Ondanks het demonstratieverbod in Amsterdam zijn zondagmiddag meerdere betogers naar de Dam gekomen om te demonstreren. Volgens stadsomroep AT5 gaat het om tientallen demonstranten die aanwezig zijn. De politie zou volgens de omroep zo’n twintig mensen hebben aangehouden op de Dam. Demonstranten die vanuit de omliggende winkelstraten de Dam proberen te bereiken, worden tegengehouden door de politie.
Er stond zondag om 14.00 uur een pro-Palestijnse demonstratie gepland. Die mocht vanwege een noodverordening, die dit weekend in Amsterdam geldt door recente ongeregeldheden, niet doorgaan. Zondag plaatste de gemeente Amsterdam een bericht op X dat demonstreren op de Dam verboden is, en dat „de politie over gaat tot aanhouding”.
De politie Amsterdam berichtte „in groten getale” aanwezig te zijn op de Dam. Er staan zo’n dertig politiebusjes op en rondom het plein. „Demonstranten die weigerden de Dam te verlaten zijn aangehouden vanwege het overtreden van het demonstratieverbod”, schrijft de politie, zonder daaraan toe te voegen om hoeveel arrestaties het gaat.
Liveblog Onrust in Amsterdam
Rechter verbiedt demonstratie maar toch gaan mensen naar de Dam, politie verricht arrestaties
Juno (15) loopt rond vier uur met een vriendin richting de uitgang van het Jordan Montessori Lyceum in Zeist. Ze bleef vandaag langer vanwege extra geschiedenisles omdat ze wat moeite heeft met dat vak. Haar vriendin was mee voor „mental support”. „Ik ben blijven zitten”, vertelt Juno, een zwarte handtas om haar arm. „Op momenten dat het minder goed ging op school, controleerden mijn ouders vaker mijn cijfers. Ze gaven er geen commentaar over, maar ik voelde wel druk. Ik zei: ‘Wacht gewoon op mijn rapport, dan zie je het vanzelf’.”
Niet alle scholen geven ouders inzage in cijfers. Maar veel middelbare scholen bieden die mogelijkheden wel, met administratiesystemen zoals de app Magister. Op het moment dat een docent daar het cijfer invoert, kan de leerling, maar óók de ouder dat daar direct zien. Soms zien ouders het cijfer zelfs eerder dan de leerling, als die op school geen telefoon mag gebruiken.
Maar het Jordan Montessori Lyceum in Zeist besloot na een onderzoek naar prestatiedruk de cijfers van zijn leerlingen twee maanden lang niet zichtbaar te maken voor ouders. Zij kunnen nog wel het rooster bekijken en gebruik maken van de verzuimfunctie. Initiatiefnemer van de pilot is docent economie en bedrijfseconomie Stijn Uittenbogaard. Uit de enquête die hij afnam onder 520 kinderen op de school, blijkt dat kinderen meer druk voelen als hun ouders cijfers checken in de Magister-app.
Die druk heeft invloed op het mentale welbevinden van leerlingen, zag Uittenbogaard. „Ik vroeg bijvoorbeeld hoe vaak ze de afgelopen zes maanden last hebben gehad van hoofdpijn, buikpijn, een slecht humeur, ongelukkig zijn, vermoeidheid, dat soort dingen. Hoe meer prestatiedruk ze ervaarden, hoe slechter het met ze ging.”
Dyslexie
Zijn onderzoek werd opgepikt door de Algemene Onderwijsbond, en sindsdien wordt hij overspoeld met mediaverzoeken. „Zelfs The Guardian was hier”, vertelt hij lachend in een klaslokaal van het oude schoolgebouw. In het algemeen is de mentale gezondheid van jongeren, met name van meisjes, de afgelopen jaren flink achteruit gegaan. „Er is momenteel veel aandacht voor prestatiedruk onder kinderen”, zegt Uittenbogaard.
Lees ook
Het leven is soms verrekte lastig, zegt hoogleraar Levi van Dam, maar het is niet zo dat steeds meer jongeren ermee worstelen
Hij hield ook een enquête onder de ouders, waaruit blijkt dat iets meer dan de kwart wekelijks de cijfers van hun kinderen bekijkt. „Maar deze school is absoluut geen goede afspiegeling van de maatschappij”, zegt hij erbij. 90 procent van de ouders is volgens hem hoogopgeleid.
Uit onderzoek blijkt dat kinderen met hoogopgeleide ouders meer druk voelen, zegt hij. „Die ouders willen dat hun kind minimaal hetzelfde niveau doet als zijzelf, omdat ze hun status willen behouden.” Dat merkt hij ook tijdens oudergesprekken. „Het is voor sommige ouders heel belangrijk dat hun kind vwo doet. En als het niet goed gaat, kan het aan van alles liggen op school, maar aan hun eigen kind ligt het eigenlijk niet. Of ze zeggen: hij heeft dyslexie, daarom gaat het niet goed.”
Leerlingen van het Jordan Montessori Lyceum gebruiken het Magister-programma. Foto Merlin Daleman
Faalangst
Quinn-Olivia (13) en Chavengely (15) herkennen de druk bij hun klasgenoten. „Leerlingen zijn soms overstuur als ze een slecht cijfers hebben. Dan moeten ze huilen”, vertellen ze. „Vanwege hun ouders, maar ook vanwege faalangst.” Zelf maakt het ze niet uit dat hun ouders de cijfers niet meer kunnen inzien. „Ze kijken niet zo vaak mee. Het is mijn eigen schuld als ik een slecht cijfer heb”, zegt Quinn-Olivia.
Als ik een onvoldoende heb, kan ik nu eerst de herkansing maken voordat ik mijn cijfer deel
Dat is anders voor Seppe (14), die in zwarte puffercoat en met witte airpods door de gang loopt. „Ik voel wel druk om te blijven presteren, ook al kunnen ze niet meer meekijken.” Zijn moeder keek elke dag op de app, vertelt hij. „Ze vindt het oké dat ze het niet meer kan zien, zolang ik maar eerlijk ben over mijn cijfers.”
Het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) ziet dat prestatiedruk de afgelopen jaren „enorm” is toegenomen. „Door dit soort apps ligt de focus veel meer op de individuele cijfers dan op de voortgang van de leerling”, zegt LAKS-voorzitter Puk Donken. Dit herkent ze bij haar eigen broertje. „Als hij minder goed scoort op school, zie ik dat mijn vader de hele dag op Magister zit. Die controleert ook of hij zijn huiswerk heeft gemaakt.”
Volgens haar zou het terug moeten naar hoe het voorheen ging: ouders komen op gesprek nadat een leerling een rapport heeft gekregen. „Wij vinden het wel belangrijk dat ouders betrokken zijn, maar dan periodiek en gericht op evaluatie”, zegt Donken.
Herkansing
Met dit experiment wil ook het Jordan Montessori Lyceum leerlingen meer eigen verantwoordelijkheid geven, in een tijd dat ouders hun kinderen op veel manieren in de gaten houden. Niet alleen checken ze hun cijfers, ouders volgen ook de locatie van hun kinderen met apps als Find My iPhone. Uittenbogaard denkt dat het voor kinderen daardoor moeilijker is om hun eigen leven te leiden. „Om wat meer onder de radar te blijven”, zegt hij.
Dat juist deze montessorischool voor dit experiment kiest, is niet verrassend. „We willen onze leerlingen niet alleen opleiden om hun diploma te halen op hun eigen niveau, maar we willen er met ons onderwijs ook voor zorgen dat zij zich ontwikkelen tot initiatiefrijke, sociale en kritische mensen”, is te lezen in de online brochure. Op de muur van de ontvangsthal van de school staat geschreven: ‘Leer mij het zelf te doen’.
De 15-jarige Juno vindt het leuk dat ze nu zélf haar ouders het goede nieuws kan vertellen als ze een goed cijfer heeft behaald. „En als ik een onvoldoende heb, kan ik eerst de herkansing maken voordat ik mijn cijfer deel. Dan zeg ik: ‘Ik had een onvoldoende, maar ik heb het nu gehaald’.”
Lees ook
Een leerling heeft recht op ongeziene onvoldoendes
De rechtbank van Amsterdam heeft zondagmiddag in een kort geding besloten dat de noodverordening die in Amsterdam geldt van kracht blijft. De noodverordening die ter discussie stond ging vrijdag om 19.00 uur in, en geldt tot maandag 07.00 uur. Aanleiding waren de gewelddadige incidenten die plaatsvonden in de nacht van donderdag op vrijdag na de voetbalwedstrijd tussen Ajax en het Israëlische Maccabi Tel Aviv.
Het kort geding was aangespannen door activist Frank van der Linde. Hij wil zondagmiddag kunnen demonstreren op de Dam in Amsterdam tegen „de genocide in Gaza, maar ook omdat ons het demonstratierecht ontnomen wordt”, dat laat Van der Linde in een verklaring weten. Die demonstratie blijft door de uitspraak van het kort geding verboden.
Voor Van der Linde is het aanvechten van het verbod een principekwestie. „Burgemeester Halsema zegt altijd dat het demonstratierecht heilig is, maar deze noodverordening staat haaks op haar eigen woorden”, aldus de activist.
Het is niet de eerste keer dat de activist een rechtszaak aanspant. Regelmatig begint hij rechtszaken gevoed door linkse overtuigingen, onder andere over thema’s als racisme of extreem-rechts. In 2015 verzette hij zich tegen de stedenband die Amsterdam wilde aangaan met Tel Aviv. Door zijn activiteiten kwam hij in beeld bij de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).
Lees ook
Linkse activist werd jaren online gevolgd door de NCTV
Liveblog Onrust in Amsterdam
‘Politie arresteerde alleen mensen voor en tijdens Ajax-Maccabi Tel Aviv, niet bij geweld nadien’
Vier verdachten van de rellen van afgelopen donderdagavond en -nacht zitten nog steeds vast. Dat heeft het Openbaar Ministerie zaterdagmiddag laten weten. De verdachten worden begin komende week voorgeleid aan de rechter-commissaris.
De Amsterdamse politie arresteerde donderdagavond en -nacht 63 mensen, rondom de wedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv. Ongeveer veertig van hen werden verdacht van ordeverstoring. Na het betalen van een boete werden zij al snel vrijgelaten. Tien personen werden verdacht van onder meer belediging, vernieling of het bezit van vuurwerk. Zij kwamen ook snel vrij, maar hun zaken worden nog onderzocht.
Van de tien mensen die vrijdagochtend nog vastzaten, zijn er nu drie nog niet vrijgelaten: twee minderjarigen die worden verdacht van openlijk geweld tegen een persoon en een meerderjarige die verdacht wordt van openlijk geweld richting politieagenten. De vierde persoon die nog vastzit, werd vrijdagavond pas gearresteerd. Het OM verwacht dat er nog meer arrestaties zullen volgen.
Het merendeel van de Maccabi-supporters is vrijdag teruggereisd naar Israël. Een deel daarvan keerde terug met extra vliegtuigen, gestuurd door de Israëlische regering. Zaterdag zullen de resterende supporters terugvliegen.
Liveblog Onrust in Amsterdam
Vier verdachten van geweld in Amsterdam nog vast, worden voorgeleid aan rechter-commissaris
Premier Dick Schoof heeft de Israëlische minister van Buitenlandse Zaken Gideon Saar zaterdag op het Catshuis ervan verzekerd dat Nederland „er alles aan doet om te zorgen dat de Joodse gemeenschap in ons land zich veilig weet’”, meldt hij op X. Schoofs gesprek met de Israëlische minister volgt op ontmoeting van vrijdagavond tussen hem en vertegenwoordigers van de Joodse gemeenschap in Amsterdam.
Toen Saar vrijdag op Schiphol aankwam, was Schoof voor een informele EU-top nog in Boedapest. Schoofs afwezigheid bij Saars aankomst leidde tot een opmerkelijke politieke vertoning toen Geert Wilders als Tweede Kamerlid het kabinet te snel af probeerde te zijn om de Israëlische minister te ontvangen.
Wilders wist namelijk dat hij eerder op Schiphol zou kunnen aankomen dan Schoof. De PVV-leider liet in zijn poging om als eerste op de luchthaven aan te komen zien dat hij bereid is het wankele gezag van Schoof onderuit te halen. Uiteindelijk bleek minister van Justitie David van Weel (VVD) eerder op Schiphol aan te zijn gekomen dan Wilders.
Liveblog Onrust in Amsterdam
Vier verdachten van geweld in Amsterdam nog vast, worden voorgeleid aan rechter-commissaris
Premier Dick Schoof gaat komende week niet naar de VN-klimaattop in Azerbeidzjan, laat hij weten op X. Hij blijft in Nederland, vanwege „de grote maatschappelijke impact van de gebeurtenissen van afgelopen donderdagnacht in Amsterdam”.
Schoof zou aanstaande dinsdag en woensdag aanwezig zijn op de COP29-top, die duurt van maandag 11 tot en met vrijdag 22 november. Maar na de ministerraad van komende maandag gaat Schoof de dag erna met bewindslieden „de aanpak van antisemitisme” bespreken en gaat hij in gesprek met „Joodse en maatschappelijke organisaties over de aanpak van antisemitisme en de onrust en zorgen die er leven.” Ook wil hij beschikbaar zijn voor een eventueel debat in de Tweede Kamer over het geweld tegen de Israëlische voetbalsupporters van Maccabi Tel Aviv in de nacht van donderdag op vrijdag.
Lees ook
Goed voorbereid risicoduel op het veld loopt op straat uit de hand
Schoof zou de top bijwonen samen met minister Sophie Hermans (Klimaat en Groene Groei, VVD) en staatssecretarissen Chris Jansen (Openbaar Vervoer en Milieu, PVV) en Vincent Karremans (Jeugd, Preventie en Sport, VVD). De premier laat zich vervangen door Jaime de Bourbon de Parme, de Klimaatgezant van het Koninkrijk der Nederlanden.
De klimaattop wordt niet alleen door Schoof geslachtofferd wegens binnenlandse spanningen. Ook de Duitse bondskanselier Olaf Scholz liet eerder deze week weten verstek te laten gaan, vanwege de politieke crisis in Duitsland. En de Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen is te druk met de hoorzittingen van haar beoogde nieuwe Eurocommissarissen. De Franse president Emmanuel Macron en de Amerikaanse president Joe Biden komen ook niet.
Liveblog Onrust in Amsterdam
Premier Schoof zegt klimaattop af in nasleep Amsterdamse rellen
Dat het duel tussen Ajax en de Israëlische voetbalclub Maccabi uit Tel Aviv op 7 november in Amsterdam meer zou worden dan alleen een sportieve ontmoeting, stond van tevoren vast. Een geplande pro-Palestina-demonstratie, de herdenking van de Kristallnacht-pogrom – het nazi-geweld tegen het Joodse deel van de Duitse bevolking en hun bezittingen in 1938 – en de reputatie van de harde kern van beide clubs zijn een ontvlambaar mengsel. Week4Palestine, een internationale actiegroep, vraagt burgemeester Halsema maandag de wedstrijd te verbieden; onder de fans van Maccabi zouden (ex-)soldaten van het Israëlische leger zijn „die getraind zijn in (extreem) geweld”.
De politie zal groot inzetten met honderden agenten, onder wie ME-pelotons, bereden politie, hondengeleiders en arrestatieteams in burger. Bij het stadion komt een waterkanon. Over het aantal Israëlische fans circuleren aantallen van twee- tot vijfduizend. Dam, Wallen, Centraal Station en het gebied rond de Johan Cruijff ArenA werden tot veiligheidsrisicogebied uitegroepen.
Woensdag 6 november 2024
De onrust begint in het centrum van Amsterdam. Maccabi-supporters, herkenbaar aan de gele clubkleuren, scanderen op de roltrappen van de metro: „Het IDF zal winnen, fuck de Arabieren”. Op het Rokin wordt een Palestijnse vlag van een gevel getrokken. Maccabi-supporters gedragen zich agressief tegen taxichauffeurs daar. Een man springt in de gracht, of wordt erin geduwd. Activisten melden arrestaties en roepen op tot ‘supportdemonstraties’.
Donderdag 7 november 2024
13.00 uur Enkele honderden Maccabi-supporters verzamelen zich bij het monument op de Dam. Zij worden uitgedaagd door jonge mannen in zwarte kleding die vlakbij anti-Israëlische leuzen roepen. De politie houdt enkelen van hen aan „wegens het provoceren van supporters”.
15.55 uur Supporters steken Romeinse kaarsen af.
16.30 uur „Zolang we hier met elkaar staan kan niemand iets doen”, zegt Maccabi-supporter Omry (34) op de Dam. Hij werkt als videoproducer in Londen en is speciaal voor de wedstrijd naar Amsterdam gekomen. „Maar als we straks buiten de groep zijn, wissel ik mijn shirt om. Ik wil niet herkenbaar zijn.” Een ander: „It sucks, om je afkomst te moeten verbergen.”
17.00 uurFanwalk; de Israëlische fans lopen over het Damrak naar het station onder politiebegeleiding. Voor het stationsplein en eerder in zijstraten van de Dam wordt gevochten. Israëliers zingen bij de metro: „Het IDF zal winnen, fuck de Palestijnen”. Politiecommissaris Peter Holla zal later spreken van „vechtpartijen over en weer, hit & run-acties en zoekgedrag van tegenstanders” (waarbij iemand wordt achtervolgd en aangevallen).
17.45 uur Op het Jonas Daniël Meijerplein, naast het Waterlooplein, gaat de synagoge rustig uit, waar de Kristallnacht is herdacht. Politie is massaal aanwezig.
Voor de wedstrijd
Rond het stadion verzamelen zich eind van de middag groepjes jongens met een Noord-Afrikaans uiterlijk, die normaal nooit bij wedstrijden van Ajax zijn, bijna allemaal in het zwart gekleed.
18.45 uur Op het Anton de Komplein verzamelen zich zo’n honderd mensen om tegen de wedstrijd te demonstreren. Een jongen in zwarte kleding: „We zijn hier niet om te rellen. We komen gewoon kijken.” Anderen houden hun gezichten bedekt met palestinasjaals. Deze groep valt volgens de politie uiteen in kleinere groepjes die de confrontatie zoeken bij de Arena. Politie voert charges uit met ME en paarden. Ajax-fans die vanuit het Arena-gebied komen worden tegengehouden.
20.00 uur Een groepje jongens, gevlucht voor een charge, zegt hierheen te zijn gekomen om het „tegen de hypocrisie” op te nemen. „Waar was de politie gisteren toen [de Israëliërs] onze taxichauffeurs mishandelden?”
Tijdens de wedstrijd
21.00 uur Voor de wedstrijd is er „een moment van stilte voor de doden in Valencia” – het staat ook in het Hebreeuws op borden. Het stadion houdt zich keurig stil, op een klein deel van het uitvak na, dat dubbel zo groot is als gewoonlijk.
22.10 uur Ajax-fans die zich tooien met Joden als geuzennaam kunnen het goed vinden met fans uit de Joodse staat. Amsterdam zet het lied ‘Waar komen Joden toch vandaan?’ De F-side zingt voor, het stadion antwoordt (‘Israël hier ver vandaan’) Bij ‘Israël’ klinkt luid applaus uit het uitvak en de Maccabi-fans blijven vrolijk – hoewel ze met 5-0 zullen verliezen – en scanderen zelfs Nederlandse teksten mee („Ajax-joden, superjoden”).
Na de wedstrijd
23.00 uur Het stadion loopt rustig leeg. Later ontstaan gevechten als Maccabi-supporters door de binnenstad lopen. Relschoppers vallen in groepen aan en mishandelen supporters. Hiervan duiken op sociale media later talloze filmpjes op. Vijf gewonden worden in een ziekenhuis behandeld. Enkele tientallen supporters met lichte verwondingen worden elders opgevangen. De politie verricht arrestaties maar kan niet overal tegelijk zijn.
Sommige activisten behoren tot studentengroepen die eerder ontwrichtende acties organiseerden. Een activist schrijft op Instagram dat „advocaten klaarstaan” om gearresteerden te helpen; het duidt op organisatie. Omroep RTL zal later vrijdag melden dat de oproep om Israëlische voetbalfans in Amsterdam aan te vallen donderdagmiddag „breed werd verspreid via Snapchat en Telegram. „Tussen 4 en 6 bij centraal moeten ze [Israëlische supporters] metro pakken, daar gaan 300 Israëliërs zijn zio’s [zionisten], wees daar strijders kom met hele groepen we laten zien dat we niet bang zijn.”
De politie verzamelt laat op de avond sommige Maccabi-supporters en brengt ze naar hun hotels. Volgens de politie keert de rust weer.
00.00 uur Maar bij een bewoner in de Paleisstraat met een Free Palestine-poster in het raam wordt hard tegen de voordeur geslagen „Ik was bang dat ze erdoorheen zouden beuken.” In de Spuistraat, om de hoek, gooien supporters ’s nachts nog zwaar vuurwerk.
De politiek wordt wakker
Vrijdag 8 november
4.15-5.00 uur Casper Veldkamp, minister van Buitenlandse Zaken, krijgt in Singapore, waar hij op werkbezoek is, telefoon van zijn Israëlische collega Gideon Saar. Die wil vliegtuigen sturen, Veldkamp zegt toe dat te faciliteren.
5.22 uur Itamar Ben-Gvir, de ultrarechtse Israëlische minister van Nationale Veiligheid zegt op X contact te hebben met Nederland.
5.51 uur Premier Netanyahu schrijft op X dat er sprake is van „a violent incident” tegen Israëlische burgers in Amsterdam. En kort erna dat hij met premier Schoof heeft gesproken en heeft geëist dat de Nederlandse regering actie onderneemt tegen de relschoppers.
Tussen 6.00 en 6.30 uur kort telefoongesprek tussen Schoof en Netanyahu. Schoof belooft dat Nederland alles zal doen om de veiligheid van de Israëliërs te garanderen en dat Nederland volledig zal meewerken aan evacuatievluchten.
6.03 uur PVV-leider Geert Wilders schrijft op X dat „a pogrom in the streets of #Amsterdam” heeft plaatsgehad. „Muslims with Palestinian flags hunting down Jews.”
7.23 uur De Israëlische president Isaac Herzog neemt Wilders’ term „ pogrom” op X over.
In de ochtend is er een conference call van Schoof, minister van Justitie Van Weel, burgemeester Halsema, Aalbersberg en hoofd NCTV-chef Aalbersberg. De Amsterdamse driehoek (burgemeester, OM en politie) meldt dat nog veel onduidelijk is.
9.00 uur Voetbalclub Maccabi maakt bekend dat supporters vanaf 14.00 uur gratis met in totaal drie Israëlische vliegtuigen – waarvan twee gewone lijnvluchten – kunnen terugvliegen.
Pogroms & provocaties
Vanaf 8.00 uur zwellen de berichten op sociale media sterk aan. Er zijn twee narratieven: dat van de ‘pogrom’ enerzijds en anderzijds dat van Israëlische provocaties en anti-Israël-berichten. In de eerste categorie: het bericht dat „Dutch-born Hakim Ziyech”, aanvoerder van het Marokkaanse elftal de aanvallen „toejuicht”. Uit de andere groep onder meer het bericht dat „een knokploeg” een Oekraïner staande houdt die zijn paspoort moet laten zien om te bewijzen „dat hij geen Israëlier/Jood is. Dit zijn simpelweg nazistische praktijken in georganiseerd verband. Hier, in Nederland.”
Op Schiphol
7.00 uur Supporters wachten al vroeg bij de incheckbalie. Guy Elazar, die woensdag naar Amsterdam kwam, vertelt dat hij rond 1.00 uur ’s nachts met een vriend door de Leidsestraat in voetbalshirt naar zijn hotel liep. „Uit het niets kwamen drie jongens op me af”, zegt hij. „Eén sloeg me in het gezicht”. Hij wijst op zijn gezwollen slaap.
Een andere man vertelt dat hij die avond een restaurant in moest vluchten. ’s Ochtends voelde hij zich niet veilig om met een taxi naar Schiphol te komen. „We kregen hulp van Joden hier in Nederland”, zegt hij.
10.30 uur De Amsterdamse politie meldt 63 aanhoudingen.
11.34 uur President Herzog zocht contact met koning Willem-Alexander en schrijft dat hij „beslissende actie tegen geweld en antisemitisme verwacht. Herzog: „De koning veroordeelde het geweld en vergeleek het met het Nederlandse falen om de Joden tijdens de Holocaust te beschermen.” De Rijksvoorlichtingsdienst bevestigt deze samenvatting. De koning schrijft later op X dat „onze geschiedenis ons heeft geleerd hoe intimidatie van kwaad tot erger gaat, met gruwelijke gevolgen. Joden moeten zich veilig kunnen voelen in Nederland, overal en altijd.”
11.50 uur Zo’n vijftien Maccabi-supporters worden opgehaald met een bus bij hun hotel in het centrum om naar Schiphol gebracht te worden
12.00 uur Persconferentie van burgemeester Halsema begint.
12.29 uur Mairav Zonszein, analist bij de Crisis Group, een onafhankelijke ngo, noemt het „absurd” om het geweld in Amsterdam met pogroms te vergelijken.
12.30 uur Politiechef Peter Holla op zijn persconferentie: „Hoewel we maximaal voorbereid waren op geweld, ben ik geschokt door wat er afgelopen nacht is gebeurd. Vooral doordat we met een van de grootste inzetten die de Amsterdamse politie met landelijke bijstand in een jaar doet, het niet konden voorkomen.”
14.00 uur Yad Vashem, het Holocaust-herdenkingscentrum in Israël schrijft op X dat het „solidair is met de slachtoffers van de verschrikkelijke aanval op Joden [in Amsterdam], juist in de aanloop naar Kristallnacht”.
15.30 uur Een activist post vrijdag op Instagram: „Laten we niet wachten op een externe aanleiding om met dezelfde woede de straat op te gaan als gisteren […] we zijn hier niet om ons terug te trekken… Bring the war home.”
Terwijl in Valencia nog volop gezocht wordt naar slachtoffers van de verwoestende storm en overstromingen, is in Spanje een fel politiek debat losgebarsten over de bestuurlijke chaos rond de ramp. Centraal staat de vraag wie de leiding moet nemen bij een natuurramp: de regiopresident of de nationale regering van premier Sánchez.
De storm van dinsdag 29 oktober heeft 220 doden geëist, 78 mensen zijn nog vermist. Vrijdagochtend vonden hulpdiensten het lichaam van een dertigjarige vrouw met het syndroom van Down. Naar haar vader, die bij haar was, wordt nog gezocht.
Veel Valencianen denken dat er minder slachtoffers waren gevallen, als het regiobestuur van Carlos Mázon (Partido Popular) de bevolking eerder had gewaarschuwd. Die stuurde pas na acht uur ’s avonds een sms naar alle burgers van Valencia, toen de straten al blank stonden en mensen van hun werk naar huis reden, boodschappen deden of op weg waren naar crèche of sportschool. De meteorologische dienst had al dagen gewaarschuwd voor het noodweer, en ook nog op dinsdagochtend, toen de regen het hevigst was. Volgens de Spaanse krant El País zat Mazón te eten in een restaurant in het centrum van Valencia terwijl zijn regio onder water liep. Zijn team bevestigt het verhaal, maar zegt dat het om een werketentje ging.
Huilende koningin
De woede en frustratie bij de Valencianen kwamen zondag tot uitbarsting bij een bezoek van koning Felipe, koningin Letizia, premier Sánchez en regiopresident Carlos Mázon aan het zwaar getroffen Paiporta, waar ruim zestig inwoners omkwamen. Koningin Letizia kreeg een klont modder in haar gezicht en stond later te huilen. Het koningspaar heeft nadien nog een uur met inwoners gepraat. Premier Sánchez, die een klap op zijn achterhoofd kreeg met een bezemsteel, vertrok direct. „Un corbarde”, zeiden de inwoners, een lafaard, niet wetend dat de premier gewond was geraakt. Later liet minister van Binnenlandse Zaken Grande-Marlaska weten dat de verwondingen meevielen.
Volgens de regering-Sánchez zaten extreemrechtse groeperingen achter het geweld, waaronder de jongerenbeweging Revuelta, verbonden aan de ultrarechtse partij Vox. De Guardia Civil onderzoekt de betrokkenheid van deze groepen en heeft tot nu toe drie mensen gearresteerd.
<figure aria-labelledby="figcaption-0" class="figure" data-captionposition="icon" data-description="Inwoners gooiden zondag in Paiporta modder naar de Spaanse koning Felipe (midden).” data-figure-id=”0″ data-variant=”grid”><img alt data-description="Inwoners gooiden zondag in Paiporta modder naar de Spaanse koning Felipe (midden).” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/spaanse-politici-geven-elkaar-de-schuld-van-chaos-rond-overstromingen.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/11/08160203/data124178636-db7656.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/spaanse-politici-geven-elkaar-de-schuld-van-chaos-rond-overstromingen-6.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/spaanse-politici-geven-elkaar-de-schuld-van-chaos-rond-overstromingen-4.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/spaanse-politici-geven-elkaar-de-schuld-van-chaos-rond-overstromingen-5.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/spaanse-politici-geven-elkaar-de-schuld-van-chaos-rond-overstromingen-6.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/11/spaanse-politici-geven-elkaar-de-schuld-van-chaos-rond-overstromingen-7.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/y8n3ESLYgDZ-y05cqqTHWAD7dck=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/11/08160203/data124178636-db7656.jpg 1920w”>
Inwoners gooiden zondag in Paiporta modder naar de Spaanse koning Felipe.
Foto’s: Manaure Quintero
De afgelopen dagen heeft Mazón geprobeerd de schuld voor de ramp bij de regering-Sánchez te leggen, en zelfs bij de militaire noodhulpeenheid (UME). „Dat de regering wacht op mijn hulpvraag en niet op eigen initiatief handelt, is absurd”, zei Mázon in een interview met zender Antena 3. Maar in zijn eigen partij is er kritiek op zijn eigen late handelen. Er wordt zelfs gezegd dat hij zou moeten aftreden om het imago van de Partido Popular (PP) te redden. „Mázon zit vast in een steegje met maar één uitgang”, zeggen bronnen binnen zijn partij.
‘Er is maar één schuldige’
Inmiddels gaat het politieke debat ook over de bredere vraag wie in een crisis als deze de leiding moet nemen. Madrid en Valencia blijven wijzen naar elkaar. De oppositie vindt dat Sánchez moet opstappen. „Er is maar één schuldige en dat is Sánchez. Hij moet opstappen, per direct”, zegt Vox-leider Santiago Abascal. Sánchez zelf zegt dat hij niets verkeerd heeft gedaan en benadrukt dat hij meerdere malen hulp heeft aangeboden, maar dat die is afgewezen door Mázon.
Volgens de Spaanse wet zijn autonome regio’s verantwoordelijk voor het versturen van waarschuwingen bij rampen. Ook horen de regiobesturen daarna de coördinatie op zich te nemen en de hulpdiensten aan te sturen. Het Constitutionele Hof bepaalde al in 1985 dat autonome regio’s verantwoordelijk zijn voor burgerbescherming en openbare veiligheid. Een wet van de gemeente Valencia beschrijft tot in detail wat te doen bij natuurrampen zoals overstromingen en bosbranden. Zodra een noodsituatie van nationaal belang wordt of de veiligheid van de inwoners in het geding is, kunnen de autonome besturen het ministerie van Binnenlandse Zaken om hulp vragen.
‘Verleen eerst hulp en ga elkaar daarna pas opvreten in het parlement’
De landelijke regering kan in sommige gevallen besluiten de regie over te nemen in een regio, zoals gebeurde in 2017 in Catalonië toen oud-regiopresident Carles Puigdemont de onafhankelijkheid uitriep. In het geval van natuurrampen kan dat juist weer niet, door een wet uit 2015 van de Partido Popular. Daarin staat dat Madrid regiopresidenten niet aan de kant kan schuiven bij rampen. „Ik moet me aan de wet houden”, zei premier Sánchez (van de socialistische partij PSOE) dan ook, toen hij van PP-leider Feijóo het verwijt kreeg niet te hebben ingegrepen in Valencia. „Het is notabene jullie eigen wet.”
Experts en politici pleiten voor herziening van deze wetten en duidelijker afspraken over wanneer Madrid moet ingrijpen bij natuurrampen, om chaos als deze in de toekomst te voorkomen.
Franklin (vader), Juana (moeder), Letizia (oudste dochter), Leire (bab) en Thiego (jongste zoon). Het hondje heet Gosh.Foto Joseph Fox
In Valencia beseffen burgers dat ze hier niets mee opschieten. „Het is misselijkmakend dat het in de eerste dagen na de ramp alleen ging over wie er schuldig was, terwijl we hier lijken uit de modder moesten trekken”, zegt Franklin Suarez, die zijn huis is kwijtgeraakt. „Politici willen altijd scoren over de rug van slachtoffers, maar dit is niet de manier. Verleen hulp, kom met oplossingen, deel eten en drinken uit en ga daarna – als de rust is weergekeerd – elkaar pas opvreten in het parlement. Niet nu, daar is het te vroeg voor. En het is respectloos jegens de slachtoffers.”
Volgende week moet de regering van Sánchez verantwoording afleggen aan het Congres. Dat doet de minister van Territoriaal Beleid Ángel Victor Torres. De dag daarop, donderdag, moet de Valenciaanse regiopresident Mázon op zijn beurt uitleg geven in Madrid. Oppositiepartijen Partido Popular en Vox willen dat ook Sánchez ondervraagd wordt, maar die is dan voor een klimaattop in Azerbeidzjan en ontspringt de dans.
Wat ís eigenlijk een eenoudergezin? Die vraag was het eerste waar Amaranta de Haan tegenaan liep toen ze vorig jaar een onderzoek begon naar alleenstaande ouders. De Haan, universitair docent aan de Rotterdamse Erasmus Universiteit, wilde onderzoeken wat hen veerkrachtig maakt, helpt te functioneren onder stress. Bij het werven van ouders voor haar onderzoek hanteerde ze de definitie: ‘iemand die kinderen opvoedt zonder een andere, volwassen medeopvoeder in hetzelfde huishouden’. Daarmee sluit je sowieso mensen uit, wist ze. „Een gezin met een inwonende opa of oma telt niet, ook al is er maar een ouder.” Een gescheiden stel dat beurtelings voor de kinderen zorgt geldt als twee eenoudergezinnen, mits de zorg eerlijk verdeeld is.
Dat het eenoudergezin vele gedaanten kent, maakt het onderzoeken ervan ingewikkeld. Feit is wel: het zijn er steeds meer. Bijna een op de zes kinderen in Nederland groeit op in een situatie met één ouder of verzorger, blijkt uit CBS-cijfers. De jaarlijkse Jeugdmonitor (deze vrijdag verscheen de nieuwe editie) signaleert al jarenlang een gestage groei. Het is een „stroperige trend”, zegt hoofdsocioloog Tanja Traag. „Begin vorig jaar ging het om 16 procent van alle minderjarigen, dat is nu weer met een procent toegenomen. In 2004 was het nog 12 procent.”
Bijna een op de zes kinderen in Nederland groeit op in een situatie met één ouder of verzorger, blijkt uit CBS-cijfers
De toename is goed te verklaren. Traag: „Waar het vroeger de norm was om bij elkaar te blijven, zelfs als het niet goed ging, werd het in de loop van de twintigste eeuw steeds meer geaccepteerd om te scheiden. Vrouwen werden economisch onafhankelijker, tegelijkertijd veranderden de maatschappelijke opvattingen over genderrollen en het gezin.” Oudersterfte, vroeger een belangrijke oorzaak, komt juist steeds minder voor. „Er zijn nauwelijks nog moeders die overlijden in het kraambed.”
Liefdevol en betrokken
Maakt het uit met hoeveel ouders een kind opgroeit? Het hangt ervan af hoe je ernaar kijkt, zegt Amaranta de Haan, gespecialiseerd in hoe kinderen zich ontwikkelen in verschillende gezinsstructuren. „Als je kinderen uit eenoudergezinnen vergelijkt met kinderen uit tweeoudergezinnen zie je bij hen meer gedragsproblemen, een minder hoog opleidingsniveau – op allerlei indicatoren doen ze het gemiddeld genomen minder goed.” Maar dat heeft er vooral mee te maken, zegt De Haan, dat gezinnen met alleenstaande ouders vaker in armoede leven. „Bij alleenstaande ouders zie je over het algemeen meer risicofactoren: iets als een relatiebreuk brengt natuurlijk vaak stress met zich mee. Tegelijkertijd zijn er ontzettend grote verschillen tussen kinderen uit eenoudergezinnen. Die verschillen tussen hen zijn groter dan de overeenkomsten.”
Wat er uiteindelijk het meeste toe doet, is dat opvoeders liefdevol en betrokken zijn, zegt De Haan. „Of dat één iemand is of drie, een man of een vrouw – dat maakt eigenlijk niet uit. Uit onderzoeken naar extended families of kinderen die naar de kinderopvang gaan, weten we dat kinderen zich heel goed aan meerdere opvoeders kunnen hechten, ook buiten het gezin.”
Wat haar als gezinswetenschapper vooral interesseert, is hoe opvoeders in verschillende gezinsvormen kunnen worden ondersteund. „Veel alleenstaande ouders zeggen: het lastigste is de buitenwereld. Wachtlijsten voor de bso, niet-flexibele werkgevers: de maatschappij is er meestal niet op ingericht. Ze voelen zich niet gehoord en gezien.” Ze ziet dat langzaam veranderen. „Ik woon in Rotterdam, sinds kort hebben we hier Carola Schouten. Zo’n voorbeeld helpt. ‘Kijk: een alleenstaande moeder die burgemeester is.’”
Patrick van Hoof (51), vader van Nine (15) en Julie (13)‘Iedere vader kan een vissengraatvlecht maken’
„Helaas strandde onze relatie toen de meisjes nog klein waren. Het was niet wat ik voor ogen had, je denkt toch: we worden gelukkig oud met elkaar. Daarna viel ik best wel in een zwart gat, ik moest mezelf opnieuw uitvinden. We zijn nu elf jaar verder en nog steeds vind ik het lastig om terug te komen in een leeg, stil huis na een weekend vol reuring en plezier met de meiden.
„Hoe ga je door als vader na een scheiding? Ik merkte al gauw dat daar heel weinig informatie over te vinden is. In mijn geval had ik ineens een paar dagen per week twee kleine meisjes om voor te zorgen. Dat zorgde voor allerlei nieuwe vraagstukken. ‘Papa, kun je een staart maken?’ Oké, dat lukte me nog wel. Maar een vlechtje? Op YouTube ging het veel te snel. Uiteindelijk ben ik naar een kapster in de buurt gegaan: ‘Ik zou graag les van je willen. Misschien kunnen we er een workshop van maken?’ Ze zei: ‘Als je tien vaders kunt optrommelen, doen we het.’ Zo is Superparent ontstaan – onder die naam geef ik zelf workshops.
„Vaderschap is aan het evolueren. Vaders zijn steeds meer betrokken bij de opvoeding. Haarverzorging, ongesteldheid, problemen op school – zulke dingen hoef je echt niet alleen aan moeders over te laten. Tegelijkertijd komen vaders na een relatiebreuk soms juist meer op afstand te staan. De reden dat ik nu al acht jaar workshops haarvlechten geef, is om te laten zien: het gaat om quality time. Soms komt iemand binnen met een houding van ‘dit wordt niks’, maar geloof me, iedere vader kan een vissengraatvlecht maken. Die glunderende snoetjes als de vaders klaar zijn, het blijft geweldig om te zien.
„De samenleving is ingericht op gezinnen. Paren kunnen de lasten beter verdelen, ook financieel. Als alleenstaande ouder ben je twee keer zo druk: opvoeding, huishouden, werk – je moet het steeds in balans zien te houden. Ik zou heel graag dichterbij de kinderen willen wonen, maar de regio Brabant kan ik niet betalen. In Limburg werk ik als functioneel beheerder voor een gemeente – 36 uur, zodat ik op vrijdagmiddag de meiden kan halen.
Vaders zijn steeds meer betrokken bij de opvoeding. Haarverzorging, ongesteldheid, problemen op school – zulke dingen hoef je echt niet alleen aan moeders over te laten
„Er zijn denk ik ook voordelen aan onze situatie; soms krijgen mijn dochters het beste van twee werelden. Mijn ex-partner houdt bijvoorbeeld van musea, met mij gaan ze naar pretparken en doen ze veel met muziek. Ik heb geleerd betrokken te zijn, ook als ik niet in de buurt ben. Ik weet precies wanneer ze les hebben, of wanneer er een moeilijk proefwerk is. De meiden weten dat ik er voor ze ben als ze me nodig hebben.”
Shanthy van den Beuken (34), moeder van Xavi (1)‘Ik heb geleerd dat ik het me soms makkelijk moet maken’
„Het solomoederschap heeft mijn leven een totaal andere wending gegegeven. Ik was altijd heel ambitieus, best wel een workaholic, ik wilde alleen het hoogst haalbare. Nog steeds werk ik fulltime, als voogd voor een jeugdbeschermingsinstelling, maar ik ben veel meer in het hier en nu, dichter bij m’n gevoel. Xavi en ik zijn echt een team, we zijn volledig op elkaar ingespeeld. Als ik op de bank ga zitten, zegt hij bijvoorbeeld: ‘Mama moe?’ Hij is het beste dat me ooit is overkomen.
„Vier jaar geleden was ik net gescheiden en mijn leven stond op z’n kop. Ik wist dat ik iets wilde met mijn kinderwens: ik ben geadopteerd uit Sri Lanka en dat maakt dat ik geen echte bloedband heb in mijn omgeving. Omdat ik wilde weten of mijn lichaam gezond was, meldde ik me aan bij een kliniek. Ik bleek een aandoening te hebben: mijn eicelproductie zou de komende jaren snel afnemen. Toen ben ik gaan nadenken: ik kan nu wel focussen op een nieuwe partner, maar dat kan zo jaren duren. Wat als ik die tijd niet heb?
„Heel snel, maar heel bewust heb ik de keuze gemaakt om alleen een kind te krijgen. Kan ik het als mens? Kan ik het financieel dragen? Heb ik voldoende netwerk? Op al die vragen was het antwoord ‘ja’. Voor een single mother-to-be zijn er dan drie opties: zelf een donor zoeken, naar een Nederlandse spermabank, of naar een internationale. Voor mij bleef alleen die laatste optie over, anders zou het te lang duren. Je mag het niet zeggen, maar zo’n spermabank is eigenlijk een soort bol.com met honderden donoren. Avonden, nachten en vele gesprekken met vrienden en familie heb ik eraan gewijd. Uiteindelijk heb ik gekozen voor een Deense donor – die leek het meest op een Nederlandse. Ik ging voor een uitgebreid profiel, zodat mijn kind later veel informatie zou hebben. Ik wilde een donor met een hoog EQ. Ik vind het belangrijk dat iemand met de hoge pieken en diepe dalen van het leven kan omgaan.
Heel snel, maar heel bewust heb ik de keuze gemaakt om alleen een kind te krijgen
„Het is een pittig traject om alleen doorheen te gaan. Ik besef dat ik in een gelukkige positie zit: ik heb een fijn huis, een goede baan, mijn ouders kunnen af en toe bijspringen. Ik heb wel moeten wennen aan het feit dat je meer hulp moet vragen. Zeker na bevalling kon ik een tijdje helemaal niets. Ik heb geleerd dat ik het mezelf soms makkelijk moet maken. Of het zwaar is? Ik weet niet beter. Dat Xavi het alleen met mij moet doen, vind ik vooral bijzonder: hoe vaak kies je zó bewust voor iets?”
Zware en zwarte dagen zijn het, voor de honderden omwonenden van de vuilstort op Bonaire. Dinsdagavond laat brak een grote brand uit op de stortplaats Selibon. Veertig omwonenden moesten snel worden geëvacueerd vanwege de sterke rookontwikkeling. Vijftig van hen werden ondergebracht in een hotel in de hoofdstad Kralendijk, waar ze blijven tot ze weer veilig kunnen terugkeren naar hun huizen.
Ook Jan Verbeek, voorzitter van de bewonersorganisatie Pro Lagun, moest vlug handelen, vertelt hij via de telefoon. Hij woont op minder dan drie kilometer van de vuilstort. „Ik haalde met mijn vrouw onze twee zoontjes uit bed en we vertrokken snel naar vrienden, weg van de zwarte rookwolken.” De brandweer heeft vrijdagochtend lokale tijd het vuur onder controle, maar de rook houdt aan, vertelt Verbeek.
„Het eilandbestuur sprak woensdag tijdens een spoedzitting weer over ‘een incident’,” zegt Verbeek, „maar de branden zijn een structureel probleem. In mei woedde ook al een brand, die vier dagen duurde, en in maart was er ook brand. Nu zit het hele eiland weer in de stank.”
De stortplaats is niet vergund, niet omheind en het storten van afval gebeurt vrijwel ongecontroleerd, stelt de inspectie
De ‘landfill bij Lagun’, zoals de Selibon-vuilstort in de volksmond heet, ligt zes kilometer ten oosten van Kralendijk. Gezien de wind vrijwel altijd uit het oosten waait, hebben vooral de oostelijke wijken last van de rook en stank. Hoe giftig die rook is, is niet duidelijk omdat er onvoldoende metingen zijn geweest.
„De brandweer werkt sinds dinsdag hard om de opslag van afgewerkte olie en andere gevaarlijke materialen veilig te stellen, maar de stank houdt aan,” vertelt ook Judith Brekelmans, een consultant die tien jaar geleden naar Bonaire verhuisde. „Mijn huis staat zeven kilometer van de stort, maar ook ik heb de deuren en ramen de hele dag dicht. Er ligt van alles op de vuilstort, ook vrieskisten en koelkasten, die gaan ook in de fik, waarbij gevaarlijke stoffen vrijkomen.”
‘Tijdbom’
Het afvalcentrum Selibon, dat in de jaren negentig werd geopend, is al jaren een doorn in het oog van omwonenden. Er is te weinig toezicht, het afval wordt niet gescheiden en alles wordt lukraak gestort, zegt Verbeek. „Als je naar de stort gaat, vraagt niemand wat je komt doen. Aannemers dumpen golfplaten met asbest en steken die in de hens. Er ligt ook medisch afval, prikmateriaal, bloed. Het is een tijdbom.”
Het gevaar van de stortplaats voor het milieu en de volksgezondheid werd eind oktober onderschreven door een rapport van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), de toezichthouder van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Sinds 1 april van dit jaar vallen bedrijven op Bonaire – evenals Saba en Sint Eustatius een bijzondere gemeente van Nederland – onder nieuwe milieuwetgeving. Daardoor kan de ILT concreter inspecteren.
De ILT noemt de situatie bij Selibon „zorgwekkend, complex en urgent”. Er is sprake van „risico’s voor het milieu die wekelijks toenemen”. Op het terrein staan ongekoelde zeecontainers met biomedisch afval dat niet verbrand kan worden, omdat de installatie na klachten van de omwonenden is stopgezet. En containers met asbesthoudend materiaal dat niet goed is verpakt en via regenwater kan weglekken naar de bodem en het oppervlaktewater.
Bonairianen zeggen dat hun kippen en geiten doodgaan door de zwarte rook van de branden
In een interview in Trouw omschrijft ILT-teamleider Stan Smeulders de situatie op de vuilstort als „Lekkerkerk in het kwadraat” – een verwijzing naar het gifschandaal uit 1980, toen bleek dat driehonderd woningen in het Zuid-Hollandse dorp Lekkerkerk waren gebouwd op vervuilde grond.
Ook rond Selibon is de natuur vervuild. Onderzoekers van Wageningen University rapporteerden onlangs dat de kustwateren bij Lagun, aan de oostzijde van de stort, hoge concentraties van zware metalen bevatten, zoals koper, zink en kobalt. Smeulders pleit voor een grote opruiming van het gebied. Hij schat dat die drie jaar in beslag zal nemen.
Volgens de ILT moet vooral het bestuur van Bonaire orde op zaken stellen. „De stortplaats is niet vergund, niet voorzien van een omheining en het storten van afval gebeurt vrijwel ongecontroleerd,” aldus het inspectierapport. Veel omwonenden hebben last van hun luchtwegen en kampen met andere fysieke klachten.
Lees ook
‘Het kabinet moet Caribisch Nederland leefbaar houden’, stelt de Staatscommissie
Druk
Jan Verbeek van Pro Lagun denkt dat het eilandbestuur de milieuproblemen al jaren onderschat. Hij verwijt het ook dat het slechts terughoudend informatie deelt. „Er wordt hier vooral ‘gerommeld’. Dan krijgen niet-bestaande bedrijven de opdracht om afval te verwerken. Dat frustreert de bewoners. Het bestuur vergadert, bespreekt externe rapporten en maakt alleen microstappen. Daarbij moet ik aantekenen dat ook Den Haag deze afvalramp jarenlang heeft genegeerd.”
Gedeputeerde Clark Abraham noemt de situatie met de vuilstort „complex”. Hij stelt dat het bestuurscollege van Bonaire maximale druk heeft gezet op Selibon N.V. om het afval beter te verwerken. „We hebben geëist dat ze de bedrijfsvoering opkrikken, maar dat deden ze niet. We hebben negen jaar lang geen jaarrekening ontvangen.”
Volgens Daisy Coffie, lid van de eilandraad voor de politieke partij M21, is de problematiek op de vuilstort door de brand tot een ‘vulkaanuitbarsting’ gekomen. Ze erkent dat het overheidstoezicht op Selibon onvoldoende is. „Het ILT-rapport was vernietigend. Vergunningen en toezicht ontbraken totaal. We moeten hulp vragen aan Nederland om dit probleem op te lossen.”
Verder vindt Coffie dat de gezondheid van de medewerkers van de stortplaats en omwonenden moet worden onderzocht. „Ik hoor van bewoners dat ook hun kippen en geiten doodgaan door de zwarte rook van de branden. Dit is zeer zorgwekkend.”
Lees ook
Dagelijks merkt Onnie Emerenciana, boer op Bonaire, dat het klimaat verandert. ‘Mijn plastic schuttingen tegen de leguanen brokkelen af’
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124172173-be2be3.jpg|https://images.nrc.nl/AlU6HG0mgEs53xfXxqkQzE22xPo=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124172173-be2be3.jpg|https://images.nrc.nl/VcWWPs6f3DP34FkHRCBruxTwcXQ=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124172173-be2be3.jpg)
