N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Analyse
Eerste Kamer Jan Anthonie Bruijn (VVD) werd dinsdag herkozen als voorzitter van de Eerste Kamer, ondanks klachten van medewerkers.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data102270797-fc162d.jpg)
Vier jaar geleden probeerde arts en Eerste Kamerlid Jan Anthonie Bruijn de senatoren bij de verkiezingen van de voorzitter nog voor zich te winnen met grapjes. Bij zijn herverkiezing dinsdagmiddag stond een ernstig kijkende man achter het spreekgestoelte van de Eerste Kamer. In de maanden voorafgaand aan de verkiezingen was veel gebeurd: ambtenaren vonden dat hij zich autoritair en onaangenaam tegen hen gedroeg. Hij was daar op aangesproken door de griffier en bood excuses aan.
Ondanks de klachten mag Bruijn voorzitter blijven, bleek dinsdagmiddag. Een ruime meerderheid van 44 senatoren stemde op de VVD’er. Tegenkandidaat Mei Li Vos van de gecombineerde fractie van PvdA en GroenLinks kreeg 26 stemmen, onder andere van de senatoren van coalitiepartij D66. Vier Kamerleden stemden op niemand.
De kansen voor Vos slonken toen de BBB, met zestien zetels de grootste partij in de senaat, vrijdag bekendmaakte dat ze op Bruijn zou gaan stemmen. De excuses van Bruijn voor zijn gedrag en het „verbetertraject” dat hij belooft in te gaan, waren voor fractievoorzitter Ilona Lagas en haar fractiegenoten genoeg om hem te steunen. Daarmee was Bruijn al een eind op weg voor de benodigde absolute meerderheid van 38 stemmen van 75 senatoren.
Dansfeest van de adel
Vos moest vanwege de keuze van BBB ook rechtse partijen zien te overtuigen op haar te stemmen. Ze presenteerde zich in haar sollicitatiebrief en tijdens haar korte toelichting dinsdagmiddag als een voorzitter die in zou grijpen bij persoonlijke aanvallen. Dat beviel JA21, PVV en FVD niet. Zij maakten zich zorgen om inperking van de vrijheid van meningsuiting, zeiden ze.
De senaat herkoos dinsdag een VVD’er die al dik tien jaar lid is van de Eerste Kamer, waarvan vier jaar als Kamervoorzitter. In 2012 kwam Bruijn tussentijds in de Eerste Kamer toen zijn partijgenoot Jos van Rey vertrok na een corruptieaffaire. Bruijn gold lang als stille kracht achter premier Mark Rutte en schreef mee aan drie verkiezingsprogramma’s van de VVD (2010, 2012 en 2017).
Bruijn (65) is hoogleraar immunopathologie en als arts aan het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) gespecialiseerd in nierziekten. Uit onderzoek van NRC in 2019 bleek hij de senator met de meeste functies naast zijn lidmaatschap van de senaat. Op zijn cv stonden comités en raden van toezicht die deels horen bij zijn werk als arts, maar bijvoorbeeld ook een comité voor een dansfeest van de Nederlandse adel.
Tijdens zijn voorzitterschap de afgelopen vier jaar konden debatten hoog oplopen. In 2022 ontnam Bruijn PVV-fractievoorzitter Marjolein Faber het woord, nadat ze de regering „de vijfde colonne” noemde.
Bruijn is ook mede-oprichter van de Hermes House Band, de band van het Rotterdamse Studentencorps. De band scoorde een hit met een cover van Gloria Gaynors ‘I Will Survive’. Bruijn speelt graag piano en kerkorgel, houdt van cabaret, en groeide op in een gezin met drie broers en een zus. Zijn vader had een eigen bedrijf, vertelde hij in zijn toelichting dinsdagmiddag. Daar leerde hij naar eigen zeggen veel van. Niet weglopen als het moeilijk wordt, bijvoorbeeld.
Het leek een verwijzing naar de meldingen van medewerkers.
Bruijn werd een dikke maand geleden aangesproken door de griffier van de senaat op zijn gedrag, na aanhoudende meldingen van medewerkers. De voorzitter reageerde geschrokken, noemde het zelf „micromanagement” en bood excuses aan. Hij zag dat óók als positief: dinsdagmiddag zei Bruijn blij te zijn met zijn medewerkers en griffier die hem aanspreken op „zaken die beter kunnen”.
Eenmaal herkozen bedankte Bruijn de Kamer voor het vertrouwen. Een van zijn eerste actiepunten, zo belooft hij: een gedragscode voor senatoren.
