N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2023/06/2023-06-14t130645z218913126rc20j1auti0brtrmadp3china-economy-aiib.jpg)
Bob Pickard, tot voor kort hoofd internationale communicatie van de Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB) in Beijing, heeft zijn ontslag ingediend en is halsoverkop uit China vertrokken. „De bank wordt gedomineerd door leden van de Communistische Partij”, schrijft Pickard op Twitter. „Ik zag met mijn eigen ogen hoe zetbazen van de communistische partij sleutelposities innemen in de bank, als een soort interne KGB of Gestapo of Stazi”, voegt hij daaraan toe.
Tegelijkertijd heeft de Canadese overheid de banden met de bank bevroren, zo deelde de minister van Financiën Chrystia Freeland woensdag mee. Er komt een onderzoek naar de banden met de Communistische Partij van China (CCP). Dat onderzoek kan ertoe leiden dat Canada zich volledig terugtrekt uit de bank.
China richtte de AIIB in 2016 op als internationaal alternatief voor de Asian Development Bank (ADB). De bank richt zich op internationale infrastructurele projecten en wil nadrukkelijk een internationale instelling zijn. China richtte de bank mede op uit ontevredenheid over China’s beperkte machtspositie in de ADB, een vergelijkbaar instituut waarin de VS en Japan met samen ruim een kwart van de aandelen een dominante rol spelen. De directeur van die bank was altijd een Japanner.
De AIIB is in Beijing gevestigd, de hoogste baas is de bankier en voormalig viceminister van Financiën Jin Liqun. Hij is net als alle andere bestuurders op hoog niveau in China lid van de CCP. Naast China nemen ruim honderd landen deel, waaronder Nederland en Canada. Japan en de Verenigde Staten zijn geen lid geworden, mede door twijfels over de bestuursvorm.
Naar Tokio gevlucht
Pickard verklaart dat hij woensdag naar Tokio is gevlucht omdat hij bang was voor zijn eigen veiligheid. Dat was nadat hij zijn bezorgdheid had geuit over wat hij omschrijft als de infiltratie van de CCP in de bank. Hij schrijft op Twitter ook dat hij „als vaderlandslevende Canadees” niet anders kon doen dan Beijing verlaten.
Verwijzend naar de CCP zei hij tegen de Financial Times in Tokio: „Die mensen zijn als een onzichtbare regering binnen de bank, en daar kan ik geen deel van uitmaken”, aldus Pickard. „Ik wil geen nuttige idioot zijn.” Hij was 15 maanden voor de bank werkzaam.
„Recente opmerkingen in het openbaar en de karakterisering van de Bank zijn ongegrond en teleurstellend”, zo reageerde de bank in een verklaring. „We zijn trots op onze multilaterale missie en hebben een divers internationaal team.”
Dat de CCP binnen de bank inderdaad een (steeds dominanter) rol speelt, is wel aannemelijk. Dat is op instructie van de CCP namelijk het geval bij alle Chinese bedrijven en instellingen. Bovendien gaat het in het geval van de AIIB om een bank die belangrijk is als Chinees experiment in het oprichten van geloofwaardige internationale instituties en wordt daarom nog nauwer door de CCP in de gaten gehouden.
Tegen Amerikaanse dominantie
De CCP vindt dat veel internationale organisaties te zeer gedomineerd worden door de VS en andere westerse spelers. Daarbij zouden niet zozeer internationale, als wel westerse normen en waarden domineren.
De CCP wil aan die dominantie een einde maken en voert daartoe een tweesporenbeleid. Enerzijds zet de CCP in op het vergroten van de Chinese invloed in organisaties als de Verenigde Naties. Bedoeling daarvan is dat de organen van de VN vaker met China meestemmen en minder vaak met wat China noemt „een klein, achterhaald clubje van westerse landen dat nog steeds de dienst wil uitmaken”.
Daarnaast richt China nieuwe internationale organen op als de AIIB, en zet het plannen in werking als de Nieuwe Zijderoute, oftewel het Belt and Road Initiative (BRI) om zijn internationale invloed te vergroten. In China valt de staat steeds meer samen met de CCP, en met een bank als de AIIB neemt ook de internationale beleidsinvloed van de CCP toe.
Westerse landen die deelnemen aan een bank als de AIIB snijden zich uiteindelijk mogelijk in de vingers, hoe goed de projecten op zich ook kunnen zijn. Zij dragen namelijk bij aan het verspreiden van internationale systemen van bestuur die zijn bedacht en worden gedomineerd door de CCP.
