Cadeautips voor de feestdagen voor elk type cadeaumens op een rij

De verwende tiener

Wedstrijdvoetbal Euro 2024,
adidas.nl, € 24

Waterfles,
bol.com, € 17,90

Ketting met hartjes,
lavenue.nl, € 150

Apple Airpods Pro 2,
bol.com, € 254

Haarelastiek, los en in setjes,
kknekki.nl, vanaf € 3

Telefoonhoesje met sterren,
mimamsterdam.com, € 14,95

Bodymist,
douglas.nl, € 22

Trui met ingebreide vlag,
debijenkorf.nl, € 399

Reistas,
debijenkorf.nl, € 120

Bluetoothspeaker,
jbl.nl, € 69,99

Stickers voor op nagels,
blitsbee.com, € 12,99

Yeezy-sneakers,
adidas.nl, prijsindicatie € 230

Roze fatbike,
lasourisscooters.nl, € 2.799

PlayStation 5,
coolblue.nl, € 535

---

De grote onbekende

Stadsplank, gemaakt van gerooide bomen uit verschillende steden,
houtvanjestad.nl, vanaf € 39,50

Pakket met zeven soorten pasta,
olico.it/nl, € 16,90

Dael’s Droum-thee uit Maastricht,
blanchedael.nl, € 5,90

Dinerkaarsen, per twee,
dille-kamille.nl, € 5,95

Brillendoekje collectie Rijksmuseum,
bekking blitz.nl, € 8,95

Rituals-badolie,
rituals.com, € 15,90

Kunstige chocoladeletter,
hopenstork.com, € 14,95

Shampoobar, alle haartypes,
beesha.nl, € 8,95

---

De falende wereldverbeteraar

Het beste cadeau voor de planeet is géén cadeau – ondanks alle duurzaamheidsbeloftes van fabrikanten en verkopers blijft dat toch de ongemakkelijke waarheid. Zelfs als het product zelf ‘duurzaam’ is, loont het om te kijken naar de productie, het vervoer, de verpakking, , landgebruik-, energie- en waterverbruik die er voor nodig is geweest, en dan de vraag te stellen: is het beter om dit wél of niet te kopen? Maar goed, helemaal geen cadeau is ook weer zo ongezellig. Het beste voor klimaat en milieu zijn activiteiten en belevenissen geven: een oppasavond, een boswandeling, een avondje theater. Als je toch graag iets fysieks onder de boom of in een schoen legt, kan het bij de keus helpen je af te vragen of het cadeau iets vervangt dat nóg slechter zou zijn. Bijvoorbeeld een cosmetisch product of voedingsmiddel met een grotere ecologische voetafdruk. Wordt het cadeau geproduceerd op een natuurvriendelijke of ‘regeneratieve’ manier: op zo’n manier dat de omliggende natuur of de bodem er zowaar gezonder van wordt? Gaan de opbrengsten (deels) naar instanties die de natuur beschermen? Het is vaak even zoeken maar als het antwoord op deze vragen ‘ja’ is, kunnen zelfs de meest verbeten wereldverbeteraars toch nog blij worden van een cadeautje.

Wouter van Noort

Kerstboomafbeelding van biologisch geproduceerde textiel, met lichtjes. Met een deel van de opbrengst worden bomen geplant.
tiny-trees.nl, € 95

Lapje grond, via burgercoöperatie Land van Ons kun je landbouwgrond opkopen, en cadeau doen, om die te vergroenen.
landvanons.nl,vanaf € 40

 

Kweekdoos voor oesterzwammen, te kweken op eigen koffiedik. Na een week of zes zijn de zwammen te oogsten.
zuiderzwam.nl, € 15

 

Siroop gemaakt met lokale vruchten en kruiden of restproducten als citroenschillen.
rozebunker.nl, vanaf € 8,50

 

Mee-eten met de seizoenen kan enorm in de ecologische voetafdruk schelen, is het idee achter de Fork Ranger Calendar. Met recepten.
forkranger.com, € 19

 

Circulair bier, grotendeels gemaakt met de reststromen van een bakkerijketen. Van de sociale onderneming Wasted Beers voor mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt
wastedbeers.nl, € 14,95

 

Kerstbal. De Jutfabriek op Terschelling verkoopt producten met gejut plastic om een verdienmodel te maken van schonere stranden.
dejutfabriek-terschelling.nl, € 6,95

 

Kombucha gebrouwen met kamille. Van het Nederlandse bedrijf Wilder Land, dat op landbouwgrond inheemse kruiden zaait om de biodiversiteit te vergroten.
wilder-land.com, € 4,65

 

Insectenhotels hebben volgens Natuurmonumenten bijgedragen aan het versterken van bijenpopulaties. Ook voor andere insecten en spinnen.
natuurmonumentenshop.nl, € 40,49

 

Shampoo-blok, in Nederland geproduceerd en vrij van dierlijke producten, parabenen, siliconen en micro-plastics. De opbrengst gaat naar natuurbescherming.
wwf.nl, € 17,95

---

De grumpy senior

Groene pantoffels,
toms.com, € 70

Pantoffels van schapenvacht,
texelana.nl, € 59,99

 

Schapenleren sloffen,
debijenkorf.nl, € 85

Wollen pantoffels,
travelinoutdoor.nl, € 99,95

Hoge pantoffels,
vanharen.nl, € 14,99

---

De kunstliefhebber

Mijn mooiste kunstcadeau kreeg ik op zaterdag 15 maart 1986, een onbewolkte dag met winterse temperaturen. De stemming in de rij voor het Stedelijk Museum in Amsterdam was opperbest, de kou deerde ons niet. Op de stoep in de Paulus Potterstraat hoorden we al de harde hiphop die gedraaid werd op de bovenverdieping van het museum – we verheugden ons op een knalfeest, geen receptie met glaasjes wijn en petitfours. Opvallend veel tieners en twintigers wilden het museum in. Skateboards moesten bij de garderobe worden afgeven.

We kwamen voor de opening van de eerste museale solo-tentoonstelling van Keith Haring, een pas 27-jarige New Yorker die cartoonachtige schilderingen en tekeningen maakte over thema’s als aids, drugs en apartheid. De recensenten van de grote kranten bestempelden hem als een ‘zakenman en huisschilder’, wiens werk ‘te decoratief’ was en diepgang miste, maar wij liepen weg met zijn beeldtaal.

Keith Haring bleek een kalende jongeman te zijn met een babyface en een ijzeren brilletje. Energiek bewoog hij zich door de menigte in het Stedelijk. Hij deelde buttons uit en tekende met een zwarte viltstift kruipende baby’s en dansende mannetjes op T-shirts, bankbiljetten en andere stukjes papier die de bezoekers hem voorhielden.

In mijn jaszak zat een kleine brochure van De Encyclopedie van de Domheid, met voorop een prominente afbeelding van een sculptuur van de Oostenrijkse Dada-kunstenaar Raoul Hausmann: Mechanischer Kopf (Der Geist Unserer Zeit) (1920). Toen ik Haring de folder in handen drukte keek hij me even verwonderd aan. Daarna gebaarde hij dat ik voorover moest buigen en maakte hij met mijn rug als tekentafel in een handomdraai een verrukkelijke tekening met de Hausmann-sculptuur als uitgangspunt.

Nog geen vier jaar later overleed Haring aan de gevolgen van aids. Zijn tekening reist al 37 jaar met me mee. Een goed kunstcadeau verveelt nooit.

Arjen Ribbens

Kunstwijzer: Het voorjaar gaat door. David Hockney in Normandië.
noordboek.nl, € 29,90

 

Tafellaken One of those days (160× 200 cm) van de Zwitserse kunstenaar Olaf Breuning,
wedonotworkalone.fr, € 80

 

‘Paper Characters’ om op te hangen van ontwerper Lex Pott, formaat 14×19 cm, 30 types.
lex-pott.myshopify.com, vanaf € 10,00

 

Kunstenaarsring ‘Why me’ van Bea Bongiasca en Maurizio Cattelan.
shoptoiletpaper.com, € 95

 

Artists Sock Set: Andy Warhol, Vincent van Gogh, Picasso, Frida Kahlo.
chattyfeet.com, € 38,95

 

Zwembroek van de Amerikaanse kunstenaar Alex Katz voor Museum Voorlinden.
shopvoorlinden.nl, € 69,95

 

Mijn eerste kunstwerk: Playmobil Het Melkmeisje.
rijksmuseumshop.nl , € 5,95

 

Gesigneerde cartoons van Gummbah, (31,5×31,5 cm), ruime keuze.
gummbah.nl, € 50

---

De praktische

Multibit-schroevendraaier,
toolnation.nl, € 29,86

 

Parfum voor de was,
wasparfum.nl, € 9,95

 

Katoenen servet,
foodiesinheels.com, € 9,95

 

Lucifers,
zusss.nl, € 2,50

 

Kerstkabouter- sokken,
happysocks.com, € 8,40

 

Autoparfum met houder,
debijenkorf.nl, € 16,95

 

Keramieken kandelaar,
zusss.nl, € 5,95

 

Nagelknipper, combo
douglas.nl, € 14,99

---

De boekenwurm

Roep niet meteen ‘Je mag het ruilen hoor’, als je iemand net een boek hebt gegeven. Het klinkt alsof je het niet met zorg hebt uitgekozen. Hoe je dat doet, een boek met zorg uitkiezen? Bedenk eerst welk genre past bij de ontvanger: van roman tot geschiedenisboek. Raadpleeg de lijstjes diede NRC-boekenredactie heeft samengesteld of google op een auteur. Eigenlijk bedoel ik: ga vooral naar de boekhandel. Niet in een pauze even naar binnen hollen want dan kom je niet verder dan het boek naast de kassa en een leesbril die je in het voorbijgaan uit het rek hebt gegrist. Nee, neem er de tijd voor en ga op een rustiger moment en dan: inkijken, bladeren, stukje lezen en weer terugzetten en dan opnieuw. Bij de derde keer zit je meestal goed. En anders zijn er altijd nog de kookboeken!

Nog een regel: een boek is geen fles wijn. Flessen wijn worden uit gemak nog al eens doorgegeven. Doe dat niet met een boek – dat is een persoonlijk cadeau.

Omdat boeken relatief duur zijn, kun je ook bij de ramsj kijken. Nieuwe boeken die voor een veel lagere prijs worden verkocht.

Of kijk eens naar de verschillende varianten van een boek: een luisterboek of een e-book is gemiddeld 7,50 euro goedkoper dan een papieren boek. Tweedehands kopen mag natuurlijk ook. Kijk bijvoorbeeld op de Boekenbalie, De Slegte of boekhandeltjes.nl – dan is het niet uit gemak maar juist knap dat je bijvoorbeeld een originele Dematons hebt kunnen scoren.

Margot Poll

Bregje Hofstede: Oersoep
Schaamteloze, meeslepende, trippy autofictie over een vrouw die tijdens haar bevalling ontdekt dat er een kolkende wildheid onder de dingen schuilgaat.
Das Mag, 209 blz, € 22,99

 

Marja Pruis: Huiswerk
De verhouding tussen Clara en haar werkster Rose wás al zo precair – maar een inbraak zet alles slim en pijnlijk onder spanning.
Nijgh & Van Ditmar, 214 blz, € 23,99

 

Daan Heerma van Voss: Geen vaarwel vandaag.
‘Elk gezin is normaal als je erin opgroeit, geen enkel gezin is normaal als je erop terugkijkt’, schrijft een van de gezinsleden treffend, in deze even normale als buitengewone familieroman.
Atlas Contact, 375 blz, € 24,99

 

Paul Harding: Dit andere paradijs.
Episch en humaan is deze verbluffend goed geschreven roman, gebaseerd op de 19de-eeuwse geschiedenis van een groep bewoners van het Amerikaanse Malaga Island.
Querido, 240 blz, € 24,99

 

Sergej Dovlatov: Omtrekkende bewegingen.
Deze verzameling van vier romans uit de jaren tachtig – nu nog even actueel als toen – tonen de ziel van Rusland. Dovlatov kan je over de gruwelijkste dingen aan het lachen maken.
Van Oorschot, 558 blz, € 39,50

 

Non-fictie
Martin Bossenbroek: De Zanzibar-driehoek. Een slavernijgeschiedenis, 1860-1900.
Fantastisch boek over slavenhandelaars en ontdekkingsreizigers in Oost-Afrika, dat dit jaar terecht de Libris Geschiedenis Prijs won.
Athenaeum, 424 blz, € 32,50

 

Cathalijne Boland: Reuchlins reis. De Holland-Amerika Lijn en de landverhuizers. Meeslepende geschiedenis van de familie achter de Holland-Amerika.
Alfabet uitgevers, 472 blz,€ 24,99

 

David Grann: De schipbreuk van The Wager.
Bloedstollend verhaal over muiterij, waanzin en een strijd op leven en dood. Grann tekende het verhaal op van een scheepsramp in de 18de eeuw
Volt, 376 blz, € 26,99

 

Javier Zamora: Solito.
Zeer aangrijpend autobiografisch verslag van hoe de 9-jarige Zamora in zijn eentje van El Salvador naar de VS vluchtte om na vijf jaar zijn ouders weer te zien
Ambo|Anthos, 394 blz, € 23,99

 

Dirk De Wachter: Vertroostingen. Gewone woorden van Dirk De Wachter.
Waarom zijn we op zoek naar troost? Niemand die dat zo mooi en eenvoudig weet uit te leggen als de Belgische psychiater.
Lannoo Campus, 240 blz, € 24,99

---

De luxepoes

Ruikt naar teak- en ebbenhout, extralarge geurkaars (diameter 28 cm) van Brunello Cucinelli, in een keramieken houder.
Brunellocucinelli.com, € 440

 

Handgemaakt in Italië, Loro Piana-kamerjas van het allerzachtste kasjmier.
Loropiana.com, € 2.880

 

Design voor op de bank, mohair dekentje (130 x 185 cm) van modehuis Loewe.
Loewe.com, € 1.200

 

Schaakspel van Hermès, handgemaakt van mahonie- en cassiahout, leren details.
Hermes.com, € 6.300

 

Kleurpotlodenset in luxe logohoes, een samenwerking tussen Louis Vuitton en het Italiaanse Fornasetti.
Louisvuitton.com, € 820

 

Niet voor in de afwasmachine, minimalistische wittewijnglazen van kristal, met Prada-logo op de voet.
Prada.com, € 180 per twee

---

De uitjesomarmer

Theaterbon, ook te gebruiken voor musea en monumenten,
kunstcultuurcadeaukaart.nl/, bedrag zelf te bepalen

---

De knutselfan

Maak zelf een parkeerschijf,
knutselidee.nl

---

De geinponem

Magnetische sokken, handjes vasthouden met je voeten
radbag.nl, € 7,99

---

De verlichte

Die hoeft niets

Illustraties: Renske de Greef