N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2023/09/web-0109buischool2.jpg)
Meer dan honderd Britse scholen kampen met instortingsgevaar en kunnen aankomende maandag niet of niet volledig open bij de start van het schooljaar. Dat heeft de Britse regering donderdagavond bekendgemaakt. In de daken en muren van deze schoolgebouwen is RAAC verwerkt, een cementsoort die met rap tempo afbrokkelt. Geen enkel gebouw waarin RAAC is gebruikt mag de deuren openen zonder dat voorzorgsmaatregelen getroffen zijn, aldus de Britse regering. Zeker 104 moeten dus eerst gestut of zelfs deels gesloopt en heropgebouwd worden voor ze open kunnen. Hoeveel leerlingen hierdoor verminderd of geen onderwijs krijgen, is niet duidelijk.
RAAC is een lichtgewicht cementsoort die voor 80 procent uit luchtbelletjes bestaat. Tussen de jaren vijftig en de jaren tachtig van de vorige eeuw werd het in allerlei Britse overheidsgebouwen gebruikt voor daken en muren – met name in scholen, maar ook in politiebureaus, ziekenhuizen en andere overheidsgebouwen. In de jaren negentig bleek echter dat het handzame RAAC een levensspanne van slechts dertig jaar heeft. Sinds die ontdekking wordt het materiaal niet meer gebruikt. Toch zijn er nog altijd veel gebouwen in het VK waarin het materiaal verwerkt is. Onduidelijk is om hoeveel panden het gaat. In september van vorig jaar schreef de Vereniging van Lokale Overheden in een veiligheidsbriefing dat „alle RAAC nu over zijn houdbaarheidsdatum is, en dreigt in te storten”.
De 104 scholen die uit voorzorg niet open kunnen aankomende maandag zijn dus slechts het topje van de ijsberg. RAAC ziet er volgens de Vereniging van Lokale Overheden nagenoeg hetzelfde uit als normaal cement, en zit vaak verbogen achter nepplafonds. Niet alleen overheidsgebouwen zouden gevaar kunnen lopen. Matt Byatt, de voorzitter van het Instituut van Bouwkundig Ingenieurs zei tegen de Britse krant The Guardian dat RAAC aanwezig kan zijn in „kantoorpanden, sportfaciliteiten, winkelstraten en hotels. Tot je ernaar gaat zoeken, weet niemand waar het zit.” Het VK telde in 2022 in totaal 24,413 scholen. De regering is bezig met een inventarisatie, maar een tijdlijn is niet bekend. Eerder dit jaar zijn al vijftig schoolgebouwen waarin RAAC verwerkt is gestut. Deze mogen dus wel open.
‘Absolute schande’
De kwestie is extra urgent omdat RAAC vaak plotsklaps instort. Zoals in 2016, toen de buitenmuur van een school in het Schotse Edinburgh instortte door een storm. Negen ton aan bouwmateriaal kwam terecht op een voetpad. De gemeente sloot preventief zeventien scholen, waardoor het onderwijs van 7.600 leerlingen werd getroffen. In 2018 stortte een schooldak in Kent ineens in elkaar, slechts vierentwintig uur nadat de eerste tekenen van slijtage te zien waren. Bij het instorten van deze scholen zijn geen doden of gewonden gevallen.
De regering van Tory-premier Rishi Sunak krijgt de volle laag van de Labour-oppositie. Onderwijswoordvoerder Bridget Phillipson eist dat de regering ten minste een complete lijst van scholen die worden gesloten publiceert: „Maak schoon schip met ouders en schets de volledige omvang van de uitdaging waarmee we worden geconfronteerd.” Ook de onderwijsvakbond is niet te spreken over het late ingrijpen van de regering: „Het is een absolute schande en een teken van grove incompetentie van de overheid dat een paar dagen voor het begin van het schooljaar, 104 scholen erachter komen dat sommige of al hun gebouwen onveilig zijn.”
