Als hij de laatste service heeft geslagen, zo dicht tegen de lijn dat nummer drie van de wereld Carlos Alcaraz er nauwelijks bij kan, komt er een klein vuistje bij Botic van de Zandschulp. Meer niet. Daarna gaat de blik naar de grond. Rustig loopt de Nederlander vervolgens naar het net, aan zijn blik is niet te zien of hij gewonnen of verloren heeft.
Toch heeft Van de Zandschulp net de grootste verrassing van de US Open teweeggebracht. En de meest indrukwekkende zege uit zijn loopbaan behaald. Hij is de eerste Nederlandse tennisser die iemand uit de top-3 van de wereld weet te verslaan op een grandslam, sinds Richard Krajicek dat in 1996 op Wimbledon deed tegen Pete Sampras.
New York en Botic van de Zandschulp, opgegroeid in Veenendaal, zijn op het oog tegenpolen. New York is luidruchtig, stad van show en sensatie. Het Arthur Ashe-stadion, het grootste tennisstadion van de wereld met plek voor 23.771 toeschouwers, is tijdens de night session berucht. Oorverdovend is het lawaai dat komt van de Amerikanen die veelal aan de cocktails zitten.
Van de Zandschulp is introvert. Het is veelal gissen voor het tennispubliek wat de man met de hardste forehand van Nederland voelt als hij op de baan staat. De ogen meestal diep verscholen onder zijn pet, sjokt hij tussen punten over de baan, lijkt het vaak niet naar zijn zin te hebben. Zijn lichaamstaal werkt tegen hem, zoals Nederlanders ook bij oud-Wimbledonkampioen Krajicek zich altijd afvroegen wat er nou in hem omging.
Duidelijk is wel: zijn topniveau is extreem hoog, áls hij lekker in z’n vel zit.
Opmerkelijk genoeg voelt de mentaal kwetsbare Van de Zandschulp zich goed in het hectische New York. Hier lanceerde hij in 2021 zijn tenniscarrière, door als 25-jarige qualifier de kwartfinale te bereiken. Hij toonde zijn potentie als tennisser met een grote actieradius, een daverende forehand, en met veel gevoel in de slagen. Hij heeft ‘handjes’, in tennistaal.
Hij bereikt in 2022 zijn hoogste positie, staat even 22ste van de wereld, maar na de verloren finale vorig jaar in München tegen Holger Rune begint het verval. Van de Zandschulp verslijt meerdere coaches, waaronder topcoach Sven Groeneveld, om dit jaar toch weer terug te keren bij Peter Lucassen, de man met wie hij eerder succesvol was.
Allerslechtste wedstrijd ooit
Als ze net weer samenwerken, beleeft Van de Zandschulp zijn dieptepunt. Hij valt buiten de top-100 en na een dramatische nederlaag tegen Fabio Fognini in de eerste ronde op Roland Garros, vertelt hij dat hij mentaal op is. Hij noemt zijn wedstrijd in Parijs zijn „allerslechtste wedstrijd ooit”. Hij denkt aan stoppen, heeft er geen plezier meer in.
Zoals het oogt op de baan, weifelend, ongelukkig, zo voelt Van de Zandschulp zich ook. Hij neemt na zijn bekentenis een paar weken vakantie en gaat in samenspraak met zijn coach Lucassen kleinere toernooien spelen, om wedstrijdritme op te doen en het spelplezier terug te vinden. In Duitsland haalt hij bij twee challengers, een niveau onder de ATP, de finale, een goed teken.
Hij wint zijn eerste ronde in New York in drie sets van voormalig toptienspeler Denis Shapovalov. En laat vervolgens zien hoe smal de marges zijn in topsport. Hoezeer tennis een mentaal spel is. De tweede ronde op de US Open tegen Alcaraz is een wedstrijd met spectaculaire rally’s, waarin de Nederlander vaak standhoudt als hij al verslagen lijkt, goed en stabiel speelt en de Spanjaard nooit zijn niveau haalt.
Briljante dropvolley
Hoogtepunt is een briljante dropvolley die Van de Zandschulp slaat terwijl Alcaraz een breakpoint heeft. Een harde bal van de viervoudig grandslamwinnaar weet hij net achter het net te tillen, onhaalbaar voor de snelle Spanjaard.
Zijn overwinning op Alcaraz noemt hij later tegen de NOS een „ongelofelijke goede wedstrijd van mijn kant”. Typisch is zijn verder onderkoelde reactie. „Ik ben niet iemand die op zijn rug gaat liggen als hij zo’n wedstrijd wint.”
Ook Alcaraz is verbaasd: „Hij maakte weinig fouten. Dus ik was een beetje verrast. Ik wist niet hoe ik ermee om moest gaan”, zei Alcaraz, die twee jaar geleden in Amerika zijn eerste grandslam won. Wat zeker hielp, was de input van coach Lucassen. Die had Van de Zandschulp verteld vooral aanvallend te spelen. Aan het net wist hij 28 van de 35 punten te winnen, terwijl Alcaraz juist graag naar voren komt.
Belangrijker nog is dat hij er weer plezier in heeft. Na een zomer vol contemplatie, maar ook ontspanning, blijken de spotlights van het Arthur Ashe-stadion niet verblindend, maar zalvend te werken. Hij is niet onder de indruk, laat zijn beste tennis zien. Net als drie jaar geleden.
Emotioneel stabiel
„Een ongelofelijk goede wedstrijd van mijn kant. Emotioneel heel stabiel”, is zijn conclusie tegenover de NOS. De US Open 2024 betekent voor de nummer 74 van de wereld dat hij definitief uit het dal lijkt geklommen waar hij ruim een jaar in heeft rondgedoold.
Als Van de Zandschulp dit niveau vasthoudt, kan hij zomaar ver komen. Want met de uitschakeling van de als derde geplaatste Alcaraz ligt het schema open, zoals dat heet. In de derde ronde speelt hij tegen de Engelse hardhitter Jack Draper, de nummer 25 van de wereld. Op zijn vroegst in de kwartfinale wacht een tegenstander uit de top-10 (Alex de Minaur).
