opeens overkomen. Misschien moet je het geluk daarom niet te veel tarten door alsmaar reikhalzend te verlangen naar méér geluk en méér nieuwe dromen. Dan kan het je immers onverwachts gebeuren dat je de randen van je geluk bereikt, kan je concluderen uit deze geweldige liedjesvoorstelling.

Delen

Mail de redactie