Bouwkosten zijn te hoog, dus de betonnen gevel van V&D in Sittard blijft nog even staan

Posted on January 13, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Uitstel bouwprojecten Tussen het bedrag dat gemeenten begroten voor bouwplannen en de sommen die aannemers vragen, bestaan vaak grote gaten.

Paul van der Steen

13 januari 2023

Leestijd 3 minuten

Het V&D-gebouw aan de Markt in Sittard is veel inwoners een doorn in het oog. — Het **V&D-gebouw** aan de Markt in Sittard is veel inwoners een doorn in het oog.

Foto Archief De Domijnen, Sittard-Geleen

Veel Sittardenaren doet het al decennialang pijn aan de ogen: een modernistische, inmiddels al jaren leegstaand V&D-pand. Tussen alle historische gevels op de Markt, in het hart van hun stad. En een alternatief lijkt nog ver weg. Het plan voor de sloop van het warenhuis en de bouw van het nieuw pand met publieke functies van de gemeente Sittard-Geleen is voorlopig van de baan. Te duur.

De gemeente schatte de kosten van de bouw van dit zogeheten Huis aan de Markt (met onder meer een raads- en trouwzaal) op zo’n 7 miljoen euro. Die berekeningen dateren van voor de uitbraak van de oorlog in Oekraïne.

Tijdens de aanbesteding werkten twee bouwbedrijven aan een variant van het Huis aan de Markt. Burgers konden de ontwerpen al bekijken en hun mening erover geven. Maar toen duidelijk werd dat die respectievelijk 12 en 22 miljoen euro moesten kosten, besloot de gemeente het project niet te gunnen. „Dat is bijna twee en ruim drie keer meer dan begroot”, rekent wethouder Andries Houtakkers (cultuur, stadsmarketing, CDA) voor.

Niet alleen Sittard

Het is geen uniek Sittards verhaal. Ook elders in Nederland doen zich volop gevallen voor waarbij het budget voor bouwprojecten van overheden niet overeenkomt met wat bouwbedrijven vragen, al hebben organisaties als Bouwend Nederland en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten geen totaaloverzicht.

Niet alleen stringente stikstofregels blokkeren bouwprojecten, ook de sterk gestegen materiaal- en personeelskosten werken verlammend. In de loop van vorig voorjaar tekenden de eerste problemen zich al af. In mei ondertekenden de ministers Hugo de Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, CDA) en Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat, VVD) samen met tal van partijen uit de bouwsector de intentieverklaring Samen doorbouwen in onzekere tijden. Sindsdien wordt op tal van manieren geprobeerd gesprekken tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers te stimuleren en al te grote onaangename verrassingen te voorkomen.

Lees ook: Bouwen wordt behoorlijk lastig door de stikstofuitspraak, ook al is er geen acute bouwstop

Concurrentie Sittard en Geleen

De leegstaande V&D – de keten ging eind 2015 failliet – in Sittard stamt uit de jaren zestig van de vorige eeuw. Wethouder Houtakkers: „Destijds was sprake van een stevige concurrentiestrijd tussen de aan elkaar grenzende gemeenten Sittard en Geleen. Dat waren toen nog twee aparte gemeenten.” Om het warenhuis binnen te halen, was veel geoorloofd. In Sittard gingen het stadhuis en de naburige stadsboerderij tegen de vlakte. Daarvoor in de plaats kwam een gebouw met tegen de gevel betonplaten en een enorme elektronische klok. Houtakkers: „Ik maakte het als jongetje mee. Mijn vader was destijds ook wethouder van Sittard. Die schrok ook een beetje van het resultaat.”

Het **Huis aan de Markt** , hier op een sfeerimpressie, zou het V&D-gebouw moeten vervangen.
Illustratie CRA Vastgoed/Gemeente Sittard

In Limburg blijken meer projecten te duur te zijn. In de gemeente Maastricht is een fietsbrug over de Maas, tussen de stad en het kerkdorp Borgharen, voorlopig van de baan. Op bewonersbijeenkomsten afgelopen september werd nog een start van de bouw in maart 2023 beloofd. De al decennialang besproken verbinding zou de route tussen de twee plaatsen bekorten én veraangenamen: in plaats van over een drukke brug en over een industrieterrein zouden fietsers door een natuurgebied rijden.

Maar een bewonersbrief meldt nu: „De laatste prijsopgave van de aannemer is twee keer zo hoog als het vastgestelde budget ten tijde van de aanbesteding.”

Maastricht onderzoekt nu of de provincie Limburg, die de helft van de oorspronkelijk begrote 2,3 miljoen euro voor haar rekening zou nemen, meer wil bijdragen. De gemeente laat ook een extern bedrijf de gestegen kosten beoordelen. Maar oplevering in 2023 is niet langer haalbaar. „Het kost tijd om zorgvuldig uit te zoeken wat de gevolgen zijn voor realisering en planning”, schreef de projectleider aan de bewoners.

‘Een totaal andere tijd’

De Midden-Limburgse gemeente Roerdalen zag de afgelopen maanden hoe plannen voor voorzieningen in dorpskernen dreigden mis te lopen. In Vlodrop was de verbouwing van zalencentrum De Blokhut tot multifunctioneel zalencentrum voor het verenigingsleven voorzien, en de nieuwbouw van een basisschool, kinderopvang en sportzaal enkele honderden meters verderop. „We hebben de kosten in februari vorig jaar laten inschatten, een totaal andere tijd”, zegt wethouder Loes Vestjens (Roerstreek Totaal!). „Door gestegen kosten en het mislopen van een subsidie is de begroting nu met meer dan 1 miljoen euro overschreden. Daardoor moeten we werken aan een aangepast voorstel, waarvoor we opnieuw langs de raad moeten.”

De aanpassing van De Blokhut is gered. „Die voorziening krijgt het predikaat dorpshuis. De plaatselijke politiek creëerde een potje om dit soort klappen te helpen opvangen. De raad zag in dat niets doen zou leiden tot hogere huren voor verenigingen, contributieverhogingen en op den duur minder leden. Daarmee is de leefbaarheid van de kernen in het geding.”

Bij de nieuwbouw is het uit elkaar trekken van verschillende onderdelen een optie. Vestjens: „De St. Martinusschool uit 1961 is op. Daar moet echt iets gebeuren. De sportzaal moet mogelijk even wachten.”

In Sittard hoopt de gemeente volgende maand aangepaste plannen te kunnen presenteren voor de plek op de Markt waar de betonnen V&D nu nog staat.

Een versie van
dit artikel
verscheen ook in

de krant
van 13 januari 2023

Zal een verbod op gezichtsbedekking bij demonstraties er echt komen? ‘Om de echte raddraaiers te pakken is het niet nodig’

admin
September 24, 2024
0

Vrijheid van meningsuiting is een ruim begrip. De vuile was ophangen in je tuin heeft geen betekenis, maar pal voor een parlementsgebouw… En zo zijn er meer niet-tekstuele uitingen, symbolic conduct genoemd, die vallen onder Artikel 7 van Grondwet. Het dragen van een keffiyeh – Palestijnse sjaal – bij protesten tegen de Israëlische bezetting in Gaza valt eronder. En dan kun je die uit soliditeit met de Palestijnen deels over je gezicht trekken.

Maar is dat straks nog toegestaan?

„Ik zie het wel zitten, om hier straks met zeventig aangehouden demonstranten in de rechtszaal discussie over te voeren”, zegt advocaat Willem Jebbink, die al jaren betogers bijstaat. „Is een keffiyeh deels over het gezicht getrokken niet een van de traditionele draagwijzen? En tot waar mag ’ie dan over het gezicht? De mond? De neus?” Jebbink kan zich er met andere woorden, geen enkele voorstelling van maken hoe je zo’n symbolic conduct strafbaar kunt stellen. „Zonde van de rechtbankcapaciteit.”

Maar zo’n verbod is wel wat de Tweede Kamer wil. Die stemde maandag in met een motie van Joost Eerdmans (JA21) en Chris Stoffer (SGP) om gezichtsbedekkende kleding bij demonstraties niet meer toe te laten. De motie kreeg steun van ChristenUnie, FVD, CDA en de coalitiepartijen PVV, VVD en BBB. Coalitiepartner NSC stemde niet mee.

Vrijheid van meningsuiting

Het verbod zou een uitbreiding zijn van het in 2019 ingevoerde, zogeheten ‘boerkaverbod’, dat gezichtsbedekking in overheidsgebouwen, het openbaar vervoer, het onderwijs en de zorg verbiedt. Een wetsuitbreiding is volgens de motie nodig omdat demonstranten „steeds vaker onherkenbaar zijn, waardoor wetsovertredende demonstranten nauwelijks vervolgd kunnen worden”. Eerder deze week noemde Eerdmans in deze krant als reden de uit de hand gelopen studentenprotesten rondom Gaza. Zo waren er op de Universiteit van Amsterdam gemaskerde personen onder de betogers die vernielingen aanrichtten.

Het kabinet zal nu kijken naar de uitvoerbaarheid van de motie en daar zijn vraagtekens bij te plaatsen. De afgelopen jaren zijn vijfmaal eerder verschillende wetsvoorstellen ingediend die een algemeen verbod op gezichtsbedekkende kleding beoogden en die zijn, op die van 2019 na, allen gestrand. Doel is telkens bescherming van de maatschappelijke orde, maar de Raad van State adviseerde dikwijls dat van „dringende maatschappelijke behoefte” geen sprake is en een verbod in strijd is met de vrijheid van meningsuiting.

Gemeentelijke voorwaarden

Of zo’n verbod bij demonstraties nu wel uitvoerbaar is? Hansko Broeksteeg, hoogleraar staatsrecht aan de Radboud Universiteit, ziet niet direct de meerwaarde van de wetswijziging. Het gaat hier om Artikel 9 van de Grondwet, waarin het recht tot betoging wordt erkend, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet. Dat betekent dat een demonstratie ‘vreedzaam’ moet verlopen en dat burgemeesters anders ter voorkoming van wanordelijkheden zelf voorschriften aan een aangemelde betoging kunnen opleggen, zoals een verbod op gezichtsbedekking. „Dat is geregeld via de Wet openbare manifestaties.”

De gemeente Den Haag hanteert in haar voorwaarden al standaard dat demonstranten geen gezichtsbedekkende kleding mogen dragen en ook de gemeente Amsterdam stelt de bepaling geregeld als voorschrift bij een aangemelde demonstratie. Het staat al zó vaak als beperkende voorwaarde genoemd, zegt advocaat Jebbink, dat hij zich afvraagt of burgemeesters de aanvraag van een demonstratie nog wel echt beoordelen. Al ziet hij in de praktijk ook dat overtreding van het verbod nooit wordt bestraft. „Het OM vervolgt alleen als een demonstrant daarnaast ook iets laakbaars heeft gedaan, zoals stenen gooien. En dan worden ze er tijdens een betoging door de politie sowieso wel uitgepikt, met of zonder gezichtsbedekking.”

Tegelijkertijd kan Rian de Jong – „al vind ik het geen goed idee” – wel begrijpen waar het idee voor het verbod vandaan komt. Als hoofddocent staatsrecht aan de Radboud Universiteit onderzoekt ze openbare ordehandhaving. Ze heeft het karakter van demonstraties de afgelopen jaren zien veranderen. In heel Europa worden betogingen regelmatiger „gekaapt” door onherkenbare, gemaskerde activisten die niet uit zijn op vreedzaam betogen maar op geweld. Ze zag ze opduiken bij demonstraties tegen transporten van kernafval in Duitsland, bij antiglobaliseringsbetogingen rondom de G7- en G8-toppen, bij tegendemonstraties tegen Kick Out Zwarte Piet en ook bij de studentenprotesten. „Deze activisten mengen zich onder de vredelievende demonstranten en veranderen het karakter van de betoging.”

Politie houdt betogers in de gaten

Nog zo’n ontwikkeling die ze ziet: steeds minder demonstraties worden vooraf aangemeld bij een gemeente. Dat speelt vooral bij de langdurige betogingen, zoals die van studenten en van Extinction Rebellion. Met als gevolg dat er vaak geen contact meer is tussen organisatoren en gemeente, zoals over tijd en locatie, en burgemeesters vooraf geen beperkende bepalingen kunnen opleggen. De politie houdt de betogingen daarom meer in de gaten, om de identiteit van betogers vast te leggen. Door namen te noteren, foto- en filmopnames te maken „en betogers worden soms thuis opgezocht.”

Voor de overheid, zegt De Jong, is het handig om mensen te identificeren via camerabeelden, of ze te verbieden gezichtsbedekking te dragen, zeker als er raddraaiers tussen zitten. Maar vanuit de vreedzame demonstranten is de reactie juist omgekeerd: „die gaan méér gezichtsbedekking dragen”. Want ze willen niet opgezocht worden door de politie. Er zijn volgens De Jong ook tal van andere legitieme redenen voor anoniem protest. „Als je tegen een regime demonstreert kan het zijn dat het regime je ook hier in de gaten houden. Of je wilt anoniem demonstreren omdat je werkgever niet zo blij is met je standpunt.”

De Jong heeft de indruk dat door de nieuwe vormen van actievoeren op dit moment „de balans even zoek is”. Zowel bij de demonstrant, wiens betoging soms wordt ‘gekaapt’, als bij de overheid, niet wetend hoe te reageren. Maar een verbod op gezichtsbedekkende kleding zal daar vermoedelijk weinig aan veranderen. „Om de echte raddraaiers te pakken heb je zo’n verbod niet nodig. Je benadeelt er vooral de vreedzame demonstranten mee.”

Over onze rug wordt een asielcrisis uitgeroepen, klinkt het in Ter Apel

admin
September 24, 2024
0

Pannen, eieren, scheermesjes, diverse groenten, instant noedels en afwasmiddel. Ondernemer Ismail Ramo verkoopt vanuit zijn marktkraam Alkosh, genaamd naar het Armeense stadje waarvandaan hij in 1998 met zijn vrouw vluchtte, een groot assortiment aan basale benodigdheden aan de mensen die verblijven in aanmeldcentrum Ter Apelervenen. „We staan hier al twintig jaar”, zegt hij. „Achttien jaar”, corrigeert zijn vrouw hem vanachter de kraam.

Het aanmeldcentrum van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) ligt langs de provinciale weg, op loopafstand van het dorpje Ter Apel. „Het is niet drukker dan normaal”, zegt Ramo, verwijzend naar het hoogoplopende conflict tussen het COA en de gemeente Westerwolde over het aantal asielzoekers dat hier verblijft. Soms komen er een paar bussen, dan lijkt het druk, zegt hij. Zeker als de zon schijnt en de mensen hier op het grasveld zitten. „Maar die mensen gaan ook weer weg. Het is allemaal politiek.”

Zijn ervaring strookt niet met de werkelijkheid zoals het COA, het dorpje Ter Apel en de gemeente Westerwolde die ervaren. Vorig weekend was het aanmeldcentrum zo vol dat het COA zich gedwongen zag mensen in portakabins, een soort containers met ramen, te laten slapen. Dat ging in tegen afspraken die gemaakt waren met de gemeente.

„Die portakabins zijn er niet voor bedoeld om mensen in te laten verblijven”, zegt de woordvoerder van de gemeente Westerwolde. „Ten eerste is er geen vergunning om mensen daar te laten overnachten, maar het is vooral ook gevaarlijk.” Er hangen losse draden, bedden staan voor nooduitgangen, brandblussers en rookmelders ontbreken, zegt hij. „De brandweer heeft gezegd dat er niet overnacht kan worden, net als de inspectie van Justitie en Veiligheid. De burgemeester heeft daarom vorig weekend weer aangegeven dat er geen mensen mogen verblijven.”

Het COA stelde daarop burgemeester Jaap Velema (D66) voor een keuze: of de mensen voor wie geen plek is slapen in een portakabin, of ze slapen in het gras. Burgemeester Velema nam contact op met de minister van Asiel en Migratie, Marjolein Faber (PVV). Dat leidde niet tot een oplossing.

„Al dan niet bewust wordt er vanuit het ministerie vervolgens niks geregeld”, zegt de woordvoerder van Westerwolde. „Ze geeft geen aanwijzingen, wijst geen hotels aan waar mensen opgevangen kunnen worden. Volgens internationale wetgeving is het haar verantwoordelijkheid, met als uitvoerend orgaan het COA, om die mensen op te vangen. Wij zijn verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid.”

In de portakabins werd uiteindelijk toch geslapen. „Een schoffering van het lokale bestuur”, noemde Velema het. En dus werd er, opnieuw, een last onder dwangsom uitgeschreven.

Broekzak-vestzak

Achter de poort die het dorp Ter Apel scheidt van het gelijknamige aanmeldcentrum zit ook het COA met de handen in het haar. „Natuurlijk is het een lastige keuze”, zegt de woordvoerder van het COA. „Laat je kwetsbare mensen in het gras slapen? Nee. Wij hebben uit humanitaire overwegingen gekozen om ze toch in de portakabins te laten slapen.” Liever doet het COA dat niet en sinds dat weekend is het ook niet meer voorgekomen, zegt hij, omdat ze de instroom aankonden.

Die containers staan er nog, maar met een andere reden. Om mensen droog een kop thee aan te kunnen bieden terwijl ze wachten op hun afspraak met de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) of tot ze een kamer wordt toegewezen.

De problematiek is niet van gisteren. De grens van tweeduizend mensen die van de gemeente in Ter Apel mogen verblijven werd zo structureel overschreden dat de burgemeester al vaker naar de rechter stapte. „De dwangsommen die worden opgelegd werken niet”, aldus het COA. Er zijn gemeenten nodig die Ter Apel willen verlichten, maar het slechte imago van het aanmeldcentrum maakt die gemeenten huiverig. „En het hele idee dat verschillende overheidsorganen tegenover elkaar staan, waarbij het geld van de een naar de ander moet, is een broekzak-vestzaksituatie.”

Spreidingswet

Om de situatie in Ter Apel te verlichten is onder het kabinet-Rutte IV de spreidingswet aangenomen, bedoeld om asielzoekers te verspreiden over alle gemeenten. De coalitie wil die wet intrekken. 96 procent van de gemeenten is daarop tegen, tenminste totdat de asielinstroom flink is verlaagd.

Hemmen, die bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2023 op nummer 17 van de kandidatenlijst van de BBB stond, is anders dan haar partij voorstander van de spreidingswet. Hoewel ze daar ook kanttekeningen bij heeft. „Gelijk met de spreidingswet zouden we ook weer moeten gaan werken met procesbeschikbaarheidslocaties.” In deze PBL’s werden tijdens een pilot asielzoekers met een ‘kansarme’ aanvraag in een vorm van detentie achter hekken geplaatst. Sinds maart dit jaar zijn de PBL’s niet meer in gebruik, nadat de rechter dit een vorm van ‘vrijheidsbeperking’ noemde.

Ze zegt dat „met name jonge mannen” niet komen opdagen op hun afspraken met de IND. „Daar zitten dan nul consequenties aan. Dat daar maatregelen tegen genomen worden, daar sta ik achter. Want het is juist deze groep die zorgt voor overlast.” Hemmen hoopt dat PBL’s, met betere voorwaarden, overlast zullen voorkomen, waardoor ook andere gemeenten meer open staan voor opvang.

Sommige gemeenten hebben geen overtuiging nodig. Zutphen schoot deze week te hulp. In de Hanzehal, 133 kilometer verderop, zijn honderd noodopvangplekken beschikbaar gesteld.

„Daar zijn we natuurlijk blij mee, maar het is een ramp voor de vluchtelingen”, zegt Hemmen. „Ze worden hier ’s avonds opgehaald, daarnaartoe gebracht en ’s ochtends weer opgehaald om beschikbaar te zijn voor hun proces. Dag in, dag uit. Terwijl ze al moe zijn, worden ze ook steeds moedelozer.”

Noodopvang

Ondertussen gaan de sportactiviteiten in de Hanzehal gewoon door. De planning is iets strakker, vertelt een volleyballer die snel het veld op moet. „Normaal gesproken kunnen we een beetje uitlopen, maar nu staat stipt om tien uur ’s avonds het zaalvoetbalteam op het veld. Dan moeten we misschien vijf minuutjes eerder stoppen, maar dat is niet erg.”

Het besluit om te hulp te schieten werd vorige week dinsdag genomen, tijdens een collegevergadering. „De situatie in Ter Apel” kwam ter sprake, vertelt de woordvoerder van Zutphen. Het kan niet waar zijn dat mensen buiten moeten slapen, was de conclusie. „Er werd besloten dat als het COA ons zou bellen, we te hulp zouden schieten.”

Het verzoek van het COA kwam op vrijdag, in het weekend werd „met man en macht” gewerkt om een van de drie sportzalen van de Hanzehal in gereedheid te brengen. „Er staan nu bedden, lockers en er is douchegelegenheid. Nu is het afwachten of het nodig is.” Maar deze oplossing is van korte duur, het gaat om een ‘overflowlocatie’, die er maximaal een week zal zijn.

Vooralsnog is de noodopvang nog niet nodig geweest . Maar op het parkeerterrein, met uitzicht op voetbalvereniging Zvv AZC, staat een portakabin klaar waar asielzoekers zich kunnen opfrissen.

Ook de woordvoerder van Westerwolde is blij dat Zutphen, net als het Groningse Pekela en Stadskanaal, bijspringt. „Maar het blijft een bizarre situatie. Het hoort niet dat burgemeesters dit onderling moeten oplossen. Ongeacht de plannen van het kabinet om instroom te beperken hebben we nu een situatie waar ze verantwoordelijkheid voor moeten nemen.”

Vrouw van voortvluchtige vastgoedondernemer Roger Lips gearresteerd bij crematie van haar zus

admin
September 24, 2024
0

De vrouw van de naar Dubai gevluchte vastgoedondernemer Roger Lips, Astrid Lips-van S., is dinsdag gearresteerd door de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD). Dat heeft het Openbaar Ministerie bevestigd aan persbureau ANP na berichtgeving in De Telegraaf. Ze was in Nederland voor de crematie van haar zus. Volgens haar advocaat is de arrestatie „apert onrechtmatig”.

Roger Lips werd in juni bij verstek veroordeeld tot vier jaar cel wegens faillissementsfraude. Hij was al in 2013 met zijn vrouw en kinderen naar Dubai gevlucht, nadat hij in navolging van het faillissement van zijn vastgoedconcern ook persoonlijk failliet was verklaard. Volgens de rechtbank in Zwolle heeft hij rondom het faillissement miljoenen euro’s achterovergedrukt. Zijn vrouw Astrid kreeg achttien maanden cel opgelegd voor betrokkenheid bij de fraude.

Volgens De Telegraaf was het paspoort van Astrid Lips verlopen, maar had het ministerie van Buitenlandse Zaken haar om humanitaire redenen een paspoort met een geldigheid van maximaal zes maanden verstrekt, zodat ze na het overlijden van haar zus naar Nederland kon reizen. Maar toen ze na de crematie de aula wilde verlaten, werd ze opgepakt door rechercheurs van de FIOD.

Haar advocaat Carolien Noorduyn zegt tegen ANP dat haar cliënt „onder afschuwelijke omstandigheden is gearresteerd” en dat haar huidige detentie neerkomt op „wederrechtelijke vrijheidsberoving”.

Luister naar